Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce

Badanie na temat
mieszkalnictwa w Polsce
BADANIE NA REPREZENT ATYWNEJ GRUPIE
POLEK/POLAKÓW
Badanie realizowane w ramach projekru „Społeczne Forum
Polityki Mieszkaniowej” współfinansowanego z Funduszy EOG
w ramach programu Obywatele dla Demokracji
Warszawa, dn. 17 czerwca 2015
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 2
NOTA METODOLOGICZNA
Badanie zostało zrealizowane na reprezentatywnej grupie Polek/ Polaków w wieku powyżej 16 roku życia na
zlecenie Fundacji Habitat for Humanity przez firmę Realizacja Sp. z o.o. Konsultacja metodologiczna została
wykonana przez firmę Millward Brown S.A.
Metodą zastosowaną w badanu były bezpośrednie wywiady kwestionariuszowe realizowane przy użyciu
komputera (CAPI). Wielkość próby wyniosła N=806 wywiadów.
Badanie zrealizowano w dniach 28.05.2015 – 04.06.2015
Celem badania było przeanalizowanie sytuacji mieszkaniowej Polek/ Polaków.
Rozkład próby przedstawiała się zgodnie z poniższymi rozkładami.
Wykres 1. Podział próby ze względu na płeć
mężczyzna
49%
51%
kobieta
Wykres 2. Podział próby ze względu na klasę miejscowości
11%
38%
17%
wieś
miasta do 100 tys.
miasta 100-499 tys.
miasta ponad 500 tys.
34%
Wykres 3.Podział próby ze względu na wiek
20%
15%
15-24 lata
25-39 lat
40-59 lat
32%
33%
60 lub więcej
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 3
NAJWAŻNIEJSZE WNIOSK I Z BADANIA
Problemy mieszkaniowe są w opinii respondentów jednym z ważniejszych problemów polskich rodzin, przy
czym przy porównaniu do wyników oceny własnej sytuacji mieszkaniowej można zauważyć, że dotyczą one
percepcji sytuacji innych osób niż swojej.
Ważnym czynnikiem oceny sytuacji mieszkaniowej wokół nas jest miejsce zamieszkania. Mieszkańcy wsi w tej
kwestii oceniają sytuację najlepiej, a mieszkańcy dużych miast najgorzej.
W opinii badanych sytuacja mieszkaniowa wpływa na osoby z ich otoczenia, większość badanych wskazuje, że
zna osoby, które zmieniają plany o posiadaniu dziecka lub emigrują w wyniku sytuacji mieszkaniowej.
Taka perspektywa otoczenia wpływa na negatywną ocenę działań rządu w tym aspekcie – 2/3 wypowiada się o
nim źle w tym kontekście.
65% badanych wskazuje na jakiekolwiek problemy mieszkaniowe. Częściej dotyczą one remontu lub zmiany na
lepsze (po 30%), ale nadal 15% badanych nie może się usamodzielnić, a co najmniej 15% ma problem
z regularną spłatą zobowiązań związanych z mieszkaniem.
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 4
WYNIKI BADANIA
Brak mieszkania i perspektyw na rozwiązanie tego zostało uznane przez 52% badanych za jeden z trzech
najważniejszych problemów polskich rodzin. Ważniejszymi problemami dla Polek i Polaków od kwestii
mieszkaniowych jest wyłącznie kwestia niskich zarobków (wskazało na ten problem 84% badanych) oraz
bezrobocie (ten problem zaznaczyło 77% ankietowanych). Kwestia braku mieszkania została zaznaczona jako
istotniejsza niż brak odpowiedniej służby zdrowia (33%) oraz brak poczucia bezpieczeństwa obywateli (11%).
Wykres 4. Z podanej listy proszę wybrać trzy problemy, które – Pana(i) zdaniem - są najważniejsze dla polskich
rodzin (dane wyrażone w %)
77 %
84 %
90
80
70
60
52 %
50
40
33 %
30
7%
20
11 %
10
5%
Niszczenie
środowiska
Brak żłobków i
przedszkoli
0
Brak poczucia
bezpieczeństwa
obywateli
Brak
Brak mieszkania i
odpowiedniej
perspektyw na
służby zdrowia rozwiązanie tego
Bezrobocie
Niskie zarobki
Aspekt braku mieszkania i perspektyw na jego uzyskanie jest problemem charakterystycznym dla dużych miast
(powyżej 500 tysięcy mieszkańców), gdzie jest wymieniany przez 74% (jako drugi najważniejszy problem po
niskich zarobkach (86%). Odsetek wskazań na ten aspekt spada wraz z wielkością miejscowości
i najniższą wartość osiąga na wsi – tam wymieniany jest przez 45% badanych.
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 5
Wykres 5.
Czy wśród Pana(i) bliskich i znajomych są osoby, które opóźniają decyzję o posiadaniu dziecka
ze względu na sytuację mieszkaniową?
40
35%
35
30
25
26%
Znam wiele takich osób
21%
Znam kilka takich osób
20
17%
Znam 1-2 takie osoby
15
Nie znam takich osób
10
5
0
Niemal 2/3 badanych (65%) zna kogoś, kto odkłada decyzję o posiadaniu dziecka ze względu na sytuację
mieszkaniową, z czego 21% zna wiele takich osób, 26% kilka, a 17% 1-2 takie osoby. Mieszkańcy wsi rzadziej
znają osoby z odkładające taką decyzję - 42%, natomiast w przypadku mieszkańców dużych miast (powyżej
500 tysięcy mieszkańców) brak znajomości osób odkładających taką decyzję deklaruje jedynie 18% badanych.
Wykres 6.
Czy wśród Pana(i) bliskich i znajomych są osoby, dla których sytuacja mieszkaniowa była jednym
z powodów wyjazdu za granicę?
50
45
40
Znam wiele takich osób
35
32 %
28 %
30
25
20
24 %
Znam kilka takich osób
Znam 1-2 takie osoby
Nie znam takich osób
16 %
15
10
5
0
Niemal ¾ badanych (72%) zna osoby, dla których sytuacja mieszkaniowa była jednym z powodów wyjazdu za
granicę. Niemal ¼ wszystkich badanych zna wiele takich osób (24%), 32% kilka, a 16% 1-2 takie osoby.
Mieszkańcy największych miast częściej znają przynajmniej jedną osobą, która wyjechała m.in. z powodu
sytuacji mieszkaniowej.
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 6
Wykres 7. Znajomość osób dla których sytuacja mieszkaniowa była jednym z powodów wyjazdu za granicę, a wiek
respondentów
60 lub więcej
18 %
40-59 lat
28 %
25 %
18 %
36 %
35 %
13 %
Znam wiele takich osób
27 %
Znam kilka takich osób
25-39 lat
29 %
30 %
17 %
Znam 1-2 takie osoby
24 %
Nie znam takich osób
15-24 lata
19 %
0%
35 %
20%
40%
17 %
60%
29 %
80%
100%
Zgodnie z przewidywaniem największa znajomość osób, które decydują się na emigrację ze względu na
sytuację mieszkaniową znajduje się wśród osób w wieku 25-39 lat. Blisko 76 % respondentów w tym wieku zna
osoby, które decydują się na wyjazd z tego powodu. Nieznacznie mniejszą znajomość takich osób deklarują
osoby w wieku 40-59 (73% badanych) oraz osoby w wieku 15-24 (71% respondentów).
Wśród badanych znających osoby, które odkładają decyzję o posiadaniu dziecka ze względu na sytuację
mieszkaniową 94% zna także ludzi, dla których jednym z powodów emigracji była sytuacja mieszkaniowa.
Wykres 8. Jak Pan(i) ocenia działania rządu w rozwiązywaniu problemu braku mieszkań dla osób ubogich i nisko
zarabiających?
40
34 %
35
31 %
30
26 %
Bardzo dobrze
25
Dobrze
20
Ani dobrze ani źle
15
Źle
8%
10
5
Bardzo źle
0%
0
Respondenci pytani o ocenę działania rządu w rozwiązywaniu problemu braku mieszkań dla osób ubogich
i nisko zarabiających wypowiadają się bardzo krytycznie. Bardzo źle lub źle ocenia je 2/3 badanych (65%), zaś
jedynie 9% wystawia im ocenę dobrą lub bardzo dobrą. Najmniej krytyczni są mieszkańcy wsi (60%),
a najbardziej mieszkańcy miast do 100 tysięcy mieszkańców (73%).
Sami zainteresowani, czyli osoby oceniające swoją sytuację materialną lub mieszkaniową jako złą lub bardzo
złą oceniają te działania bardziej krytycznie, niż ogół badanych (odpowiednio: 88% i 92%). Wiek, wykształcenie
nie różnicują poglądów na ta kwestię.
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 7
Wykres 9. Które z wymienionych problemów mieszkaniowych dotyczą Pana(i) gospodarstwa domowego? Proszę
wybrać maksymalnie 3 problemy.
Brak możliwości terminowego opłacania kosztów
wody, ogrzewania, gazu itp.
10 %
Brak możliwości terminowego spłacania rat
kredytu za mieszkanie\ dom
14 %
Brak możliwości samodzielnego zamieszkania w
wynajmowanym lub własnym mieszkaniu\ domu
15 %
Brak możliwości terminowego opłacania czynszu
lub innych opłat za mieszkanie
15 %
Brak możliwości zmiany mieszkania\ domu na
lepsze(-y), bardziej odpowiednie do potrzeb
29 %
Brak możliwości przeprowadzenia remontu
mieszkania\ domu
29 %
0
5
10
15
20
25
30
35
Respondenci pytani o wybrane problemy mieszkaniowe dotyczące ich własnego gospodarstwa domowego
(maksymalnie do wskazania 3) wskazują na:


brak możliwości przeprowadzenia remontu mieszkania\ domu – 29%. Odpowiedź ta jest skorelowana
z wykształceniem oraz z dochodem – im wyższe dochody lub wykształcenie tym odpowiedź ta
wskazywana jest zdecydowanie rzadziej;
brak możliwości zmiany mieszkania\ domu na lepsze(-y), bardziej odpowiednie do potrzeb – 29%.
Natomiast co najmniej 15% wskazało na przynajmniej jeden z poważnych problemów z regulowaniem
płatności:




na brak możliwości usamodzielnienia się wskazuje 15% badanych (brak możliwości samodzielnego
zamieszkania w wynajmowanym lub własnym mieszkaniu\ domu);
brak możliwości terminowego opłacania czynszu lub innych opłat za mieszkanie – 15%;
brak możliwości terminowego spłacania rat kredytu za mieszkanie\ dom – 14%;
brak możliwości terminowego opłacania kosztów wody, ogrzewania, gazu itp. – 10%.
Warto zaznaczyć, że jedynie 35% badanych nie wskazało któregokolwiek z wymienionych problemów.
Występowanie każdego z tych problemów jest skorelowane z sytuacja materialną badanych. Dodatkowo
występuje relacja z wielkością miejscowości:


mieszkańcy wsi rzadziej wymieniają brak możliwości zmiany mieszkania\ domu na lepsze(-y),
bardziej odpowiednie do potrzeb (21%); brak możliwości terminowego opłacania czynszu lub
innych opłat za mieszkanie (11%) oraz brak możliwości samodzielnego zamieszkania w
wynajmowanym lub własnym mieszkaniu\ domu (11%);
natomiast mieszkańcy największych miast (500 tyś +) częściej wymieniają jako problem: brak
możliwości zmiany mieszkania\ domu na lepsze(-y), bardziej odpowiednie do potrzeb (44%) oraz
brak możliwości terminowego opłacania kosztów wody, ogrzewania, gazu itp. (17%).
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 8
Wykres 10. Jak Pan(i) ocenia własną sytuację materialną?
60
50 %
50
Bardzo dobrze {5}
40
Dobrze {4}
Ani dobrze ani źle {3}
30
24 %
Źle {2}
17 %
20
10
Bardzo źle {1}
7%
2%
0
Samoocena własnej sytuacji materialnej badanych pokazuje zróżnicowany obraz: dobrze lub bardzo dobrze
ocenia ją 26% badanych, natomiast źle lub bardzo źle 24%. Samoocena sytuacji materialnej jest skorelowana
z wykształceniem, im wyższe tym ocena lepsza 22% osób z wykształceniem podstawowym ocenia ją dobrze,
natomiast w przypadku osób z wykształceniem wyższym jest to 41% badanych. Pozytywnie swoją sytuację
zawodową ocenia 30% osób pracujących oraz 22% osób niepracujących. Natomiast negatywnie ocenia ją 20%
zatrudnionych badanych oraz 28% osób bez pracy.
Wykres 11. Ocena sytuacji materialnej a wielkość gospodarstwa domowego
22%
1-osobowe
36%
29%
2-osobowe
20%
Dobrze lub bardzo dobrze
Źle lub bardzo źle
29%
3-osobowe
18%
25%
4 lub więcej osób
23%
0%
10%
20%
30%
40%
Najgorzej swoją sytuację materialną oceniają osoby z jednoosobowych gospodarstw domowych. Ponad
1/5 badanych z takich gospodarstw ocenia swoją sytuację materialną dobrze lub bardzo dobrze, a aż 36%
ocenia ją negatywnie. Najlepiej swoją sytuację materialną oceniają osoby z dwu- i trzyosobowych gospodarstw
domowych. W przypadku gospodarstw domowych liczących powyżej 3 osób widoczny jest trend wskazujący na
to, że im większa liczebność gospodarstwa domowego tym bardziej negatywna ocena warunków
mieszkaniowych.
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 9
Wykres 12. Ocena sytuacji materialnej a miesięczny dochód gospodarstwa domowego
17%
do 2000 PLN
41%
18%
2001-2500 PLN
35%
20%
20%
2501-3000 PLN
22%
21%
3001-3500 zł
Dobrze lub bardzo dobrze
Źle lub bardzo źle
26%
22%
3501-4000 zł
37%
4001-5000 zł
13%
49%
Ponad 5000 PLN
11%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Analizując sytuację materialną w stosunku do dochodu gospodarstwa domowego widać wyraźnie trend, ze wraz
z spadkiem miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego spada wyraźnie ocena własnej sytuacji
materialnej. Jedynie 17% respondentów, którzy mają miesięczny dochód gospodarstwa domowego poniżej
2000 złotych, ocenia swoją sytuacje materialną pozytywnie, a aż 41% ocenia ją negatywnie. Natomiast blisko
połowa badanych osiągających przychód powyżej 5000 złotych ocenia swoją sytuację materialną dobrze lub
bardzo dobrze.
Wykres 13. Jak Pan(i) ocenia własną sytuację mieszkaniową?
45
41 %
40
38 %
Bardzo dobrze
35
30
Dobrze
25
Ani dobrze ani źle
20
Źle
15
10
Bardzo źle
10 %
5%
6%
5
0
Samoocena sytuacji mieszkaniowej jest bardziej pozytywna niż ocena sytuacji materialnej. Bardzo dobrze
i dobrze ocenia ją 46% badanych, natomiast źle i bardzo źle 16%. Nieco lepiej swoją sytuację mieszkaniową
oceniają osoby w wieku 60 lat + (57%) w porównaniu do osób w wieku 25-39 lat (43% badanych). Podobnie jak
w przypadku sytuacji materialnej ocena tak jest skorelowana z wykształceniem: 41% z wykształceniem
podstawowym ocenia ją dobrze lub bardzo dobrze, natomiast w przypadku osób z wyższym wykształceniem
odsetek ten rośnie do 59%.
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 10
Wykres 14. Ocena warunków mieszkaniowych a miesięczny dochód gospodarstwa domowego
38%
do 2000 PLN
22%
34%
2001-2500 PLN
22%
48%
2501-3000 PLN
13%
44%
3001-3500 zł
Dobrze lub bardzo dobrze
12%
Źle lub bardzo źle
45%
3501-4000 zł
19%
55%
4001-5000 zł
13%
60%
Ponad 5000 PLN
8%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Zgodnie z otrzymanymi wynikami badania im niższy miesięczny dochód gospodarstw domowych tym niższa
ocena warunków mieszkaniowych. Wśród respondentów, których ten dochód nie przekracza 2500 złotych 22%
ocenia swoje warunki mieszkaniowe źle lub bardzo źle. Dla porównania, takie deklaracje złożyło jedynie 8%
badanych, których miesięczny dochód gospodarstwa domowego przekracza 5000 złotych.
Wykres 15. Ocena warunków mieszkaniowych a wielkość gospodarstwa domowego
18%
4 lub więcej osób
47%
12%
3-osobowe
47%
Źle lub bardzo źle
Dobrze lub bardzo dobrze
11%
2-osobowe
51%
26%
1-osobowe
38%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Najgorzej swoje warunki mieszkaniowe oceniają osoby żyjące w jednoosobowych gospodarstwach domowych.
Ponad ¼ takich osób ocenia swoje warunki mieszkaniowe negatywnie, a jedynie 38% pozytywnie. Najlepiej
warunki mieszkaniowe oceniają osoby z rodzin dwu- lub trzyosobowych (odpowiednio 51% Polek/ Polaków oraz
47% z takich gospodarstw domowych ocenia swoje warunki mieszkaniowe dobrze lub bardzo dobrze).
Analizując sytuację gospodarstw domowych liczących powyżej 4 osób zauważalny jest spadek oceny własnych
warunków mieszkaniowych wraz ze wzrost liczby osób w gospodarstwie domowym.
Badanie na temat mieszkalnictwa w Polsce | 11
Jednocześnie wyniki badania pokazują, że płeć jest zmienną, która w niewielkim stopniu wpływa na sytuację
mieszkaniową Polek/ Polaków. Z punktu widzenia kryterium płci nie ma istotnych statystycznie różnic pomiędzy
kobietami i mężczyznami - obie grupy mają te same wyzwania, postrzegają podobnie badane zjawiska i
wystawiają zbieżne oceny w zakresie mieszkalnictwa.