Pobierz - Szkoła Podstawowa nr 8 w Kołobrzegu

PROGRAM AUTORSKI „Gimnastyka buzi i języka”.
Autor: Logopeda szkolny – Urszula Skorupa
1. Realizacja programu.
Program skierowany jest do dzieci 3-6 letnich z oddziałów przedszkolnych
oraz klas I-III. Realizacja programu rozpocznie się od października 2016roku i
potrwa do maja 2017roku. Zadania będą realizowane w formie zabawy. Do
realizacji programu włączeni są wychowawcy grup przedszkolnych oraz klas
pierwszych. Koordynatorem działań wynikających z programu i osobą
wspierającą wychowawców jest logopeda szkolny Urszula Skorupa.
Zawarte ćwiczenia w programie pasują do tematyki prowadzonych zajęć(
zgodnie z podstawą programową wychowania przedszkolnego oraz planem
pracy opiekuńczo- wychowawczo- dydaktycznym grupy. Doboru zestawu
ćwiczeń dokonuje nauczyciel prowadzący dane zajęcia konsultując się z
logopedą.
Wychowawcy klas I-III , będą mogli wykorzystywać zestawy ćwiczeń podczas
przerw śródlekcyjnych, zajęć muzycznych .
Duża rolę w realizacji programu odgrywają także rodzice, którzy będą mogli
doskonalić nabyte przez dziecko sprawności ćwicząc z nim w domu.
Program autorski wraz z zestawem ćwiczeń zostanie opublikowany na stronie
internetowej Szkoły Podstawowej nr 8 w Kołobrzegu. Rodzice mogą równie
korzystać z konsultacji z logopedą , ustalając wcześniej terminowe spotkanie.
W zależności od potrzeb dzieci, rodziców i szkoły program może ulec
modyfikacji.
2.Cele programu
Wyniki prowadzonych przeze mnie badań logopedycznych oraz obserwacje dzieci
wskazują potrzebę wprowadzenia dodatkowych ćwiczeń doskonalących
sprawność ruchową narządów mowy, a także ćwiczeń korygujących
nieprawidłowe oddychanie. Głównym celem tego programu jest wspomaganie i
stymulowanie prawidłowego rozwoju mowy dziecka oraz zapobieganie
powstawaniu wad wymowy. Istotnym elementem programu jest podniesienie
świadomości rodziców w zakresie profilaktyki logopedycznej.
3.Cele szczegółowe:
- usprawnienie motoryki narządów mowy( wargi, język, podniebienie miękkie,
żuchwa),
- pogłębienie oddechu, a tym samym zwiększenie pojemności płuc, wydłużenie
fazy wydechowej,
- usprawnienie oddechu przeponowego lub pełnego.
4. Metody pracy:
Fonetyczne,
Treningu mięśniowego,
Zabawowa,
Obserwacja,
demonstracja
5. Formy pracy:
- zbiorowa
6.Ewaluacja
Jest procesem podczas którego gromadzone będą informacje dotyczące jakości i
efektywności podejmowanych działań. Zostaną sformułowane wnioski, które dadzą
podstawę do planowania dalszej pracy i określenia kierunku rozwoju. Narzędziem
ewaluacyjnym będzie obserwacja oraz ankieta anonimowa skierowana do
wychowawców grup oraz rodziców dzieci objętych programem autorskim.
Spodziewane efekty:
1. Dzieci są zainteresowane słowem mówionym, śpiewanym i czytanym.
2. Dzieci są zaciekawione sposobem wymawiania wszystkich głosek.
3. Dzieci są zmotywowane do pracy językiem oraz do wzbogacania słownictwa
czynnego i biernego.
4. Dzieci pracują nad dużą i małą motoryką oraz koordynacją pracy
analizatorów( słuchowego, wzrokowego, czuciowego.
5. Dzieci pracują nad sprawnością artykulacyjną, słuchową ,wzrokową
Założenia programu.
Mowa jest dźwiękowym porozumiewaniem się ludzi
Problem mowy jako jeden ze sposobów komunikowania się w szerokim jej
rozumieniu jest przedmiotem analizy wielu dyscyplin naukowych. Mówienie jest
czynnością polegającą na szybkiej sekwencyjności wydawanych dźwięków,
wiążąca się z intensywną pracą mięśni aparatu fonacyjnego i artykulacyjnego.
Organizuje się dla dzieci z zaburzeniami mowy zajęcia specjalistyczne, na których
realizuje się ćwiczenia mające wyeliminować występujące zaburzenia lub im
zapobiec. Dziecko mające zaburzenia mowy boryka się z jakże trudnymi
zadaniami, ponieważ jego komunikacja językowa utrudnia naukę. Czynność
mówienia uzależniona jest przede wszystkim od oddychania. Przygotowując
zestawy ćwiczeń dla dzieci kierowałam się tym, aby były one ukierunkowane na
prawidłową pracę wdechu i wydechu.
Celem moich zaproponowanych ćwiczeń jest:
1.
2.
3.
4.
5.
Prawidłowy oddech przeponowy lub pełny.
Długość fazy wydechowej( wydech kontrolowany).
Równomierność siły wydechu.
Ekonomiczne wydatkowanie powietrza.
Umiejętne synchronizowanie pauz oddechowych
zaczerpnięcia powietrza – wdechu.
niezbędnych
dla
W toku ćwiczeń zamierzam wypracować u dzieci nawyk podparcia oddechowego
czyli taki sposób oddychania, przy którym w czasie wydechu klatka piersiowa
pozostaje w pozycji wdechowej ok. 6-8 sekund, a przepona brzuszna traci swoje
napięcie i powoli unosi się ku górze.
Napisany przeze mnie program autorski zakłada objęcie opieką logopedyczną
dzieci 3- 8 letnich w zakresie eliminowania zaburzeń mowy. Najważniejszą
funkcją jaką ma do spełnienia logopeda jest wspieranie edukacyjne dzieci z
problemami logopedycznymi, ze zwróceniem uwagi na zakres zaburzeń, potrzeby
i ich możliwości. Zaspakajanie potrzeby akceptacji i sukcesów, poczucie własnej
wartości, budowanie więzi i kontaktów z rówieśnikami. Moją koncepcją jest
eksponowanie działalności skierowanej na prawidłowy rozwój mowy, który ma
duży wpływ na rozwój emocjonalny, społeczny i poznawczy dziecka. Opieką
logopedyczną objęte zostaną dzieci z zaburzeniami wymowy- po
przeprowadzeniu rozmów z nauczycielami, rodzicami oraz przeprowadzeniu
badań wstępnych przy użyciu odpowiednich narzędzi badawczych. Zamierzam
ten proces zaplanować i zorganizować tak, aby przebiegały one w atmosferze
życzliwości i zaufania.
Program jest zgodny z podstawą programową wychowania przedszkolnego, która
w zakresie wspomagania rozwoju mowy zakłada, że dziecko kończące
przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej potrafi zwrócić się do
rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym,
gramatycznym, fleksyjnymi składniowym. Ma on być wykorzystany w interesie
rozwijającego się dziecka. W programie uwzględniono współpracę z
nauczycielami, rodzicami.
Oznaczenia do „Kart badania” motoryki artykulacyjnej.
Formy pracy:
1. Ćwiczenia fonacyjne.
2. Ćwiczenia lagorytmiczne.
3. Ćwiczenia artykulacyjne.
4. Ćwiczenia słuchu fonematycznego.
5. Ćwiczenia relaksacyjne.
6. Ćwiczenia autokontroli słuchowej.
7. Uważne słuchanie wypowiedzi innych.
8. Opowiadanie i opisywanie.
9. Nauka wierszyków, wyliczanek.
10. Zabawy i gry logopedyczne.
11. Działania werbalne budowane na bazie działania twórczego.
12. Czytanie tekstów i zwrócenie uwagi na elementy dźwiękonaśladowcze,
rytmizowane.
13. Porządkowanie, klasyfikowanie, liczenie.
Próby języka:
1. Wysuwanie i chowanie do jamy ustnej.
2. Kierowanie języka do brody i nosa.
3. Kierowanie języka do kącików ust.
4. Rozpłaszczanie języka- „łopata”
5. Unoszenie języka do podniebienia.
6. Wykonanie „rureczki”.
7. Oblizywanie warg ruchem okrężnym.
8. Ruch okrężny języka po zębach.
9. Klaskanie językiem.
10. Wypychanie językiem policzków.
11. Dotykanie czubkiem języka do nosa.
12. Zaciskanie warg.
13. Nakładanie wargi górnej na dolną.
14. Nakładanie wargi dolnej na górną.
15. Przesuwanie kącików ust w lewo, w prawo.
16. Ściąganie i rozciąganie warg.
17. Układanie warg w „ryjek’.
18. Gwizdanie.
19. Nadymanie policzków.
20. Warczenie motoru.
21. Przepychanie powietrza wewnątrz jamy ustnej.
22. Cmokanie
23. Parskanie.
Skala ocen- ocena punktowa:
3pkt- należyta sprawność narządów mowy.
2pkt- sprawność narządów mowy średniego stopnia.
1pkt- sprawność narządów mowy zaburzona w stopniu wysokim( dziecko
nie potrafi wykonać większości ćwiczeń.
0pkt- niesprawność narządów artykulacyjnych(
prawidłowo wykonać zadań podanych w zestawach)
dziecko
nie
potrafi
Propozycje ćwiczeń oddechowych
1. Ćwiczenia języka
*”Fruwające ptaki”- usprawnianie precyzyjnych ruchów języka, prawidłowa
artykulacja głosek, ćwiczenie ruchów manualnych.
*” Języczek wędrowniczek”- usprawnianie motoryki narządów mowy, śpiew ,
świadomość ciała.
* „Mniam, mniam”- usprawnianie motoryki języka i warg, usprawnianie zmysłu
smaku.
* „ Zawody”- usprawnianie narządów mowy, wzbogacanie wiedzy o zawodach,
artykulacja głosek detalizowanych.
*” Zielone gałki, kolorowe bombki”- usprawnianie motoryki języka, artykulacja
głosek k,g, rozwijanie twórczości plastycznej.
*”Węże”- artykulacja głoski s, ćwiczenie wymowy i dykcji.
*”Ile mam ząbków”- dotykanie czubkiem języka górnych i dolnych zębów –
liczenie.
*”Łyżeczka- szeroki język lekko wysunięty z jamy ustnej, boki języka wywinięte do
góry.
*”Myszka do dziury”- usta szeroko otwarte, szeroki język dotyka dolnych zębów i
energicznie cofa się Az do tylnej ściany gardła, jednocześnie unosi się tył języka.
*” Konik”- kląskanie na samogłoski o,a,e,y,i,u
*”Malowanie sufitu”- lizanie czubkiem języka na górnym podniebieniu figur.
*”Odklejanka”- odklejanie czubkiem języka chrupki od wałka dziąsłowego.
*”Parkowanie samochodu”- unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego.
*”Parskanie konia”- język wciśnięty między ściśnięte wargi drga w czasie
wydmuchiwania powietrza. *”Młoteczek”- wielokrotne wymawianie sylaby „da” z
głoską „d” realizowaną dziąsłowo .
2. Ćwiczenia oddechowe.
* „Zabawy z wiatrem”- ćwiczenia oddechowe i rytmiczne, wdech i wydech.
*”Magiczna piłeczka”- ćwiczenia oddechowe, wydłużanie fazy wydechowej.
Dmuchanie w piłeczkę.
*”Miś”- usprawnianie podniebienia miękkiego, wyrażanie emocji i ekspresji.
*” Głośno , cicho”- umiejętność posługiwania się głosem, rozwijanie wrażliwości
słuchowej, umiejętności pozawerbalne.
*”Szumiące morze”- artykulacja głoski „sz”, kształtowanie prawidłowego toru
oddechowego.
*”Lokomotywa”- poprawna wymowa głoski „cz”, usprawnianie wdechu i wydechu.
*”Wyścigi”- dmuchanie na piórka, kłębuszki waty ,papierowe kulki.
*”Baloniki”- swobodny wdech przez nos
balonów.
i wydech ustami, nadmuchiwanie
*”Żagiel na wietrze”- nabieranie dużej ilości powietrza i wolne wypuszczanie przez
usta, strumień powietrza skierowany na papierowe żaglówki.
* Waga”- dziecko leży na podłodze, na brzuchu kładziemy zabawkę, w czasie
wdechu zabawka unosi się, przy wydechu opada. Zachowanie równomiernego
oddychania.
*”Słomkowa zabawa”- dzieci trzymając słomkę w ustach próbują wdmuchiwać
powietrze do środka słomki tak aby był on wyczuwalny na zewnątrz.
*”Bańki mydlane”- dziecko pod kontrolą osoby dorosłej i przy użyciu „bańczak”
wypuszcza banki mydlane.
*Zmiana toru”- przenoszenie różnych przedmiotów(
kukurydziane) za pomocą słomki w inne miejsce.
* Urodziny”- wykonywanie wdechu i zdmuchiwanie świeczki.
papierki,
chrupki
*” Kto szybciej”- zdmuchiwanie piórka z gładkiej i chropowatej powierzchni.
3. Ćwiczenia podniebienia miękkiego.
*” Usta i nos”- oddychanie przez usta przy zaciśniętych nozdrzach, oddychanie
wyłącznie przez nos.
*”- Małpka” – naśladowanie odgłosów małpki skaczącej
wypowiadanie na przemian sylab: ku,gu,ku,gu……………………
po
drzewie,
*” Płukanie gardła”- naśladowanie przez dziecko płukanie gardła podczas mycia
zębów.
*”- Mój język”- przyklejanie do podniebienia miękkiego języka.
*”- Rynienka”- ruchami języka wypychanie dolnego podniebienia.
4. Ćwiczenia żuchwy.
*”- Zamykanie drzwi”- dziecko powoli otwiera szeroko usta i powoli je zamyka.
*” Winda”- wykonywanie ruchów poziomych, raz z wargami rozchylonymi, raz z
zamkniętymi. Ruchy do przodu i do tyłu.
5. Zabawy dźwiękonaśladowcze.
*” Pociągi”- dzieci ustawiają się gęsiego i po wyznaczonej trasie powoli się
przemieszczają do przodu wydając dźwięki ruszającego pociągu, na sygnał
nauczyciela wydają głośny świst i gwizd.
*”Komary”- dzieci komary stoją w różnych miejscach Sali na sygnał nauczyciela
powoli się przemieszczają i naśladują brzęczące komary.
*”Śpioszek”- dzieci podzielone na dwie grupy , jedna śpi , a druga cichutko stąpa
uciszając się , powtarzają „ psyt.psyt.psyt”.
*”Zegar”- dzieci przemieszczają się po Sali na znak zegarmistrza ( nauczyciela)
zatrzymują się i wydają dźwięki cykania zegara” cyk.cyk.cyk………,
dzyń,dzyń,dzyń…….., tik,tak,tik,tak……….dryń,dryń,dryń……
*”- Motorek”- dzieci przemieszczają się po Sali zwracając uwagę na przepisy
ruchu drogowego i imitują jazdę na motocyklach.” Wr,wr,wr……….,
dż,dż,dż………………., ż,ż,ż ………………..
*” Leśne ptaki”- słuchanie odgłosów ptaków i naśladowanie ich, kukułka, wrona,
sowa, szpak, wróbel, skowronek, czyżyk……………
6. Wiersze, usprawniające narządy mowy i oddychanie.
*”Lew”
Kiedy lewek głośno ziewa, masz wrażenie, że lew śpiewa.
Już szeroko rozwarł paszcze, już publika brawo klaszcze.
Pokaż teraz ty mój panie, jak wygląda lwie ziewanie eeeeeeeeee……..
*”Reksio”
Znany z dobranocki, chowa w budzie swoje klocki.
Gdy jest śpiący zwyczaj miewa, niesłychanie głośno ziewać.
Zostań teraz psiną małą, ziewaj głośno buzią małą aaaaaaaaaa……….
*” Hipopotam”
Gdy jest śpiący, bywa także ziewający.
Paszczę mocno tak otwiera, masz wrażenie, że cię zżera.
Pokaż wszystkim ty mój panie, hipopotama ziewanie hahahahahaha………………
*” Kotek”
Mały kotek wskoczył na babci kolana i mruczy, by tu zostać do samego rana
mmmmmmmm……….
A gdy kotek widzi miskę pełną mleka , to z kolanek babci zaraz ucieka
chlipchlipchlipchlip………
Dzieci lubią kotka głaskać a jak mruczy im na kolankach rrrrrrrrrrrrrrrrrrrr …
*” Pociąg”
Jedzie pociąg z daleka ciuchciuchciuch…………..
Ani chwili nie czeka szuszuszuszusz………………
Konduktorze łaskawy
puf,ciuchciuchciuch,puf
zależ
mnie
do
Warszawy
ciuchciuchciuch
*”Wiatr”
Jeden wiatr w polu gnał szuszuszuszu…………..
Drugi wiatr w sadzie grał frfrfrfrfrfr………………
Cichuteńko, leciuteńko, liście pieścił i szeleścił szszszszsz……..
puf
I w końcu spał chrchrchrchrchrchr………………….
7.Onomatopeja
*’”Świnka”- w chlewiku mieszka świnka i trąca ryjkiem drzwi, gdy niosę jej
jedzenie to na kwikwikwi…..
*” Kaczka” – po podwórku chodzi kaczka , taka sobie nieboraczka , jak
ziarenek
sypniesz
jej
ona
kwakiem
pozdrowi
cię
kwakwakwakwakwa……………
*” Jeżyk”- idzie lasek jeżyk mały ,niesie jabłko dla swej mamy, spytaj jeża
gdzie ma dom on pokaże nóżką swą tuptuptuptuptuptup……………………
*” Owieczka”- ma wełniane futro , krótkie nóżki , bryka skacze , podskakuje jak
ją spotkasz to beeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeekuje.
*’ Krowa”- biało-czarna i w kropki bordo ,to krowa co trawę je wolno, muczy w
prawo muczy w lewo mumumumumumu……………
*”Baran i koza” – baran beczy beebeebeebee, koza meczy meemeemee.
8. Co mówią zwierzaki?
Co mówi koza, gdy jeść jej się chce?- meemeemeemee
Co mówi krowa gdy brakuje jej tchu- muumuumuumuu
Co mówi piesek, gdy bawić się chce hauhauhauhauhau
Co mówi kotek ,gdy mleczka chce miau miaumiaumiau
Co mówi kogut, gdy budzi w kurniku kukuryku
Co mówi żaba, gdy bocianów tłum- kumkumkumkum
Co mówi bocian ,gdy leci w tle kleklekle
9. Czyje to odgłosy?
Bee,mee,koko,kwakwa,krakra,mumu,miau miau, kle kle, kumkum,hau hau, miau
miau,bzybzybzy,, sss,stukstukstuk, pukpukpuk.
10 Wyliczanki:


Siedzi baba na cmentarzu,
Trzyma nogi w kałamarzu,




Przyszedł duch,
Babę w brzuch,
Baba e krzyk,
A on znikł






Ene due rabe
Chińczyk goni żabę
A żaba Chińczyka
Co z tego wynika
Raz,dwa,trzy
Gonisz ty



Leży groszek na talerzu
Powiedz pani, jaki jego kolor jest?
Jak go masz, to mi go zaraz pokaż




Na ulicy Kopernika
Stoi panna bez bucika
Ja ją pytam ,gdzie jej bucik?
Ona mówi ,że jej uciekł.




Ele mele dudki
Gospodarz malutki
Gospodyni garbata
A jej córka smarkata.


Jedzie kareta , dzwonek dzwoni
Powiedz pani ile koni?





Tum tum
Misia bela
Misia Kasia konfacela
Misia,a, misia,b
Misia Kasia konface
Opracowanie: Urszula Skorupa
Literatura:
Balejko A.,,Jak usuwać wady wymowy – porady dla nauczycieli i rodzicow”
Bogdanowicz M. „W co się bawić z dziećmi”.
Chrzanowska A.”Zabawy i ćwiczenia logopedyczne- poradnik dla logopedy ,
nauczycieli i rodziców”.
Demel G. „ Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola”.
Kaczmarek L.” Nasze uczy się mowy”.
Minczakiewicz E.” Mowa- rozwój – zaburzenia-terapia.
Rocławski B. „ Podstawy wiedzy o języku polskim dla pedagogów i logopedów”
Rodak H.” Terapia dziecka z wadą wymowy”.
Shugar G.W., „ Badania nad rozwojem języka dziecka”.
Stecko E., „ Zaburzenia mowy dzieci- wczesne rozpoznawanie i postępowanie
logopedyczne”.
Sprawka R., „Logopedyczne zabawy grupowe dla dzieci od 4 do 7 lat
Szczepańska I., „ Rozczep wargi i podniebienia”.
SzumanW., „ Zabawy z najmłodszymi dziećmi”.
TłokińskiW., „ Mowa, przegląd problematyki dla psychologów”.
Wyczesany J., Wybór zagadnienia z oligofrenopedagogiki”.
Zarębina M., „ Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku
szkolnego”.
Zgólkowska H., „Czym język za młodu”
http:/www.logopedia.net.pl
http://poradnik-logopedyczny.pl/
http://www.logopeda.pl/
„GIMNASTYKA
BUZI I JĘZYKA”
Program autorski do
pracy na zajęciach
logopedycznych.
Autor programu: Urszula Skorupa