Fortepian niestac. I st.

Fortepian
Kod przedmiotu I1-01, 3-letnie studia I st., niestacjonarne
Kierunek
Instrumentalistyka
Specjalność
Fortepian
Typ przedmiotu
Kierunkowy
Wymagania wstępne
Patrz: Informator dla kandydatów na I rok studiów – egzamin wstępny z instrumentu
głównego: fortepian
Wymagania końcowe
 Publiczne wykonanie recitalu dyplomowego
 Napisanie pracy dyplomowej (w formie referatu) i jej obrona
Cele kształcenia
1. Przekazanie podstawowego zasobu wiedzy i umiejętności warsztatowych oraz
artystycznych
2. Osiągnięcie przez studenta umiejętności swobodnego i kreatywnego posługiwania się
środkami przekazu artystycznego w obrębie specjalności, tworzenia i realizowania
własnych koncepcji artystycznych, stosując różne środki ekspresji artystycznej
3. Wspieranie studenta w jego dążeniu do intensywnego rozwoju w jego zasadniczej
specjalności, wstępne ukierunkowanie na właściwą jego predyspozycjom dalszą
specjalizację
4. Przygotowanie studenta do podjęcia studiów II stopnia w obrębie specjalizacji
Treści programowe nauczania
Aby poznać reprezentatywny repertuar związany z głównym kierunkiem studiów
(specjalnością), studenci zobowiązani są przerobić następujące pozycje repertuarowe:
- utwory reprezentujące stylistykę klawesynistów francuskich, hiszpańskich (przełom
XVII i XVIII wieku - Rameau, Couperin, Scarlatti, Sorel) – małe formy
- utwory reprezentujące stylistykę baroku niemieckiego (J. S. Bach, J. F. Haendel) –
różnorodność form: preludia i fugi, barokowe formy cykliczne, wariacje, koncerty
- utwory charakterystyczne dla stylistyki klasycyzmu wiedeńskiego (Haydn, Mozart,
Beethoven) – różnorodne formy: sonaty, wariacje, koncerty
- utwory związane ze stylistyką epoki romantycznej (Weber, Chopin, Liszt, Schubert,
Schumann, Brahms i in.) – różnorodność form: formy o charakterze wirtuozowskim,
sonaty, wariacje, cykle, ballady, nokturny, polonezy, tańce, koncerty itd.)
- utwory reprezentujące twórczość XX i XXI wieku
- utwory rozwijające technikę pianistyczną studentów: etiudy (w omawianym okresie 3letnich studiów licencjackich przynajmniej 4 Etiudy F. Chopina i 2 etiudy innych
kompozytorów). Umiejętności techniczne studentów sprawdzane są na specjalnym
kolokwium w trakcie każdego semestru zimowego.
1
Jakkolwiek dopuszcza się możliwość dużej elastyczności w realizowaniu programu
(np. przygotowania do konkursów pianistycznych), jednakże wymagania egzaminacyjne
dotyczące każdego semestru narzucają oprofilowanie opracowywanego programu w toku
poszczególnych semestrów. Pozycje podane w programie studiów (tożsame z repertuarem
wymaganym na egzaminach semestralnych) stanowią niezbędne minimum programowe
dla każdego studenta. Realizowany program jest również determinowany wymaganiami
egzaminu dyplomowego (zwłaszcza po zakończeniu 2-letnich uzupełniających studiów
magisterskich).
Studenci 3-letnich niestacjonarnych studiów I stopnia realizują w zasadzie identyczny
program (jedyną różnicę stanowi V semestr, gdzie studenci studiów niestacjonarnych
wykonują obligatoryjnie tylko I część koncertu fortepianowego, uzupełniając program
dowolną miniaturą – patrz program studiów niestacjonarnych). Jakkolwiek wymagania
programowe egzaminów wstępnych dla studentów toku dziennego i zaocznego nieznacznie
się różnią, wymagania programowe egzaminów dyplomowych są identyczne.
Zamierzone efekty kształcenia (uczenia się)
Po ukończeniu I cyklu studiów studenci specjalności fortepian powinni:
w zakresie wiedzy:
 posiadać ogólną znajomość literatury muzycznej (K_W01)
 posiadać znajomość podstawowego repertuaru związanego z własną
specjalnością (K_W02)
 posiadać znajomość elementów dzieła muzycznego i wzorców budowy
formalnej utworów (K_W03)
 posiadać wiedzę umożliwiającą docieranie do niezbędnych informacji (książki,
nagrania, materiały nutowe, Internet), ich analizowanie i interpretowanie we
właściwy sposób (K_W04)
 orientować się w piśmiennictwie dotyczącym kierunku studiów, zarówno w
aspekcie historii danej dziedziny lub dyscypliny, jak też jej obecnej kondycji
(dotyczy to także Internetu ) (K_W05)
 rozpoznawać i definiować wzajemne relacje zachodzące pomiędzy
teoretycznymi i praktycznymi aspektami studiowania (K_W07)
 posiadać znajomość stylów muzycznych i związanych z nimi tradycji
wykonawczych (K_W08)
 posiadać podstawowe wiadomości w zakresie praktycznego zastosowania
wiedzy o harmonii i zdolność analizowania pod tym kątem wykonywanego
repertuaru (K_W13)
w zakresie umiejętności:
 dysponować umiejętnościami potrzebnymi do tworzenia i realizowania
własnych koncepcji artystycznych (K_U01)
 być świadomym sposobów wykorzystywania swej intuicji, emocjonalności i
wyobraźni w obszarze ekspresji artystycznej (K_U02)
 wykazywać zrozumienie wzajemnych relacji zachodzących pomiędzy
rodzajem stosowanej w danym dziele ekspresji artystycznej a niesionym przez
niego komunikatem (K_U03)
 posiadać znajomość i umiejętność wykonywania reprezentatywnego repertuaru
związanego z głównym kierunkiem studiów (K_U04)
 posiadać umiejętność wykorzystywania wiedzy dotyczącej podstawowych
kryteriów stylistycznych wykonywanych utworów (K_U05)
2


posiadać umiejętność właściwego odczytania tekstu nutowego, biegłego i
pełnego przekazania materiału muzycznego, zawartych w utworze idei i jego
formy (K_U09)
opanować warsztat techniczny potrzebny do profesjonalnej prezentacji
muzycznej i być świadomym problemów specyficznych dla danego
instrumentu (K_U10)

przyswoić sobie dobre nawyki dotyczące techniki i postawy, umożliwiające
operowanie ciałem w sposób (z punktu widzenia fizjologii) najbardziej
wydajny i bezpieczny (K_U11)

poprzez opanowanie efektywnych technik ćwiczenia wykazywać umiejętność
samodzielnego doskonalenia warsztatu technicznego (K_U12)

posiadać umiejętność rozumienia i kontrolowania struktur rytmicznych i
metrorytmicznych oraz aspektów dotyczących aplikatury, smyczkowa-nia,
pedalizacji, frazowania, struktury harmonicznej itp. opracowywanych utworów
(K_U13)

posiadać biegłą znajomość w zakresie słuchowego rozpoznawania materiału
muzycznego, zapamiętywania go i operowania nim (K_U14)

posiadać umiejętność swobodnej ustnej i pisemnej wypowiedzi na temat
interpretowania, tworzenia i odtwarzania muzyki oraz na temat kwestii
dotyczących szeroko pojmowanych tematów ogólnohumanistycznych
(K_U15)

dzięki częstym występom publicznym wykazywać umiejętność radzenia sobie
z różnymi stresowymi sytuacjami z nich wynikającymi (K_U17)
w zakresie kompetencji społecznych:
 umieć gromadzić, analizować i w świadomy sposób interpretować potrzebne
informacje (K_K01)
 realizować własne koncepcje i działania artystyczne oparte na zróżnicowanej
stylistyce, wynikającej z wykorzystania wyobraźni, ekspresji i intuicji (K_K02)
 posiadać umiejętność samooceny, jak też jest zdolny do budowania
konstruktywnej krytyki w obrębie działań muzycznych, artystycznych oraz w
obszarze szeroko pojmowanej kultury (K_K04)
 umiejętnie komunikować się w obrębie własnego środowiska i społeczności
(K_K06)
 w sposób świadomy i profesjonalny umieć zaprezentować własną działalność
artystyczną (K_K09)
 umieć posługiwać się fachową terminologią z zakresu dziedziny muzyki (K_K10)
 być zdolnym do efektywnego wykorzystania wyobraźni, intuicji, twórczej postawy
i samodzielnego myślenia w celu rozwiązywania problemów (K_K12)
 w sposób świadomy kontrolować swoje emocje i zachowania (K_K13)
Metody nauczania
Wykład, zajęcia indywidualne
3
Nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów uczenia się
Rok
Semestr
Punkty ECTS
Ilość godzin w tygodniu
Rodzaj zaliczenia
Legenda
I
II
III
1
2
3
4
5
6
13
13
18
18
20
20
2
2
2
2
2
2
ekm
ekm
ekm
ekm
ekm
zal
zal – zaliczony; zst – zaliczenie ze stopniem; egz – egzamin;
ekm – egzamin komisyjny
Kryteria oceny:





warsztat wykonawczy – umiejętności techniczne
opanowanie i zrozumienie tekstu muzycznego, logika narracji muzycznej
frazowanie
umiejętność wypowiedzi w różnych stylach i formach muzycznych
kształtowanie dźwięku
Skala ocen: według obowiązującej na Wydziale Instrumentalnym tabeli punktacyjnej
Literatura (piśmiennictwo)
wg załącznika
Język wykładowy
polski, możliwość prowadzenia zajęć w innych językach: angielski, niemiecki, rosyjski
Imię i nazwisko wykładowcy
prof. zw. dr hab. Grzegorz Kurzyński
prof. AM dr hab. Zbigniew Faryniarz
ad dr hab. Paweł Zawadzki
ad. dr hab. Michał Szczepański
ad. dr Gracjan Szymczak
st. wykł. dr Elżbieta Zawadzka
st. wykł. dr Jan Kubica
st. wykł. dr Bogusława Porębska
Katedra fortepianu – Literatura (piśmiennictwo) w języku polskim
Wanda Chmielowska – „Z zagadnień nauczania gry na fortepianie”, PWM, Kraków 1963
Irena Poniatowska – „Muzyka fortepianowa i pianistyka w wieku XIX”, Wyd. Rewasz, Warszawa, 1991
Georgy Sandor – ”O grze na fortepianie. Gest, dźwięk i wyraz”, przekład – J. Kadłubiski – PWN, Warszawa, 1994
Henryk Neuhaus „Sztuka pianistyczna. Notatki pedagoga”, PWM, Kraków, 1970
4
Josef Hofmann – „Piano Questions Answered” Dover Publications, Inc., New York, 1976
Chuan C. Chang – „Podstawy ćwiczeń fortepianowych", tłum. W. Ozimiński, II edycja, 2004
Ralph Kirkpatrick – „Domenico Scarlatti, 60 sonat - wyjątki z przedmowy”, Katowice, 1967
Jan Wierszyłowski – „Zarys psychologii muzyki”, PWN, Warszawa 1968r., „Psychologia muzyki”, PWN, Warszawa,
1981
Bronisław Poźniak – „ABC pianisty”, Ars Nova, Poznań, 1992
Mieczysław Tomaszewski – „Chopin człowiek, dzieło, rezonans”, PWM, 2005
Albert Schweitzer – „Jan Sebastian Bach”, W.A.B., Warszawa, 2009
Stefan Rieger – „Glenn Gould czyli sztuka fugi”, Słowo/Obraz Terytoria, 2007
Iwan Fadiejew, Siergiej Ałłon – „Naprawa i strojenie fortepianów i pianin”, Pomorze, Bydgoszcz, 1990
Stanisław Dybowski – „Słownik pianistów polskich”, Selene, Warszawa, 2003
Katedra fortepianu – Literatura (piśmiennictwo) w języku angielskim
Leimer, Karl, 1858-1944.
_____________________________
Piano technique consisting of the two complete books The shortest way to pianistic perfection and Rhythmics, dynamics,
pedal and other problems of piano playing / Walter Gieseking and Karl Leimer. - New York, Dover Publications [1972]
Hofmann, Józef (1876-1957).
_____________________________
Piano playing : with piano questions answered / Josef Hofmann ; with a new introduction by Gregor Benko. - New York :
Dover Publications, 1976.
Lhévinne, Josef, 1874-1944.
_____________________________
Basic principles in pianoforte playing / Josef Lhevinne ; with a new foreword by Rosina Lhevinne. - New York : Dover
Publications, [1972].
Gerig, Reginald R., 1919_____________________________
Famous pianists & their technique / Reginald R. Gerig. - New ed. - Bloomington : Indiana University Press, 2007.
Fraser, Alan, 1955_____________________________
The craft of piano playing : a new approach to piano technique / Alan Fraser ; illustrations by Sonya Ardan. - Lanham,
Md. : Scarecrow Press, 2003.
Bruser, Madeline.
_____________________________
The art of practicing : a guide to making music from the heart / Madeline Bruser. - New York : Three Rivers Press,
c1997.
Newman, William S.
_____________________________
5
The pianist's problems : a modern approach to efficient practice and musicianly performance / William S. Newman ; with a
foreword by Arthur Loesser ; illustrated by John V. Allcott. - 4th ed. / new preface by the author. - New York : Da Capo
Press, 1984.
Bach, Carl Philipp Emanuel (1714-1788).
_____________________________
Essay on the true art of playing keyboard instruments / by Carl Philipp Emanuel Bach ; transl. and ed. by William J.
Mitchell. - New York : W.W. Norton & Company, cop. 1949.
Berman, Boris.
_____________________________
Notes from the pianist's bench / Boris Berman. - New Haven : Yale University Press, cop. 2000.
Banowetz, Joseph.
_____________________________
The pianist's guide to pedaling / Joseph Banowetz ; contributors, Dean Elder ... [et al.]. - Bloomington : Indiana
University Press, 1992.
The musician's hand : a clinical guide / ed. by Ian Winspur ; Christopher B Wynn Parry. - London - New York : Taylor &
Francis, 1998.
Hinson, Maurice.
_____________________________
Guide to the pianist's repertoire / Maurice Hinson. - 3rd ed. - Bloomington : Indiana University Press, 2000.
Kullak von, Adolph.
_____________________________
The aestetics of pianoforte playing / by Adolph Kullak ; translated by Th. Baker ; from the third german edition, revised
and edited by Hans Bischoff. - 5. ed. - New York : G. Schirmer, [cop. 1893].
Beethoven, Ludwig van, 1770-1827.
_____________________________
Beethoven's letters / with explanatory notes by A. C. Kalischer ; translated with pref. by J. S. Shedlock ; selected and
edited by A. Eaglefield-Hull. - New York : Dover Publications, [1972]
Beethoven : impressions by his contemporaries / edited by O. G. Sonneck. - New York : Dover Publications 1967.
Magrath, Jane
_____________________________
The pianist's guide to standard teaching and performance literature : an invaluable resource of piano literature from
baroque through contemporary periods for teachers, students and performers / Jane Magrath. - Van Nuys : Alfred Publishing
Co., 1995.
The Cambridge companion to the concerto / ed. by Simon P. Keefe. - Cambridge : Cambridge University Press, 2005.
Prokofiev, Sergey, 1891-1953.
_____________________________
Sergey Prokofiev diaries, 1907-1914 : prodigious youth / translated and annotated by Anthony Phillips. - Ithaca, N.Y. :
Cornell University Press, 2006.
Brée, Malwine, b. 1861.
_____________________________
The Leschetizky method : a guide to fine and correct piano playing / Malwine Brée ; English translation by Arthur Elson ;
introduction by Seymour Bernstein. - Mineola : Dover, cop. 1997.
The art of piano pedaling : two classic guides / Anton Rubinstein and Teresa Carreño ; [introductions by Joseph Banowetz
and Brian Mann]. - Mineola : Dover Publications, cop. 2003.
Fink, Seymour.
_____________________________
Mastering piano technique : a guide for students, teachers, and performers / Seymour Fink ; with illustrations by Donald G.
Bell. - Portland, Or.: Amadeus Press, 1999.
Piano lessons in the grand style : from the golden age of The Etude Music Magazine (1913-1940) / edited and with
introduction by Jeffrey Johnson. - Mineola : Dover Publications, 2003.
6
Prentner, Marie
_____________________________
Leschetizky's fundamental principles of piano technique / Marie Prentner. - Mineola : Dover Publications, 2005.
Kochevitsky, George A.
_____________________________
The art of piano playing : a scientific approach / by George Kochevitsky. - Evanston : Summy-Birchard Co., 1967.
Mark, Thomas
_____________________________
What every pianist needs to now about the body a manual for players of keybosrd instruments piano, organ, digital
keyboard, harpsichord, clavichord / by Thomas mark ; with supplementary material for organists by Roberta Gary and Thom
Miles. - Chicago : GIA Publications, 2003.
Rosset i Llobet, Jaume.
_____________________________
The musician's body : a maintenance manual for peak performance / Jaume Rosset i Llobet and George Odam ; illustr. by
Ăxel Oliveres i Gili. - London :* Aldershot : Guildhall Scholl of Music & Drama ; Ashgate, 2007.
Piano : The Magazin for the Piano World.
7