zdrowie wielkopolski 03

zdrowie
KALENDARIUM
100 LAT ASPIRYNY
Kwas salicylowy był znany już w starożytności i stosowany jako antidotum przeciwko reumatyzmowi. Zarówno Hipokrates,
jak i Galen wykorzystywali jego działanie
przeciwbólowe. Jest to naturalna substancja
występująca w korze wierzby i z niej właśnie
jako pierwszy wyizolował ją turyński chemik
Rafael Piria. Niestety kwas ma silne działanie
drażniące na śluzówkę żołądka i z tego powodu nie mógł być stosowany u wszystkich
chorych. Kwas salicylowy zsyntetyzowany
w Lipsku przez Kolbego stał się pierwszym
syntetycznym lekiem przeciwbólowym.
10 stycznia 1897 roku narodził się kwas acetylosalicylowy w czystej postaci. Wysiłek
młodego, zaledwie 29-letniego chemika z zakładów Bayera, dr. Feliksa Hoffmanna (1868-1946), włożony w zsyntetyzowanie stabilnej
pochodnej kwasu salicylowego, początkowo
nie został doceniony. Przypadkowo ojciec
Hoffmana cierpiał na silny reumatyzm i jednocześnie źle tolerował kurację kwasem salicylowym. Zastosowanie u niego ASA dało
zdecydowanie pozytywny skutek, który
zachęcił farmaceutów do dalszych prób.
Przełomowy stał się rok 1899, w którym lek
został wprowadzony do obrotu – wtedy narodziła się nazwa ASPIRYNA. Początkowo
lek sprzedawano w małych buteleczkach
w postaci białego proszku. Wkrótce udało się nadać mu postać tabletki, co znacznie ułatwiło jego zażywanie. Lek był dostępny dla wielu, ponieważ nie był drogi.
Popularności leku w żaden sposób nie ograniczał fakt, że tak naprawdę przez ponad 70 lat
od odkrycia Feliksa Hoffmanna nikt nie wiedział, w jaki sposób aspiryna działa. Dopiero
badania Brytyjczyka Johna Vane'a doprowadziły do wyjaśnienia mechanizmu działania.
Nocyceptory, czyli receptory bólowe rozmieszczone w skórze i tkankach głębokich
uwalniają substancje zwane prostaglandynami. Aspiryna hamuje enzym cyklooksygenazę odpowiedzialną za syntezę prostaglandyn, co skutkuje zmniejszeniem bólu, stanu
zapalnego i obniżeniem temperatury ciała.
To odkrycie przyniosło mu Nagrodę Nobla.
Pozornie znana i powszechnie ceniona od
dawna aspiryna zaskoczyła świat ponownie
w połowie lat osiemdziesiątych. Jeszcze w latach czterdziestych A. J. Quick zaobserwował,
że hamuje ona agregację płytek krwi. Badania,
do których zaproszono 22 000 amerykańskich
lekarzy, pozwoliły ustalić, że aspiryna przyjmowana co drugi dzień w małej dawce obniża częstość występowania zawału aż o 50%.
Jacek Wolski
ASPIRIN® PRO
Aspirin® PRO (Acidum acetylsalicylicum), 500 mg, tabletki powlekane.
Wskazania: Objawowe leczenie w gorączce i (lub) bólu o małym lub umiarkowanym nasileniu. Przeciwwskazania: uczulenie na kwas acetylosalicylowy,
inne salicylany lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku; napady astmy oskrzelowej lub reakcja alergiczna (np. pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy,
ciężki nieżyt nosa, wstrząs) w wywiadzie, wywołane podaniem kwasu acetylosalicylowego lub substancji o podobnym działaniu, szczególnie NLPZ; choroba
wrzodowa żołądka lub dwunastnicy; skaza krwotoczna lub podwyższone ryzyko
krwawienia; ciężka niewydolność nerek, wątroby lub serca; metotreksat w dawkach większych niż 20 mg na tydzień; doustne leki przeciwzakrzepowe; ciąża
powyżej piątego miesiąca; dzieci poniżej 12 r.ż. bez przepisu lekarza. Podmiot
odpowiedzialny: Bayer Sp. z o.o., Al. Jerozolimskie 158, 02-326 Warszawa, tel.
(22) 5723500, faks (22) 5723500, www.bayer.com.pl.
V1/01.01.2015/LR
* W porównaniu z tabletkami Aspirin® 0,5 g, zgodnie z CHPL.; Voelker et al;
Inflammopharmacol. 2012; 20: 225–231.; Cooper et al.; Inflammopharmacol.
2012; 20:233–242.
8 tabletek powlekanych
produkt leczniczy OTC
SZYBSZA NIŻ KIEDYKOLWIEK!*
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się
22
NR 3 |lub
2016
z lekarzem
farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Starożytność
Hipokrates i Galen wykorzystywali kwas
salicylowy jako środek uśmierzający ból.
1763
Edward Stone powiadomił londyńskie
Royale Society o przeciwmalarycznym
działaniu wyciągu z kory wierzby.
1838
W Turynie Raffael Piria wyizolował kwas
salicylowy z kory wierzby.
1859
W Lipsku Herman Kolbe zsyntetyzował kwas salicylowy z fenolu (zawartego
w smole węglowej) i CO2; był to pierwszy
syntetyczny środek przeciwbólowy.
10 stycznia 1897
Feliks Hoffmann z zakładu Bayera
w Elberfeld dokonał syntezy kwasu acetylosalicylowego.
1899
Lek o nazwie ASPIRIN ®, w postaci proszku,
został wprowadzony do obrotu.
1901
Opatentowanie aspiryny w USA.
Patent nr 644 077.
1904
Lek otrzymał postać tabletki i był pierwszym skutecznym lekiem o tej formie.
W tym roku wyprodukowano 25 823 kg
aspiryny.
1971
John Vane wyjaśnił mechanizm działania
aspiryny – Nagroda Nobla 1982 r.
1985
Amerykański Departament Kontroli
Żywności i Leków potwierdził, iż codzienne
przyjmowanie małych dawek ASA zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału serca.
1994
Roczna produkcja ASA na świecie osiągnęła 35 000 ton!