program_ilu_lis:Layout 1 - Kino Iluzjon
Transkrypt
program_ilu_lis:Layout 1 - Kino Iluzjon
program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:26 AM ILUZJON FILMOTEKI NARODOWEJ Muzeum Sztuki Filmowej listopad 2013 Page 1 program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:26 AM Page 2 ELŻBIETA BARSZCZEWSKA W 100. ROCZNICĘ URODZIN 4 BURT LANCASTER W 100. ROCZNICĘ URODZIN 14 VIVIEN LEIGH W 100. ROCZNICĘ URODZIN 26 METAFIZYCZNE KINO KIM KI-DUKA 30 MISTRZOWIE MUZYKI – BRONISŁAW KAPER 38 7. FESTIWAL FILMÓW ROSYJSKICH SPUTNIK NAD POLSKĄ 44 SEKCJA DOKUMENT 60 KINO OD KUCHNI 61 KINO/TEATR 62 JEDNA SCENA W ILUZJONIE 64 POKAZY SPECJALNE 65 SEANS NA ŻYCZENIE 71 RE-PREMIERA FILMU „ZEW MORZA” 72 MAŁY ILUZJON 75 Na okładce kadr z filmu „Kłamstwo Krystyny” program_ilu_lis:Layout 1 Elżbieta Barszczewska 10/30/13 8:26 AM Page 3 program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:26 AM Page 4 Elżbieta Barszczewska w 100. rocznicę urodzin Elżbieta Barszczewska, wybitna aktorka teatralna i filmowa urodziła się 29 listopada 1913 roku w Warszawie. Była żoną aktora i reżysera Mariana Wyrzykowskiego. Przez ponad czterdzieści lat występowała na scenie stołecznego Teatru Polskiego, grała także na deskach Teatru Narodowego. Ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej, gdzie studiowała pod kierunkiem Aleksandra Zelwerowicza. W 1934 roku po ukończeniu szkoły zaangażowana została do warszawskiego Teatru Polskiego, gdzie debiutowała rolą Heleny w „Śnie nocy letniej” Szekspira w reżyserii Leona Schillera. W tym samym roku wystąpiła również w filmie „Co mój mąż robi w nocy” w reżyserii Michała Waszyńskiego. W latach 30. była jedną z najbardziej wziętych aktorek X Muzy. Grała wielkie role w takich filmach jak: „Trędowata” (1936), „Pan Twardowski” (1936), „Ordynat Michorowski” (1937), „Dziewczęta z Nowolipek” 4 (1937), „Znachor” (1937), „Płomienne serca” (1937), „Profesor Wilczur” (1938), „Kościuszko pod Racławicami” (1938), „Granica” (1938), „Trzy serca” (1939), „Kłamstwo Krystyny” (1939). Ostatnią przedwojenną rolą Barszczewskiej była Justyna w „Nad Niemnem” w reżyserii Wandy Jakubowskiej i Karola Szołowskiego. Niestety jeszcze przed premierą film spłonął w czasie oblężenia Warszawy. Po wojnie rzadko gościła na ekranach kin, pracowała w Teatrze Polskim (1945-62), w Teatrze Narodowym (1962-65) i od 1965 do 1987 ponownie w Teatrze Polskim. Do jej największych ról teatralnych należą: tytułowa Lilla Weneda z dramatu Juliusza Słowackiego w reżyserii Juliusza Osterwy (1946), Elektra w „Orestei” Ajschylosa i Ofelia w „Hamlecie” Szekspira w reżyserii Arnolda Szyfmana (1947), Dianna w „Fantazym” Słowackiego (1948) Edmunda Wiercińskiego, Nora z dramatu Henryka Ibsena w reżyserii Marii Wiercińskiej (1958). Była też Elektrą w tragedii Eurypidesa przygotowaną w 1963 roku przez Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym, Rozą w „Lilli Wenedzie” (1968) i tytułową Marią Stuart w tragedii Fryderyka Schillera (1976) – oba przedstawienia w reżyserii Augusta Kowalczyka. Występowała też w przedstawieniach reżyserowanych przez swojego męża, Mariana Wyrzykowskiego, m.in. w „Irydionie” Krasińskiego (1942), „Moście” Szaniawskiego (1963), „Wysokiej ścianie” Zawieyskiego (1961). Ostatnią rolą teatralną Barszczewskiej była postać wielkiej aktorki Sary Bernhardt w spektaklu „Wspomnienie” Johna Murella w reżyserii Jana Bratkowskiego (1981). program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 5 5 Zwykle obsadzano Barszczewską w rolach delikatnych i lirycznych kobiet, którym naturalnie nadawała szlachetnych rysów. Nie brak w jej karierze również ekspresyjnych postaci dramatycznych i głębokich ról psychologicznych. Znana była z wyrazistego, mocnego głosu, urzekającej urody i niezwykłych oczu umiejących „zagrać” wszelkie stany emocjonalne. Artystka zmarła 14 października 1987 roku w Warszawie. W listopadzie przypada 100. rocznica urodzin Elżbiety Barszczewskiej. W kinie Iluzjon zaprezentujemy jej najważniejsze role filmowe z okresu przedwojennego. Od 17 do 24 listopada widzowie Iluzjonu będą mogli zobaczyć m. in.: „Trędowatą”, „Ordynata Michorowskiego”, „Dziewczęta z Nowolipek”, „Znachora”, „Płomienne serca”, „Profesora Wilczura”, „Kłamstwo Krystyny”. Zapraszamy! Przeglądowi towarzyszy multimedialna wystawa poświęcona aktorce program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 6 6 Trędowata 89 min., Polska 1936 reż.: Juliusz Gardan; scen.: Jan Fethke, Juliusz Gardan; zdj.: Seweryn Steinwurzel; wyk.: Elżbieta Barszczewska, Franciszek Brodniewicz, Mieczysława Ćwiklińska, Stanisława Wysocka, Kazimierz Junosza-Stępowski, Józef Węgrzyn Film jest drugą przedwojenną adaptacją powieści Mniszkówny. Jest to historia uczucia łączącego arystokratę ze zubożałą szlachcianką. Dla ordynata Michorowskiego i guwernantki Stefci Rudeckiej bariery klasowe nie grają roli. Liczy się tylko miłość. Niestety, zdania tego nie podziela jego konserwatywna rodzina. Jednak mimo jej sprzeciwu, Waldemar postanawia ożenić się ze Stefcią. Nie docenia wszakże urażonej ambicji swej niedoszłej narzeczonej, która knuje podłą intrygę. Film Gardana cieszył się bardzo dobrym przyjęciem ze strony publiczności i krytyków. W jednej z recenzji „Kina” napisano: „Jest to bezsprzecznie jeden z najlepszych filmów polskich. Akcja rozwija się gładko i potoczyście, utrzymując widza w stałym napięciu. Sceny logicznie ze sobą powiązane nie grzeszą tak częstym w filmach polskich przeciąganiem nastroju. Wszystko w tym obrazie ma swój artystyczny sens”. 19 ∞ 23 11 ∞ Przed filmem prelekcję wygłosi Michał Pieńkowski program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 7 7 Znachor 105 min., Polska 1937 reż.: Michał Waszyński; scen.: Anatol Stern; zdj.: Albert Wywerka; wyk.: Kazimierz Junosza-Stępowski, Elżbieta Barszczewska, Witold Zacharewicz, Stefan Hnydziński Rafał Wilczur jest znanym i cenionym chirurgiem. Pewnego dnia opuszcza go żona Beata, która ucieka ze swym kochankiem, zabierając ze sobą także małą córeczkę, Marysię. Zdruzgotany Rafał błądzi ulicami miasta i trafia do podrzędnej knajpy, gdzie zostaje okradziony i pobity, wskutek czego traci pamięć. Nie znając swojej tożsamości, włóczy się od wsi do wsi. Zostaje przygarnięty przez młynarza Prokopa. W całej okolicy szybko zaczyna być znany jako znachor – wyleczył i opatrzył wielu miejscowych chłopów. Jego los odmienia się, kiedy ratuje przed śmiercią młodą dziewczynę, ciężko ranną w wypadku motocyklowym. Film powstał na podstawie popularnej książki Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, wydanej w 1937 roku. 23 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 8 8 Płomienne serca 79 min., Polska 1937 reż. i scen.: Romuald Gantkowski, zdj.: Jakub Joniłowicz; wyk.: Elżbieta Barszczewska, Mieczysław Cybulski, Mieczysław Milecki, Mieczysław Węgrzyn, Stanisław Jaśkiewicz Bohaterami filmu jest czwórka przyjaciół – Staś, Jurek, Witold i Wojtek. Po odezwie Naczelnego Wodza do narodu, chłopcy w patriotycznym uniesieniu wstępują na ochotnika do wojska. Szybko stają się wzorowymi żołnierzami. Ich przyjaźń zakłóca jednak odwzajemniona miłość Stasia do dziewczyny Jurka. W czasie manewrów dochodzi do konfliktu między bohaterami, później podczas pożaru, ciężko poparzony Staś trafia do szpitala. Jurek ma wyrzuty sumienia i prosi kolegę o przebaczenie dając swoje błogosławieństwo związkowi z Wandą. 22 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 9 9 Ordynat Michorowski 65 min., Polska 1937 reż.: Henryk Szaro; scen.: Edward Puchalski, Antoni Szczerba; zdj.: Seweryn Steinwurzel; wyk.: Franciszek Brodniewicz, Kazimierz Junosza-Stępowski, Mieczysława Ćwiklińska, Tamara Wiszniewska, Antoni Szczerba, Wojciech Wojtecki Film jest adaptacją drugiej części „Trędowatej” Heleny Mniszkówny. Mijają trzy lata od śmierci ukochanej Waldemara. Ordynat nie może o niej zapomnieć. Kocha się w nim, lecz bez wzajemności, Lucia. W niej zaś zakochany jest Bohdan Michorowski. O rękę Luci stara się również hrabia Brochwicz. Na balu sylwestrowym dochodzi do scysji pomiędzy Brochwiczem i Bohdanem Michorowskim. 24 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 10 10 Dziewczęta z Nowolipek 102 min., Polska 1937 reż.: Józef Lejtes; scen.: J. Lejtes, Stanisław Urbanowicz; zdj.: Seweryn Steinwurzel, Stanisław Lipiński; wyk.: Elżbieta Barszczewska, Jadwiga Andrzejewska, Tamara Wiszniewska, Anna Jaraczówna, Stanisława Wysocka Film jest adaptacją popularnej powieści Poli Gojawiczyńskiej. Warszawa tuż przed wybuchem I wojny światowej. Cztery przyjaciółki: Kwiryna, Bronka, Franka i Amelka kończą szkołę i wchodzą w dorosłe życie. Marzą o lepszym świecie, o wyrwaniu się z szarej i ubogiej dzielnicy, w której przyszło im żyć. Z dziewczęcą naiwnością snują plany na przyszłość, wierząc, że los się do nich uśmiechnie. Gdy niebawem wybucha wojna, następuje konfrontacja ich młodzieńczych marzeń z brutalną rzeczywistością. 23 ∞ 27 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 11 11 Profesor Wilczur 92 min., Polska 1938 reż.: Michał Waszyński; scen.: Anatol Stern; zdj.: Albert Wywerka, Zbigniew Gniazdowski; wyk.: Kazimierz Junosza-Stępowski, Elżbieta Barszczewska, Witold Zacharewicz, Jacek Woszczerowicz, Józef Węgrzyn Kontynuacja losów profesora Wilczura, który po odzyskaniu swojej tożsamości, wraca do dawnej pracy w klinice. Szybko orientuje się w intrygach, jakich podczas jego nieobecności dopuszczał się jego zastępca, Dobraniecki. Zniechęcony obecną sytuacją w szpitalu, Wilczur postanawia wrócić na wieś, gdzie spędził ostatnie lata. Wkrótce okaże się, że życie Dobranieckiego będzie spoczywało w jego rękach. 23 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 12 12 Trzy serca 94 min., Polska 1939 reż.: Michał Waszyński; scen.: Tadeusz Dołęga-Mostowicz; zdj.: Albert Wywerka; wyk.: Elżbieta Barszczewska, Jerzy Pichelski, Aleksander Żabczyński, Leokadia Pancewiczowa, Aleksander Zelwerowicz W majątku hrabiostwa Tynieckich przychodzą na świat dwaj chłopcy. Pierwszy, Gogo, to syn hrabiny; drugi – Maciek jest dzieckiem Michaliny, żony lokaja. Kobieta, chcąc zapewnić potomkowi lepszą przyszłość, zamienia noworodki. Gogo i Maciek wychowują się razem z rówieśniczką Kasią, córką przyjaciółki hrabiny Tynieckiej. Mija kilkanaście lat. Gogo wraca po studiach odbytych za granicą. Zakochuje się w Kasi i planuje z nią ślub. W tym czasie umierająca Michalina wyznaje prawdę o zamianie dzieci. 24 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 13 13 Kłamstwo Krystyny 99 min., Polska 1938 reż.: Henryk Szaro; scen.: Stefan Kiedrzyński, Anatol Stern, Henryk Szaro; zdj.: Seweryn Steinwurzel; wyk.: Mieczysława Ćwiklińska, Kazimierz Junosza-Stępowski, Michał Znicz, Jerzy Śliwiński, Stanisław Woliński Typowy dla tego okresu melodramat o tematyce społeczno-obyczajowej. Krystyna i Janek są w sobie zakochani. Młodzi chcą się pobrać, lecz na taki mezalians nie zgadza się ojciec Janka – chłopak pochodzi z bogatej rodziny, dziewczyna jest skromną urzędniczką. Początkowo usiłuje przekupić Krystynę, ale gdy to się nie udaje wmawia jej, że Janek nigdy nie wybaczy jej poróżnienia z rodzicami. Dziewczyna postanawia usunąć się z życia ukochanego. 17 ∞ 25 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 14 Burt Lancaster w 100. rocznicę urodzin Burt Lancaster urodził się 2 listopada 1913 roku w ubogiej dzielnicy Nowego Jorku, Harlemie. Ukończył Dewitt Clinton High School. Jako nastolatek interesował się przede wszystkim sportem, był gwiazdą szkolnej drużyny siatkówki. W wieku 17 lat porzucił dom i wyruszył z trupą cyrkową w objazd po Stanach Zjednoczonych. Kiedy kontuzja dłoni uniemożliwiła mu dalsze występy, pracował jako sprzedawca, kelner, kierowca, zawodnik rodeo. W czasie wojny przez trzy lata objeżdżał Europę i Afrykę występując dla żołnierzy. Wtedy poznał aktorkę, Normę Anderson, która później została jego żoną. Razem z nią wyjechał do Nowego Jorku i dzięki jej wsparciu w 1945 roku znalazł się na Broadway’u. Zauważony przez producentów z Hollywood, debiutował w 1946 roku w filmie Roberta Siodmaka „The Killers”, za który otrzymał wyróżnienie krytyków nowojorskich. Po tym sukcesie z powodzeniem kontynuował karierę aktorską grając początkowo role wysportowanych, silnych mężczyzn – kowbojów, piratów i gangsterów, głównie w westernach, filmach awanturniczych i kryminalnych. Zasłynął w nich 14 brawurowymi, często wręcz karkołomnymi popisami akrobatycznymi. Najważniejsze tytuły z tego okresu to słynny „Karmazynowy pirat” (r. Robert Siodmak, 1952), „Ostatnia walka Apacza” i „Vera Cruz” (r. Robert Aldrich, 1954), a także jego debiut reżyserski „Traper z Kentucky” (1955), w którym zagrał główną rolę. Filmy te przyniosły Lancasterowi dużą popularność, jednak jego ambicje były dużo większe. Pragnął udowodnić swój talent dramatyczny i wkrótce zyskał uznanie za swoje głębokie, poruszające kreacje. W 1953 roku rola sierżanta w filmie Freda Zinnemanna „Stąd do wieczności” została nagrodzona nominacją do Oscara. W 1960 roku Burt Lancaster zagrał w filmie Richarda Brooksa „Elmer Gantry”. Tytułowa rola fałszywego kaznodziei przyniosła mu statuetkę Oscara. W 1961 roku zagrał w filmie Stanleya Kramera „Wyrok w Norymberdze”, a także w obrazie Johna Frankenheimera „Ptasznik z Alcatraz”. Film, pokazany na festiwalu w Wenecji, przyniósł Lancasterowi miano najlepszego aktora roku oraz nominację do Oscara. W tym czasie zwrócił na niego uwagę Luchino Visconti, który zaproponował mu rolę arystokraty w „Lamparcie” zrealizowanym w 1962 roku. Burt Lancaster stworzył znakomitą postać księcia Saliny. Film zdobył Złotą Palmę w Cannes. W 1974 roku ponownie zagrał u Viscontiego w filmie „Portret rodzinny we wnętrzu”, a w 1976 roku po raz kolejny wcielił się w rolę arystokraty w „Novecento” Bernardo Bertolucciego. Był pierwszym aktorem amerykańskim, który zaistniał w kinie europejskim najwyższej próby. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 15 15 W Ameryce również nie tracił swojej popularności. Ugruntowały ją występy w takich filmach, jak „Zawodowcy” (r. Richard Brooks, 1966), „Port lotniczy” (r. George Seaton, 1969), „Cyrk straceńców” (r. John Frankenheimer, 1969). W 1979 roku w filmie Louisa Malle'a „Atlantic City” stworzył znakomitą postać starego gangstera, za którą otrzymał nagrodę krytyków nowojorskich. W 1988 roku Lancaster wystąpił w telewizyjnym filmie Michaela Andersona „Przed sklepem jubilera”, zrealizowanym na podstawie sztuki Karola Wojtyły. Przebywał wówczas przez kilka dni w Krakowie. W 1990 roku aktor miał wylew krwi do mózgu, który spowodował, że resztę życia spędził na wózku inwalidzkim. Nie zrezygnował jednak z pracy, okazjonalnie występował głównie w filmach telewizyjnych. Zmarł na atak serca 23 października 1994 roku. W ciągu trwającej 45 lat kariery aktorskiej Burt Lancaster wystąpił w 80 filmach wpisując się na trwałe do historii światowego kina. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 16 Brutalna siła (Brute Force)* 98 min., USA 1947 reż.: Jules Dassin; scen.: Richard Brooks; zdj.: William H. Daniels; wyk.: Anita Colby, Burt Lancaster, Sam Levene, Fred MacMurray, Hume Cronyn „Brutalna siła” stanowi pierwszą część filmowej tetralogii reżysera, w skład której wchodzi również „Nagie miasto”, „Złodziejski trakt” oraz „Noc i miasto”. Akcja filmu toczy się w więzieniu Westgate. Sześciu więźniów przebywa w jednej celi za błahe przewinienia. Władzę w zakładzie karnym sprawuje sadystyczny oficer Munsey, który lubi pastwić się nad więźniami. Osadzeni przygotowują plan ucieczki. Brutalny i pełen przemocy obraz Dassina jest oskarżeniem systemu społecznego w Ameryce. Na podjęcie tej tematyki wpłynęła biografia reżysera, który pochodził z biednej rodziny imigrantów. Przed przystąpieniem do produkcji przebywał przez pewien czas w osławionym zakładzie karnym na wyspie Alcatraz, żeby lepiej poznać więzienne realia. 16 09 11 ∞ Dziecko czeka (A Child is Waiting) 104 min., USA 1963 reż.: John Cassavetes; scen.: Abby Mann; zdj.: Joseph LaShelle; wyk.: Burt Lancaster, Judy Garland, Gena Rowlands, Steven Hill Głośny dramat psychologiczny jest przejmującym obrazem życia w zakładzie dla dzieci upośledzonych umysłowo. Wychowawcy i opiekunowie nie zawsze są pewni, jaką metodę wybrać, by odniosła najlepszy skutek. Czasami zbytnia czułość może przynieść negatywne rezultaty, czego doświadczają bohaterowie filmu, kreowani przez Judy Garland i Burta Lancastera. Film ma wiele cech dokumentu, bowiem reżyser zarejestrował zachowanie autentycznie chorych dzieci, przede wszystkim zaś jest głęboko humanitarnym wezwaniem, by dostrzegać trudne problemy ludzi dotkniętych przez los. 07 ∞ 15 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 17 17 Karmazynowy pirat (The Crimson Pirate) 103 min., USA 1952 reż.: Robert Siodmak; scen.: Roland Kibbee; zdj.: Otto Heller; wyk.: Burt Lancaster, Nick Cravat, Eva Bartok, Torin Thatcher, James Hayter, Leslie Bradley Rozgrywająca się w XVIII wieku opowieść o kapitanie, znanym na morskich szlakach jako Karmazynowy pirat, jest zrealizowanym z rozmachem inscenizacyjnym pastiszem filmów przygodowych, w których triumfy święcili niegdyś Errol Flynn i Douglas Fairbanks. Pełen werwy, tempa i humoru film stworzył Burtowi Lancasterowi okazję do zaprezentowania niezwykłej sprawności fizycznej, a jego realizatorom dał niemal nieograniczoną możliwość wykorzystania twórczej fantazji. Film dostarcza wspaniałej rozrywki zarówno tym, którzy dostrzegają jego parodystyczny styl, jak i wszystkim, którzy porwani skomplikowaną akcją przejmą się na serio przygodami bohaterów. 03 ∞ 12 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 18 18 Stąd do wieczności (From Here to Eternity)* 117 min., USA 1953 reż.: Fred Zinnemann; scen.: Daniel Taradash; zdj.: Burnett Guffey; wyk.: Burt Lancaster, Montgomery Clift, Deborah Kerr, Frank Sinatra, Donna Reed, Ernest Borgnine Film jest jednym z pierwszych i najbardziej przejmujących filmów antywojennych, które kinematografia amerykańska poświęciła II wojnie światowej. To solidna adaptacja bestsellerowej powieści z 1951 r., analizującej mentalność wojskową, koszarowy dryl i hierarchiczną zależność, panującą w amerykańskiej jednostce azjatyckiej. Ostatnie dni pokoju i pozornej beztroski tuż przed japońskim atakiem na Pearl Harbor zdominowane są bezwzględnością i brutalnością dowódcy wobec podwładnych, dając w efekcie gorzki obraz życia koszarowego. Wielką wartością filmu są znakomite kreacje aktorskie. Film odniósł sukces komercyjny, poparty 8 statuetkami Oscara. 24 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 19 Uczeń diabła (The Devil's Disciple) 83 min., USA 1959 reż.: Guy Hamilton, Alexander Mackendrick; scen.: John Dighton, Roland Kibbee; zdj.: Jack Hildyard; wyk.: Burt Lancaster, Kirk Douglas, Laurence Olivier, Janette Scott, Eva Le Gallienne Ameryka, hrabstwo New Hampshire, rok 1777. Armia króla Anglii Jerzego usiłuje stłumić walkę o niepodległość podjętą przez amerykańskich kolonistów. Dla odstraszenia ewentualnych zwolenników rebelii w miasteczku Springtown zostaje powieszony jeden z obywateli. Jego syn, Richard, wbrew zakazowi zabiera ciało z szubienicy, by je pochować. Zostaje ostrzeżony przez pastora Andersona z pobliskiego Westerbridge, że armia królewska nie daruje mu nieposłuszeństwa. Po aresztowaniu Richarda, pastor podrywa kolonistów do walki. W rezultacie bitwy, a także dzięki splotowi sprzyjających okoliczności, Amerykanie zwyciężają, a bohaterowie w glorii chwały wracają do domu. Film jest adaptacją jednej z mniej znanych sztuk Shawa, z której autorzy scenariusza głównie wynieśli wątek umożliwiający im zrealizowanie filmu przygodowego, mniej dbając 19 o szczególny dowcip i ostrość słowa słynnego autora. 10 ∞ 22 11 o Port lotniczy (Airport) 135 min., USA 1970 reż. i scen.: Henry Hathaway, George Seaton; zdj.: Ernest Laszlo; wyk.: Burt Lancaster, Dean Martin, Jean Seberg, Jacqueline Bisset, George Kennedy, Helen Hayes Międzynarodowy port lotniczy Lincoln w Blizzard. Dyrektor lotniska ma kłopoty służbowe i prywatne. Przeżywa poważny kryzys małżeństwa, żona chce rozwodu, a on nie jest w stanie zająć się swoim życiem, ponieważ nad lotniskiem szaleje śnieżyca i jeden z samolotów ugrzązł w śniegu, blokując pas startowy. Na pokładzie innego zdecydowany na wszystko bankrut życiowy ma ze sobą walizkę z bombą. Gwiazdorska obsada, pełna napięcia akcja to atuty filmu, który był przebojem kasowym i rozpoczął modę na obrazy katastroficzne. 08 ∞ 14 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 20 20 Cyrk straceńców (The Gypsy Moths) 106 min., USA 1969 reż.: John Frankenheimer; scen.: William Hanley; zdj.: Philip Lathrop; wyk.: Burt Lancaster, Deborah Kerr, Gene Hackman, Scott Wilson, William Windom Bohaterami emocjonującego, a zarazem melodramatycznego filmu są trzej mężczyźni zarabiający na życie pokazami akrobatyki spadochronowej. Trasa ich występów wiedzie do niewielkiego, typowego dla amerykańskiej prowincji miasteczka, gdzie jeden z nich ma rodzinę. Między przybyszami a gospodarzami rodzą się nowe, obiecujące więzi. Wspólnie spędzony czas ujawnia długo skrywane marzenia i potrzeby. Tragiczny splot wydarzeń niweczy jednak nadzieje na znalezienie bezpiecznej i spokojnej przystani. W imponujących akrobacjach powietrznych aktorów dublowało pięciu skoczków spadochronowych, zaś ich popisy fotografowało z helikoptera czterech operatorów. 10 ∞ 19 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 21 21 Lampart (Il Gattopardo / Le Guépard) 184 min., Francja / Włochy 1963 reż.: Luchino Visconti; scen.: Suso Cecchi D' Amico, Pasqualle Festa Campanile, Massimo Franciosa, Enrico Medioli, Luchino Visconti; zdj.: Giuseppe Rotunno; wyk.: Burt Lancaster, Claudia Cardinale, Alain Delon, Rina Morelli, Paolo Stoppa Dzieło Viscontiego to fascynująco opowiedziany dramat historyczny rozgrywający się w czasach Garibaldiego, kiedy to następował koniec pewnej epoki i rodziło się nowoczesne społeczeństwo. Film jest opowieścią o księciu Salinie, człowieku wielkiego formatu, wyrastającym ponad swe otoczenie, który z całą świadomością przyspiesza zagładę świata, do którego sam należy. Koniec dynastii Saliny, to koniec epoki feudalnej. Film jest ekranizacją powieści Giuseppe Tomasi di Lampedusy pod tym samym tytułem. Epicki rozmach i precyzja reżyserska Viscontiego wpisują ten film w poczet najciekawszych osiągnięć kina europejskiego. Obraz otrzymał Złotą Palmę na Festiwalu Filmowym w Cannes. 03 ∞ 24 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 22 22 Portret rodzinny we wnętrzu (Gruppo di famiglia in un interno / Violence et passion) 118 min., Włochy / Francja 1974 reż.: Luchino Visconti; scen.: Luchino Visconti, Suso Cecchi d'Amico, Enrico Medioli; zdj.: Pasqualino De Santis; wyk.: Burt Lancaster, Helmut Berger, Silvana Mangano, Claudia Marsani, Elvira Cortese Stary profesor, bogaty koneser sztuki, mieszka samotnie w rzymskim pałacu. Jego znajoma, markiza, nakłania go do wynajęcia nie wykorzystywanego apartamentu. Początkowo nowi lokatorzy, kochanek markizy – młody Niemiec, oraz jej córka z narzeczonym burzą spokój profesora, jednak stopniowo związki między nim i lokatorami zacieśniają się. Mimo to profesor, zasklepiony w swoim świecie, nie jest w stanie zrozumieć otaczającej go rzeczywistości i nie pojmuje wydarzeń, w które uwikłani są jego nowi znajomi. Jak pisała krytyka: „Powiedzieć, że Portret rodzinny... jest arcydziełem co najmniej tak ważnym, jak Lampart to powiedzieć rzecz oczywistą. Trzeba by jeszcze demontować go scena po scenie (...) aby odkryć całą gęstość i całe bogactwo (...) tego przenikliwego filmu”. 09 ∞ 24 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 23 23 Buffalo Bill i Indianie (Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull's History Lesson) 104 min., USA 1976 reż.: Robert Altman; scen.: Alan Rudolph, Robert Altman; zdj.: Paul Lohmann; wyk.: Paul Newman, Joel Grey, Burt Lancaster, Kevin McCarthy, Harvey Keitel, Allan F. Nicholls, Geraldine Chaplin Film Altmana, demaskatora i prześmiewcy amerykańskich mitów, to opowieść o jednym z widowisk wystawianych przez Williama Fredericka Cody'ego (znanego jako Buffalo Bill), w którym wziął udział Siedzący Byk, Indianin, pragnący udziałem w spektaklu zwrócić uwagę na sytuację Indian. W zderzeniu z postawą pozbawionego wszelkiego gwiazdorstwa, przepełnionego poczuciem odpowiedzialności, milczącego Siedzącego Byka, Altman rysuje portret Buffalo Billa – żywej legendy, w gruncie rzeczy mistrza bluffu i gwiazdy hochsztaplerstwa. Posługuje się przy tym typową dla siebie ironią i sarkazmem, a mistrzowskie aktorstwo, zwłaszcza Paula Newmana, Burta Lancastera i Geraldine Chaplin znakomicie wspomaga jego intencje. 02 ∞ 09 ∞ 20 11 o program_ilu_lis:Layout 1 24 10/30/13 8:27 AM Page 24 Wiek XX (Novecento / 1900)* 316 min., Włochy / Francja / RFN 1976 reż.: Bernardo Bertolucci; scen.: Franco Arcalli, Bernardo Bertolucci, Giuseppe Bertolucci; zdj.: Vittorio Storaro; wyk.: Burt Lancaster, Robert De Niro, Donald Sutherland, Gérard Depardieu, Laura Betti, Stefania Sandrelli, Dominique Sanda, Sterling Hayden, Alida Valli Akcja tego nakręconego z wielkim rozmachem i społecznym zaangażowaniem eposu obejmuje lata 1900-1945, choć kończący całość epizod rozgrywa się już w latach 70. Na początku wieku przychodzą równocześnie na świat dwaj chłopcy: Olmo Dalco wywodzący się z rodziny chłopskiej i Alfredo Berlinghieri, potomek właścicieli ziemskich. Śledzimy ich losy ukazane na szerokim tle społeczno-politycznym i obyczajowym, wplecione w rytm przyrody, wyznaczany kolejnymi porami roku, rytm pokrywający się z rytmem biologicznym człowieka, z kondycją ludzką zawieszoną między narodzinami a śmiercią. Część pierwsza charakteryzuje się niespieszną narracją, kameralnym, nostalgicznym nastrojem odpowiadającym obrazowi świata odchodzącego w przeszłość. W części drugiej narracja nabiera przyspieszenia, do akcji wkracza Historia, rysują się ostre konflikty polityczne. W filmie wystąpiła plejada znakomitych aktorów, którzy w dziele Bertolucciego stworzyli jedne ze swych ciekawszych kreacji. 20 11 ∞ W trakcie seansu 10-minutowa przerwa program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 25 25 Wyspa doktora Moreau (The Island of Dr. Moreau) 96 min., USA 1977 reż.: Don Taylor; scen.: Al Ramrus, John Herman Shaner; zdj.: Gerry Fisher; wyk.: Burt Lancaster, Michael York, Nigel Davenport, Barbara Carrera, Nick Cravat Akcja filmu rozgrywa się w 1911 roku. Dwaj rozbitkowie, Andrew i Charlie docierają do brzegu egzotycznej wyspy gdzieś na Pacyfiku. W trakcie poszukiwań ludzkich osad wpadają w pułapkę. Charlie ginie, zaś Braddock trafia w ręce szalonego doktora Moreau, który prowadzi eksperymenty genetyczne tworząc hybrydy ludzi i zwierząt. Scenariusz filmu powstał w oparciu o powieść science fiction napisaną w 1896 roku przez H. G. Wellsa. Jest to jedna z trzech adaptacji tej książki. 03 o 22 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 26 Vivien Leigh w 100. rocznicę urodzin Vivien Leigh urodziła się w Indiach 5 listopada 1913 roku jako Vivian Mary Hartley w Darjeeling. W wieku sześciu lat została wysłana przez rodziców do renomowanej szkoły dla dziewcząt w Londynie. W 1931 roku postanowiła zostać aktorką i wstąpiła do Royal Academy of Dramatic Art (RADA). Jeszcze jako nastolatka wyszła za mąż za Herberta Leigh Holmana, który z niechęcią odnosił się do „ludzi teatru” i aktorskich pasji Vivien. Gwiazda zadebiutowała po raz pierwszy na ekranie grając epizodyczną rolę w filmie „Things Are Looking Up”. W 1935 roku podpisała kontrakt z Alexandrem Kordą i przyjęła pseudonim artystyczny – Vivien Leigh zapożyczając nazwisko od drugiego imienia męża i równocześnie zmieniając pisownię imienia z „a” na „e”. W 1937 roku na planie filmu „Wyspa w płomieniach” nawiązała romans z aktorem Laurencem Olivierem. Oboje zakochali się w sobie i postanowili opuścić swoich małżonków by wyjechać wspólnie do USA. W 1938 roku po długich poszukiwaniach odtwórczyni głównej roli Scarlett O’Hary do filmu 26 „Przeminęło z wiatrem”, angaż otrzymała Leigh. Jej kreację doceniła krytyka przyznając aktorce pierwszego w jej karierze Oscara. W 1940 roku współmałżonkowie Laurenca i Vivien udzielili im rozwodu, dzięki czemu aktorska para mogła się w końcu pobrać. W tym samym roku Leigh wraz z Olivierem wystawili na Broadwayu sztukę „Romeo i Julia”, a także wspólnie wystąpili w melodramacie „Lady Hamilton”. Aktorka była u szczytu popularności, gdy dały o sobie znać jej problemy psychiczne (cierpiała na chorobę maniakalno – depresyjną). W 1945 roku w trakcie prac nad filmem „Cezar i Kleopatra” była w ciąży, jednak poroniła, w wyniku czego popadła w głęboką depresję. Trzy lata później Leigh zdecydowała się zagrać w filmie „Anna Karenina”, który odniósł klęskę. W 1951 roku Vivien została wybrana do zagrania roli Blanche Dubois w filmowej adaptacji sztuki Tennessee Williamsa – „Tramwaj zwany pożądaniem”. Kreacja stworzona przez aktorkę zyskała uznanie krytyki i uhonorowana została Oscarem dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej. Pomimo nawracających ataków depresji, Leigh kontynuowała swoją pracę w teatrze. Wystąpiła również w dwóch filmach: „Rzymskiej wiośnie Pani Stone” oraz „Statku szaleńców”. Długoletnie zmagania z chorobą psychiczną przyczyniły się do rozpadu jej małżeństwa z Laurencem. W 1960 roku para rozwiodła się, zaś Vivien zamieszkała ze swoim przyjacielem Jackiem Merivalem, który opiekował się nią do jej śmierci. Zmarła 8 lipca 1967 roku w Londynie. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 27 27 program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 28 Przeminęło z wiatrem (Gone with the Wind) 232 min., USA 1939 reż.: Victor Fleming, George Cukor, Sam Wood; scen.: Sidney Howard; zdj.: Ernest Haller; wyk.: Vivien Leigh, Clark Gable, Olivia de Havilland, Leslie Howard, Thomas Mitchell Wspaniała, z rozmachem sfilmowana opowieść o wielkiej miłości, wpisana w dzieje amerykańskiej wojny secesyjnej. Film jest adaptacją powieści autorstwa Margaret Mitchell, do której prawa zakupił, za rekordową jak na owe czasy sumę 50 tysięcy dolarów, David O. Selznick. Jest to jeden z najsłynniejszych hollywoodzkich melodramatów, który przez wiele lat utrzymywał się na pierwszym miejscu wszystkich list prezentujących największe i najpopularniejsze dzieła kinematografii światowej. Obraz został uhonorowany Oscarem w ośmiu kategoriach: najlepsza aktorka pierwszoplanowa i drugoplanowa, najlepszy film i reżyser, najlepsze zdjęcia, scenariusz, montaż i scenografia. 28 02 ∞ 05 11 ∞ W trakcie seansu 10-minutowa przerwa Cezar i Kleopatra (Caesar and Cleopatra) 125 min., Wielka Brytania 1945 reż.: Gabriel Pascal; scen.: George Bernard Shaw; zdj.: Jack Cardiff, Jack Hildyard; wyk.: Vivien Leigh, Claude Rains, Esme Percy, Cecil Parker, Basil Sydney Adaptacja sztuki George'a Bernarda Shawa opowiadającej o najbardziej znanym romansie w dziejach historii. Juliusz Cezar przybywa do Egiptu, którym włada młoda, piękna i przebiegła Kleopatra. Między bohaterami wybucha płomienne uczucie, które nie podoba się ludziom z ich najbliższego otoczenia. Epicki obraz Gabriela Pascala ukazuje władców jako zwykłych ludzi mających swoje wady i słabości. Film był nominowany do Oscara za scenografię. 02 o 10 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 29 29 Lady Hamilton (That Hamilton Woman) 125 min., USA 1941 reż.: Alexander Korda; scen.: Walter Reisch, R.C. Sherriff; zdj.: Rudolph Mate; wyk.: Vivien Leigh, Laurence Olivier, Alan Mowbray, Sara Allgood, Gladys Cooper, Henry Wilcoxon Film jest biograficzną opowieścią o romansie bohatera narodowego Anglii, admirała Horacego Nelsona i Emmy Hamilton, żony brytyjskiego ambasadora w Neapolu. Dzieje słynnej pary zostały sfilmowane z typową dla reżysera starannością i rozmachem inscenizacyjnym. Wielkim atutem filmu było wystąpienie w głównych rolach słynnej pary aktorskiej, małżonków – Vivien Leigh i Laurenca Oliviera. Film otrzymał Oscara za dźwięk, był także nominowany za scenografię, zdjęcia czarno-białe i efekty specjalne. 03 ∞ 08 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 30 Metafizyczne kino Kim Ki-duka 30 Kim Ki-duk urodził się w 1960 roku w Bonghwa w Korei Południowej. Jako nastolatek porzucił naukę i rozpoczął pracę w fabryce, następnie służył w marynarce wojennej. Ukończył Wydział Sztuk Pięknych w Paryżu w 1992 roku, ale nie posiada żadnego formalnego wykształcenia w dziedzinie filmu. Po studiach wrócił do Korei i został scenarzystą. W 1993 roku zdobył nagrodę za najlepszy scenariusz filmu „A Painter and a Criminal Condemned to Death” przyznaną przez Educational Institute of Screenwriting. Jego reżyserskim debiutem był niskobudżetowy film z 1996 roku „Krokodyl”, który cieszył się ogromnym zainteresowaniem krytyków. Od tego czasu, średnio raz w roku powstawały dwie nowe produkcje twórcy. Bogata i na pozór różnorodna twórczość artysty, zawiera jednak łatwo rozpoznawalną estetykę i stałe wątki tematyczne. Już „Krokodyl”, jak i powstały w tym samym roku „Wild Animals”, wyraźnie nakreśliły motywy i elementy stylu, którym reżyser pozostanie wierny w czasie trwania swojej filmowej kariery. Każdy obraz koreańskiego twórcy to wnikliwy opis ludzkiej natury, pierwotnych instynktów zderzonych z cywilizacją, konsekwencji i wniosków płynących z obranej drogi, co jest tutaj jednoznaczne z poszukiwaniem harmonii człowieka z naturą, procesem samopoznania i samodoskonalenia jednostki. Bohaterami jego filmów program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 31 31 są przeważnie samotni, wyobcowani ludzie, outsiderzy stwarzający sobie alternatywne światy, gdyż nie umieją funkcjonować i nie pasują do zastanego, utrwalonego porządku. To, co ich łączy to poszukiwanie więzi i bliskości z drugim człowiekiem, uczucia czystego i niezakłamanego, które w filmach Ki-duka staje się największą nagrodą i najwyższym celem. Fascynuje forma ujęcia tematów. Widz łatwo zatraca się w hipnotycznej wręcz mocy tych obrazów, płynnych przejściach kamery korespondujących z „niezauważalnym” montażem. Przestrzeń często buduje liryczno – nostalgiczna muzyka towarzysząca precyzyjnie zakomponowanym kadrom. Niewątpliwie sprzyja temu sposób konstruowania fabuły, którą zawsze cechuje pewna cykliczność, historia zatacza krąg, dla bohatera jest to jakby powrót do punktu wyjścia, otrzymanie nowej szansy, wówczas dojrzały i bardziej świadomy (świadomy siebie), rozpocznie nowy rozdział w swoim życiu. Najbardziej wyrazistym przykładem takiej konstrukcji jest „Wiosna, lato, jesień, zima... i wiosna” (2003), film otwierający tzw. „trylogię wodną”, w skład której wchodzą jeszcze „Wyspa” (2000) i „Łuk” (2005). Kolejnymi sukcesami były filmy z 2004 roku – „Pusty dom” i „Samarytanka”, za który otrzymał Srebrnego Niedźwiedzia w Berlinie. Kim Ki-Duk w oryginalny sposób odwołuje się zarówno do filozofii buddyjskiej, jak i do etyki chrześcijańskiej, podejmuje kontrowersyjne tematy, jak zmiana płci czy dobrowolna prostytucja. W tym roku wraca na ekrany kin z najnowszym filmem „Pieta”, który zaprezentujemy w listopadowym cyklu w Iluzjonie. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 32 Krokodyl (Ag-o) 102 min., Korea Płd. 1996 reż. i scen.: Kim Ki-duk; zdj.: Dong-sam Lee; wyk.: Jae-hyeon Jo, Jae-hong Ahn Filmowy debiut reżysera opowiada historię bezdomnych żyjących pod mostem w Seulu. Film mówi o przemianie duchowej głównego bohatera zwanego Krokodylem, którą wywołuje dziewczyna uratowana przez niego z mętnych wód rzeki Han. Zdecydowanie najbardziej brutalny film koreańskiego reżysera, choć nie pozbawiony magii, symboliki i pięknych zdjęć. 13 11 ∞ Samarytanka 32 (Samaria) 95 min., Korea Płd. 2004 reż. i scen.: Kim Ki-duk; zdj.: Sun Sang-Jae , Sang-jae Seon; wyk.: Eol Lee, Yeo-reum Han, Ji-min Kwak, Lee Uhl Film składa się z trzech części. Opowiada o przyjaźni, poświęceniu, samotności i zemście. Dwie przyjaciółki, Yeo-Jin i Jae-Young nie mają jeszcze 20 lat i żyją głównie z prostytucji. Jae-Young utrzymuje stosunki seksualne z obcymi mężczyznami, a Yeo-Jin sprawdza jej klientów, dba o bezpieczeństwo i zarobki. Pewnego dnia Yeo-Jin zapomina poinformować przyjaciółkę o policyjnej łapance. W tej sytuacji Jae-Young, by uniknąć aresztowania, skacze z okna i zostaje ciężko ranna. Umierająca dziewczyna chce zobaczyć po raz ostatni jednego z klientów, w którym się zakochała. Za ten film Kim Ki-duk został wyróżniony Srebrnym Niedźwiedziem w kategorii najlepszy reżyser. 15 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 33 33 Wiosna, lato, jesień, zima... i wiosna (Bom yeoreum gaeul gyeoul geurigo bom / Frühling, Sommer, Herbst, Winter... und Frühling) 103 min., Niemcy / Korea Płd. 2003 reż. i scen.: Kim Ki-duk; zdj.: Dong-hyeon Baek; wyk.: Kim Ki-duk, Yeong-su Oh, Young-min Kim, Jae-kyeong Seo, Yeo-jin Ha „Wiosna, lato, jesień, zima... i wiosna” to piękna, filozoficzna opowieść o ludzkim życiu. Głównymi bohaterami są dwaj buddyjscy mnisi, którzy wiodą ciche życie w małej świątyni na odludziu. Młody dopiero wchodzi w życie i stopniowo poznaje prawdy niesione przez wielowiekową kulturę, stary jest jego duchowym nauczycielem. Pełen młodzieńczych namiętności uczeń nie zawsze zgadza się z surowymi zasadami mistrza. Film jest podzielony na pięć części odnoszących się do pór roku. Ich przemijanie symbolizuje życie człowieka w całej swej intensywności: od narodzin po śmierć, od miłości po cierpienie. Tłem całej opowieści jest przepięknie sfotografowana przyroda. 05 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:27 AM Page 34 34 Łuk (Hwal) 90 min., Japonia / Korea Płd. 2005 reż. i scen.: Kim Ki-duk; zdj.: Jang Seung-baek; wyk.: Jeon Sung-hwan, Han Yeoreum, Seo Ji-seok, Jeon Gook-hwan, Kang Eun-gyu Akcja filmu rozgrywa się głównie na małej dryfującej na morzu łodzi rybackiej. Mieszkający na niej starzec od lat opiekuje się młodą dziewczyną. Zamierza ją poślubić, gdy ta skończy 17 lat. Pewnego dnia na barkę trafiają rybacy i chłopak z miasteczka. Ich uwagę przykuwa zniewalająca uroda dziewczyny. Chłopak chce ją zabrać ze sobą, jednak starzec zrobi wszystko, by dziewczyna została na łodzi. Dużą rolę odgrywa w filmie łuk. Przedmiot używany głównie do polowań, tutaj nabiera magicznych cech – symbolizuje siłę, która chroni przed złem tego świata. To również rytualny instrument muzyczny, jak też talizman starca-szamana pomagający w przepowiadaniu przyszłości. „Łuk”, podobnie jak poprzednie dzieła autora, zachwyca alegorycznym sposobem opowieści i prostą techniką filmową. 16 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 35 35 - Time (Shi Gan) 97 min., Japonia / Korea Płd. 2006 reż. i scen.: Kim Ki-duk; zdj.: Jong-moo Sung; wyk.: Jung-woo Ha, Ji-yeon Park, Hyeon-a Seong, Ji-hyun Kim, Sung-min Kim Młoda kobieta przekonana, że przestała pociągać fizycznie swojego partnera, postanawia poddać go próbie i sprawdzić czy z jego strony uczucie nie było powierzchowne. Seh-hee opuszcza go więc bez słowa i znika z jego życia. Wkrótce poddaje się operacji plastycznej. Pół roku później, z nową, piękną twarzą, dziewczyna zaczyna śledzić swojego byłego chłopaka, a w końcu doprowadza do konfrontacji podając się za kogoś innego. Reżyser zadaje pytania o naturę relacji międzyludzkich i zgłębia niepokoje towarzyszące stanom emocjonalnym i uczuciowym. 04 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 36 36 Arirang (Arirang) 100 min., Korea Płd. 2011 realizacja.: Kim Ki-duk „Arirang” został zrealizowany w wyniku dramatycznych wydarzeń w życiu reżysera. Powstał trzy lata po premierze „Snu”, na planie którego w fatalnym wypadku niemal zginęła aktorka grająca główną rolę. Chwila ta, jak mówi sam reżyser, zmusiła go do spojrzenia wstecz na 15 filmów, jakie gorączkowo robił przez 13 lat swojej kariery. Kim Ki-duk spędził dwa lata na dobrowolnym wygnaniu, w nieogrzewanej chacie na koreańskiej prowincji. Żył jak pustelnik, bez bieżącej wody, z namiotem rozłożonym w domu pośród walających się pamiątek po wcześniejszych sukcesach. Obraz jest rejestracją tego czasu. W dialogu ze sobą autor analizuje źródła własnej twórczości, emocje i kompleksy, pułapki stylu i oczekiwań. W przerwach między oglądaniem dawnych filmów, obrazów i plakatów artysta majsterkuje w domowym warsztacie, konstruuje maszynkę do kawy oraz pistolet, z pomocą którego ostro rozliczy się z postaciami z dawnych lat. Przejmującym refrenem staje się w filmie tytułowa pieśń ludowa, wykonywana wedle tradycji w momentach melancholii. 17 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 37 37 Pieta (Pieta) 104 min., Korea Płd. 2012 reż. i scen.: Kim Ki-duk; zdj.: Young-Jik Jo; wyk.: Jeong-jin Lee, Min-soo Joo, Eun-Jin Kang, Jae-ryong Jo Główny bohater trudni się ściąganiem długów od ludzi, którzy pożyczyli pieniądze od gangsterów. Pozbawiony skrupułów, głuchy na jakiekolwiek prośby, z zimną krwią okalecza dłużników, aby mogli uzyskać odszkodowanie i spłacić swoje zaległości wraz z wysokimi odsetkami. Z wyjątkową perfidią obmyśla coraz to nowe tortury. Pewnego dnia w jego domu pojawia się tajemnicza kobieta, Mi-son. Twierdzi, że jest jego matką, która porzuciła go po urodzeniu. Chłopak reaguje agresją, odrzuca Mi-son, ale pokora kobiety i jej cicha obecność stopniowo przełamują jego niechęć. W Gang-do budzą się ludzkie odruchy. Zaczyna doświadczać uczuć, których dotąd nie znał. Postanawia porzucić dotychczasowe życie i stać się lepszym człowiekiem. Wtedy jednak Mi-son zostaje porwana. Gang-do musi wytropić sprawcę, robiąc „przegląd” wszystkich swoich ofiar. „Pieta”, osiemnasty obraz reżysera, zdobył Złotego Lwa dla najlepszego filmu na ubiegłorocznym MFF w Wenecji. 02 o 03 o 06 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 38 Mistrzowie muzyki – Bronisław Kaper Bronisław Kaper – polski kompozytor, głównie muzyki filmowej i teatralnej urodził się 5 lutego 1902 roku w Warszawie. W 1919 roku zdał maturę i za namową ojca rozpoczął studia prawnicze, których nie ukończył. Studiował w Warszawskim Konserwatorium w klasie fortepianu i kompozycji, następnie wyjechał do Berlina z zamiarem podjęcia dalszych studiów. W celach zarobkowych komponował muzykę dla tamtejszych kabaretów. Wraz z wprowadzeniem dźwięku do kina rozpoczął współpracę z branżą filmową. Skomponował muzykę do kilku pierwszych niemieckich filmów dźwiękowych. Po przejęciu władzy przez nazistów wyjechał do Paryża, gdzie również tworzył muzykę filmową. Został tam zauważony przez Louisa B. Mayera, 38 szefa wytwórni filmowej MGM. W 1935 roku Mayer podpisał kontrakt z Kaperem. Ich owocna współpraca trwała 28 lat. W Hollywood skomponował ilustracje muzyczne do blisko 150 filmów. Swoją karierę rozpoczął od piosenek, z których jedna „San Francisco” z filmu o tym samym tytule (1936) stała się standardem. Sukces odniósł też kilkoma innymi filmami, zwłaszcza „Noc w operze” (1935), „Dzień na wyścigach” (1937) i „Droga na Zachód” (1940). W latach 40. komponował dla takich reżyserów jak Cukor, LeRoy i Welles. Był czterokrotnie nominowany do Oscara, statuetkę zdobył w 1954 roku za muzykę do musicalu „Lili” w reżyserii Charlesa Waltersa. Pracował również na Broadway’u. W 1963 roku był nominowany do Oscara za muzykę do „Buntu na Bounty” L. Milestone’a, a główny motyw „Follow Me” stał się standardem światowej muzyki rozrywkowej. Ciekawe, że pierwsza ekranizacja „Buntu...” z 1935 roku również zawierała piosenkę autorstwa Kapera. Można powiedzieć, że filmem tym rozpoczął i zamknął swoją amerykańską karierę. Z zawodu wycofał się w 1968 roku. Zmarł 26 kwietnia 1983 roku w Los Angeles. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 39 39 Intruz (The Stranger) 94 min., USA 1946 reż.: Orson Welles; scen.: Victor Trivas, Anthony Veiller, John Huston, Orson Welles; zdj.: Russell Metty; muz.: Bronisław Kaper; wyk.: Orson Welles, Loretta Young, Edward G. Robinson, Philip Merivale, Richard Long, Byron Keith Film wpisujący się w nurt „czarnego kryminału” przedstawia historię zbrodniarza hitlerowskiego, który pod zmienionym nazwiskiem próbuje odrzucić przeszłość i zbudować nowe, spokojne życie w małym miasteczku u boku amerykańskiej żony. Jednak w ślad za nim do miasteczka przybywa detektyw Wilson. Między mężczyznami toczy się dziwna walka psychologiczna, mająca na celu doprowadzenie do ujawnienia zbrodniczej przeszłości bohatera. Reżyser znakomicie uchwycił gęstniejącą atmosferę osaczenia, doprowadzającą do efektownego punktu kulminacyjnego filmu. Warte uwagi, poza aktorstwem, są też znakomite zdjęcia. 02 o 22 o 27 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 40 40 Dzień na wyścigach (A Day at the Races)* 108 min., USA 1937 reż.: Sam Wood; scen.: George Seaton, George Oppenheimer, Robert Pirosh; zdj.: Joseph Ruttenberg; muz.: Bronisław Kaper; wyk.: Groucho Marx, Harpo Marx, Chico Marx, Margaret Dumont, Maureen O'Sullivan Zabawna komedia oparta na absurdalnym humorze z udziałem braci Marx. Sanatorium, gdzie pracuje doktor Hugo Hackenbush, ma kłopoty finansowe. Pensjonariusze ośrodka nie wiedzą, że prawdziwą specjalnością lekarza jest leczenie koni. Tymczasem pewien nikczemny bogacz planuje przejąć sanatorium, by urządzić w nim kasyno. Doktor Hackenbush chce pomóc właścicielce lecznicy. Jedynym sposobem ocalenia sanatorium jest wygranie końskiej gonitwy o wielką stawkę. 24 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 41 Bunt na Bounty (Mutiny on the Bounty) 174 min., USA 1962 reż.: Lewis Milestone; scen.: Charles Lederer; zdj.: Robert L. Surtees; muz.: Bronisław Kaper; wyk.: Marlon Brando, Trevor Howard, Richard Harris, Hugh Griffith, Richard Haydn 41 Pod koniec XVIII wieku brytyjskie władze kolonialne uznały, że owoce drzewa chlebowego stanowić mogą tani pokarm dla niewolników. W grudniu 1787 r. uzbrojony transportowiec „Bounty” otrzymał zadanie przewiezienia sadzonek owoców z Tahiti na Jamajkę. Dowództwo nad statkiem otrzymał ambitny i bezwzględny kapitan Bligh. Pod jego rozkazami rejs stał się dla oficerów i załogi torturą, co doprowadziło do buntu. Historia owego buntu w ciągu lat obrosła legendą i znalazła swoje odbicie w ponad stu książkach. Najgłośniejsze z tych utworów, trzy dzieła Charlesa Nordhoffa i Jamesa Normana Halla, stały się inspiracją do pokazania słynnej rewolty na ekranie. Pierwsza wersja została zrealizowana w 1935 roku przez Franka Lloyda i cieszyła się uznaniem ze względu na kreacje aktorskie. Sukces filmu był bodźcem do nakręcenia remake’u, zakrojonego jednak na dużo większą skalę. Twórcy obecnej wersji pragnęli nakręcić wielkie widowisko filmowe. Na podstawie planów otrzymanych z archiwów Admiralicji Brytyjskiej zrekonstruowano w całości statek „Bounty”, który odbył rejs z Nowej Szkocji do Tahiti przez Kanał Panamski. W czasie rejsu James Havens, czołowy hollywoodzki inscenizator sekwencji morskich, wyreżyserował szereg scen. Zdjęcia lądowe kręcono na wyspach archipelagu polinezyjskiego. Zrekonstruowano także wioskę tahitańską w jej kształcie sprzed 150. lat. 18 ∞ 23 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 42 Gasnący płomień (Gaslight / Murder in Thornton Square) 111 min., USA 1944 reż.: George Cukor; scen.: John Van Druten, Walter Reisch, John L. Balderston; zdj.: Joseph Ruttenberg; muz.: Bronisław Kaper; wyk.: Joseph Cotten, Charles Boyer, Ingrid Bergman, Lawrence Grossmith, Heather Thatcher Remake thrillera psychologicznego z 1939 roku w reżyserii Thorolda Dickinsona. Pozbawiony skrupułów muzyk, Gregory Anton poślubia młodą i naiwną, ale przede wszystkim bogatą kobietę, Paulę. Żona dowiaduje się, że przeszłość jej męża nie jest przejrzysta. Zaczyna podejrzewać, że mordując pewną bogatą kobietę wszedł w posiadanie swojego obecnego majątku. W domu młodej pary zaczynają się rozgrywać dziwne zjawiska – znikają przedmioty, nocą słychać dziwne hałasy. Mąż dąży do tego, żeby wmówić Pauli chorobę psychiczną. 16 ∞ 23 11 o 42 Między linami ringu (Somebody Up There Likes Me) 94 min., USA 1956 reż.: Robert Wise; scen.: Ernest Lehman; zdj.: Joseph Ruttenberg; muz.: Bronisław Kaper; wyk.: Paul Newman, Pier Angeli, Everett Sloane, Eileen Heckart, Sal Mineo Filmowa opowieść o życiu boksera Rocky Graziano, byłego mistrza świata wagi średniej, jest historią sukcesu a zarazem obrazem świata korupcji i szantażu, sfingowanych zwycięstw i klęsk. Świat rządzony przez pieniądze ukazany został w filmie z bezwzględną ostrością dzięki realistycznemu zacięciu i zmysłowi obserwacyjnemu reżysera. Rola w filmie pomyślana była początkowo dla Jamesa Deana, legendarnego dziś „buntownika”. Tragiczna śmierć aktora przekreśliła te plany, ale dała szansę na stworzenie znakomitej kreacji Paulowi Newmanowi. 19 o 27 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 43 43 Dwulicowa kobieta (Two-Faced Woman) 87 min., USA 1941 reż.: George Cukor; scen.: S.N. Behrman, Salka Viertel, George Oppenheimer; zdj.: Joseph Ruttenberg; muz.: Bronisław Kaper; wyk.: Greta Garbo, Melvyn Douglas, Constance Bennett, Roland Young, Robert Sterling Z pozoru niewinna historia małżeńskich nieporozumień, w której żona chce zwrócić na siebie uwagę męża i uwodzi go udając swą siostrę bliźniaczkę, wywołała prawdziwą lawinę pełnych oburzenia i potępienia krytyk. Argumenty wytoczono bardzo zdecydowane: od niechrześcijańskiego podejścia do małżeństwa, zagrożenia dla moralności publicznej po nieprzyzwoite kostiumy (chodziło o zbyt wydekoltowaną suknię). W rezultacie wytwórnia poniosła spore wydatki na retusz lub wręcz zmianę poszczególnych scen. To jednak nie było już w stanie zmienić wrogiego nastawienia tak do samego filmu, jak i do odtwórczyni głównej roli. Garbo powiedziała w swoim ostatnim, jak się okazało, ekranowym wcieleniu: „W tym surowym świecie nie ma już dla mnie miejsca”. Dzisiaj brzmi to jak tekst z jej własnej biografii. 06 o 24 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 44 7. Festiwal Filmów Rosyjskich Sputnik nad Polską 7-17 SALA STOLICA THE BEST OF SPUTNIK Beduin 07 o 11 11 o (Beduin) 90 min., Rosja 2011 reż. i scen.: Igor Wołoszyn; zdj.: Aleksiej Radionow; wyk.: Olga Simonowa, Serafina Migai, Michaił Jewłanow, Remigius Sabulis Córka Rity choruje na białaczkę. W celu zdobycia pieniędzy na leczenie dziecka, Rita jedzie do Rosji, aby zostać matką zastępczą – surogatką. Według umowy nie może opuszczać miasta, a obiecane pieniądze są wypłacane w równych ratach przez cały okres ciąży. Rita nie zdążyła zdobyć pieniędzy na dalsze leczenie, którego nie można przerywać. Poszukiwanie dawcy i zaplanowana operacja przeszczepu 44 szpiku kostnego wymaga szybkich decyzji. Bezradność lekarzy wobec choroby zmusza Ritę do zrobienia kolejnego szalonego kroku. Przez przypadek dowiaduje się, że w Jordanii podobne choroby leczy się mlekiem wielbłąda. Jordania staje się jej ostatnią nadzieją. Zabiera córkę i leci z nią do kraju, który zmieni ich życie. Będę przy tobie 10 o 12 o 14 11 o (Ja budu rjadom) 83 min., Rosja 2012 reż.: Paweł Ruminow; scen.: P. Ruminow, Tichon Korniew; zdj.: Fedor Lass; wyk.: Maria Szałajewa, Roma Zienczuk, Maria Siomkina, Iwan Wołkow, Michaił Kryłow Inna to piękna, młoda, odnosząca sukcesy kobieta, typowa przedstawicielka nowej rosyjskiej klasy średniej. Pracuje jako managerka w moskiewskiej restauracji, gdzie jest darzona szacunkiem i sympatią kolegów. Szczególne miejsce w życiu Inny zajmuje jej sześcioletni syn Mitia. Chłopiec jest centrum świata matki, jej najlepszym przyjacielem i sprzymierzeńcem. Niespodziewanie lekarze rozpoznają u kobiety nieuleczalną chorobę. Od tej chwili najważniejsze staje się znalezienie nowych rodziców dla małego Mitii. program_ilu_lis:Layout 1 Bikiniarze 10/30/13 8:28 AM Page 45 07 o 17 11 o (Stiljagi) 115 min., Rosja 2008 reż.: Walerij Todorowski; scen.: Jurij Korotkow; zdj.: Roman Wasjanow; wyk.: Oksana Akinszyna, Anton Szagin, Eugenia Brik, Maksim Matwiejew, Igor Wojnarowski Obraz Moskwy lat 50. XX wieku. Grupa młodych ludzi podejmuje walkę o prawo do bycia innymi niż wszyscy – pragną słuchać innej muzyki, inaczej się ubierać i oczywiście kochać. Popularne szlagiery, skomplikowane układy choreograficzne, interesująco skonstruowana fabuła i porywająca historia miłosna – a wszystko na tle wspaniałych dekoracji. Córka 07 o 12 o 14 11 o (Docz) 110 min., Rosja 2012 reż.: Aleksander Kasatkin, Natalia Nazarowa; scen.: N. Nazarowa; zdj.: Andrej Najdionow; wyk.: Marija Smolnikowa, Jana Osipowa, Igor Maziepa, Władimir Miszukow, Oleg Tkaczow 45 Inna mieszka ze swoim tatą i młodszym bratem w niewielkim mieście na prowincji. Przyjaźni się z Maszą. Wkrótce nastolatka ginie z rąk grasującego w miasteczku seryjnego mordercy. Bohaterka filmu poznaje na pogrzebie przyjaciółki syna duchownego Ilję, którego siostra również została zamordowana przez zabójcę. Italianiec 10 11 o (Italjaniec) 92 min., Rosja 2005 reż.: Andriej Krawczuk; scen.: Andriej Romanow; zdj.: Aleksandr Burow; wyk.: Kolja Spiridonow, Maria Kuzniecowa, Nikołaj Reutow, Jurij Ickow, Denis Moisiejenko Sześcioletniego Wanię, wychowanka domu dziecka, ma zamiar adoptować włoska rodzina – stąd jego przezwisko „Italianiec”. Czeka go beztroskie życie pod śródziemnomorskim słońcem, ale największym pragnieniem chłopca jest odnalezienie biologicznej matki. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 46 Ja (Ja) 89 min., Rosja 2009 reż. i scen.: Igor Wołoszyn; zdj.: Dmitrij Jaszonkow; wyk.: Artur Smoljaninow, Oksana Akińszyna, Aleksiej Gorbunow, Anna Michałkowa, Aleksiej Filimonow Film „Ja” to portret straconego pokolenia lat 90., pogrążonego w narkotykach i zagubionego w kryminalnej rzeczywistości ówczesnej Rosji. Bohater filmu, młody chłopak z prowincji, przygodę z narkotykami zaczął już w dzieciństwie. Jego znajomi to głównie narkomani, przestępcy, punkowcy. Chłopak w wolnych chwilach pisze awangardowe sztuki teatralne. Aby uciec przed poborem do wojska, daje się zamknąć w szpitalu psychiatrycznym. Życie w „domu wariatów” przeplata się z kołaczącymi się w jego głowie wspomnieniami z dzieciństwa, w którym centralne miejsce zajmuje Guru o pseudonimie Rumun – zabójca i narkoman. 15 11 o 46 Kokoko (Kokoko) 100 min., Rosja 2012 reż.: Awdotja Smirnowa; scen.: A. Smirnowa, Anna Parmas; zdj.: Maksim Osadczij; wyk.: Anna Michałkowa, Jana Trojanowa, Anna Parmas, Julija Snigirj, Konstantin Szelestun Bohaterkami filmu są dwie kobiety, które z pozoru nie mają ze sobą nic wspólnego. Liza jest typową przedstawicielką petersburskiej inteligencji. Pracuje w muzeum etnografii, wieczorami ogląda wiadomości w telewizji, a w weekendy spotyka się z byłym mężem. Wika to zwyczajna kobieta z prowincji. Urlop w Sankt Petersburgu to dla bohaterki imprezy i miłosne przygody. Spotkanie kobiet jest zderzeniem dwóch żywiołów – wody i ognia. Liza i Wika przedstawiają dwa różne oblicza współczesnej Rosji. 09 o 17 11 o program_ilu_lis:Layout 1 Konwój 10/30/13 8:28 AM Page 47 13 o 17 11 o (Konwoj) 80 min., Rosja 2012 reż. i scen.: Aleksiej Mizgiriow; zdj.: Janis Eglitis; wyk.: Oleg Wasilkow, Azamat Nigmanow, Dmitrij Kuliczkow, Jewgienij Antropow, Rusłana Doronina Film przedstawia historię oficera w randze kapitana, który konwojuje dezertera do jednostki wojskowej. Bohaterowie spędzają w Moskwie 24 godziny. Są tam świadkami licznych sytuacji, które ukazują realia życia we współczesnej metropolii. Wspólna podróż wpłynie na los obydwu żołnierzy. Portret o zmierzchu 15 11 o (Portret w sumierkach) 105 min., Rosja 2011 reż.: Angelina Nikonowa; scen.: A. Nikonowa, Olga Dychowicznaja; zdj.: Iben Bułł; wyk.: Olga Dychowicznaja, Siergiej Borisow, Siergiej Goliudow, Roman Mierinow, Galina Korien 47 Marina znalazła się w niewłaściwym miejscu, w niewłaściwym czasie – zostaje napadnięta na ulicy i zgwałcona. Przeżyte upokorzenia i ból zmieniają bieg jej stabilnego i szczęśliwego życia. Główna bohaterka szuka zemsty. Życie okazuje się jednak bardziej skomplikowane… Marina wpada w poważne problemy i nie potrafi odnaleźć właściwej drogi. Los bohaterki i jej decyzje będą wielkim zaskoczeniem dla widza. Rusałka 13 11 o (Rusałka) 114 min., Rosja 2007 reż. i scen.: Anna Melikian; zdj.: Oleg Kiriczienko; wyk.: Marija Szałajewa, Jewgienij Cyganow, Marija Sokowa, Nastja Doncowa, Irina Skriniczienko Na imię miała Alisa i mieszkała nad morzem. Jej życie było całkiem zwyczajne. Marzyła o balecie, śpiewała w dziecięcym chórze i chodziła do szkoły specjalnej. Kiedy miała 6 lat, przestała mówić. Kiedy miała 17 – przeprowadziła się do Moskwy, a kiedy miała 18 – poznała jego... i zniknęła. W wielkich miastach takie rzeczy zdarzają się często. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 Milczące dusze 8:28 AM Page 48 08 11 o (Owsjanki) 75 min., Rosja 2010 reż.: Aleksiej Fedorczenko; scen.: Denis Osokin; zdj.: Michaił Kriczman; wyk.: Jurij Curyło, Igor Siergiejew, Julia Aug, Wiktor Suchorukow Miron Aleksiejewicz, na pierwszy rzut oka niewzruszony i beznamiętny, pragnie pochować swoją zmarłą żonę zgodnie z obyczajami ludu Merja. Jest to plemię ugrofińskie, które niegdyś zamieszkiwało na północnym Powołżu, wokół jeziora Nero. Miron udaje się w podróż po miejscach, w których kiedyś spędzał z żoną miesiąc miodowy. W podróży przez opustoszały, bezkresny krajobraz towarzyszy mu fotograf o imieniu Aist, któremu Miron zwierza się z intymnych szczegółów swojego życia. Fabuła spleciona jest ze wspomnień bohaterów i obrazów obrzędów zapomnianego ludu. Syberia. Monamour 48 13 11 o (Sibir. Monamur) 102 min., Rosja 2011 reż. i scen.: Sława Ross; zdj.: Jurij Rajskij, Aleksiej Todorow; wyk.: Piotr Zajczenko, Misza Procko, Nikołaj Kozak, Sonia Ross, Siergiej Nowikow Późna jesień na Syberii. W opuszczonej wiosce, pośrodku tajgi, żyje starzec Iwan i Lieszka – jego siedmioletni wnuk. Obaj czekają na ojca chłopca, który opuścił ich dwa lata temu i dotąd nie wrócił. W sąsiedztwie grasuje wataha bezdomnych psów, która pożera wszystko, co żyje. Jeden z tych psów to najlepszy przyjaciel Lieszki. To staje się powodem częstych kłótni z dziadkiem. Wuj Jura, daleki krewny rodziny, przynosi im czasem trochę jedzenia. Podczas jednej z wypraw wuj Jura zostaje zaatakowany przez bezdomne psy i znika bez śladu. Żyć 11 o 14 o 16 11 o (Żit) 120 min., Rosja 2012 reż. i scen.: Wasilij Sigariew; zdj.: Aliszer Chamidchodzhajew; wyk.: Olga Łapszina, Jana Trojanowa, Aleksiej Filimonow, Jewgienij Sytyj, Anna Ukołowa Bohaterowie filmu nagle i w okrutny sposób tracą bliskie im osoby. Tragedia pozbawi ich woli życia. Coś jednak sprawi, że przeciwstawią się swojemu przeznaczeniu i podejmą walkę o lepszą przyszłość. Czy uda im się pokonać samą śmierć? program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 Taniec Delhi 8:28 AM Page 49 09 o 16 11 o (Taniec Deli) 90 min., Rosja 2012 reż. i scen.: Iwan Wyrypajew; zdj.: Andriej Najdionow; wyk.: Karolina Gruszka, Igor Gordin, Ksenija Kutiepowa, Arina Marakulina, Inna Suhorieckaja Film o tancerce, która inspiruje się brudnymi rynkami Delhi. Reżyser w siedmiu krótkich etiudach pokazuje metaforę narodzenia sztuki – z bólu, brudu i ludzkiego cierpienia. Akcja wszystkich etiud rozgrywa się w jednym miejscu – w miejskim szpitalu. Tutaj bohaterowie spotykają się, kochają, przeżywają odejście swoich bliskich i podejmują próby znalezienia harmonii, spokoju i miłości. Każda etiuda to oddzielna, interesująca historia z zakończeniem. Jednak tylko razem tworzą całość. Tlen 08 11 o (Kisporod) 75 min., Rosja 2009 reż. i scen.: Iwan Wyrypajew; zdj.: Andriej Najdionow; wyk.: Karolina Gruszka, Aleksiej Filimonow 49 Zwykły letni dzień. Saniek, spacerując ulicami, z ciekawością obserwuje przechodniów. Ktoś tańczy hip-hop, ktoś jeździ na skateboardzie, ktoś się całuje... I wtedy zauważa JĄ – wolną, piękną, rudowłosą dziewczynę. Od tego momentu wszystko, co miało wcześniej miejsce w życiu Sańka, traci sens. Dziewczyna stanie się dla niego „czystym tlenem”, powietrzem, bez którego nie będzie mógł już żyć. Żyła sobie baba 10 o 17 11 o (Żiła-była odna baba) 150 min., Rosja 2011 reż. i scen.: Andriej Smirnow; zdj.: Nikołaj Iwasiw, Jurij Szajgardanow; wyk.: Daria Jekamasowa, Wład Abaszyn, Maksim Awierin, Aleksie Sieriebriakow, Aleksiej Szewczenkow Rosja, gubernia tambowska, lata 1909–1921. Rosyjska wioska przeżywa ciężkie chwile: wojnę światową, rewolucję, wojnę ojczyźnianą. W centrum opowieści znajdują się dramatyczne losy chłopki i czterech mężczyzn, z którymi była związana. Przez pryzmat jej życia i miłości zostają ukazane losy państwa i krwawe karty historii. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 50 LABORATORIUM FILMOWE Dziewięć dni jednego roku (Diewjat dniej odnogo goda) 111 min., ZSRR 1962 reż.: Michaił Romm; scen.: Danił Chrabowicki, M. Romm; zdj.: Herman Ławrow; wyk.: Aleksiej Batałow, Innokientij Smoktunowski, Tatiana Ławrowa, Nikołaj Płotnikow, Siergiej Blinnikow Lata 60-te XX wieku. Młody fizyk nuklearny – Gusjew – otrzymuje w czasie naukowych eksperymentów niebezpieczną dawkę promieniowania. Na własne ryzyko, poświęcając zdrowie, a może nawet życie, kontynuuje badania. Ich wynik może dać ludzkości niesłychane, nowe możliwości. Może też przynieść zagładę. Opowieść o poświęceniu i moralnych rozterkach radzieckich naukowców. 11 11 o 50 Idąc przeciw burzy (Idu na grozu) 149 min., Rosja 1965 reż.: Sergiej Mikaeljan; scen.: S. Mikaeljan, Daniła Granin; zdj.: Oleg Kuczawarienko; wyk.: Aleksandr Bieljawskij, Wasilij Łanowoj, Rastisław Platt, Michaił Astangow, Żanna Prohorienko Dwóch zdolnych fizyków, Sergiej Kryłow i Oleg Tulin, badają zjawisko burzy. Przyjaciele pragnęliby posiadać władzę nad przyrodą. Z czasem jednak drogi naukowe bohaterów rozchodzą się. Oleg dla sukcesu gotowy jest zrezygnować z zasad, podczas gdy Sergiej najbardziej ceni sobie prawdę. 13 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 51 Theremin: elektroniczna odyseja (Theremin: An Electronic Odyssey) 83 min., USA / Wielka Brytania 1994 reż. i scen.: Steven M. Martin; zdj.: Frank J. DeMarco, Ed Lachman, Cris Lombardi; wyk.: Lew Theremin, Clara Rockmore, Robert Moog, Lydia Kavina, Nicolas Slonimsky Ten dokumentalny film opowiada o drodze życiowej radzieckiego inżyniera Lwa Theremina, który w 1919 roku skonstruował elektroniczny instrument muzyczny Thermenbox. Lata 20. i 30. XX wieku były dla bohatera okresem ogromnej popularności i sukcesu w Stanach Zjednoczonych. Utalentowany wynalazca z Rosji występował z orkiestrą muzyków grających na Thermenboxach m.in. w Carnegie Hall. Historia życia Lwa Theremina obfituje w nieprawdopodobne wręcz wydarzenia, momentami przypominając fantastyczno-naukowy film z elementami politycznego dramatu. 08 o 09 11 o ŻYDOWSKIE MOTYWY 51 Holokaust – klej do tapet (Holokost – klej do obojew) 56 min., Rosja 2012 reż. i scen.: Mumin Szakirow; zdj.: Wiaczesław Makarjew Siostry Ksenia i Jewgienija Karatygin osiągnęły to, do czego dąży wielu ich rówieśników – ogólnonarodową sławę. Zgłosiły się do niezbyt lotnego teleturnieju „Obłędnie piękni” w Muz TV. Jedno z pytań brzmiało: „Co to jest Holokaust?”. Bohaterki odpowiedziały ze jest to klej do tapet. Po tych słowach w rosyjskojęzycznym Internecie zawrzało. Nagranie z fragmentem programu pobiło rekordy wyświetleń w serwisie „youtube”, a jego bohaterki stały się celem ataków – bezpośrednich zniewag oraz ironicznych komentarzy pod adresem ich szkolnych nauczycieli. 13 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Lenin w październiku Page 52 09 o 12 11 o (Lenin w oktjabrie) 50 min., Izrael 2010 reż.: Evgeny Ruman; scen.: Arkadi Krasilshikov, E. Ruman; zdj.: Ziv Berkovich; wyk.: Alexander Senderovich, Vladimir Friedman, Itzchak Peker, Avi Graynik Nagła śmierć bogatego wujka z Rosji zmienia życie Griszy. Wujek zapisuje wszystkie pieniądze swemu bratankowi, by mógł otworzyć restaurację. Jednak warunkiem odziedziczenia majątku jest dedykowanie restauracji wartościom komunizmu i ustawienie popiersia Lenina. Na zdrowie, towarzyszu Stalin 11 11 o (Na zdorowie, towariszcz Stalin!) 86 min., USA 2002 reż.: Yale Strom; scen.: Elisabeth Schwartz; zdj.: Nils Kenatson 52 Żydowski Obwód Autonomiczny w ZSRR był pierwszym żydowskim państwem powstałym po upadku Izraela w 70 r. p.n.e. Poprzedzało ono o 20 lat ustanowienie państwa Izrael i istnieje do dzisiaj. Pomimo tego niewielu ludzi o tym słyszało. Pantofelki 13 11 o (Tufielki) 28 min., Rosja 2012 reż.: Konstantin Fam; scen.: Dmitrij Parszkow; zdj.: Asen Szopow, Siergiej Nowikow, Otabek Dżurajew, Marek Gajczak; wyk.: Uljana Jelina, Ilja Uglawa, Tatjana Spurgiasz, Aleksandr Borowiec Film poświęcony pamięci ofiar Holokaustu, opowiada historię pary pantofelków, która zaczyna się od wystawy sklepowej, a swój tragiczny finał znajduje w zbiorowej mogile dla butów w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu. Oryginalność spojrzenia reżysera polega na tym, że w kadrze ukazuje on tylko nogi, a jako jedynego komentarza dla obrazu używa muzyki. program_ilu_lis:Layout 1 Pinhas 10/30/13 8:28 AM Page 53 09 o 12 11 o (Pinas) 33 min., Izrael 2008 reż. i scen.: Pini Tavger; zdj.: Nils Kenatson Dziewięcioletni Pinhas pochodzi z rosyjskiej rodziny. Gdy wraca ze szkoły do domu, matka (pracująca na nocnej zmianie) jeszcze śpi, a w wolnym czasie romansuje z żonatym mężczyzną. Chłopiec poznaje religijną rodzinę, która przyciąga go ciepłem i wprowadza w tajniki religii. Kłopoty zaczynają się, gdy Pinhas spostrzega, że dwa światy – jego matki i nowych opiekunów – kolidują ze sobą. Prezent dla Stalina 14 11 o (Podarok Stalinu) 96 min., Kazachstan / Rosja / Polska / Izrael 2008 reż.: Rustem Abdrashev; scen.: Pavel Finn; zdj.: Khasan Kydiraliyev; wyk.: Nurzhuman Ikhtymbaev, Bakhtiar Khoja, Yekaterina Rednikova, Dalen Shintemirov 53 Akcja filmu rozgrywa się w 1949 roku w Kazachstanie podczas obchodów 70. urodzin Józefa Stalina i testów pierwszej bomby nuklearnej. W tym roku też narasta fala egzekucji i wysiedleń. Bohater filmu, żydowski chłopiec Sasza, został znaleziony żywy pośród ciał na stacji kolejowej na dalekim stepie przez kazachskiego kolejarza Kasyma. Malutka kazachska wieś staje się nową ojczyzną moskwianina Saszy, jednak chłopiec nie zapomniał o rodzicach ani nie porzucił marzeń o ich uratowaniu. Przyjaciele Jany 12 o 15 11 o (Druzja Jany) 90 min., Izrael 1999 reż.: Arik Kaplun; scen.: A. Kaplun, Semyon Vinokur; zdj.: Valentin Belonogov; wyk.: Nir Levy, Evelyne Kaplun, Evgenya Dodina, Israel Damidov, Mosco Alcalay Historia rosyjskich emigrantów, którzy trafiają do Tel Awiwu podczas wojny w zatoce. Gdy rakiety Scud latają nad głowami, a mieszkańcy chronią się w obawie przed atakiem chemicznym, Jana i jej nowi przyjaciele muszą się mierzyć z problemami imigrantów: nieznajomością języka, obcością kulturową, brakiem pieniędzy i tęsknotą za domem. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 54 Terytoria (The Territory / Territorii) 40 min., USA / Izrael 2012 reż., scen. i zdj.: Dmitriy Khavin „Terytoria” to film dający wgląd w życie Izraelczyków z dawnego Związku Radzieckiego, którzy zamieszkali na osiedlach na Zachodnim Brzegu. Niektórzy z nich przenoszą się do osiedli w poszukiwaniu tańszego lokum, inni kierują się ideologią syjonistyczną, ale jedni i drudzy są pod wpływem doświadczeń z przeszłości, gdy byli uciskaną mniejszością w Związku Radzieckim. 10 11 o Żydowskie szczęście 54 (Jewriejskoje sczastie) 100 min., ZSRR 1925 reż.: Aleksiej Granowski; scen.: Isaak Babel, Grigorij Griczier-Czierikower, Boris Leonidow; zdj.: Wasilij Chwatow, N. Strukow, Eduard Tisse; wyk.: Salomon Michoels, Mojrzesz Goldblat, Tamara Adelcheim, S. Epsztejn, I. Rogaler Scenariusz filmu powstał na podstawie opowiadań Szolem Alejchema „Menachem Mendel”. Film opowiada o życiu żydowskiej biedoty poza granicą strefy osiedlenia i o „małym człowieku”, wzruszającym i niepraktycznym, który usiłuje wydostać się z nędzy, osiągnąć sukces. Chwyta się nowych zajęć, szczerze wierząc w powodzenie, ale co krok doświadcza kolejnych porażek. 16 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 55 MOSFILM PREZENTUJE Aleksander Newski (Aleksandr Newskij) 112 min., ZSRR 1938 reż.: Siergiej Eisenstein, Dmitrij Wasiljew; scen.: S. Eisenstein, Piotr Pawlenko; zdj.: Eduard Tisse; wyk.: Nikołaj Czerkasow, Nikołaj Ochłopkow, Andriej Abrikosow, Dmitrij Orłow, Nikołaj Arskij Akcja filmu toczy się w XII-wiecznej Rosji, rozbitej na feudalne części. Mocno osłabiony najazdami tatarskimi kraj zostaje napadnięty przez Zakon Krzyżacki. Niemieccy Kawalerowie Mieczowi grabią bezkarnie przygraniczne wioski, wszędzie, gdzie się pojawią siejąc gwałt i spustoszenie. Kiedy wrogowie zbliżają się do bram Nowogrodu, jego przerażeni mieszkańcy zwracają się po pomoc do znanego z waleczności księcia Aleksandra Newskiego. Wspaniała opowieść Eisensteina o średniowiecznym bohaterze dała genialnemu twórcy możliwość zastosowania nowatorskich rozwiązań w dziedzinie obrazu i dźwięku. 08 11 o 55 Biurowy romans (Służebnyj roman) 151 min., ZSRR 1977 reż.: Eldar Riazanow; scen.: Emil Braginskij, Eldar Riazanow; zdj.: Władimir Nachabcew; wyk.: Andriej Miagkow, Alisa Friejndlich, Swietłana Niemoliajewa, Oleg Basilaszwili, Lija Achedżakowa Akcja filmu rozgrywa się w biurze Urzędu Statystycznego w Moskwie. Anatolij Nowosielcew jest samotnym ojcem dwóch synów, pracującym w urzędzie na stanowisku referenta. Jego szefowa, Ludmiła Kaługina jest samotną, zasadniczą i nieatrakcyjnie ubraną kobietą. Szkolny kolega bohatera, Jurij Samochwałow próbuje przekonać bohaterkę, aby przesunęła Nowosielcewa na wyższe stanowisko. Ona jednak odmawia nie mając przekonania do talentów swojego podwładnego. Samochwałow namawia wtedy Nowosielcewa, żeby ten zaczął flirtować z szefową, aby przekonać ją do siebie. Wkrótce potem niewzruszona i zasadnicza bohaterka ujawni swoje drugie oblicze – wrażliwej i delikatnej kobiety. 12 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 56 Cyrk (Cirk) 94 min., ZSRR 1936 reż.: Grigorij Aleksandrow, Isidor Simkow; scen.: Ilja Ilf, Walentin Katajew, Jewgienij Piotrow; zdj.: Władimir Nilsen; wyk.: Lubow Orłowa, Jewgienija Mielnikowa, Siergiej Stoljarow, Władimir Wołodin, James Patterson Akcja filmu rozgrywa się w ZSRR w latach 30. XX wieku. Amerykański cyrk „Lot na Księżyc” przyjeżdża na występy do ZSRR. Gwiazda występu Merion Dickson jest ogromnie popularna wśród radzieckich widzów. Twórca programu von Kneischitz, zna tajemnice jej życia prywatnego i swoją wiedzę bezwzględnie wykorzystuje, szantażując artystkę. Tymczasem kierownictwo radzieckiego cyrku rozpoczyna prace nad własnym oryginalnym występem, który mógłby przyćmić sławę amerykańskiego zespołu. Von Kneischitz, aby nie stracić kontraktu, planuje sabotować występy radzieckich artystów. Gdy jego plany legną w gruzach spróbuje zdyskredytować Marion w oczach widzów. 56 09 11 o Dersu Uzała (Dersu Uzała) 144 min., ZSRR / Japonia 1975 reż.: Akira Kurosawa; scen.: A. Kurosawa, Jurij Nagibin; zdj.: Fiodor Dobronrawow, Jurij Gantman, Asakadzu Nakai; wyk.: Maksym Munzuk, Jurij Sołomin, Swietłana Daniłczenko, Dima Korszykow, Sujmienkuł Czokmorow W filmie japońskiego mistrza fascynujące zdjęcia krajobrazu i wielkie uczucia, pokazane bez sentymentalizmu, tworzą opowieść o męskiej przyjaźni. Rosyjski badacz Arsenijew wspomina ekspedycję naukową na wschód, podczas której kirgijski myśliwy ratuje życie grupie naukowców. Wiele lat później spotykają się ponownie i Arsenijew zabiera swego wybawcę do miasta, ale ten nie potrafi przyzwyczaić się do nowoczesnego życia i powraca do lasów. 15 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 57 Kin-dza-dza! (Kin-Dza-Dza!) 135 min., ZSRR 1986 reż.: Georgij Danelija; scen.: Rezo Gabriadze, G. Danielija; zdj.: Paweł Lebieszew; wyk.: Stanisław Lubszyn, Lewan Gabriadze, Jewgienij Leonow, Jurij Jakowlew, Anatolij Sierienko Na ulicach Moskwy pojawia się dziwny bosonogi przybysz, który mimo chłodu jest odziany w liche, zniszczone palto. Zaczepianym przez siebie przechodniom przedstawia się jako mieszkaniec planety Uzm, który stracił z nią kontakt i nie może powrócić do swojej galaktyki. Przechodnie ignorują przybysza, tylko budowlaniec zwany wujkiem Wową i gruziński student Gedewan, zwany Skrzypkiem decydują się mu pomóc. Wowa przez przypadek uruchamia pojazd, należący do przybysza i obaj ze Skrzypkiem zostają przeniesieni na planetę Pliuk w galaktyce Kin-dza-dza. 11 11 o 57 Moskwa nie wierzy łzom (Moskwa slezam nie wierit) 139 min., ZSRR 1979 , reż.: Władimir Mieńszow; scen.: Walentyn Czernych; zdj.: Igor Słabniewicz; wyk.: Wiera Alientowa, Irina Murawjewa, Raisa Riazanowa, Aleksiej Batałow, Jurij Wasiljew Akcja filmu rozpoczyna się w 1958 r., a kończy w drugiej połowie lat 70-tych. Ukazuje przemianę trzech młodych bohaterek, mieszkanek hotelu robotniczego, które stają się dojrzałymi kobietami ze sporym bagażem życiowych doświadczeń. Reżyser z serdeczną życzliwością, ale i nutką rozbawienia ukazuje ich losy, przeplatając w nich codzienne radości, smutki, nadzieje i rozczarowania. 14 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 58 Niech żyje Meksyk! (Da zdrawstwujet Meksika!) 87 min., ZSRR 1979 reż.: Siergiej Eisenstein; scen.: S. Eisenstein, Grigorij Aleksandrow; zdj.: Eduard Tisse Film zmontowany z materiałów zrealizowanych w latach 1931-32 w Meksyku przez Siergieja Eisensteina, Eduarda Tisse, Grigorija Aleksandrowa. Niezrealizowane dzieło Siergieja Eisensteina miało być epizodyczną opowieścią o meksykańskiej kulturze i polityce. Rekonstrukcja filmu, dokonana w 1979 roku przez Grigorija Aleksandrowa miała być w założeniu jak najwierniejsza oryginalnej wersji Eisensteina. Film jest zbiorem sześciu epizodów ukazujących tysiąclecie osobliwej kultury meksykańskiej. Eisenstein stworzył wstrząsający portret dramatycznego zderzenia pomiędzy starożytną cywilizacją Majów a hiszpańskimi konkwistadorami oraz obraz modernistycznej mitologii Rewolucji Meksykańskiej z początku XX wieku. 15 11 o 58 Solaris (Soljaris) 169 min., ZSRR 1972 reż.: Andriej Tarkowski; scen.: Fridrich Gorensztejn, A. Tarkowski; zdj.: Wadim Jusow; wyk.: Natalia Bondarczuk, Donatas Banionis, Jüri Järvet, Władysław Dworżeckij, Nikołaj Grińko Solaris to planeta, która materializuje obraz tych, z kim nie jesteśmy w stanie się rozstać w swoich myślach, uczuciach, życzeniach, bez względu na to, jakiego rodzaju są to uczucia: miłość, żal, czy poczucie winy. Solaris nie więzi, ale i nie wypuszcza swoich gości. W dużej mierze film stanowi połączenie fantastyki z rozmyślaniami o kosmosie, Ziemi, człowieku, sumieniu, życiu, śmierci oraz odpowiedzialności. 17 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 59 Stalker (Stałkier) 163 min., ZSRR 1979 reż.: Andriej Tarkowski; scen.: Arkadij Strugacki, Boris Strugacki; zdj.: Aleksander Kniażyński; wyk.: Alisa Frejndlich, Aleksandr Kajdanowskij, Anatolij Sołonicyn, Nikołaj Grińko, Natasza Abramowa Film zrealizowany na motywach powieści Braci Strugackich „Piknik na skraju drogi”. Akcja toczy się w bliżej nieokreślonej, zamkniętej Strefie. Podobno istnieje tam komnata, która spełnia marzenia. W podróż do komnaty udają się modny Pisarz i poważany Profesor. Ich przewodnikiem zostaje tajemniczy Stalker – „ni to nawiedzony, ni to apostoł nowej wiary”. Obraz do dzisiaj uznawany przez koneserów za jeden z najwspanialszych filmów w historii światowego kina. 16 11 o Wiosna 59 (Wiesna) 104 min., ZSRR 1947 reż.: Grigorij Aleksandrow; scen.: G. Aleksandrow, Moris Słobodskoj, Aleksandr Raskin; zdj.: Jurij Jekielczik; wyk.: Lubow Orłowa, Nikołaj Czerkasow, Nikołaj Konowałow, Michaił Sidorkin, Wasilij Zajczikow Reżyser Arkadij Gromow na potrzeby swojego filmu postanawia bliżej zapoznać się z życiem naukowców – „eremitów”, dla których wszystko, co ludzkie, jest obce. W tym celu udaje się do Instytutu Słońca. Aktorka Wiera Szatrowa jest jak dwie krople wody podobna do prototypu swojej bohaterki – Iriny Nikitinej, naukowca z Instytutu. Łudzące podobieństwo Nikitinej i Szatrowej prowokuje powstawanie niesamowitych sytuacji. 10 11 o opisy: organizator festiwalu program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 60 Sekcja dokument 60 Sekrety miłości 88 min., Francja / Polska 2012 realizacja.: Krystian Matysek „Sekrety miłości” to niezwykła próba zgłębienia natury ludzkich uczuć poprzez analizę skomplikowanych relacji między zakochanymi. Aby otrzymać możliwie najpełniejszy obraz podejmowanego tematu, reżyser Krystian Matysek odwiedził z kamerą różne zakątki globu i przeprowadził wywiady z przedstawicielami odmiennych kultur. W „Sekretach miłości” przysłuchujemy się opowieściom nomadów z Himalajów, a także członków plemienia Papuasów. Wśród rozmówców reżysera znajdują się także mieszkańcy Rosji, Francji oraz Polski. Realizacja filmu trwała blisko trzy lata, a pierwsze zdjęcia powstały już w 2007 roku. Reżyserem, scenarzystą i autorem zdjęć filmu jest Krystian Matysek, operator filmowy i reżyser filmów dokumentalnych, absolwent Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. 13 ∞ 14 ∞ 16 ∞ 17 11 ∞ Po projekcji 14.11 zapraszamy na spotkanie z reżyserem program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 61 Kino od kuchni 61 Wielka majówka 86 min., Polska 1981 reż.: Krzysztof Rogulski; scen.: Krzysztof Rogulski, Marek Rymuszko; zdj.: Jacek Prosiński; wyk.: Zbigniew Zamachowski, Jan Piechociński, Anna Moczkowska, Roman Kłosowski, Wiesław Michnikowski, Czesław Wołłejko, Lech Ordon Inspiracją scenariusza filmu stało się autentyczne wydarzenie. Bohaterami historii są dwaj młodzi chłopcy – Rysiek i Julek. Pierwszy z nich – uciekinier z zakładu opiekuńczego, kradnie sporą sumę pieniędzy i sądzi, że ma wreszcie okazję spełnić swe najskrytsze marzenia. Okazuje się jednak, że pieniądze zostały ukradzione... złodziejowi. Po wielu przygodach i perypetiach chłopcy tracą wprawdzie swoją fortunę, poznają za to świat prawdziwych wartości i uczuć. „Wielka majówka – mówił w jednym z wywiadów reżyser – ma być w założeniu filmem o bałwochwalczym stosunku części naszego społeczeństwa do pieniędzy, ale nie tylko. Ma być też filmem o przyjaźni, która sprawia, że w świecie kombinatorów i cwaniaków – dorosłych, młodzi bohaterowie pozostają moralnie czyści”. 27 11 ∞ Po seansie zapraszamy na spotkanie z producentem filmu - Michałem Zabłockim program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 62 KINO TEATR 62 W sezonie 2013 / 2014 Teatr Narodowy i Filmoteka Narodowa zapraszają na czwartą edycję cyklu edukacyjnego Kinoteatr. W ramach cyklu chcemy zastanowić się nad tym, jak kino opowiada o teatrze i jego codzienności. Prezentujemy filmy pokazujące to, czego nie widać z perspektywy teatralnej widowni – kulisy życia zespołów teatralnych, ich osobny, zamknięty świat funkcjonujący obok rzeczywistości, czy wreszcie samych twórców, ich rozterki i pracę. Przed każdym pokazem komentarz wygłoszą ludzie teatru – reżyserzy, aktorzy, dramatopisarze. Wykład przed filmem wygłosi Mariusz Bonaszewski Ewa Wójciak Aktorka, reżyser, dyrektor Teatru Ósmego Dnia – legendarnej grupy teatralnej, z którą tworzyła słynne spektakle: „Przecena dla wszystkich”, „Ach, jakże godnie żyliśmy”, „Raport z oblężonego miasta”, „Piołun”, „Tańcz póki możesz”. Ostatnio realizuje z teatrem spektakle dokumentalne: „Teczki” (2007), „Paranoicy i pszczelarze” (2009), „Osadzeni”, „Młyńska 1” (2011), „Do Władzy Wielkiej i Sprawiedliwej” (2012). program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 63 63 Cezar musi umrzeć (Cesare deve morire) 76 min., Włochy 2012 reż.: Paolo i Vittorio Taviani; scen.: Paolo Taviani, Fabio Cavalli, Vittorio Taviani; zdj.: Simone Zampagni; wyk.: Cosimo Rega, Salvatore Striano, Giovanni Arcuri, Antonio Frasca, Juan Dario Bonetti Film jest pewnego rodzaju dokumentacją eksperymentu teatralnego, który rozgrywa się w więzieniu o zaostrzonym rygorze. Więźniowie, wśród których są mordercy, złodzieje i członkowie mafii, dostają zadanie wystawienia sztuki Szekspira „Juliusz Cezar”. Wszystkie próby do przedstawienia odbywają się w zakładzie karnym, a w miarę postępowania przygotowań więźniowie zaczynają identyfikować się z odtwarzanymi rolami. Kamera towarzyszy im podczas prób, nauki tekstu w celach, w końcu podczas premiery. Dzieło Tavianich stanowi niezwykłą paralelę pomiędzy Szekspirowskim dramatem a współczesnością. Film zdobył nagrodę Złotego Niedźwiedzia za najlepszy film na festiwalu w Berlinie. 12 11 ∞ Przed filmem prelekcję wygłosi Ewa Wójciak program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 64 Jedna scena w Iluzjonie W listopadzie wracamy do cyklu Jedna scena. W pierwszym odcinku nowego sezonu zaprezentujemy film Andrzeja Żuławskiego „Trzecia część nocy”. Seans poprzedzi projekcja materiału Jedna scena będącego rejestracją rozmowy Michała Chacińskiego z Andrzejem Żuławskim na temat analizy jednej wybranej sceny z filmu. 64 Trzecia część nocy 106 min., Polska 1971 reż. Andrzej Żuławski; scen.: Mirosław Żuławski, Andrzej Żuławski; zdj.: Witold Sobociński; wyk.: Małgorzata Braunek, Leszek Teleszyński, Jan Nowicki, Jerzy Goliński, Anna Milewska, Marek Walczewski, Grażyna Barszczewska Pełnometrażowy debiut Andrzeja Żuławskiego, który wywołał skrajne emocje i był najbardziej dyskutowanym filmem 1971 roku. Reżyser proponuje tutaj nowe spojrzenie na okres wojny, nie z punktu widzenia pokolenia Kolumbów, lecz jako spadkobierca niemalże apokaliptycznego wydarzenia (klamrę filmu tworzy cytat z Apokalipsy Św. Jana). Dla Żuławskiego okupacja to czas totalnego chaosu, przewartościowania istniejących norm, a zarazem czas próby i tworzenia nowej epoki. Bez politycznych podtekstów i narodowej martyrologii pokazuje historię Michała, którego najbliższa rodzina ginie z rąk gestapo. „Jeśli ten film można do czegoś porównać, to tylko do nagle zapalonej olbrzymiej latarni w martwym i monotonnym krajobrazie” – pisała krytyka. 04 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 65 Pokazy specjalne Premiera boxu DVD z filmami Andrzeja Wajdy 6 listopada zapraszamy na premierę boxu DVD z serii „Arcydzieła Polskiego Kina” z filmami Andrzeja Wajdy po cyfrowej rekonstrukcji. W wydanym przez Wydawnictwo Telewizji Kino Polska pakiecie znalazły się odrestaurowane cyfrowo wersje filmów: „Człowiek z marmuru”, „Człowiek z żelaza” i „Bez znieczulenia”. Kolekcję uzupełnia nakręcony przez grupę filmową Paladino dokument o reżyserze – „Andrzej Wajda: róbmy zdjęcie”. Premierowy wieczór otworzy prowadzone przez Michała Chacińskiego spotkanie z reżyserem i jego aktorami. Po nim widzowie zobaczą autotematyczny film reżysera z 1968 r. pt. „Wszystko na sprzedaż”. 65 Wszystko na sprzedaż 99 min., Polska 1968 reż. i scen.: Andrzej Wajda; zdj.: Witold Sobociński; wyk.: Beata Tyszkiewicz, Elżbieta Czyżewska, Andrzej Łapicki, Daniel Olbrychski, Małgorzata Potocka Film jest hołdem złożonym wielkiej legendzie polskiego kina – Zbigniewowi Cybulskiemu, ale także znakomicie uchwyconym portretem zbiorowym środowiska filmowego, w którym wszystko jest na sprzedaż, bo wszystko może służyć jako „pożywka” do nowego filmu. 06 11 ∞ Po filmie spotkanie z zaproszonymi gośćmi program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 66 Premiera boxu DVD „Oblicza fotografii” W ramach premiery boxu DVD – Oblicza fotografii – 19 listopada zapraszamy na pokaz specjalny filmu „Nowojorska ulica w obiektywie” w reżyserii Cheryl Dunn. Wprowadzenie do filmu wygłosi Witek Orski – wykładowca w Akademii Fotografii, artysta i kurator w galerii Czułość. 66 Nowojorska ulica w obiektywie (Everybody Street) 83 min., USA 2013 realizacja: Cheryl Dunn Hołd złożony zanikającej dziś sztuce fotografii ulicznej. Autorka rozmawia z największymi jej gwiazdami, z niedowierzaniem słuchając opowieści o wielogodzinnym czekaniu i wytrwałości godnej myśliwych. Cheryl Dunn, która sama jest fotografem, zwraca swój obiektyw na gwiazdy fotografii ulicznej. Różne strategie służą jednemu celowi: uchwycić ten jeden, ulotny moment. 19 11 o Po filmie spotkanie z zaproszonymi gośćmi program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 67 Promocja książki „Kino, teatr, kabaret w przedwojennnej Polsce”. 25 listopada po projekcji filmu „Manewry miłosne” w reż. Konrada Toma i Jana Nowiny Przybylskiego, zapraszamy na wieczór promocyjny książki krytyka filmowego – Wojciecha Kałużyńskiego pt. „Kino, teatr, kabaret w przedwojennej Polsce. Artyści, miejsca, skandale”. 67 Manewry miłosne 67 min., Polska 1935 reż.: Jan Nowina-Przybylski, Konrad Tom; scen.: Konrad Tom; zdj.: Albert Wywerka; wyk.: Tola Mankiewiczówna, Loda Halama, Mira Zimińska, Aleksander Żabczyński, Stanisław Sielański, Ludwik Sempoliński „Powróćmy jak za dawnych lat, w zaczarowany bajek świat, miłością swoją w piękną baśń me życie zmień” – piosenka zaśpiewana przez Aleksandra Żabczyńskiego w duecie z Tolą Mankiewiczówną oddaje poniekąd treść filmu, rozgrywającego się w stolicy nieistniejącego, operetkowego państwa Szprocji. Zabawna komedia przebieranek jest udaną próbą połączenia farsy i operetki filmowej popartą sprawną realizacją, dobrym aktorstwem i melodyjną oprawą muzyczną Henryka Warsa, z tekstami piosenek Jerzego Jurandota. 25 11 ∞ Po seansie spotkanie z autorem książki – Wojciechem Kałużyńskim program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 68 Lata dwudzieste…, lata trzydzieste…” – szarm i szyk, kino, kabaret, strusie pióra i rewiowy blask! Napisana z imponującą erudycją opowieść o ulubionych rozrywkach Polaków w międzywojniu, kiedy ludzie naprawdę potrafili szaleć. Autor przywołuje to, co o kulturze, tej wyższej i tej spod znaku podkasanej muzy – pisali ówcześni. Inkrustuje swoją opowieść barwnymi anegdotami, fragmentami recenzji czy wspomnieniami postaci z artystycznego świecznika. Bohaterami książki są twórcy wielcy i niszowi, najjaśniejsze gwiazdy i aktorzy grywający „ogony”, właściciele kin i artystki podrzędnych teatrzyków rewiowych, kompozytorzy najświetniejszych przebojów. Ordonka i jej zabójcze dla producentów gaże, niezapomniane szlagiery Warsa i Petersburskiego, Arnold Szyfman czy ulubiony bohater wielu kabaretowych skeczy Wieniawa-Długoszowski – ich życie napisało historie tak ciekawe, jak fascynująca jest opowieść, którą snuje Wojciech Kałużyński. Finezji dodają świetne zdjęcia, niektóre publikowane po raz pierwszy. Mimo że są czarno-białe, sportretowany na nich świat jest niezwykle barwny. 68 Wojciech Kałużyński Rocznik 1971. Nałogowy oglądacz filmów i miłośnik gier, domorosły nihilista, wieczne dziecko, nieuleczalny kibic Polonii Warszawa. Absolwent wydziału polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Dziennikarz, krytyk filmowy i felietonista. Publikował w kilkunastu czasopismach m. in. w „Kinie”, „Filmie”, „Świecie Filmu”, „Nowej Fantastyce”, „Machinie”, „Przekroju”, „Dzienniku", „Bluszczu” i „K-Magu”, współpracownik TVP Kultura, ekspert Empiku. Współautor kilku książek zbiorowych o tematyce filmowej. W ubiegłym roku opublikował książkę o Zygmuncie Kałużyńskim „Pół życia w ciemności". program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 69 ERA SCHAEFFERA Film ilustrowany muzyką i tekstami Bogusława Schaeffera. Projekt jest częścią 5 edycji Festiwalu ERA SCHAEFFERA oraz Jubileuszu 65-lecia pracy twórczej Prof. Schaeffera. Wykonawcy: Marek Frąckowiak, Waldemar Obłoza, Michał Urbaniak 69 Tajemnica pokoju nr 100 32 min., Polska 1914 reż.: Aleksander Hertz; zdj.: Stanisław Sebel; wyk.: Aleksander Zelwerowicz, Stefan Jaracz, Halina Starska, Karol Wojciechowski, Stanisław Jarniński Komedia, określana przez ówczesną prasę jako pikantna farsa, składa się z trzech części: „Flirt”, „Na maskaradzie” i „W hotelu”. Bohaterką filmu jest młoda dziewczyna o imieniu Bella. Zaborczy ojciec nie aprobuje jej wybranka i wywozi córkę do Warszawy. O rękę panny ubiega się jeszcze dwóch dużo starszych konkurentów i w związku z ich staraniami w tytułowym pokoju nr 100 rozgrywają się zabawne wydarzenia, przebieranki, bijatyki i nieustanne qui pro quo. Kopia filmu została odnaleziona w Amsterdamie w 2000 roku przez krakowskich filmoznawców. 20 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 70 70 Warszawa 1935 20 min., Polska 2013 3D reż. i scen.: Tomasz Gomoła „Warszawa 1935” to realizowany od niemal czterech lat przez studio efektów specjalnych Newborn film krótkometrażowy, który po raz pierwszy pokaże widzom stolicę Polski z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Film przenosi widzów na ulice miasta, przedstawiając dokładnie odwzorowaną architekturę przedwojennej Warszawy. Gomoła skrupulatnie odzwierciedla obrazy znane dziś jedynie ze zdjęć czy przedwojennych filmów. 03 o 24 o 27 11 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 71 Seans na życzenie Moja ulubiona pora roku (Ma saison préférée)* 125 min., Francja 1993 reż.: André Téchiné; scen.: A. Téchiné, Pascal Bonitzer; zdj.: Thierry Arbogast; wyk.: Marthe Villalonga, Jean-Pierre Bouvier, Daniel Auteuil, Catherine Deneuve, Carmen Chaplin Historia rodzeństwa, Emilie i Antoine’a, którzy po kilku latach spotykają się przy łóżku umierającej matki. Jest to moment, w którym mogą wymienić się osobistymi doświadczeniami, porażkami i sukcesami oraz nadrobić stracony czas. Śmierć Berthy jest dla rodzeństwa wielkim ciosem, lecz pomaga im nabrać dystansu do życia i brać je takim jakie ono jest. 06 11 ∞ 71 Dom: Warszawa − Meksyk (Hogar: Varsovia – México) 50 min., Polska/Meksyk 2013 reż., scen. i zdj.: Ela Chrzanowska Podróż po dwóch miastach: Warszawie i Meksyku. Bohaterami – przewodnikami są Polacy w Mieście Meksyk i Meksykanie w Warszawie ukazujący koloryt miejsc, które zamieszkują na emigracji, a także proces adaptacji w odmiennej kulturze. Ludzie ci, wywodzący się z różnych pokoleń, środowisk, o rozmaitych doświadczeniach zawodowych i osobistych, ujawniają swoje tęsknoty, obawy oraz definiują własne pojęcie domu. Elementem łączącym historie bohaterów jest miniwykład dr. Andrzeja Kruszewicza, ornitologa i dyrektora warszawskiego ZOO. Debiutancki film Eli Chrzanowskiej poetycko przedstawia ludzkie losy, opowiadając tym samym o osobistej wędrówce autorki do nieznanego jej wcześniej świata, dzięki któremu próbuje odkryć własną drogę. 07 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 72 Re-premiera filmu „Zew morza” [REŻ. HENRYK SZARO, POLSKA 1927] Z MUZYKĄ NA ŻYWO KRZESIMIRA DĘBSKIEGO 29 i 30 LISTOPADA 2013 KINO ILUZJON – MUZEUM SZTUKI FILMOWEJ W ramach realizacji projektu NITROFILM („Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie”) zaprezentowaliśmy szerokiej publiczności zrekonstruowane filmy: „Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów” (reż. Eugen Illés, Niemcy 1918) z polską gwiazdą światowego kina – Polą Negri oraz pierwszą ekranizację epopei narodowej Adama Mickiewicza, superprodukcję „Pan Tadeusz” (reż. Ryszard Ordyński, Polska 1928). Projekt 72 dobiega końca: przyszła pora na ostatnią z cyklu re-premierę z muzyką na żywo. 29 i 30 listopada w kinie Iluzjon odbędą się uroczyste pokazy najwcześniejszego zachowanego filmu jednego z najważniejszych reżyserów polskiego kina przedwojennego, Henryka Szaro, pt. „Zew morza” (Polska, 1927). Muzykę do filmu skomponował Krzesimir Dębski. 1 grudnia miłośników przedwojennego kina zapraszamy z kolei na pokazy wszystkich trzech filmów. „Zew morza”, zrealizowany według scenariusza popularnego wówczas powieściopisarza Stefana Kiedrzyńskiego, jest przykładem filmu przeznaczonego dla szerokiej publiczności. Wątek miłosny splata się tu z sensacyjną akcją rozgrywaną (po raz pierwszy w polskim kinie!) na morzu. Film pełen jest scen plenerowych (Gdańsk, Gdynia, Puck), a także ujęć zrealizowanych na żaglowcu Lwów Szkoły Morskiej w Tczewie czy na torpedowcu Polskiej Marynarki Wojennej ORP „Kujawiak”. W filmie wykorzystano również: hydroplan, pociąg oraz samochody marki Morris (mrożący krew w żyłach pościg!). W obsadzie znane i lubiane ówcześnie gwiazdy – Maria Malicka, Jerzy Marr, Nora Ney, dziesięcioletni Tadeusz Fijewski (po raz pierwszy na ekranie!) oraz… rasowy buldog. Nie bez przyczyny więc ówczesna prasa reklamowała film jako: Potężny dramat życiowy pełen emocjonujących i sensacyjnych wydarzeń czy Superszlagier, który obejrzeć musi cała Warszawa! program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:41 AM Page 73 73 program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 74 74 Zew morza 123 min., Polska 1927 reż.: Henryk Szaro; scen.: Stefan Kiedrzyński; zdj.: Seweryn Steinwurzel; wyk.: Maria Malicka, Jerzy Marr, Mariusz Maszyński, Nora Ney, Antoni Różański Dwunastoletni Stach, syn młynarza zaczytuje się w powieściach o morzu. Marzy o podróżach po dalekich oceanach, egzotycznych krajach i szalonych przygodach. Po latach zostaje oficerem na wielkim żaglowcu handlowym i cieszy się dużym zaufaniem właściciela okrętu, Van Loosa. Zdobywa też serce jego córki, Joli. Bosman Rudolf, który kocha się w Joli zostaje wyrzucony z okrętu przez jej ojca. Bosman postanawia zemścić się na Stachu. Van Loos proponuje Stachowi, by został jego wspólnikiem i zięciem. Stach zgadza się i jedzie do swoich rodziców po błogosławieństwo. W rodzinnej wsi spotyka Hankę, towarzyszkę swoich dziecięcych zabaw, córkę właściciela majątku, w którym rodzice Stacha dzierżawią młyn. Dawna przyjaźń i wspomnienia sprawiają, że Stacha i Hankę zaczyna łączyć miłość. Stach postanawia rozstać się z Jolą. Hanka jednak, by pomóc rodzicom w podupadającym gospodarstwie, decyduje się wyjść za mąż za bogatego sąsiada, Karola. Zrozpaczony Stach zaciąga się do polskiej marynarki i poświęca się pracy. 29 o 30 11 o 01 12 o 29 i 30.11 – seanse z muzyką na żywo program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 75 Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów 75 (Mania. Die Geschichte einer Zigarettenarbeiterin) 85 min., Niemcy 1918 reż.: Eugen Illés; scen.: Hans Brennert; zdj.: Eugen Illés; wyk.: Pola Negri, Werner Hollmann, Arthur Schroder, Ernst Wendt Film jest historią wielkiej miłości Mani Walkowskiej, pracownicy fabryki papierosów, do utalentowanego kompozytora Hansa. Urzekająca uroda dziewczyny sprawia, że Mania zostaje zatrudniona jako modelka do plakatu reklamującego nową markę papierosów. Oboje poznają się u Alexa, malarza, który jest autorem plakatu i zakochują się w sobie. Tymczasem Morelli, bogaty i wpływowy mecenas sztuki, zaintrygowany urodą modelki z plakatu, będzie za wszelką cenę próbował uwieść dziewczynę. „Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów” to jeden z pierwszych filmów w bogatym dorobku Poli Negri. Film powstał w efekcie międzynarodowej współpracy w okresie, gdy kino nieme przekraczało bariery narodowe oraz językowe. Przez wiele lat był uznawany za bezpowrotnie zaginiony. W 2006 roku Filmoteka Narodowa odkupiła kopię filmu od czeskiego kolekcjonera, a następnie poddała ją kompleksowej rekonstrukcji. 01 12 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 76 76 Pan Tadeusz 122 min., Polska 1928 reż.: Ryszard Ordyński; scen.: Ferdynand Goetel, Andrzej Strug; zdj.: Antoni Wawrzyniak, Janusz Wasung; wyk.: Stanisław Knake-Zawadzki, Jan Szymański, Mariusz Maszyński, Leon Łuszczewski, Helena Sulima, Zofia Zajączkowska Pierwsza ekranizacja wielkiej epopei narodowej Adama Mickiewicza, nakręcona w 1928 roku przez Ryszarda Ordyńskiego. Zrekonstruowana kopia „Pana Tadeusza” powstała z przechowywanych w Filmotece Narodowej fragmentów dwóch oryginalnych, wirażowanych kopii eksploatacyjnych na taśmie nitro, pochodzących z lat 50. i uzupełnionych o nieznane dotychczas sceny, szczęśliwie odnalezione przez mieszkankę Wrocławia w roku 2006. Cyfrowa rekonstrukcja „Pana Tadeusza” przeprowadzona została w Filmotece Narodowej w zaawansowanej technologii 4K w ramach projektu NITROFILM – „Konserwacja i digitalizacja przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie”. 01 12 o program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 77 KONFERENCJA: NOWE ŹRÓDŁO HISTORII. CYFRA A ORYGINAŁ 28 LISTOPADA 2013 KINO ILUZJON – MUZEUM SZTUKI FILMOWEJ Filmoteka Narodowa zaprasza na konferencję podsumowującą, projekt NITROFILM poświęcony „Konserwacji i digitalizacji przedwojennych filmów fabularnych w Filmotece Narodowej w Warszawie”. Zapraszamy do udziału w dyskusji nad zależnościami między źródłami audiowizualnymi, a ich cyfrowymi reprodukcjami. Digitalizacja nie jest przezroczystą zmianą nośnika, tworzy nowe konteksty, które nigdy nie istniały. Wpływ jaki wywiera przenosi się na sposób recepcji archiwalnych materiałów przez współczesnych odbiorców. Zrozumienie szans i konsekwencji, jakie daje zmiana medium, umożliwi kształtowanie nowych form uczestnictwa w kulturze oraz popularyzacji dziedzictwa audiowizualnego. W tym kontekście 77 interesuje nas, na ile instytucje związane z ochroną i udostępnianiem zbiorów audiowizualnych ulegają wpływowi kultury masowej. Jakie związki zachodzą między materiałem źródłowym a jego wersją cyfrową, wielokrotnie interpretowaną i modyfikowaną podczas procesu cyfryzacji. Konferencja będzie również okazją do zaprezentowania najnowszych odkryć archiwalnych. Poruszymy problemy badawcze dotyczące dzieł utraconych, których wyobrażenie kształtują jedynie materiały okołofilmowe, takie jak plakaty, fotosy, programy kinowe i inne. Zainteresowanych uczestnictwem w konferencji prosimy o zapisy na adres: [email protected] do 15 listopada br. program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Mały Iluzjon Jesienne przygody Reksiowa jesień (Reksio) Polska 1979 8’ reż.: Romuald Kłys Reksio kompan (Reksio) Polska 1976 9’ reż.: Józef Ćwiertnia Jesienna przygoda (Miś Kudłatek) Polska 1973 10’ reż.: Bronisław Zeman 78 Przygoda w lesie (Miś Kudłatek) Polska 1973 10’ reż.: Bronisław Zeman Świstak (Kangurek Hip-Hop) Polska 1977 7’ reż.: Ryszard Lepióra Byczek (Przygody Bolka i Lolka) Polska 1978 10’ reż.: Ryszard Lepióra 03 ∞ 24 11 ∞ Page 78 program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 79 Tomcio Paluch (Tom Thumb) 92 min., USA 1958 (dubb) reż.: George Pal; scen.: Ladislas Fodor; zdj.: Georges Périnal; wyk.: Peter Sellers, Russ Tamblyn, Jessie Matthews, Peter Bull, Terry-Thomas 79 Zrealizowana na motywach baśni braci Grimm opowieść o losach chłopca liliputa i jego dzielnych zmaganiach z otaczającym światem „olbrzymów”. Film otrzymał statuetkę Oscara za efekty specjalne. 02 ∞ 17 11 ∞ Przygody Hucka (The Adventures of Huckelburry Finn) 90 min., USA 1939 (napisy) reż.: Richard Thorpe; scen.: Hugo Butler; zdj.: John F. Seitz; wyk.: Mickey Rooney, Clara Blandick, Walter Connolly, William Frawley, Rex Ingram Ekranizacja słynnej powieści Marka Twaina o chłopcu, który ucieka z domu od ojca alkoholika. W poszukiwaniu przygód udaje się w podróż po rzece Missisipi na własnoręcznie zbudowanej tratwie. Jego niezwykła wędrówka staje się pretekstem dla pisarza do ukazania wielobarwnego życia ówczesnej Ameryki. Młody bohater przechodzi twardą szkołę życia. Dojrzewa obcując z przyrodą i borykając się z nieprzewidzianymi trudnościami. 10 ∞ 17 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 80 Bajki z serii „Przygody Bolka i Lolka” 80 Złota rybka Polska 1970 10’ reż.: Wacław Wajser Czerwony Kapturek Polska 1971 10’ reż.: Stanisław Dülz Smok Polska 1971 9’ reż.: Edward Wątor Czarodziejskie lustro Polska 1971 10’ reż.: Alfred Ledwig Latający kufer Polska 1971 10’ reż.: Alfred Ledwig 10 11 ∞ program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 81 program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:28 AM Page 82 sala Stolica 01.11 pt ------------------------ 14.11 cz 02.11 so 15.45 Intruz 17.45 Cezar i Kleopatra 20.15 PKF / Pieta 17.00 Prezent dla Stalina § 19.00 Córka § 21.15 Będę przy tobie § 15.11 pt 03.11 nd 16.30 Warszawa 1935 (3D) 17.15 Warszawa 1935 (3D) 18.00 Pieta 20.15 PKF / Wyspa Doktora Moreau 11.00 Niech żyje Meksyk! § 13.00 Dersu Uzała § 16.00 Ja § 18.00 Przyjaciele Jany § 20.00 Portret o zmierzchu § 16.11 so 11.30 Stalker § 14.30 Taniec Delhi § 17.00 Żydowskie szczęście – zamknięcie festiwalu § 20.00 Żyć § 17. 11 nd 10.30 Solaris § 13.30 Bikiniarze § 16.00 Kokoko § 18.00 Konwój § 20.00 Żyła była baba § 04.11 pn Akademia filmowa 05.11 wt 20.00 PKF / Wiosna, lato, jesień, zima... i wiosna 06.11 śr 17.00 Dwulicowa kobieta 19.00 Wszystko na sprzedaż – promocja boxu DVD Andrzeja Wajdy 07. 11 cz 16.00 Beduin § 18.00 Córka § 20.15 Bikiniarze § 08.11 pt 12.30 Aleksander Newski § 18.11 pn 15.00 Tlen § 19.11 wt 16.30 Theremin: elektroniczna odyseja § 20.00 Koncert solowy Lidii Kavinej § 21.30 Milczące dusze § 20.11 śr 12.00 Cyrk § 14.00 Taniec Delhi § 16.00 Pinhas / Lenin w październiku § 21.11 cz 18.30 Theremin: elektroniczna odyseja § 22.11 pt 20.45 Kokoko § 09.11 so 10.11 nd 11.11 pn 12.11 wt 13.11 śr 14.11 cz 11.00 Wiosna § 13.00 Będę przy tobie § 15.00 Żyła była baba § 18.30 Terytoria § 20.30 Italianiec § 11.30 Kin Dza Dza! § 14.00 Beduin § 16.00 Dziewięć dni jednego roku § 18.15 Na zdrowie, towarzyszu Stalin § 20.30 Żyć § 11.30 Moskwa nie wierzy łzom § 14.30 Żyć § 18.00 Między linami ringu 20.00 Nowojorska ulica - premiera boxu „Oblicza fotografii” 17.45 Buffalo Bill i Indianie 20.00 Tajemnica pokoju nr 100 seans z muzyką na żywo -------------------18.00 Uczeń diabła 20.00 PKF / Intruz 23.11 so 14.45 Znachor 16.45 Bunt na Bounty 20.00 PKF / Gasnący płomień 24.11 nd 15.00 Warszawa 1935 (3D) 15.45 Dwulicowa kobieta 17.45 Dzień na wyścigach* 20.00 PKF / Stąd do wieczności* 25.11 pn Akademia filmowa 26.11 wt 12.00 Biurowy romans § 27. 11 śr 15.00 Będę przy tobie § 17.00 Pinhas / Lenin w październiku § 19.30 Przyjaciele Jany § 28.11 cz 21.30 Córka § 11.00 Idąc przeciw burzy § 14.00 Syberia. Monamour § 16.00 Rusałka § 18.00 Holokaust – klej do tapet? / Pantofelki § 20.30 Konwój § Akademia filmowa -----------------------18.00 Intruz 20.00 PKF / Między linami ringu Konferencja: Nowe źródło historii. Cyfra a oryginał 29.11 pt 19.00 Zew morza seans z muzyką na żywo 30.11 so 19.00 Zew morza seans z muzyką na żywo 01.12 nd 15.30 Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów 17.30 Pan Tadeusz 20.00 Zew morza program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:29 AM Page 83 sala Mała Czarna 01.11 pt ------------------------ 15.11 pt 18.00 Samarytanka 20.00 Dziecko czeka 02.11 so 14.45 Tomcio Paluch (dubb) 16.45 Buffalo Bill i Indianie 19.00 Przeminęło z wiatrem 16.11 so 15.45 Gasnący płomień 18.00 Sekrety miłości 20.00 Łuk 03.11 nd 13.00 Jesienne przygody zestaw animacji 14.30 Lampart 18.00 Karmazynowy pirat 20.00 Lady Hamilton 17. 11 nd 12.00 Tomcio Paluch (dubb) 14.00 Przygody Hucka 16.00 Kłamstwo Krystyny 18.00 Sekrety miłości 20.00 Arirang 04.11 pn 18.00 Time 20.00 Trzecia część nocy przed filmem projekcja materiału „Jedna scena” 18.11 pn 19.00 Bunt na Bounty 19.11 wt 17.45 Cyrk straceńców 20.00 Trędowata – przed filmem prelekcja Michała Pieńkowskiego 20.11 śr 18.00 Wiek XX* 05.11 wt 18.00 Przeminęło z wiatrem 06.11 śr 17.45 Pieta 20.00 Moja ulubiona pora roku* 21.11 cz ------------------------ 07. 11 cz 17.45 Dziecko czeka 20.00 Dom: Warszawa – Meksyk 22.11 pt 18.00 Płomienne serca 20.00 Wyspa Doktora Moreau 08.11 pt 17.30 Port lotniczy 20.15 Lady Hamilton 23.11 so 16.00 Dziewczęta z Nowolipek 18.00 Profesor Wilczur 20.00 Trędowata 09.11 so 15.45 Buffalo Bill i Indianie 18.00 Brutalna siła* 20.00 Portret rodzinny we wnętrzu 24.11 nd 10.11 nd 12.00 Bajki Bolka i Lolka 13.15 Przygody Hucka 15.15 Cezar i Kleopatra 17.45 Cyrk straceńców 20.15 Uczeń diabła 11.30 Jesienne przygody 13.00 Ordynat Michorowski 14.30 Lampart 18.00 Trzy serca 20.00 Portret rodzinny we wnętrzu 25.11 pn 17.30 Kłamstwo Krystyny 19.30 Manewry miłosne po filmie spotkanie z autorem książki – „Kino, teatr, kabaret w przedwojennnej Polsce” 26.11 wt ------------------------ 27. 11 śr 17.30 Dziewczęta z Nowolipek 19.30 Wielka majówka – po seansie spotkanie z producentem – Michałem Zabłockim 28.11 cz ------------------------ 29.11 pt ------------------------ 30.11 so ------------------------ 11.11 pn ------------------------ 12.11 wt 17.15 Karmazynowy pirat 19.30 Cezar musi umrzeć przed filmem prelekcję wygłosi Ewa Wójciak 13.11 śr 18.00 Sekrety miłości 20.00 Krokodyl 14.11 cz 17.30 Port lotniczy 20.00 Sekrety miłości po projekcji spotkanie z reżyserem – Krystianem Matyskiem * seans z lektorem/tablicą § seans Festiwalu Sputnik program_ilu_lis:Layout 1 10/30/13 8:29 AM Page 84 Kasa kina czynna na pół godziny przed pierwszym seansem Rezerwacja biletów: [email protected]; 22 4627260 Bilety w cenie 10-18 zł Kino Iluzjon Filmoteki Narodowej ul. Narbutta 50a www.iluzjon.fn.org.pl Filmoteka Narodowa, ul. Puławska 61, 00-975 Warszawa ZASTRZEGAMY SOBIE MOŻLIWOŚĆ ZMIAN W PROGRAMIE