D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 lutego 2014r.
Sąd Okręgowy w Toruniu, Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Andrzej Westphal
Ławnicy: --Protokolant: sekr. sąd. Marlena Ossowska
po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2014 roku
sprawy z powództwa: A. L.
przeciwko: P. N., J. S. i D. S.
przy udziale Prokuratora Okręgowego w Toruniu
o ustalenie
I. ustala, że nieważne jest oświadczenie złożone dnia 28 czerwca 2010 roku przed zastępcą kierownika Urzędu Stanu
Cywilnego w K. przez pozwanego P. N. o uznaniu ojcostwa D. S. urodzonej (...) w K. (nr aktu urodzenia (...)
II. zasądza od pozwanych P. N. i J. S.na rzecz powoda kwoty po 100,00 zł (sto) od każdego z nich z tytułu zwrotu
kosztów procesu.
Sygn. akt I C 2138 / 13
UZASADNIENIE
Powód A. L. wniósł pozew przeciwko P. N. J. S. i D. S. . Domagał się w nim ustalenia ,że nieważne jest oświadczenie
pozwanego P. N. o uznaniu ojcostwa D. S. .
Pozwani wnosili o oddalenie powództwa [ k. 45 - 46 i k. 82 ]. Do udziału w sprawie przystąpił Prokurator Okręgowy
w Toruniu , który popierał powództwo [ k. 67 - 69 ] .
Sąd ustalił, co następuje :
W dniu 16 kwietnia 2010r. do Sądu Rejonowego w G. wpłynął pozew A. L. o ustalenie ojcostwa D. S. urodzonej dnia
(...) w K. . W odpowiedzi na pozew złożonej dnia 12 maja 2010r. pozwana J. S. wnosiła o oddalenie powództwa .
dowód: akta III RC 293 / 10 k. 2 , 2 v , 8 – 9 ,
W dniu 28 czerwca 2010r. pozwany P. N. złożył oświadczenie przed zastępcą Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w
K. , w którym uznał swoje ojcostwo odnośnie D. S. [ nr aktu urodzenia (...) ] .
dowód: odpis zupełny aktu urodzenia k. 55- 55v akt III RC 293 / 10 ,
W dniu 7 maja 2013r. sąd oddalił powództwo w sprawie III RC 293/10 . W uzasadnieniu swojego orzeczenia sąd
wskazał , między innymi , że : „Wprawdzie uznanie to nastąpiło z obrazą przepisu art. 72 § 2 kr i op . , to jednak dotąd
uznanie ojcostwa dokonane przez P. N. nie zostało skutecznie obalone, o czym świadczy treść wyroku oddalającego
powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa . W związku z tym ,że z odpisu aktu urodzenia małoletniej D.
S. wynika ,że jej ojcem jest P. N. , uwzględnienie powództwa w niniejszej sprawie spowodowałoby podoje ojcostwo”.
dowód: wyrok k. 214 i uzasadnienie k. 215 akt III RC 293 / 10,
Pozwana J. S. była oskarżona o to ,że w dniu 28 czerwca 2010r. w K. , wprowadziła podstępem w błąd funkcjonariusza
publicznego w osobie Urzędnika Stanu Cywilnego w K. celem wyłudzenia od niego poświadczenia nieprawdy w postaci
odpisu skróconego aktu urodzenia małoletniej D. S., stwierdzającego , m.in., że ojcem w/w dziecka jest P. N., w ten
sposób ,że w Protokole przyjęcia oświadczenia o uznaniu ojcostwa z dnia 28 czerwca 2010r. , który osobiście podpisała ,
jako zgodny z prawdą , oświadczyła, że w chwili składania oświadczenia, nie jest wszczęte w sądzie opiekuńczym
postępowanie o ustalenie ojcostwa , co nie było zgodne z prawdą , ponieważ od dnia 16 kwietnia 2010r. w Sądzie
Rejonowym w G. – Wydział III Rodzinny i Nieletnich toczy z powództwa A. L. sprawa o ustalenie ojcostwa małoletniej
D. S. [ sygn. akt III RC 293/10 ], o czym podejrzana wiedziała w dniu podpisywania przedmiotowego oświadczenia .
Sąd ustalił ,że podejrzana dopuściła się zarzucanego jej czynu , uznał ,że wina podejrzanej i społeczna szkodliwość
czynu nie są znaczne ,a okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości i w związku z tym umorzył postępowanie na okres
próby wynoszący dwa lata oraz zobowiązał ją do wpłacenia kwoty 1.000 zł. na rzecz Fundacji Ochrony (...) w G. .
dowód: akta II K 19 / 11 wyrok k. 86- 86v
W dniu 30 czerwca 2011r. do Sądu Rejonowego w G. wpłynął pozew wniesiony przez Prokuratora Rejonowego o
ustalenie bezskuteczności uznania Przez P. N. ojcostwa małoletniej D. S. . Wyrokiem z dnia 29 czerwca 2012r. sąd
ustalił bezskuteczność uznania ojcostwa . Na skutek apelacji Sąd Okręgowy w Toruniu zmienił to rozstrzygnięcie
i oddalił powództwo . W uzasadnieniu tego orzeczenia sąd wskazał, między innymi ,że ustalenie bezskuteczności
uznania jest możliwe po wykazaniu faktu ,że uznający nie jest biologicznym ojcem dziecka . Dopuszczalne jest także
skierowanie innych środków prawnych względem oświadczenia o uznaniu ojcostwa w celu jego unicestwienia . Można
się w nich powoływać na inne argumenty niż brak biologicznego ojcostwa osoby , która dokonała uznania dziecka .
Może to być np. powództwo o ustalenie nieistnienia [ czy ustalenie nieważności ] uznania dziecka .
dowód: akta III RC 497/11 k. 2- 2v, 46 , 82 – 87 ,
Sąd zważył, co następuje :
Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy wynikały z dokumentów w postaci materiałów zawartych w aktach
dołączonych na wniosek stron. Były one w istocie niesporne. Strony natomiast wyprowadzały z nich odmienne
wnioski.
Pozwany P. N. złożył oświadczenie o uznaniu dziecka – D. S. w czasie , gdy toczyło się postępowanie w sprawie o
zaprzeczenie ojcostwa . Zgodnie art. 72 § 2 kr i op. jest to natomiast niedopuszczalne . Art. 58 § 1 k.c. stanowi ,że
nieważna jest czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy , chyba ,że właściwy przepis
przewiduje inny skutek ,a w szczególności ten ,iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą
odpowiednie przepisy ustawy . Czynność pozwanego jako sprzeczna z art. 72 § 2 kr i op. jest więc nieważna i dlatego
sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu .
Strona pozwana zgłaszała zarzut braku po stronie powoda interesu prawnego w wytoczeniu niniejszego powództwa .
Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub
prawa , gdy ma w tym interes prawny . Powód ma taki interes. Polega ona na tym ,że zmierza on do ustalenia swojego
ojcostwa dziecka . Jak bowiem twierdzi , to on , a nie pozwany P. N. jest biologicznym ojcem dziecka . Na przeszkodzie
dochodzeniu przez powoda tego roszczenia stał dotychczas fakt złożenia przez pozwanego oświadczenia o uznaniu
dziecka . Na tę przeszkodę wskazywały sądy we wcześniejszych postępowaniach . Sąd Okręgowy – Wydział VIII
Cywilny - Odwoławczy wprost wskazał powodowi na możliwość wytoczenia powództwa o ustalenie nieważności tego
uznania . W niniejszej sprawie powód właśnie z takiej drogi skorzystał.
Nie zachodzi też brak interesu prawnego po stronie powoda polegający na istnieniu możliwości wystąpienia z
żądaniem dalej idącym . Jak już wcześniej wskazano , powód nie może bowiem obecnie dochodzić takiego „dalej
idącego” roszczenia – czyli ustalenia ojcostwa .
Wskazać też należy ,że poprzez dążenie do ustalenia ojcostwa dziecka , powód zmierza także do ochrony swojego
dobra osobistego w postaci więzi z dzieckiem oraz tych wszystkich praw i obowiązków , które mieszczą się w pojęciu
„wykonywania władzy rodzicielskiej” , a także prawa do kontaktów z dzieckiem .
Nie jest też zasadny zarzut naruszenia zasad współżycia społecznego – art. 5 k.c. Strona , która powołuje się na taki
argument powinna określić jaka konkretnie zasada została naruszona . Pozwani tego nie uczynili . Wskazać natomiast
należy ,że ustalenie ojcostwa leży także w interesie dziecka i jest zgodne z jego dobrem . Ma ono bowiem prawo wiedzieć
i mieć pewność co do tego , kto jest jego ojcem . Jest to konieczne dla jego prawidłowego rozwoju . Powództwo zmierza
też do ochrony dobra osobistego dziecka polegającego na więzi z biologicznym ojcem .
Dodać należy , że na naruszenie zasad współżycia społecznego nie może powoływać się ten , kto sam te zasady narusza .
Pozwana natomiast w sposób bezprawny dążyła do uzyskania oświadczenia o uznaniu dziecka przez pozwanego P. N.
i w tym celu wprowadziła w błąd pracownika urzędu stanu cywilnego co było przedmiotem postępowania karnego . W
tym przypadku została także naruszona zasada współżycia społecznego polegająca na zakazie kłamania i obowiązku
mówienia prawdy .
Dla rozstrzygnięcia sprawy zbędne było przesłuchiwanie stron , gdyż istotne fakty wynikały z dokumentów . Żadnego
znaczenia nie miała opinia psychologa złożona przez pozwanych . Sąd oddalił także wniosek o dopuszczenie dowodu z
opinii psychologa . Więź istniejąca między dzieckiem , a jego obecnymi opiekunami , nie podważa bowiem ustalenia ,
że pozwany złożył nieważne oświadczenie o uznaniu dziecka .
Skoro pozwani przegrali sprawę to na podstawie art. 98 § 1 i 105 § 1 k.p.c. sąd zasądził od nich na rzecz powoda zwrot
kosztów procesu w częściach równych. Składała się nie opłata od pozwu w wysokości 200 zł.