Pobierz NEWSLETTER z dnia 7 stycznia 2016 r.

NEWSLETTER PODATKOWY
NOWE PRAWO
1. VAT|Gdzienależyskładaćdeklaracje
pozmianachprzepisów
Od 1 stycznia 2016 r. o właściwości miejscowej urzędu skarbowego dla
celów VAT nie będzie już decydowało miejsce prowadzenia działalności,
tylko miejsce zamieszkania podatnika lub jego siedziba.
Zmiana ta wynika z ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy –
Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1649).
Dotychczas zasadą było, że VAT należy rozliczać w urzędzie skarbowym
właściwym ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających
opodatkowaniu. Dopiero jeśli dany podatnik wykonywał działalność na
terenie objętym zakresem działania dwóch lub więcej urzędów skarbowych,
to decydowała siedziba lub miejsce zamieszkania.
Celem nowelizacji jest to, aby podatek dochodowy oraz VAT były rozliczane
w tym samym urzędzie skarbowym.
W praktyce powyższa nowelizacja spowoduje zmianę właściwości urzędu
skarbowego tylko w niektórych przypadkach. Obejmie ona podmioty,
które w stanie prawnym obowiązującym do końca 2015 r. rozliczały VAT
w urzędzie skarbowym innym niż urząd skarbowy właściwy ze względu na
adres siedziby lub ze względu na miejsce zamieszkania.
W wyjaśnieniach zamieszczonych na stronie internetowej www.finanse.
mf.gov.pl Ministerstwo Finansów wskazało, że opisywana zmiana
właściwości nie powoduje obowiązku składania aktualizacji zgłoszenia
VAT-R. To dlatego, że następuje ona z urzędu.
Jeszcze istotniejsze jest jednak, że w swoich wyjaśnieniach MF nakazało
złożenie deklaracji VAT za grudzień (IV kwartał) 2015 r. i wpłacenie podatku
z niej wynikającego już do nowego urzędu skarbowego (w naszym
grudniowym newsletterze dokonaliśmy innej wykładni przepisów, ale
rekomendujemy zastosowanie się do wytycznych MF). Do nowego urzędu
należy złożyć również deklarację podsumowującą. Wszelkie korekty
deklaracji również należy składać do nowego urzędu skarbowego.
Postępowania podatkowe, kontrole, czynności sprawdzające oraz inne
sprawy podatkowe w zakresie VAT rozpoczęte i niezakończone do 1 stycznia
2016 r. podlegają załatwieniu przez naczelników urzędów skarbowych
właściwych do końca 2015 r. We właściwości tych naczelników pozostają
również zwroty podatku niedokonane przed dniem 1 stycznia 2016 r.,
a wynikające z deklaracji złożonych przed tym dniem.
1
2. ZUS | Od 1 stycznia 2016 r. nie wystarczy
płacić składek od jednej umowy
Od początku tego roku osoba spełniająca warunki do objęcia
ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu wykonywania
jednocześnie kilku umów zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom
z każdej z tych umów do momentu uzyskania, w wyniku sumowania,
przychodu w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Oznacza to, że jeśli w sumie (od wszystkich umów zleceń) dochody
zleceniobiorcy przekraczają minimalne wynagrodzenie za pracę, to nie
może on opłacać składek od niższej podstawy.
Od 1 stycznia 2016 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1850 zł.
Do końca 2015 r. przepisy były bardziej elastyczne. Osoba pracująca
na podstawie kilku umów zleceń, podlegała bowiem obowiązkowo
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu umowy, która zawarta
została najwcześniej. Zleceniobiorca mógł dobrowolnie, na swój wniosek,
zostać objęty ubezpieczeniami również z pozostałych, wszystkich lub
wybranych umów zlecenia. Zleceniodawcy mogli zatem zawierać ze
zleceniobiorcami dwie umowy: jedną na niższą kwotę, od której to
odprowadzali niskie składki na ubezpieczenia społeczne i drugą na wyższą
kwotę, która nie była oskładkowana.
3. Deklaracje | Złożone do końca 2015 r.
pełnomocnictwa zachowują ważność
Od 1 stycznia 2016 r. obowiązują nowe wzory pełnomocnictw do
podpisywania deklaracji. Złożone dotychczas pisma zachowują ważność
do momentu ich wygaśnięcia lub odwołania.
Nowe wzory zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia
29 grudnia 2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictw do podpisywania
deklaracji oraz wzorów zawiadomień o zmianie lub odwołaniu tych
pełnomocnictw (DzU. z 2015 r., poz. 2337). Zawiera ono cztery formularze:
1) UPL-1P – pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji składanej
w postaci papierowej,
2) UPL-1 – pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji składanej za
pomocą środków komunikacji elektronicznej,
3) OPL-1P – zawiadomienie o zmianie lub odwołaniu pełnomocnictwa do
podpisywania deklaracji składanej w postaci papierowej,
4) OPL-1 – zawiadomienie o zmianie lub odwołaniu pełnomocnictwa do
podpisywania deklaracji składanej za pomocą środków komunikacji
elektronicznej.
2
4. Ordynacja | Obniżone odsetki na nowych zasadach
Od początku roku zmieniły się przepisy dotyczące możliwości zapłaty
obniżonych odsetek za zwłokę.
Z obecnego brzmienia art. 56a § 1 Ordynacji podatkowej wynika,
że obniżoną stawkę odsetek za zwłokę, która wynosi połowę stawki
podstawowej stosuje się, gdy spełnione są łącznie dwa warunki. Po pierwsze
konieczne jest złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później
niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji.
Po drugie, zapłata zaległości podatkowej musi nastąpić w ciągu 7 dni od
dnia złożenia korekty.
Obniżonej stawki odsetek nie można zastosować w przypadku korekty
deklaracji:
1) złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli
podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po
zakończeniu kontroli podatkowej;
2) dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
Najważniejsze zmiany polegają zatem na obniżeniu stawki preferencyjnych
odsetek (było 75 proc. stawki podstawowej, jest 50 proc. stawki
podstawowej) oraz ograniczeniu do pół roku okresu, w czasie którego
należy skorygować deklarację (nowy warunek).
Zmiany wynikają z ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z2015 r., poz.
1649 ze zm.). Z jej przepisów przejściowych wynika, że do zaległości
podatkowych powstałych przed 1 stycznia 2016 r. stosuje się, co do zasady,
dotychczasową stawkę obniżoną odsetek (75% stawki podstawowej),
z tym że złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji może nastąpić bez
uzasadnienia jej przyczyn (to zmiana, która weszła w życie od 1 stycznia
2016 r.). Możliwa jest jednak również zapłata odsetek w niższej wysokości
pod warunkiem:
1) złożenia prawnie skutecznej oraz spełniającej przesłanki korekty
deklaracji w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji,
2) zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.
W takim przypadku stawka w wysokości 50 proc. będzie stosowana za cały
okres.
Natomiast w przypadku prawnie skutecznej korekty w zakresie zaległości
powstałych przed dniem 1 stycznia 2016 r. złożonej po upływie terminu
6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (czyli po 30 czerwca 2016 r.)
zastosowanie znajdzie stawka w wysokości 75 proc. stawki podstawowej
(art. 19 ust. 1 ustawy nowelizującej), o ile spełnione będą warunki do jej
zastosowania (w ocenie MF oznacza to, że w tym przypadku korekta
powinna być złożona z uzasadnieniem).
Zasady stosowania obniżonej stawki zostały zatem znacznie skomplikowane.
Obecnie podstawowa stawka odsetek wynosi 8 proc., a obniżona 4 proc.
3
5. Ordynacja | Wyższe odsetki od zaległości
w VAT wykrytych przez organ podatkowy
Od zaległości w podatku od towarów i usług oraz w akcyzie powstałych
od 1 stycznia 2016 r. mogą być naliczone odsetki w wysokości 150 proc.
stawki podstawowej.
Wyższe odsetki (obecnie 12 proc.) podatnicy zapłacą w trzech przypadkach.
Po pierwsze, ich uiszczenie będzie konieczne, gdy zaniżenie zobowiązania
podatkowego, zawyżenie nadpłaty lub zwrotu podatku zostanie ujawnione
przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej lub postępowania
podatkowego.
Po drugie podatnik zapłaci podwyższone odsetki w przypadku korekty
deklaracji:
a) złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli
podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po
zakończeniu kontroli podatkowej,
b) dokonanej w wyniku czynności sprawdzających
- jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty
nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25 proc. kwoty należnej i jest
wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę
(obecnie limit ten wynosi 9250 zł) obowiązującego w dniu następującym
po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu.
Po trzecie, podwyższone odsetki będą naliczane w sytuacji ujawnienia przez
organ podatkowy (w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej
lub postępowania podatkowego) niezłożenia deklaracji (mimo ciążącego
obowiązku) oraz braku zapłaty podatku.
Co istotne, do zaległości w VAT i akcyzie podatnicy mogą stosować stawkę
obniżoną, oczywiście o ile spełnione są warunki do skorzystania z niej.
6. Ordynacja | Rozpoczęły się prace nad
wprowadzeniem klauzuli obejścia prawa
Ministerstwo Finansów opracowało projekt nowelizacji ordynacji
podatkowej wprowadzający klauzulę obejścia prawa podatkowego.
Celem jest wprowadzenie ogólnej reguły, że czynność dokonana przede
wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych
okolicznościach z przedmiotem i celem ustawy podatkowej, nie skutkuje
osiągnięciem korzyści podatkowej, jeśli sposób działania był sztuczny.
Klauzula ma być stosowana tylko w postępowaniach prowadzonych przez
Ministra Finansów (a nie urzędy skarbowe i urzędy kontroli skarbowej).
Projekt przewiduje kryterium wartościowe – nie będzie ona miała
zastosowania do korzyści podatkowych, które nie przekraczają 100 tys. zł.
4
Ma być również możliwe uzyskanie opinii zabezpieczającej, ale termin jej
wydania ma wynosić aż 6 miesięcy. Wysoka będzie również opłata: 20 tys. zł.
Obecnie trudno w sposób jednoznaczny przewidzieć, jaki kształt
ostatecznie przyjmą przepisy i w jaki sposób będą interpretowane przez
organy podatkowe i sądy.
Z dokumentów przygotowanych przez Ministerstwo Finansów wynika, że
klauzula ma wejść w życie w I kwartale 2016 r.
WYROKI I INTERPRETACJE
1. PIT | Jak ustalić, w którym kraju podatnik jest rezydentem
To, że w Polsce podatnik posiada nieruchomości oraz tu mieszka jego
żona nie przesądza, że podlega on nieograniczonemu obowiązkowi
podatkowemu w naszym kraju.
Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku
z 15 grudnia 2015 r. (I SA/Bd 948/15). W jego ocenie w analizowanej sytuacji
centrum interesów osobistych i gospodarczych podatnika znajdowało się
w Holandii. To dlatego, że tam ma on rodzinę i znajomych, a ponadto
w spornym okresie przebywał w Holandii ponad 183 dni.
Sąd wyjaśnił, że o miejscu zamieszkania danej osoby przesądzają dwa
elementy:
1) obiektywny – pobyt stały w jednej miejscowości,
2) subiektywny – uzewnętrzniony zamiar woli tego pobytu.
Te elementy muszą wystąpić łącznie. Ustalenie miejsca i woli stałego pobytu
powinno być oparte o kryteria zobiektywizowane. O zamieszkiwaniu
w danej miejscowości (a w konsekwencji kraju) można mówić, gdy występują
okoliczności pozwalające przeciętnemu obserwatorowi na wyciągnięcie
wniosków, że ta miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności danej
osoby. Należy zatem brać pod uwagę aktywność rodzinną, zawodową,
gospodarczą oraz społeczną.
2. Akcyza | Podatnikiem akcyzy jest spółka
cywilna, a nie jej wspólnicy
Spółka cywilna mieści się w kategorii użytego przez ustawodawcę pojęcia
jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej. W konsekwencji
to ona rozlicza akcyzę.
5
Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 14 grudnia 2015 r.
(I GPS 1/15).
Wskazał, że najistotniejsza różnica w zakresie relacji do spółki cywilnej
pomiędzy prawem cywilnym i podatkowym polega na tym, że w świetle
prawa cywilnego majątek spółki jest traktowany jako majątek wspólny
wspólników, a w świetle prawa podatkowego jako majątek samej spółki. Sąd
zauważył, że cywilnoprawna zdolność i zdolność do czynności prawnych
opiera się na dychotomicznym podziale osób na prawne i fizyczne. Wskazał
jednak, że w obrocie gospodarczym, a w szczególności na gruncie prawa
publicznego, finansowego i administracyjnego funkcjonują jednostki
organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej o statusie określonym
przepisami ustaw ustrojowych.
Uwzględniając powyższą argumentację nie można podzielić poglądu
o braku podmiotowości prawno-podatkowej spółki cywilnej w podatku
akcyzowym.
3. PIT/CIT | Po otrzymaniu dotacji koszty
należy skorygować „na bieżąco”
W przypadku jednorazowego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów
wydatków, które następnie zostały zrefundowane ze środków stanowiących
dochody (przychody) zwolnione z podatku dochodowego na podstawie
art. 17 ust. 1 pkt 47 i pkt 52 ustawy o CIT, podatnik zobowiązany jest
do odpowiedniego skorygowania kosztów w miesiącu otrzymania
dofinansowania.
Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 14 grudnia 2015 r.
(II FPS 4/15).
W uzasadnieniu NSA zauważył, że uznanie za prawidłowe stanowiska, że
koszty powinny być skorygowane w momencie poniesienia skutkowałoby
powstaniem zaległości podatkowej i obowiązkiem zapłaty odsetek,
pomimo że działaniu podatnika nie sposób zarzucić naruszenia prawa. Sąd
przypomniał, że zaległość podatkowa powstaje, gdy podatek nie został
zapłacony w terminie płatności. Za zaległość podatkową uważa się także
niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę. W ocenie sądu wprawdzie
zaległość podatkowa powstaje automatycznie i niezależnie od woli
stron stosunku prawno-podatkowego, ale stanowi ona skutek naruszenia
przepisów podatkowych (bez względu czy naruszenie to było zawinione
czy też niezawinione). Następstwem powstania zaległości podatkowej jest
konieczność zapłaty odsetek za zwłokę. W analizowanej sytuacji nie ma
podstaw, aby podatnik był nimi obciążony.
6
4. Ordynacja | Jak MF rozumie zasadę rozstrzygania
wątpliwości na korzyść podatników
Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika dotyczy tylko
wątpliwości, co do treści przepisów prawa, a nie wątpliwości co do stanu
faktycznego.
To jeden z wniosków zawartych w interpretacji ogólnej Ministra Finansów
z 29 grudnia 2015 r. (PK4.8022.44.2015).
Minister Finansów wyjaśnił, że należyte stosowanie przepisów Ordynacji
podatkowej dotyczących postępowania podatkowego, a w szczególności
przepisów normujących przeprowadzanie dowodów powinno zapewnić
taki stopień wnikliwości badania stanu faktycznego, który prowadzi do
ustalenia, jakie fakty w sprawie miały miejsce, a jakie nie zaistniały.
Dobrą informacją jest to, że w ocenie Ministra zasadę rozstrzygania
wątpliwości na korzyść podatnika należy stosować również do płatników,
inkasentów, następców prawnych podatnika oraz osób trzecich
odpowiedzialnych za cudze zobowiązania podatkowe (co nie wynika
z literalnego brzmienia przepisu).
W praktyce zasada prawdopodobnie będzie stosowana dużo rzadziej niż
chcieliby podatnicy. Minister wskazuje bowiem, że: „wskazywana przez
podatnika interpretacja przepisu i sposób jego zastosowania może zostać
zakwestionowana przez organ podatkowy poprzez wykazanie, że treść
przepisu nie budzi wątpliwości na tle tej konkretnej sprawy albo - jeżeli
przepis budzi pewne wątpliwości - poprzez wykazanie, że wątpliwości te
da się usunąć, a wynik prawidłowo przeprowadzonej wykładni przepisu jest
inny niż wskazywany przez podatnika. Organ podatkowy, przy wykładni
przepisów prawa podatkowego, powinien uwzględnić orzecznictwo
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej”.
5. VAT | Części do wyrobów medycznych bez preferencji
Dostawa części (w tym części zamiennych) do wyrobów medycznych,
którym ustawa o wyrobach medycznych nie przyznaje statusu wyrobu
medycznego, podlega opodatkowaniu podstawową stawką.
Tak uznał Minister Finansów w interpretacji ogólnej z 29 grudnia 2015 r.
(PT1.050.12.2015.ALX.572).
Minister wskazał, że zgodnie z poz. 105 załącznika nr 3 do ustawy
o VAT 8 proc. stawka jest stosowana wyłącznie do dostawy towarów
spełniających definicję wyrobów medycznych w rozumieniu przepisów
ustawy o wyrobach medycznych dopuszczonych do obrotu na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
7
Zgodnie z tą ustawą, przez wyrób medyczny należy rozumieć narzędzie,
przyrząd, urządzenie, oprogramowanie, materiał lub inny artykuł,
stosowany samodzielnie lub w połączeniu, w tym z oprogramowaniem
przeznaczonym przez jego wytwórcę do używania specjalnie w celach
diagnostycznych lub terapeutycznych i niezbędnym do jego właściwego
stosowania, przeznaczony przez wytwórcę do stosowania u ludzi w celu:
a) diagnozowania, zapobiegania, monitorowania, leczenia lub łagodzenia
przebiegu choroby,
b) diagnozowania, monitorowania, leczenia, łagodzenia lub kompensowania
skutków urazu lub upośledzenia,
c) badania, zastępowania lub modyfikowania budowy anatomicznej lub
procesu fizjologicznego,
d) regulacji poczęć
- których zasadnicze zamierzone działanie w ciele lub na ciele ludzkim
nie jest osiągane w wyniku zastosowania środków farmakologicznych,
immunologicznych lub metabolicznych, lecz których działanie może być
wspomagane takimi środkami.
W ocenie Ministra Finansów nie ma zatem podstaw do stosowania 8 proc.
stawki do części do wyrobów medycznych (z wyjątkiem sytuacji, gdy są
one wymienione w innych pozycjach załącznika nr 3 do ustawy).
W razie Państwa pytań prosimy o kontakt z:
Michał Dec
partner, doradca podatkowy
email: [email protected]
tel. + 22 826 00 62
Konrad Piłat
doradca podatkowy
e-mail: [email protected]
tel. +22 826 00 62
lub Państwa doradcą ze strony naszej Kancelarii
KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy
ul. Miodowa 1, 00-080 Warszawa, tel.: +48 22 826 00 62; www.kndp.pl
Niniejszy dokument nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Nie ponosimy odpowiedzialności za wykorzystanie informacji zawartych
w komunikacie bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii doradców prawnych lub podatkowych.
8