8.2 Innowacyjny charakter LSR

8.2 INNOWACYJNY CHARAKTER LSR
8.2.1
Innowacyjność podejścia Leader
Lokalna Strategia Rozwoju Nadwiślańskiego Pogranicza Mazowiecko-Kujawskiego
powstała i będzie wdrażana w pewnych ramach proceduralno-organizacyjnych oraz
tematycznych, narzuconych przez rozwiązania prawne dotyczące Osi 4 Leader. Ramy
te same w sobie stanowią w warunkach polskich nową jakość, ponieważ po raz
pierwszy na taką skalę dają społecznościom lokalnym możność organizowania się
w ramach sektora społecznego w celu tworzenia kompleksowych wizji rozwoju
lokalnego oraz ich wdrażania poprzez przejęcie od administracji odpowiedzialności
za sposób redystrybucji środków publicznych. Można mieć nadzieję, że w ten sposób
dokonuje się ważny krok w kierunku prawdziwie obywatelskiego społeczeństwa,
w którym od postaw i decyzji obywateli będą bezpośrednio zależeć nie tylko kariery
polityczne, ale i konkretne działania zmieniające życie społeczności.
8.2.2 Innowacyjność podejścia w ramach LSR
W ostatecznym rozrachunku liczyć się będzie nie to, jak innowacyjny jest tekst LSR,
w tym zaproponowane w nim rozwiązania formalno-organizacyjne i przedsięwzięcia,
ale to, jak innowacyjne będą operacje faktycznie zrealizowane w ramach LSR. Co
więcej, opacznie pojęta innowacyjność LSR może silnie ograniczać innowacyjność
potencjalnych beneficjentów. Na przykład, można sobie wyobrazić, że dla
wykorzystywania dziedzictwa kulturowego Wisły autorzy LSR wpadną na
innowacyjny pomysł organizacji spływów wiślanych tratwami. Jeżeli pomysł ten
zostanie wykorzystany w sposób dosłowny jako opis przedsięwzięcia w ramach LSR,
wówczas będzie trzeba po pierwsze liczyć na to, że komuś ten cudzy pomysł spodoba
się na tyle, że zdecyduje się w niego zainwestować własne pieniądze i pracę, a po
drugie wyeliminuje się potencjalnych beneficjentów z jeszcze ciekawszymi
pomysłami, jak np. odtworzenie wiślanej ucieczki łodzią księcia-zdrajcy Adama
Ponińskiego w 1789 r. Tak więc, innowacyjność LSR powinna polegać nie na
narzucaniu innowacyjnych rozwiązań, ale na tworzeniu warunków do wyzwalania
i ukierunkowywania innowacyjności beneficjentów. Temu celowi służy w niniejszej
LSR zarówno wybór i sposób sformułowania przedsięwzięć, jak i zaproponowane
kryteria oceny operacji w ramach przedsięwzięć.
8.2.3 Innowacyjność przedsięwzięć (i operacji) w ramach LSR
Przedsięwzięcie 1.1: Zachowanie i twórcze wykorzystanie zabytków
W regionie znajduje się szereg zabytkowych budynków wykorzystywanych dla
potrzeb współczesnych instytucji, które jednak na ogół traktują je wyłącznie jako
powierzchnię użytkową, dbając o mury, ale już nie o tradycję, która się z nimi łączy.
Innowacyjność podejścia w ramach P 1.1 polega na promocji (poprzez kryteria oceny)
takich rozwiązań, które nie tylko przyczyniają się do zachowania zabytkowej
substancji, ale wykorzystują ją do podnoszenia walorów turystycznych regionu oraz
budowania świadomości historycznej i kulturowej, a także zakładają popularyzację
i szerokie udostępnianie obiektów zwiedzającym. Ponadto, sposób sformułowania
przedsięwzięcia zachęca do zagospodarowywania i twórczego wykorzystania nie tylko
dużych obiektów podworskich, ale także starych zagród i opuszczonych
protestanckich świątyń, czego dotąd w regionie w zasadzie w ogóle nie praktykowano.
Przedsięwzięcie 1.2: Wzbogacanie życia kulturalnego i społecznego wsi
W regionie jest sporo placówek zajmujących się wzbogacaniem życia kulturalnego
i społecznego wsi. Innowacyjność P 1.2 polega na:
- zintegrowanym podejściu do tej tematyki poprzez promowanie (dzięki kryteriom
oceny) rozwiązań łączących w spójnych programach: przywracanie pamięci
historycznej, zachowanie folkloru, rozwój nie związanej z folklorem twórczości
artystycznej, rozwój oferty sportowej i kulturalnej dla dzieci oraz integrację grup
zagrożonych marginalizacją
- zdecydowanym promowaniu działalności społecznej przez przyznawanie punktów
za wkład wolontariuszy w realizację projektów.
Przedsięwzięcie 2.1: Rozwój energetyki odnawialnej
Innowacyjność P 2.1 polega na:
-
-
bardzo silnym nacisku na aspekt edukacyjny projektów (za udostępnianie instalacji
zwiedzającym i program edukacyjno-popularyzatorski można uzyskać do 30
punktów)
samej skali przedsięwzięcia, w wyniku którego może powstać więcej instalacji
OZE niż istnieje obecnie w regionie.
Przedsięwzięcie 2.2: Ochrona bioróżnorodności i tradycyjnych form kształtowania
krajobrazu
Jest oczywiste, że w regionie od lat prowadzone są działania na rzecz ochrony
przyrody, choć w ograniczonym i niewystarczającym, z punktu widzenia przyrody,
zakresie. Jest też jasne, że działania te realizowane są przede wszystkim przez
powołane do tego instytucje i organy publiczne (konserwatorzy przyrody,
Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy) oraz Lasy Państwowe. Innowacyjność
P 2.2 polega przede wszystkim na stworzeniu realnej szansy na uspołecznienie
ochrony przyrody poprzez:
- stworzenie warunków materialnych do realizacji oddolnych inicjatyw
- zdecydowane promowanie (poprzez kryteria oceny) aktywności społecznej na
rzecz ochrony przyrody.
Przedsięwzięcie 2.3: Edukacja ekologiczna
Edukacją ekologiczną w regionie zajmują się zarówno szkoły publiczne, jak
i wyspecjalizowane placówki (m.in. zielone szkoły, GWPK, RCEE). Bardzo cenna
działalność tych instytucji skupiała się dotąd głównie na uwrażliwianiu społeczeństwa
na piękno przyrody i uświadamianiu zagrożeń środowiska związanych z działalnością
człowieka. Innowacyjność P 2.3 polega zdecydowanym nacisku (poprzez kryteria
oceny) na przekazywanie takiej wiedzy i takich umiejętności, które będzie można
bezpośrednio wykorzystać do rozwiązywania rzeczywistych lokalnych problemów
ochrony środowiska, nie tracąc z oczu globalnej perspektywy.
Przedsięwzięcie 2.4: Ekologiczne rolnictwo, zdrowa żywność, lokalne przetwórstwo
Mimo poprawiającego się klimatu dla produktów ekologicznych i regionalnych,
producenci zdrowej, lokalnie przetwarzanej żywności nadal stanowią margines
gospodarki regionu. Poza problemami związanymi z opłacalnością produkcji oraz
ograniczonym dostępem do kapitału inwestycyjnego, istotnymi barierami
rozwojowymi są słaby marketing i obawa przed angażowaniem się w przedsięwzięcia
związane z licznymi dodatkowymi wymogami formalno-prawnymi. Innowacyjność
P 2.4 polega na próbie złagodzenia tych barier poprzez promowanie projektów:
- integrujących środowiska producenckie we wspólnych, wielopłaszczyznowych
działaniach marketingowych
- upowszechniających nie tylko wiedzę agrotechniczną i technologiczną, ale
i praktyczne umiejętności poruszania się w gąszczu przepisów regulujących
rolnictwo ekologiczne i lokalne przetwórstwo rolno-spożywcze.
Przedsięwzięcie 3.1: Promocja i informacja turystyczna
Działania na rzecz promocji turystycznej nie są w regionie niczym nowym, jednak są
to w większości inicjatywy indywidualnych podmiotów, natomiast skala działań
regionalnych, realizowanych głównie przez SGTPG, pozostaje wciąż bardzo niewielka
w stosunku do potrzeb. Dlatego za innowacyjne można uznać promowanie w ramach
P 3.1 (poprzez odpowiednie kryteria oceny) operacji, które będą jednocześnie:
promowały region jako całość, integrowały branżę turystyczną i budowały współpracę
branży turystycznej z samorządami. Zupełną nowością w regionie jest promowanie
(przez kryteria oceny) operacji zawierających element oceny skuteczności
podejmowanych działań marketingowych.
Przedsięwzięcie 3.2: Tworzenie i rozbudowa małych obiektów hotelarskich
Przedsięwzięcie dotyczy dalszego rozwoju już dobrze ugruntowanej branży
a jedynymi elementami innowacyjnymi są w jego przypadku te, które wynikają
z zasad Osi Leader – dostępność kapitału w postaci dotacji, konkurencja
beneficjentów
o środki i lokalna odpowiedzialność za podział środków.
Przedsięwzięcie 3.3: Tworzenie ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej
Innowacyjne podejście w przypadku P 3.3 polega przede wszystkim na tym, że
oferując pomoc w ramach „małych projektów” zmusza się potencjalnych
beneficjentów (przypuszczalnie w większości będą to samorządy gminne) do zmiany
sposobu myślenia o inwestycjach infrastrukturalnych, które nie zawsze muszą być
bardzo drogie, żeby być pożyteczne.
Przedsięwzięcie 3.4: Kształtowanie przestrzeni publicznych przyjaznych turystom
i mieszkańcom
Przedsięwzięcie dotyczy działań podobnych do tych, które podejmują z różną
intensywnością samorządy i inne podmioty a jedynymi elementami innowacyjnymi są
w jego przypadku te, które wynikają z zasad Osi Leader – dostępność kapitału
w postaci dotacji, konkurencja beneficjentów o środki i lokalna odpowiedzialność za
podział środków.
Przedsięwzięcie 3.5: Wzbogacanie oferty programowej sektora turystycznego
Na regionalny produkt turystyczny składają się nie tylko „zastane” atrakcje naturalne
i kulturowe oraz baza noclegowa, ale też różnego rodzaju atrakcje „sztuczne”,
składające się na ofertę programową, która powinna być nie tylko dobra jakościowo
i dostosowana do oczekiwań klientów, ale i oryginalna. Elementem innowacyjności
w skali regionu jest już samo skierowanie środków pomocowych na rozwój oferty
programowej sektora turystycznego. Element ten jest wzmacniany poprzez kryteria
oceny, które promują najbardziej nowatorskie operacje.
Przedsięwzięcie 4.1: Upowszechnianie dostępu do komputerów i Internetu
Powszechna dostępność do Internetu i umiejętność korzystania z komputerów jest
podstawą rozwoju innowacyjnej gospodarki opartej na wiedzy, jednak P 4.1 samo
w sobie nie jest przedsięwzięciem innowacyjnym w skali regionu – podobne
przedsięwzięcia realizowały m.in. urzędy pracy, a także Fundacja AKTYWNI
RAZEM w ramach Schematu II Leader.
Przedsięwzięcie 4.2: Tworzenie miejsc pracy związanych z technologiami
informatycznymi
Innowacją w skali regionu jest uruchomienie w ramach P 4.2 prostej ścieżki pomocy
w tworzeniu miejsc pracy, których jedynymi wspólnymi cechami są:
- ukończenie przez beneficjenta szkoły wyższej lub średniej w okresie ostatnich
2 lat,
- wykorzystanie w tworzonym miejscu pracy technologii informatycznych.
Nie ulega wątpliwości, że takie miejsca pracy mogą odegrać kluczową rolę
w pozytywnych przemianach społeczno-gospodarczych na wsi. Element
innowacyjności jest dodatkowo podkreślony uwzględnieniem nowatorstwa
proponowanej działalności gospodarczej jako jednego z kryteriów oceny operacji
w ramach przedsięwzięcia.
8.2.4 Możliwość zastosowania innowacji na innych obszarach
Nie ma żadnych przeszkód w stosowaniu w innych regionach rozwiązań
zaproponowanych w niniejszej LSR. Poprzez politykę informacyjną opisaną
w punkcie 12.2 Fundacja AKTYWNI RAZEM umożliwi wszystkim zainteresowanym
dostęp do tych rozwiązań.