doc5.86= 35™%1(- 0$785< = 23(521(0 %,2/2
download 
Reklamacja Transkrypt
5.86= 35™%1(- 0$785< = 23(521(0 %,2/2
l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o 0LHMVFHQDLGHQW\ğNDFMÚV]NRï\ $5.86=35%1(-0$785< =23(521(0 %,2/2*,$ 32=,2032'67$:2:< LISTOPAD 2013 &]DVSUDF\PLQXW ,QVWUXNFMDGOD]GDMÈFHJR 6SUDZGěF]\DUNXV]HJ]DPLQDF\MQ\]DZLHUDVWURQ]DGDQLDļ (ZHQWXDOQ\EUDN]JïRĂSU]HZRGQLF]ÈFHPX]HVSRïXQDG]RUXMÈFHJRHJ]DPLQ 2GSRZLHG]L]DSLV]ZPLHMVFXQDWRSU]H]QDF]RQ\PSU]\NDĝG\P]DGDQLX 3LV]F]\WHOQLH8ĝ\ZDMGïXJRSLVXSLöUDW\ONR]F]DUQ\PWXV]HPDWUDPHQWHP 1LHXĝ\ZDMNRUHNWRUDDEïÚGQH]DSLV\Z\UDěQLHSU]HNUHĂO 3DPLÚWDMĝH]DSLV\ZEUXGQRSLVLHQLHSRGOHJDMÈRFHQLH 3RGF]DVHJ]DPLQXPRĝHV]NRU]\VWDÊ]OLQLMNL ¿\F]\P\SRZRG]HQLD =DUR]ZLÈ]DQLH ZV]\VWNLFK]DGDñ PRĝQDRWU]\PDÊ ïÈF]QLH50 punktów. :SLVXMH]GDMÈF\SU]HGUR]SRF]ÚFLHPSUDF\ 3(6(/='$-k&(*2 KOD ='$-k&(*2 Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON. .RSLRZDQLHZFDïRĂFLOXEZHIUDJPHQWDFKEH]]JRG\Z\GDZF\]DEURQLRQH:\GDZFD]H]ZDODQDNRSLRZDQLH]DGDñSU]H]G\UHNWRUöZ V]NöïELRUÈF\FKXG]LDïZSURJUDPLH3UöEQD0DWXUD]23(521(0 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Poziom podstawowy Biologia Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ =DGDQLHSNW) 2FHñSRSUDZQRĂÊ]GDñGRW\F]ÈF\FKUROLPLNURLPDNURHOHPHQWöZZRUJDQL]PLHF]ïRZLHND :SUDZHMNROXPQLHWDEHOLZSLV]RGSRZLHGQLROLWHUÚ3SUDZGDOXEOLWHUÚ)IDïV] =GDQLH 3) 3RWDVMHVWSLHUZLDVWNLHPQLH]EÚGQ\PZSU]HZRG]HQLXLPSXOVöZQHUZRZ\FK )OXRUMHVWVNïDGQLNLHPHQ]\PöZZ\WZDU]DQ\FKSU]H]WDUF]\FÚ %UDNPDJQH]XMHVWSU]\F]\QÈDQHPLL =DGDQLHSNW) 1DU\VXQNXSU]HGVWDZLRQREXGRZÚNUÚJRVïXSDF]ïRZLHND 3RGDMQD]Z\]D]QDF]RQ\FKRGFLQNöZNUÚJRVïXSD A A. ....................................................................................... B. ....................................................................................... =DGDQLHSNW) .UÚJRVïXS]GURZHJRF]ïRZLHNDMHVWHVRZDWRZ\JLÚW\ 3RGDM MHGQÈ IXQNFMÚ IL]MRORJLF]Q\FK NU]\ZL]Q OXG] NLHJRNUÚJRVïXSD ............................................................................................ B ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ ............................................................................................ =DGDQLHSNW) 1DSRGVWDZLHZïDVQHMZLHG]\RFHñSUDZG]LZRĂÊSRGDQ\FKVWZLHUG]HñGRW\F]ÈF\FKRVWHRSRUR ]\:SUDZHMNROXPQLHWDEHOLZSLV]RGSRZLHGQLROLWHUÚ3SUDZGDOXEOLWHUÚ)IDïV] =GDQLH 2VWHRSRUR]DZ\VWÚSXMHF]ÚĂFLHMXPÚĝF]\]QQLĝXNRELHW 2VWHRSRUR]DRVïDELDVWUXNWXUÚSU]HVWU]HQQÈNRĂFLL]ZLÚNV]DU\]\NRLFK]ïDPDQLD 5\]\NR]DFKRURZDQLDQDRVWHRSRUR]ÚZ]UDVWD]ZLHNLHP :ĂUöGOHNöZ]DOHFDQ\FKQDRVWHRSRUR]ÚVÈSUHSDUDW\]DZLHUDMÈFHZDSñLZLWDPLQÚ' 2 3) l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ =DGDQLHSNW) 'R QLH]EÚGQ\FK Z GLHFLH F]ïRZLHND VNïDGQLNöZ SRNDUPRZ\FK NROXPQD , GRSDVXM SR GZD ěUöGïDSRNDUPRZHNWöUHLFKGRVWDUF]DMÈNROXPQD,,.DĝGHěUöGïRPRĝH]RVWDÊZ\NRU]\ VWDQHZLÚFHMQLĝMHGHQUD] I $QLHQDV\FRQHNZDV\WïXV]F]RZH %MRG &ZLWDPLQD%NZDVIROLRZ\ II WïXVWHU\E\PRUVNLH VöONXFKHQQD V]SLQDN GURĝGĝH ROLZD $ļ%ļ&ļ =DGDQLHSNW) A 1DU\VXQNXSU]HGVWDZLRQREXGRZÚXNïDGXSRNDUPRZHJRF]ïRZLHND D:VNDĝHOHPHQW\XNïDGXSRNDUPRZHJRR]QDF]RQHQD VFKHPDFLHOLWHUDPL$ļ(ZNWöU\FKG]LDïDMÈQDVWÚSXMÈFH HQ]\P\ WU\SV\QD OLSD]DWU]XVWNRZD B DP\OD]DĂOLQRZD C SHSV\QD D E3RGDMNWöU\]Z\PLHQLRQ\FKHQ]\PöZR]QDF]RQ\FK F\IUDPLļELHU]HXG]LDïZWUDZLHQLXZÚJORZRGDQöZ E .............................. =DGDQLHSNW) :ĂUöGZ\PLHQLRQ\FKIXQNFMLZLWDPLQ]D]QDF]GZLHNWöUHSHïQLZLWDPLQD& $2GJU\ZDLVWRWQÈUROÚZHZFKïDQLDQLXĝHOD]D %-HVWQLH]EÚGQDZSURFHVLHZLG]HQLD &%LHU]HXG]LDïZSURFHVLHNU]HSQLÚFLDNUZL ':]PDFQLDPHFKDQL]P\RGSRUQRĂFLRZH (2EQLĝDSR]LRPFKROHVWHUROXZHNUZL 3 l m ed ia .p zw ww .sq l =DGDQLHSNW) 2SUöF]ZVNDěQLND%0,GRRFHQ\PDV\FLDïDVWRVXMHVLÚWDNĝHQRPRJUDP-HVWWRZ\NUHVQD NWöU\PQDRVL<RGNïDGDVLÚZ]URVWDQDRVL;ļPDVÚFLDïD3XQNWSU]HFLÚFLDOLQLLRGSRZLDGDMÈF\FKZ]URVWRZLLPDVLHFLDïDEDGDQHMRVRE\Z\]QDF]DRFHQÚSURSRUFMLPDV\FLDïDGRZ]URVWX GDQHMRVRE\ A AG OP ST IE Y W YS OK OT GO O¥ m Y NI O¥ A m DW OT WA NA GA W DO A¥ CI WA WA GA 188 186 184 182 180 178 176 174 172 170 168 166 164 162 160 158 156 154 152 150 148 NIE Wzrost (cm) po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 160 0DVDFLDïDNJ D1DSRGVWDZLHZ\NUHVXZVNDĝGRNWöUHMNDWHJRULLQDOHĝ\NRELHWDPLHU]ÈFDFPLZDĝÈFD NLORJUDPöZ .............................................................................................................................................................. E3RGDMQD]Z\GZöFK]DEXU]HñRGĝ\ZLDQLDRSRGïRĝXSV\FKLF]Q\P .............................................................................................................................................................. =DGDQLHSNW) 2WRWU]\VWZLHUG]HQLDGRW\F]ÈFHQDF]\ñNUZLRQRĂQ\FKF]ïRZLHND :ĂFLDQDFKQDF]\ñZïRVRZDW\FKQLHZ\VWÚSXMHZDUVWZDPLÚĂQLRZD 7ÚWQLFDSïXFQDWDNMDNZV]\VWNLHWÚWQLFHWUDQVSRUWXMHNUHZXWOHQRZDQÈ 7ÚWQLFHZSU]HFLZLHñVWZLHGRĝ\ïQLHSRVLDGDMÈ]DVWDZHN =DNUHĂORGSRZLHGěZNWöUHMSRSUDZQLHRNUHĂORQRVïXV]QRĂÊSRZ\ĝV]\FKVWZLHUG]Hñ $7\ONR]GDQLDLVÈSUDZG]LZH %7\ONR]GDQLHMHVWSUDZG]LZH &:V]\VWNLH]GDQLDVÈSUDZG]LZH '7\ONR]GDQLDLVÈSUDZG]LZH 4 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ =DGDQLHSNW) 2VSDSUDZG]LZD]ZDQDWDNĝHF]DUQÈRVSÈWRJURěQDFKRUREDZLUXVRZDNWöUDGRW\F]\ïDMHG\QLHOXG]L1LHSU]HQRVLïDVLÚQDLQQHRUJDQL]P\DQLQLHE\ï\RQHěUöGïHP]DNDĝHñWÈFKRUREÈ 'DZQLHMVWRVRZDQRV]F]HSLHQLDQDRVSÚSUDZG]LZÈMHGQDNZURNXX]QDQRĝHFDïNRZLFLH Z\WÚSLRQRZLUXVDRGSRZLHG]LDOQHJR]DMHMSRZVWDZDQLHL]DQLHFKDQRRERZLÈ]NRZ\FKV]F]HSLHñ : RVWDWQLFK ODWDFK VWDOH Z]UDVWD OLF]ED RVöE FKRU\FK QD RVSÚ PDïSLÈ NWöUÈ Z\ZRïXMH ZLUXVSRGREQ\GRZLUXVDZ\ZRïXMÈFHJRRVSÚSUDZG]LZÈ&KRUREDWDSU]HQRVLVLÚSRPLÚG]\ OXGěPLDWDNĝHZGRZROQ\VSRVöEPLÚG]\LQQ\PLQDF]HOQ\PLRUD]QDGU]HZQ\PLLQD]LHPQ\PL JU\]RQLDPL 1DSRGVWDZLH66KDK3RNVZLUXV\]QöZJURĝÈķ¥ZLDW1DXNLĵQU D1DSRGVWDZLHWHNVWXZ\MDĂQLMGODF]HJRPDïRSUDZGRSRGREQHMHVWZ\WÚSLHQLHZLUXVDRGSR ZLHG]LDOQHJR]DRVSÚPDïSLÈ .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. E:ĂUöGZ\PLHQLRQ\FKURG]DMöZRGSRUQRĂFLZVNDĝGZLHNWöUHGRW\F]ÈV]F]HSLRQHN $RGSRUQRĂÊVZRLVWD %RGSRUQRĂÊQDE\WDELHUQD &RGSRUQRĂÊQDE\WDF]\QQD 'RGSRUQRĂÊQLHVZRLVWD =DGDQLHSNW) :WDEHOLSU]HGVWDZLRQRZ\QLNLEDGDñPRF]XSHZQHJRSDFMHQWD D:VNDĝSDUDPHWUNWöU\QLHMHVW]JRGQ\]QRUPD PLSU]\MÚW\PLGOD]GURZHJRF]ïRZLHND .......................................................................................... E3RGDMQD]ZÚFKRURE\NWöUHMREMDZHPPRĝHE\Ê QLH]JRGQRĂÊWHJRSDUDPHWUX]QRUPÈ .......................................................................................... %DGDQ\SDUDPHWU :\QLN EDUZD VïRPNRZD pH 5 JOXNR]D PJGO FLDïDNHWRQRZH EUDN ELDïNR EUDN HU\WURF\W\ EUDN OHXNRF\W\ VNUDMQLHQLHOLF]QH EDNWHULH EUDN =DGDQLHSNW) 1DSRGVWDZLHRSLVXUHDNFMLRUJDQL]PXSRGDMQD]ZÚELRORJLF]QÈOXG]NLHJRKRUPRQXRGSRZLH G]LDOQHJR]DQLÈ :\]ZDODVNXUF]HPDFLF\SRGF]DVDNFMLSRURGRZHMļ =ZLÚNV]DSR]LRPFXNUXJOXNR]\ZHNUZLļ 0RELOL]XMHRUJDQL]PZSU]\SDGNXVWUHVXļ 5HJXOXMHJRVSRGDUNÚZDSQLRZÈLIRVIRUDQRZÈZRUJDQL]PLHļ 5 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ =DGDQLHSNW) 8F]ïRZLHNDSRGF]DVFLÈĝ\SU]HZDĝQLHGRFKRG]LGRUR]ZRMXMHGQHJRSïRGX-HĂOLMHGQDNZF]DVLH SLHUZV]\FK GQL UR]ZRMX ]DURGND GRMG]LH GR MHJR UR]G]LHOHQLD QD GZD VDPRG]LHOQH RUJDQL]P\WRSRZVWDQÈLGHQW\F]QHJHQHW\F]QLHEOLěQLÚWDMHGQRMDMRZH&]DVDPLUöZQLHĝZF]DVLH F\NOXMDMQLNRZHJRGRMU]HZDMÈGZDSÚFKHU]\NLMDMQLNRZHNWöU\FKNRPöUNLMDMRZH]RVWDMÈSRWHP QLH]DOHĝQLH ]DSïRGQLRQH :öZF]DV SRZVWDMÈ GZD ]UöĝQLFRZDQH SRG Z]JOÚGHP JHQHW\F]Q\P ]DURGNLEOLěQLÈWGZXMDMRZ\FKGZRMDF]NöZ 1DSRGVWDZLHLQIRUPDFML]WHNVWX]DSURMHNWXMWDEHOÚSRUöZQXMÈFÈEOLěQLÚWDMHGQRMDMRZHLGZX MDMRZH8Z]JOÚGQLMZQLHMGZLHFHFK\OLF]EÚNRPöUHNMDMRZ\FK]NWöU\FKSRZVWDMÈRUD]SRGR ELHñVWZRJHQHW\F]QH =DGDQLHSNW) 'ROHNDU]D]JïRVLïVLÚSDFMHQW]UDQÈNWöUDSRZVWDïDSRGF]DVSUDFSRU]ÈGNRZ\FKZRJUöGNX 3RNLONXGQLDFKRGWHJR]GDU]HQLDRGF]XïPURZLHQLHLGUÚWZLHQLHZRNROLFDFKUDQ\PLDïWHĝ JRUÈF]NÚLERODïDJRJïRZD'RFKRG]LïRUöZQLHĝGREROHVQ\FKVNXUF]öZPLÚĂQLLV]F]ÚNRĂFLVNX 3RGDMQD]ZÚFKRURE\QDNWöUÈFLHUSLDïSDFMHQW .............................................................................................................................................................. 6 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ =DGDQLHSNW) 1DU\VXQNXSU]HGVWDZLRQRF\NOĝ\FLRZ\WDVLHPFDQLHX]EURMRQHJR GRMU]DïDSRVWDÊ WDVLHPFDZMHOLWDFK F]ïRZLHND F]ïRQPDFLF]Q\ Z\SHïQLRQ\MDMDPL ZÈJLHU F\VWLFHUNXV ZPLÚĂQLDFK jajo ODUZD RQNRVIHUD D1DSRGVWDZLHU\VXQNXZVNDĝRUJDQL]PNWöU\MHVWĝ\ZLFLHOHPRVWDWHF]Q\PWDVLHPFDQLH X]EURMRQHJR6ZRMÈRGSRZLHGěX]DVDGQLM .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. E:\PLHñMHGHQVSRVöEZMDNLF]ïRZLHNPRĝHVLÚXVWU]HFSU]HG]DNDĝHQLHPWDVLHPFHPQLH X]EURMRQ\P .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. =DGDQLHSNW) 'RSDVXMSDWRJHQNROXPQD,GRZ\ZRï\ZDQ\FKSU]H]QLHJRFKRUöENROXPQD,, I ZLUXV\ EDNWHULH SDVRĝ\WQLF]HSLHUZRWQLDNLLQLFLHQLH II $ĂZLQND %WRNVRSOD]PR]D &JUXěOLFD 'ERUHOLR]D (RZVLFD )JU\SD ļļļ 7 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ =DGDQLHSNW) 3U]\SRU]ÈGNXM RSLV\ GR RGSRZLHGQLFK W\SöZ SRG]LDïX NRPöUNRZHJR ZVWDZLDMÈF ]QDN ķ;ĵ ZRGSRZLHGQLHMUXEU\FHWDEHOL &HFKD 0LWR]D 0HMR]D =DFKRG]LZNRPöUNDFKVRPDW\F]Q\FK =MHGQHMNRPöUNLPDFLHU]\VWHMSRZVWDMÈF]WHU\NRPöUNLSRWRPQH =DFKRG]LZQLHM]MDZLVNRFURVVLQJRYHU :\VWÚSXMHZQLHMMHGQDSURID]D -HVWěUöGïHP]UöĝQLFRZDQLDJHQHW\F]QHJR .RPöUNLSRWRPQHVÈKDSORLGDOQH =DGDQLHSNW) :EDGDQHMF]ÈVWHF]FH'1$VWZLHUG]RQRĝHJXDQLQDVWDQRZLZV]\VWNLFKREHFQ\FKZQLHM ]DVDGD]RWRZ\FK 2EOLF]MDNDMHVW]DZDUWRĂÊSURFHQWRZDDGHQLQ\ZWHMF]ÈVWHF]FH=DSLV]VZRMHREOLF]HQLD .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. =DGDQLHSNW) :\MDĂQLMFRWR]QDF]\ĝHNRGJHQHW\F]Q\MHVW]GHJHQHURZDQ\ .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. =DGDQLHSNW) .ROFKLF\QD MHVW VXEVWDQFMÈ SRFKRG]HQLD URĂOLQQHJR Z\WZDU]DQÈ SU]H] ]LPRZLWD MHVLHQQHJR 1DOHĝ\ GR F]\QQLNöZ PXWDJHQQ\FK NWöUH XSRĂOHG]DMÈ F\NO NRPöUNRZ\ SRSU]H] XQLHPRĝOLZLHQLHZ\WZRU]HQLDVLÚPLNURWXEXOZU]HFLRQDNDULRNLQHW\F]QHJR:HIHNFLHQLHGRFKRG]LGR VHJUHJDFMLLUR]HMĂFLDVLÚFKURPRVRPöZZG]LHOÈFHMVLÚNRPöUFH 3RGDM SORLGDOQRĂÊ NRPöUNL SRWRPQHM MHĂOL NRPöUND PDFLHU]\VWD SRWUDNWRZDQD NROFKLF\QÈ E\ïDGLSORLGDOQDļQ Q 8 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ =DGDQLHSNW) =DEDUZÚVLHUĂFLOLVöZRGSRZLDGDMHGHQJHQNWöUHJRDOOHO5ZDUXQNXMÈF\UXG\NRORUVLHUĂFL FDïNRZLFLHGRPLQXMHQDGDOOHOHPUZDUXQNXMÈF\PNRORUF]DUQ\6NU]\ĝRZDQR]HVREÈKRPR]\JRWÚUHFHV\ZQÈ]KHWHUR]\JRWÈ D=DSLV]VWRVRZQÈNU]\ĝöZNÚ E1DSLV]GODF]HJRZKRGRZOLF]DUQ\FKOLVöZïDWZRXWU]\PDÊF]DUQÈEDUZÚVLHUĂFLZNROHMQ\FK SRNROHQLDFK]ZLHU]ÈW .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. =DGDQLHSNW) 'RSDVXMQD]ZÚFKRURE\JHQHW\F]QHMNROXPQD,GRMHMRSLVXNROXPQD,, I $FKRURED+XQWLQJWRQD %]HVSöï'RZQD &PXNRZLVF\GR]D 'DOELQL]P II &KRURED Z\ZRïDQD PXWDFMÈZJHQLHNWöUHJR SURGXNW MHVW]ZLÈ]DQ\]WUDQVSRUWHP MRQöZ &Oļ-HMHIHNWHPVÈ]PLDQ\ZĂOX]LHZSïXFDFKLF]ÚVWH]DNDĝHQLDGUöJRGGHFKRZ\FK =DKDPRZDQLH PHWDEROL]PX JDODNWR]\ -HĂOL QLH VWRVXMH VLÚ GLHW\ Z\NOXF]DMÈFHM SURGXNW\ POHF]QHGRFKRG]LGRXSRĂOHG]HQLDXP\VïRZHJR &KRUREDZ\ZRïDQDPXWDFMÈZJHQLHELDïNDZ\VWÚSXMÈFHJRZPö]JX-HMREMDZDPLVÈSRVWÚSXMÈFH]DEXU]HQLDUXFKXLRWÚSLHQLH =DEXU]HQLDZZ\WZDU]DQLXEDUZQLNDVNöU\ZïRVöZLRF]X2VRE\FKRUHPDMÈPLÚG]\LQQ\PLEDUG]RMDVQÈZUDĝOLZÈQDVïRñFHVNöUÚ &KRUREDZ\ZRïDQDGRGDWNRZ\PFKURPRVRPHPSDU\3RZRGXMHPLÚG]\LQQ\PLXSRĂOHG]HQLHXP\VïRZHRUD]]ZLÚNV]DU\]\NRZ\VWÈSLHQLDZURG]RQ\FKZDGVHUFD $ļ%ļ&ļ'ļ 9 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ =DGDQLHSNW) D:\MDĂQLMSRMÚFLHZHNWRUDXĝ\ZDQHZLQĝ\QLHULLJHQHW\F]QHM .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. E3RGDMMHGHQSU]\NïDGZHNWRUDVWRVRZDQHJRZLQĝ\QLHULLJHQHW\F]QHM .............................................................................................................................................................. ,QIRUPDFMDGR]DGDñL : PHG\F\QLH SRZV]HFKQLH VWRVXMH VLÚ DQW\ELRW\NL 6È WR VXEVWDQFMH Z\G]LHODQH JïöZQLH SU]H]JU]\E\DLFKELRORJLF]Q\P]DGDQLHPMHVWKDPRZDQLHZ]URVWXEDNWHULLLLQQ\FKJU]\EöZ1DMZF]HĂQLHMRGNU\W\PDQW\ELRW\NLHPE\ïDEDNWHULREöMF]DSHQLF\OLQD =DGDQLHSNW) 3RGDMQD]ZÚRSLVDQHJRZ\ĝHMRGG]LDï\ZDQLDPLÚG]\SRSXODFMDPL .............................................................................................................................................................. =DGDQLHSNW) :\MDĂQLMGODF]HJRDQW\ELRW\NLQDOHĝ\VWRVRZDÊZ\ïÈF]QLHZX]DVDGQLRQ\FKV\WXDFMDFK .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. =DGDQLHSNW) 8SRU]ÈGNXMSRGDQHSRMÚFLDWDNDE\XWZRU]\ï\V]HUHJSU]HGVWDZLDMÈF\Z]UDVWDMÈFHSR]LRP\ RUJDQL]DFMLXNïDGöZELRORJLF]Q\FKZNWöU\PF\IUDR]QDF]DRUJDQL]DFMÚQDMQLĝV]HJRSR]LR PXDF\IUDļRUJDQL]DFMÚQDMZ\ĝV]HJRSR]LRPX ELRFHQR]DELRPELRVIHUDSRSXODFMDHNRV\VWHP 1. .......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 3. .......................................................................................................................................................... 4. .......................................................................................................................................................... 5. .......................................................................................................................................................... 10 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ =DGDQLHSNW) :]URVWVWÚĝHQLDZDWPRVIHU]HQLHNWöU\FKJD]öZWDNLFKMDNGZXWOHQHNZÚJODSRGWOHQHND]RWX PHWDQLIUHRQ\SRZRGXMHSRGZ\ĝV]HQLHWHPSHUDWXU\WURSRVIHU\QDMQLĝV]HMZDUVWZ\DWPRVIHU\ ]LHPVNLHM']LHMHVLÚWDNSRQLHZDĝREHFQRĂÊW\FKJD]öZZDWPRVIHU]HXWUXGQLDZ\SURPLHQLRZ\ZDQLHHQHUJLLFLHSOQHM]SRZLHU]FKQLSODQHW\:\PLHQLRQHJD]\PRJÈE\ÊSRFKRG]HQLD QDWXUDOQHJRDOERPRJÈSRFKRG]LÊ]HPLVMLZ\QLNDMÈFHM]G]LDïDOQRĂFLF]ïRZLHND D3RGDMQD]ZÚRSLVDQHJR]MDZLVNDJOREDOQHJR .............................................................................................................................................................. E 3RGDM QD]ZÚ LQQHJR QLHNRU]\VWQHJR ]MDZLVND JOREDOQHJR Z\ZRï\ZDQHJR SU]H] REHFQRĂÊ IUHRQöZZDWPRVIHU]HDSROHJDMÈFHJRQD]PQLHMV]HQLXVLÚZDUVWZ\FKURQLÈFHMSRZLHU]FKQLÚ =LHPLSU]HGSURPLHQLRZDQLHPXOWUDILROHWRZ\P .............................................................................................................................................................. =DGDQLHSNW) :WDEHOLSU]HGVWDZLRQROLF]EÚSDUNöZQDURGRZ\FKZ3ROVFHZODWDFKļ 5RN /LF]EDSDUNöZ QDURGRZ\FKZ3ROVFH 3 11 13 1DSRGVWDZLHGDQ\FKOLF]ERZ\FK]DPLHV]F]RQ\FKZWDEHOLVSRU]ÈGěZ\NUHVOLQLRZ\]DOHĝQRĂFL OLF]E\SDUNöZQDURGRZ\FKZ3ROVFHRGODW 11 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ %58'123,6QLHSRGOHJDRFHQLH) 12 l m ed ia .p po br an o zw ww .sq l wyjaśnienie i więcej informacji w vademecum maturalnym Wydawnictwa Operon KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Biologia Poziom podstawowy Listopad 2013 :QLQLHMV]\PVFKHPDFLHRFHQLDQLD]DGDñRWZDUW\FKVÈSUH]HQWRZDQHSU]\NïDGRZHSRSUDZQHRGSRZLHG]L :WHJRW\SX]DGDQLDFKQDOHĝ\UöZQLHĝX]QDÊRGSRZLHG]LXF]QLDMHĂOLVÈLQDF]HMVIRUPXïRZDQHDOHLFKVHQV MHVW]JRGQ\]SRGDQ\PVFKHPDWHPRUD]LQQHSRSUDZQHRGSRZLHG]LZQLPQLHSU]HZLG]LDQH Numer zadania 1. 3RSUDZQDRGSRZLHGěL]DVDG\SU]\]QDZDQLDSXQNWöZ Liczba SXQNWöZ 1 – P, 2 – F, 3 – F 1 pkt – podanie trzech poprawnych odpowiedzi 0 pkt – podanie dwóch poprawnych odpowiedzi lub jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–1 2. $RGFLQHNV]\MQ\%RGFLQHNOÚGěZLRZ\ 1 pkt – podanie dwóch poprawnych nazw 0 pkt – podanie jednej poprawnej nazwy, podanie niepoprawnych nazw lub brak odpowiedzi 0–1 3. 3U]\NïDGRZHRGSRZLHG]L ļ$PRUW\]XMÈZVWU]ÈV\SRGF]DVF]\QQRĂFLORNRPRF\MQ\FK ļ8ïDWZLDMÈ]DFKRZDQLHZ\SURVWRZDQHMSRVWDZ\FLDïD ļ=DSHZQLDMÈUöZQRZDJÚFLDïD ļ8ïDWZLDMÈGZXQRĝQ\FKöG 1 pkt – podanie poprawnej funkcji 0 pkt – podanie niepoprawnej funkcji lub brak odpowiedzi 0–1 4. 1 2 1 0 – F, 2 – P, 3 – P, 4 – P pkt – podanie czterech poprawnych odpowiedzi pkt – podanie trzech lub dwóch poprawnych odpowiedzi pkt – podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–2 5. A – 1, 5; B – 1, 2; C – 3, 4 SNWļSRGDQLHV]HĂFLXSRSUDZQ\FKRGSRZLHG]L SNWļSRGDQLHSLÚFLXOXEF]WHUHFKSRSUDZQ\FKRGSRZLHG]L 1 pkt – podanie trzech lub dwóch poprawnych odpowiedzi 0 pkt – podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–3 6. a) 1 – E, 2 – E, 3 – A, 4 – C 2 pkt – podanie czterech poprawnych odpowiedzi 1 pkt – podanie trzech lub dwóch poprawnych odpowiedzi 0 pkt – podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi tr ie 207 na stronie EDP\OD]DĂOLQRZD 1 pkt – podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt – podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–3 w w w. o p e r o n . p l strona 1 207 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o wyjaśnienie i więcej informacji w vademecum maturalnym Wydawnictwa Operon Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ Numer zadania Liczba SXQNWöZ 3RSUDZQDRGSRZLHGěL]DVDG\SU]\]QDZDQLDSXQNWöZ 7. A, D 1 pkt – wskazanie dwóch poprawnych funkcji 0 pkt – wskazanie jednej poprawnej funkcji, wskazanie niepoprawnej funkcji lub brak odpowiedzi 0–1 8. DNDWHJRULDļRW\ïRĂÊ SNWļSRGDQLHSRSUDZQHMNDWHJRULL SNWļSRGDQLHQLHSRSUDZQHMNDWHJRULLOXEEUDNRGSRZLHG]L b) anoreksja, bulimia 1 pkt – podanie dwóch poprawnych nazw 0 pkt – podanie jednej poprawnej nazwy, podanie niepoprawnych nazw lub brak odpowiedzi 0–2 9. D 1 pkt – podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt – podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–1 10. D3U]\NïDGRZHRGSRZLHG]L ļ=E\WZLHOHUöĝQ\FKRUJDQL]PöZMHVWěUöGïHP]DNDĝHQLDZLUXVHPDE\XGDïRVLÚ JRZ\HOLPLQRZDÊ ļ:SU]HFLZLHñVWZLHGRRVS\SUDZG]LZHMFKRUREDQLHGRW\F]\W\ONROXG]LļZLUXVMHVW SU]HQRV]RQ\WDNĝHSRPLÚG]\LQQ\PLVVDNDPLQDF]HOQ\PLLJU\]RQLDPL ļ2VSDSUDZG]LZD]RVWDïDZ\HOLPLQRZDQDG]LÚNLV]F]HSLRQNRPDQLHPRĝOLZHMHVW]DV]F]HSLHQLHZV]\VWNLFKPDïSLJU\]RQLZFHOXZ\HOLPLQRZDQLDRVS\PDïSLHM SNWļSRGDQLHSRSUDZQHJRZ\MDĂQLHQLD SNWļSRGDQLHQLHSRSUDZQHJRZ\MDĂQLHQLDOXEEUDNRGSRZLHG]L b) A, C SNWļZ\EöUGZöFKSRSUDZQ\FKURG]DMöZRGSRUQRĂFL SNWļZ \EöUMHGQHJRSRSUDZQHJRURG]DMXRGSRUQRĂFLZ\EöUQLHSRSUDZQ\FKURG]DMöZRGSRUQRĂFLOXEEUDNRGSRZLHG]L 0–2 11. DJOXNR]D SNWļSRGDQLHSRSUDZQHJRSDUDPHWUX SNWļSRGDQLHQLHSRSUDZQHJRSDUDPHWUXOXEEUDNRGSRZLHG]L b) cukrzyca 1 pkt – podanie poprawnej nazwy choroby 0 pkt – podanie niepoprawnej nazwy choroby lub brak odpowiedzi 0–2 12. RNV\WRF\QDJOXNDJRQDGUHQDOLQDSDUDWKRUPRQNDOF\WRQLQD 2 pkt – podanie czterech poprawnych nazw 1 pkt – podanie trzech lub dwóch poprawnych nazw 0 pkt – podanie jednej poprawnej nazwy, podanie niepoprawnych nazw lub brak odpowiedzi 0–2 13. Cecha %OLěQLÚWDMHGQRMDMRZH %OLěQLÚWDGZXMDMRZH jedna dwie LGHQW\F]QHSRGZ]JOÚGHP JHQHW\F]Q\P ]UöĝQLFRZDQHSRGZ]JOÚGHP JHQHW\F]Q\P Liczba komórek jajowych, z których SRZVWDMÈ 3RGRELHñVWZR JHQHW\F]QH tr ie na stronie strona 0–2 260 2 pkt – poprawne skonstruowanie tabeli i poprawne porównanie cech 1 pkt – poprawne skonstruowanie tabeli, ale niepoprawne porównanie cech 0 pkt – niepoprawne skonstruowanie tabeli i niepoprawne porównanie cech lub brak odpowiedzi 14. WÚĝHF 1 pkt – podanie poprawnej nazwy choroby 0 pkt – podanie niepoprawnej nazwy choroby lub brak odpowiedzi w w w. o p e r o n . p l 0–1 2 260 l m ed ia .p zw ww .sq l po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ Numer zadania 3RSUDZQDRGSRZLHGěL]DVDG\SU]\]QDZDQLDSXQNWöZ Liczba SXQNWöZ 15. D3U]\NïDGRZDRGSRZLHGě :RUJDQL]PLHF]ïRZLHNDUR]ZLMDVLÚGRURVïDGRMU]DïDSïFLRZRUR]PQDĝDMÈFDVLÚSïFLRZR SRVWDÊWDVLHPFD SNWļSRSUDZQHRNUHĂOHQLHĝ\ZLFLHODRVWDWHF]QHJRLSRSUDZQHSRGDQLHX]DVDGQLHQLD SNWļSRSUDZQHRNUHĂOHQLHĝ\ZLFLHODRVWDWHF]QHJRDOHQLHSRSUDZQHSRGDQLHX]DVDGnienia SNWļQLHSRSUDZQHRNUHĂOHQLHĝ\ZLFLHODRVWDWHF]QHJRQLHSRSUDZQHSRGDQLHX]DVDGnienia lub brak odpowiedzi E3U]\NïDGRZDRGSRZLHGě ļVSRĝ\ZDQLHZ\ïÈF]QLHZRïRZLQ\SU]HEDGDQHMZHWHU\QDU\MQLH ļVSRĝ\ZDQLHW\ONRGRJRWRZDQHJRPLÚVDZRïRZHJRQLJG\VXURZHJROXEQLHGRJRWRZDQHJR ļQLHMHG]HQLHPLÚVDZRïRZHJR SNWļSRGDQLHSRSUDZQHJRVSRVREXXQLNQLÚFLD]DNDĝHQLD SNWļSRGDQLHQLHSRSUDZQHJRVSRVREXXQLNQLÚFLD]DNDĝHQLDOXEEUDNRGSRZLHG]L 0–3 16. 1 – A, F; 2 – C, D; 3 – B, E SNWļSRGDQLHV]HĂFLXSRSUDZQ\FKRGSRZLHG]L SNWļSRGDQLHSLÚFLXOXEF]WHUHFKSRSUDZQ\FKRGSRZLHG]L 1 pkt – podanie trzech lub dwóch poprawnych odpowiedzi 0 pkt – podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–3 17. Cecha 0LWR]D Zachodzi w komórkach somatycznych. 0HMR]D X =MHGQHMNRPöUNLPDFLHU]\VWHMSRZVWDMÈF]WHU\NRPöUNLSRWRPQH X Zachodzi w niej zjawisko crossing-over. X :\VWÚSXMHZQLHMMHGQDSURID]D 0–3 X -HVWěUöGïHP]UöĝQLFRZDQLDJHQHW\F]QHJR X .RPöUNLSRWRPQHVÈKDSORLGDOQH X SNWļSRGDQLHV]HĂFLXSRSUDZQ\FKRGSRZLHG]L SNWļSRGDQLHSLÚFLXOXEF]WHUHFKSRSUDZQ\FKRGSRZLHG]L 1 pkt – podanie trzech lub dwóch poprawnych odpowiedzi 0 pkt – podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 18. 37% 2EOLF]HQLD ,ORĂÊ* F]\OLLORĂÊ*& Ŀ ,ORĂÊ$7 ļ F]\OLLORĂÊ$ SNWļSRGDQLHSRSUDZQHMRGSRZLHG]LLSU]HGVWDZLHQLHSRSUDZQHJRREOLF]HQLD SNWļSRGDQLHSRSUDZQHMRGSRZLHG]LDOHEUDNSU]HGVWDZLHQLDSRSUDZQHJRREOLF]HQLD SNWļSRGDQLHQLHSRSUDZQHMRGSRZLHG]LLSU]HGVWDZLHQLHQLHSRSUDZQHJRREOLF]HQLD lub brak odpowiedzi 0–2 19. 3U]\NïDGRZHRGSRZLHG]L ļ$PLQRNZDVPRĝHE\ÊNRGRZDQ\SU]H]ZLÚFHMQLĝMHGHQNRGRQ ļ,VWQLHMHURG]DMöZDPLQRNZDVöZDNRGXMÈF\FKMHWUöMHNQXNOHRW\GöZMHVWSU]H] FRZLÚNV]RĂÊDPLQRNZDVöZMHVWNRGRZDQ\FKSU]H]ZLÚFHMQLĝMHGHQNRGRQ SNWļSRGDQLHSRSUDZQHJRZ\MDĂQLHQLD SNWļSRGDQLHQLHSRSUDZQHJRZ\MDĂQLHQLDOXEEUDNRGSRZLHG]L 0–1 20. 4n 1 pkt – podanie poprawnej liczby chromosomów 0 pkt – podanie niepoprawnej liczby chromosomów lub brak odpowiedzi 0–1 w w w. o p e r o n . p l 3 l m ed ia .p po br an o zw ww .sq l wyjaśnienie i więcej informacji w vademecum maturalnym Wydawnictwa Operon Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ Numer zadania 21. 3RSUDZQDRGSRZLHGěL]DVDG\SU]\]QDZDQLDSXQNWöZ Liczba SXQNWöZ 0–2 a) R r r Rr rr r Rr rr SNWļSRGDQLHSRSUDZQHJR]DSLVXNU]\ĝöZNL SNWļSRGDQLHQLHSRSUDZQHJR]DSLVXNU]\ĝöZNLOXEEUDNRGSRZLHG]L E3U]\NïDGRZHRGSRZLHG]L ļ3RWRPVWZHPF]DUQ\FKOLVöZNWöUHVÈKRPR]\JRWDPLUHFHV\ZQ\PLPRJÈE\ÊW\ONR KRPR]\JRW\UHFHV\ZQHRF]DUQHMEDUZLHVLHUĂFL ļ:KRGRZOLF]DUQ\FKOLVöZïDWZRXWU]\PDÊF]DUQÈEDUZÚVLHUĂFLZNROHMQ\FKSRNROHQLDFK]ZLHU]ÈWSRQLHZDĝDOOHOF]DUQHMEDUZ\VLHUĂFLMHVWDOOHOHPUHFHV\ZQ\P ļ:KRGRZOLF]DUQ\FKOLVöZïDWZRXWU]\PDÊF]DUQÈEDUZÚVLHUĂFLZNROHMQ\FKSRNROHQLDFK]ZLHU]ÈWSRQLHZDĝF]DUQDEDUZDVLHUĂFLMHVWFHFKÈUHFHV\ZQÈ 1 pkt – podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt – podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 22. A – 3, B – 5, C – 1, D – 4 2 pkt – podanie czterech poprawnych odpowiedzi 1 pkt – podanie trzech lub dwóch poprawnych odpowiedzi 0 pkt – podanie jednej poprawnej odpowiedzi, podanie niepoprawnych odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–2 23. D3U]\NïDGRZHRGSRZLHG]L ļ:HNWRUWRF]\QQLNVïXĝÈF\MDNRSU]HQRĂQLNJHQXGDZF\GRNRPöUNLELRUF\ ļ:HNWRUWRRUJDQL]POXEF]ÈVWHF]ND]GROQDGRSU]HQLHVLHQLDIUDJPHQWX'1$GRNRmórki biorcy. SNWļSRGDQLHSRSUDZQHJRZ\MDĂQLHQLD SNWļSRGDQLHQLHSRSUDZQHJRZ\MDĂQLHQLDOXEEUDNRGSRZLHG]L E3U]\NïDGRZHRGSRZLHG]L ļSOD]PLGSRFKRGQDSOD]PLGX ļZLUXV]PRG\ğNRZDQ\ZLUXV ļV]WXF]Q\FKURPRVRPEDNWHU\MQ\%$&L ļV]WXF]Q\FKURPRVRPGURĝGĝRZ\<$&L 1 pkt – podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt – podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–2 24. allelopatia, antybioza 1 pkt – podanie poprawnej nazwy 0 pkt – podanie niepoprawnej nazwy lub brak odpowiedzi 0–1 25. 3U]\NïDGRZHRGSRZLHG]L ļ1DGXĝ\ZDQLHDQW\ELRW\NöZSRZRGXMHĝHEDNWHULHX]\VNXMÈQDQLHRSRUQRĂÊ ļ%DNWHULHPDMÈNUöWNLF\NOĝ\FLRZ\L]DFKRG]ÈFHZQLFKPXWDFMHPRJÈVWRVXQNRZR V]\ENRGRSURZDG]LÊGRWHJRĝHVWDQÈVLÚRQHDQW\ELRW\NRRSRUQH ļ$QW\ELRW\NLQLV]F]ÈNRU]\VWQLHG]LDïDMÈFÈQDWXUDOQÈĠRUÚMHOLWRZÈVSU]\MDMÈFUR]ZRMRZLSDWRJHQQ\FKJU]\EöZLEDNWHULL ļ$QW\ELRW\NLQLV]F]ÈFQDWXUDOQÈĠRUÚMHOLWRZÈPRJÈGRSURZDG]LÊGRQLHGRERUXSHZQ\FKZLWDPLQLVNïDGQLNöZRGĝ\ZF]\FK ļ$QW\ELRW\NLQLV]F]ÈQDWXUDOQÈĠRUÚEDNWHU\MQÈVNöU\LEïRQĂOX]RZ\FKVWDQRZLÈFÈ RFKURQÚSU]HGEDNWHULDPLLZLUXVDPLFKRURERWZöUF]\PL tr ie 303 na stronie ļ$QW\ELRW\NLPRJÈXV]NRG]LÊQHUNL ļ$QW\ELRW\NLREFLÈĝDMÈZÈWUREÚ 1 pkt – podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt – podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–1 w w w. o p e r o n . p l strona 4 303 l m ed ia .p zw ww .sq l Numer zadania 3RSUDZQDRGSRZLHGěL]DVDG\SU]\]QDZDQLDSXQNWöZ Liczba SXQNWöZ 26. 1 – populacja, 2 – biocenoza, 3 – ekosystem, 4 – biom, 5 – biosfera 1 pkt – podanie wszystkich poprawnych odpowiedzi SNWļSRGDQLHF]ÚĂFLSRSUDZQ\FKRGSRZLHG]LSRGDQLHQLHSRSUDZQ\FKRGSRZLHG]L lub brak odpowiedzi 0–1 27. a) efekt cieplarniany 1 pkt – podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt – podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi b) dziura ozonowa 1 pkt – podanie poprawnej odpowiedzi 0 pkt – podanie niepoprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi 0–2 0–2 28. Liczba parków narodowych w Polsce po br an o Biologia. Poziom podstawowy 3UöEQD0DWXUD]23(521(0Lķ*D]HWÈ:\ERUF]Èĵ 25 20 15 10 5 0 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 rok SNWļSRSUDZQHQDU\VRZDQLHLRSLVDQLHREXRVLZVSöïU]ÚGQ\FKSRSUDZQHZ\VNDORwanie osi oraz poprawne narysowanie linii wykresu SNWļSRSUDZQHQDU\VRZDQLHLRSLVDQLHREXRVLZVSöïU]ÚGQ\FKDOHQLHSRSUDZQH wyskalowanie osi oraz niepoprawne narysowanie linii wykresu SNWļQLHSRSUDZQHQDU\VRZDQLHLRSLVDQLHREXRVLZVSöïU]ÚGQ\FKQLHSRSUDZQHZ\skalowanie osi oraz niepoprawne narysowanie linii wykresu lub brak odpowiedzi w w w. o p e r o n . p l 5
