1. Patomorfologia (sylabus)

Nazwa
przedmiotu/modułu
Patomorfologia
Wydział
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Forma studiów
Język przedmiotu
Wydział Lekarski I
Kierunek lekarski
Jednolite studia magisterskie
Stacjonarne, 6-letnie
Polski
Rodzaj przedmiotu
obowiązkowy
fakultatywny 
Rok studiów/semestr
1 2 3 4 5 6 7 8 9
I  II  III  IV  V  VI  
10  11  12 
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z
podziałem na formy
prowadzenia zajęć
170, w tym: 46 - wykłady, 40 - seminaria, 84 – ćwiczenia, 0 – fakultety
Założenia i cele
przedmiotu
Założeniem i celem zajęć z patomorfologii dla studentów III roku kierunku
lekarskiego jest przyswojenie wiedzy niezbędnej do wykonywania zawodu
lekarza w zakresie patomorfologii ogólnej i patomorfologii szczegółowej
narządów i układów ze szczególnym uwzględnieniem choroby nowotworowej.
Symbol
efektów
kształcenia
zgodnie ze
standardami
OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Metody weryfikacji
osiągnięcia
zamierzonych efektów
kształcenia:
WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
Grupa treści
podstawowych A. 8.
Wiedza z zakresu patomorfologii ogólnej w zakresie zaburzeń w
krążeniu, zmian wstecznych i rozplemowych oraz zapaleń i
nowotworów. Jak również znajomość podstaw patomorfologii
szczegółowej
narządów
i
układów
ze
szczególnym
uwzględnieniem patomorfologii onkologicznej i zasad diagnostyki
histopatologicznej nowotworów.
Student zdaje
2 sprawdziany
z histokliniki,
sprawdzian z zajęć
sekcyjnych
i sprawdzian
wyjściowy
po zaliczeniu bloku
seminariów
z patomorfologii
narządowej.
UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
Grupa treści
podstawowych A. 8.
Umiejętność ustalania wskazań do wykonania inwazyjnych badań
morfologicznych; rozpoznawania zmian morfologicznych
występujących w procesie patologicznym; interpretacji wyników
badań morfologicznych; pobierania i zabezpieczenia materiału do
badań.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI
cd.
Stopień za 2 działy
ćwiczeń z
histokliniki
wystawiany jest na
podstawie wyniku
testu, sprawdzianu
ustnego i średniej
oceny za ćwiczenia.
KSZTAŁCENIA)
PUNKTY ECTS
-
-
14
TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU:
Tematyka
Krwotoki, przekrwienie i niedokrwienie, obrzęk wstrząs. Zakrzepica, zatory, zawały,
rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe.
Patomorfologia procesów adaptacyjnych (zanik, rozrost, przerost, metaplazja).
Zwyrodnienia, martwice i apoptoza – definicje, patomechanizmy, przykłady.
Zapalenia: patomechanizm, definicje, klasyfikacje, przykłady. Regeneracja. Choroby
o immunologicznym mechanizmie uszkodzenia tkanek. Reakcja nadwrażliwości typu
I, II, III, IV.
Nowotworzenie: definicja, nazewnictwo, nowotwory łagodne i złośliwe,
różnicowanie, dojrzewanie, anaplazja. Szerzenie się chorób nowotworowych. Wpływ
nowotworu na ustrój gospodarza. Zespoły rzekomo nowotworowe.
Choroby naczyń krwionośnych: miażdżyca – definicja, patomechanizmy, formy
morfologiczne, powikłania. Choroby serca: niewydolność krążenia prawokomorowa i
lewokomorowa, choroba niedokrwienna oraz zawał mięśnia sercowego,
kardiomiopatie.
Choroby płuc: rozedma, zapalenia płuc, gruźlica, pylice - definicje, podziały,
patomechanizm, postacie morfologiczne, przykłady, powikłania. Nowotwory łagodne
i złośliwe płuc.
Choroby układu pokarmowego: zapalenia przełyku, przełyk Barretta’a, zapalenia
żołądka, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zespoły złego wchłaniania,
idiopatyczne zapalenia jelit. Nowotwory łagodne i złośliwe i zmiany rzekomo
nowotworowe przewodu pokarmowego.
Choroby wątroby i dróg żółciowych: stłuszczenie wątroby, zapalenia wątroby,
marskość – definicje, podziały, patomechanizm, postacie morfologiczne, przykłady,
powikłania, alkoholowe zapalenie wątroby, kamica żółciowa. Choroby nowotworowe
i nienowotworowe egzokrynnej trzustki.
Choroby nienowotworowe nerek: zapalenia, cukrzyca, kolagenozy, martwica.
Nowotwory złośliwe, łagodne i stany rzekomo-nowotworowe nerek.
Choroby nowotworowe i nienowotworowe pęcherza moczowego. Choroby męskiego
układu rozrodczego: zapalenia jąder, łagodny przerost prostaty, rak prostaty.
Nowotwory jąder i prącia.
Niedokrwistość – definicje, przykłady, patomechanizm, powikłania. Skazy
krwotoczne – definicje, przykłady, patomechanizm, powikłania. Choroby rozrostowe
nienowotworowe i nowotworowe układu krwiotwórczego i limfatycznego: przykłady,
patomechanizm, postacie morfologiczne, powikłania.
Choroby nienowotworowe tarczycy, nadnerczy i przysadki (zespoły kliniczno
patomorfologiczne, które im towarzyszą). Choroby nowotworowe gruczołów
wydzielania wewnętrznego. Nowotwory trzonu i szyjki macicy – definicje,
patogeneza, typy histologiczne. Zapalenia jajowodów. Ciąża ektopowa. Choroby
przenoszone drogą płciową.
Forma
(wykłady,seminaria,, ćwiczenia,
zaj.fakultatywne,
itp)
Wykłady
Nienowotworowe i nowotworowe choroby jajników. Nienowotworowe i
nowotworowe choroby gruczołu piersiowego.
Choroby zapalne i zwyrodnieniowe stawów. Choroby kości: krzywica, osteoporoza,
rozmiękanie kości, nowotwory kości.
Choroby skóry: łagodne i złośliwe rozrosty nabłonkowe, znamiona barwnikowe,
czerniak.
Krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego, tętniaki mózgu, udar
niedokrwienny i krwotoczny mózgu, zatory w ośrodkowym układzie nerwowym,
zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu, nowotwory ośrodkowego układu
nerwowego – pojęcia podstawowe.
Patomorfologia płodu i noworodka: wcześniactwo, wewnątrzmaciczne zahamowanie
wzrostu, niedojrzałość, zespół zaburzeń oddychania, urazy okołoporodowe,
zakażenia, choroba hemolityczna noworodków.
Zaburzenia w krążeniu: zakrzepica, wstrząs: przekrwienie czynne i bierne, krwotoki, Ćwiczenia
zakrzepica, zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, zatory (płuca, histokliniki
ogólnoustrojowe, wodami płodowymi, zatory gazowe, choroba kesonowa, choroba
dekompresyjna, zatory tłuszczowe), zawały.
Zmiany wsteczne i zmiany adaptacyjne: wzrost, dojrzewanie i różnicowanie
komórek, przerost, rozrost, zaniki, metaplazja, dysplazja, zwapnienia, uszkodzenie
komórek, martwice i apoptoza.
Zapalenia: zapalenia ostre i przewlekłe. Regeneracja, naprawa, bliznowacenie.
Mechanizmy biorące udział w odpowiedzi zapalnej i czynniki je warunkujące.
Nowotworzenie - pojęcia podstawowe. Diagnostyka laboratoryjna chorób
nowotworowych (badania cytologiczne, histologiczne, immunohistochemia, badania
DNA, cytometria przepływowa, mikroskopia elektronowa).
Choroby naczyń: etapy powstawania blaszki miażdżycowej, stwardnienie tętnic
Moenckeberga, udary mózgu, zawał serca. Guzkowe zapalenie tętnic. Naczyniaki
krwionośne i limfatyczne. Ziarniniak naczyniasty. Choroby serca: niewydolność
lewo- i prawo-komorowa serca. Zawał mięśnia serca. Gorączka reumatyczna,
zapalenia wsierdzia, nadciśnienie, kardiomiopatie.
Zaburzenia w zakresie krwiotworzenia i przemiany hemoglobiny: hematopoeza,
niedokrwistości, retikulocytoza. Żelazica wątroby. Zaburzenia w zakresie krwinek
białych: białaczki, chłoniaki, histiocytozy, aplazja szpiku. Typy choroby Hodgkina,
chłoniaki przewodu pokarmowego.
Choroby płuc: rozedma, przewlekłe zapalenie oskrzeli, astma oskrzelowa, typy
zapalenia płuc, ostra niewydolność oddychania dorosłych, pylice. Zespół płucno
sercowy. Nowotwory płuc oraz głowy i szyi.
Choroby układu pokarmowego: choroba wrzodowa, zapalenie wyrostka
robaczkowego, rak przełyku i żołądka, polipy nowotworowe i nienowotworowe, rak
okrężnicy. Choroby wątroby i dróg żółciowych: zapalenia wątroby (marskość),
nowotwory wątroby. Choroby trzustki: zapalenia trzustki, martwica Balserowska.
Choroby układu dokrewnego: zespół Waterhouse-Friederichsena, zapalenia tarczycy,
nowotwory tarczycy, nowotwory przysadki, zespół pustego siodła tureckiego.
Choroby nadnerczy.
Choroby nerek: odmiedniczkowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenia nerek,
nadciśnienie w chorobach nerek. Nerki w skrobiawicy. Cukrzyca i powikłania.
Nowotwory układu moczowego. Choroby męskiego układu rozrodczego: zapalenia
jąder, łagodny przerost prostaty, rak prostaty. Nowotwory jąder (germinalne).
Choroby żeńskiego układu rozrodczego: ciąża pozamaciczna, endometrioza,
nowotwory macicy, nowotwory janika, zaśniad groniasty, kosmówczak. Choroby
z
gruczołu piersiowego: zmiany włóknisto-torbielowate, rak piersi.
Choroby skóry: znamiona, czerniak złośliwy, nowotwory nabłonkowe.
Choroby układu nerwowego: zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, choroby
naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego. Nowotwory ośrodkowego układu
nerwowego Choroby układu nerwowego: zakażenia ośrodkowego układu
nerwowego, choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego. Nowotwory
ośrodkowego układu nerwowego.
Wprowadzenie: przepisy prawne i zasady techniki sekcyjnej zwłok.
Omówienie bieżącego lub archiwalnego przypadku sekcyjnego:
a) zagadnienia związane z chorobą podstawową oraz patomechanizmem zgonu
pacjenta,
b) sekcja zwłok,
c) ustalenie przyczyny zgonu pacjenta i sformułowanie rozpoznania sekcyjnego.
Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe tkanek miękkich.
Nowotwory układu oddechowego.
Nowotwory narządu rodnego.
Nowotwory przewodu pokarmowego.
Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego i przysadki.
Nowotwory układu moczowego i prostaty.
Nowotwory wątroby, trzustki i ślinianek.
Patomorfologia zapaleń wątroby.
Nowotwory układu chłonnego.
Nowotwory gruczołów dokrewnych.
Patomorfologia kłębuszkowych chorób nerek.
Patomorfologia serca.
Patomorfologia nowotworów sutka.
Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe skóry
Ćwiczenia
sekcyjne
Seminaria
z patologii
narządowej
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA:
I.
Podstawowa:
1. Kumar, Cotran, Robbins: „Robbins Patologia.” Wydanie II polskie pod redakcją
Włodzimierza T. Olszewskiego. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner Wrocław, 2014.
II. Uzupełniająca:
1. Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała: „Patologia znaczy słowo o chorobie”. Wydanie
drugie, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 2009.
2. Stefan Kruś, Ewa Skrzypek-Fakhoury: „Patomorfologia kliniczna”. Wydanie III, PZWL,
Warszawa, 2007.
3. Edmund Chróścielewski, Stefan Raszeja: „ Sekcja zwłok”. Wydanie IV, PZWL, Warszawa,
1990.
WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU:
Zaliczenie: student otrzymuje zaliczenie III roku po zaliczeniu dwóch sprawdzianów cząstkowych
odbywających się w trakcie ćwiczeń z histokliniki, sprawdzianu końcowego zaliczającego ćwiczenia
sekcyjne i sprawdzianu zaliczającego seminaria z patologii narządowej. Stopień na sprawdzianie z
histokliniki wystawiany jest na podstawie wyniku testu, sprawdzianu ustnego i średniej oceny uzyskanej
w czasie ćwiczeń. Szczegółowe zasady zaliczania zajęć na III roku zostały podane w regulaminach
zajęć.
Egzamin teoretyczny:
Egzamin końcowy w pierwszym terminie jest egzaminem testowym, z pytaniami jednokrotnego
wyboru. Do pierwszego terminu egzaminu muszą przystąpić obowiązkowo wszyscy studenci 3 roku. Po
konsultacji z samorządem studenckim ustala się trzy terminy egzaminu testowego.
Ostateczną ocenę z przedmiotu ustalamy na podstawie oceny z testu egzaminacyjnego stanowiącej 70%
oceny egzaminacyjnej i średniej ocen uzyskanych w czasie zajęć z patomorfologii stanowiącej 30%
oceny egzaminacyjnej.
Zgodnie z regulaminem studenci, którzy uzyskali na egzaminie testowym ocenę bardzo dobrą, zalicza
się egzamin na ocenę bardzo dobrą niezależnie od średniej z zajęć na III roku.
Student, który nie przystąpił do egzaminu końcowego w żadnym z 3 terminów i nie przedstawił
dokumentów uzasadniających usprawiedliwienie nieobecności na egzaminie będzie miał wpisaną ocenę
niedostateczną. Dla studentów z nieobecnością usprawiedliwioną zostanie zorganizowany dodatkowy
termin egzaminu testowego.
Egzaminy poprawkowe są egzaminami ustnymi. Termin egzaminu ustala się za pośrednictwem
sekretariatu Katedry Patomorfologii Klinicznej.