docraport z ewaluacji wewnętrznej
download 
Reklamacja Transkrypt
raport z ewaluacji wewnętrznej
ZESPÓŁ SZKÓŁ W HUCIE JÓZEFÓW RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ OBSZAR: EFEKTY DZIAŁALNOŚCI DYDAKTYCZNEJ, WYCHOWAWCZEJ I OPIEKUŃCZEJ ORAZ INNEJ DZIAŁALNOŚCI STATUTOWEJ SZKOŁY LUB PLACÓWKI. PRZEDMIOT: RESPEKTOWANE SĄ NORMY SPOŁECZNE W SZKOLE ROK SZKOLNY 2011/2012 1 SPIS TREŚCI: I. Cele i zakres ewaluacji wewnętrznej. 1. Cele ewaluacji wewnętrznej. 2. Zakres diagnozowania: a) obszar, b) wymaganie, c) charakterystyka wymagania. 3. Pytania kluczowe. II. Informacje dotyczące organizacji ewaluacji. 1. Wskazanie źródeł informacji o jakości pracy w obszarach objętych ewaluacją. 2. Opis metod i narzędzi badawczych wykorzystanych przy ewaluacji. 3. Terminy przeprowadzania czynności ewaluacyjnych. III. Prezentacja wyników ewaluacji. 1. Opracowanie zbiorcze wyników ankiety przeprowadzonych wśród uczniów. 2. Opracowanie wyników wywiadu przeprowadzonego wśród uczniów. 3. Opracowanie wyników ankiety przeprowadzonych wśród rodziców. 4. Opracowanie wyników ankiety przeprowadzonej wśród nauczycieli. 5. Sprawozdanie z obserwacji zachowania uczniów podczas przerw międzylekcyjnych oraz podczas oczekiwania na autobus szkolny. 6. Analiza dokumentacji szkolnej. IV. Ostateczne rezultaty ewaluacji wewnętrznej i wnioski do dalszej pracy. 2 I. CELE I ZAKRES EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ 1. Cele ewaluacji wewnętrznej: Pozyskanie informacji nt. poczucia bezpieczeństwa w szkole wśród uczniów oraz skali i typu zagrożeń występujących na terenie szkoły. Opracowanie wniosków do działań mających na celu zwiększenie wśród społeczności szkolnej respektowania norm społecznych i zmniejszenia/ wyeliminowania zachowań niezgodnych z ogólnie przyjętymi normami. 2. Zakres diagnozowania: Obszar: Efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły. Wymaganie: Respektowane są normy społeczne w szkole. Charakterystyka wymagania: Uczniowie czują się w szkole bezpiecznie i wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje. W szkole diagnozuje się zachowania uczniów. Podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie właściwych zachowań. 3. Pytania kluczowe: Czy uczniowie czują się w szkole bezpiecznie? Jaka jest skala poczucia bezpieczeństwa wśród uczniów? Jaka jest charakterystyka społeczna uczniów, którzy mają poczucie zagrożenia? Jakich zachowań (np. agresji słownej, cielesnej) dotyczy identyfikowane zagrożenie? Jakie jest źródło tych zachowań (np. ze strony uczniów, nauczycieli, personelu szkoły, obcych w szkole)? Jakie działania podejmowane są w szkole celem eliminowania niewłaściwych zachowań? Jakie efekty przynoszą te działania? II. INFORMACJE DOTYCZĄCE EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ 1. Wskazanie źródeł informacji w obszarach objętych ewaluacją: a) ankiety przeprowadzone wśród uczniów klasy V szkoły podstawowej oraz klasy Ib i III gimnazjum, b) ankiety przeprowadzone wśród rodziców uczniów klasy V szkoły podstawowej oraz Ib i III gimnazjum, c) wywiad z uczniami klas I i III szkoły podstawowej, d) ankiety przeprowadzone wśród nauczycieli, e) wyniki obserwacji prowadzonych przez nauczycieli, f) dokumentacja szkolna. 3 2. Opis metod i narzędzi badawczych wykorzystanych przy ewaluacji: a) ankiety – uczniowie, rodzice, nauczyciele, b) wywiad – uczniowie, c) obserwacje zachowania uczniów podczas przerw międzylekcyjnych oraz podczas oczekiwania na autobus szkolny, d) analiza dokumentów szkoły: dokumentacja wychowawców, protokoły zespołów nauczycieli, dokumentacja pedagoga szkolnego, dzienniki lekcyjne, opinie nauczycieli, Program Wychowawczy, Program Profilaktyki, Plan Pracy Szkoły Promującej Zdrowie, Księga Protokołów Rady Pedagogicznej. 3. Terminy prowadzenia czynności ewaluacyjnych: a) określenie przedmiotu ewaluacji, kryteriów, pytań kluczowych, metod i próby badawczej – do 20 października 2011, b) przebieg ewaluacji, zbieranie informacji – do 10 grudnia 2011, c) analiza zebranych informacji – do 10 stycznia 2012, d) pisanie raportu – do 15 stycznia 2012, e) zapoznanie z raportem dyrektora szkoły – do 30 stycznia 2012, f) zapoznanie z raportem nauczycieli, uczniów, rodziców – do 30 kwietnia 2012. III. FORMY/ SPOSOBY UPOWSZECHNIANIA RAPORTU uczniom – sprawozdanie na lekcjach z wychowawcą, nauczycielom – prezentacja i dyskusja na posiedzeniu rady pedagogicznej, rodzicom – sprawozdanie na wywiadówce, ponadto umieszczenie raportu: - w bibliotece szkolnej, - na stronie internetowej szkoły. IV. PREZENTACJA WYNIKÓW EWALUACJI 1. Opracowanie zbiorcze wyników ankiety przeprowadzonej wśród uczniów Badaniem objęto 18 uczniów z klasy V szkoły podstawowej oraz 33 uczniów z klasy I i III gimnazjum. Ankieta składała się z szesnastu pytań, do których należało wybrać odpowiedzi zaproponowane w kafeterii. 1. Czy czujesz się bezpiecznie w Twojej szkole? a) Tak b) Nie c) Nie zawsze 4 Tabela nr 1 Czy czujesz się bezpiecznie w Twojej szkole? Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Tak 71% 62% 68% 73% 86% 79% Nie 4% 8% 5% 3% 7% 5% Nie zawsze 25% 30% 27% 24% 7% 16% Szkoła podstawowa Dziewczęta Razem Gimnazjum Z danych zawartych w tabeli nr 1 wynika, że 68% badanych uczniów ze szkoły podstawowej i 79% z gimnazjum czuje się w szkole bezpiecznie. Innego zdania jest po 5% badanych. Natomiast odpowiednio 21% i 16% twierdzi, że nie zawsze. Gdy spojrzymy na zagadnienie z podziałem na chłopców i dziewczęta to widać, że dziewczęta czują się bezpieczniej. Mniejszy procent młodzieży gimnazjalnej czuje się zagrożony. 2.Czy słyszałeś o tym lub sam byłeś uczestnikiem, że w szkole wśród uczniów zdarzały się przypadki: a) agresji, przemocy nigdy często rzadko bardzo często Tabela nr 2 Czy miałeś do czynienia ze zjawiskiem agresji, przemocy? Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy nigdy 18% 38% 24% 49% 32% 41% rzadko 68% 62% 66% 39% 57% 48% często 7% 0% 5% 12% 11% 11% bardzo często 7% 0% 5% 0% 0% 0% Szkoła podstawowa Dziewczęta Razem Gimnazjum Z danych zawartych w tabeli nr 2 wynika, iż z częstymi i bardzo częstymi przypadkami agresji ma do czynienia 10% uczniów szkoły podstawowej i 11% gimnazjum. Z rzadkimi przypadkami agresji ma do czynienia 66% uczniów ze szkoły podstawowej i 48% 5 z gimnazjum. 24% uczniów ze szkoły podstawowej i 41% z gimnazjum twierdzi, że nigdy nie miała do czynienia z agresją w szkole. b) używania wulgarnych słów, obrażania innych nigdy często rzadko bardzo często Tabela nr 3 Chłopcy Dziewczęta Razem Czy w szkole często dochodzi używania wulgarnych słów Chłopcy Dziewczęta Razem Szkoła podstawowa Gimnazjum nigdy 10% 15% 12% 6% 14% 10% rzadko 29% 38% 32% 55% 21% 39% często 50% 38% 46% 24% 39% 31% bardzo często 11% 9% 10% 15% 25% 20% Odpowiadając na to pytanie 56% uczniów w szkole podstawowej i 51% w gimnazjum uważa, że w szkole często i bardzo często używa się wulgaryzmów. O rzadkim używaniu wulgarnych słów mówi 32% uczniów ze szkoły podstawowej i 39% z gimnazjum. O tym, że w ogóle nie używa się takiego słownictwa stwierdza 12% uczniów ze szkoły podstawowej i 10% z gimnazjum. c) kradzieży, nigdy często rzadko bardzo często Tabela nr 4 Czy spotkałeś się w Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Dziewczęta Razem szkole ze zjawiskiem Gimnazjum kradzieży ? Szkoła podstawowa nigdy 82% 85% 83% 91% 79% 85% rzadko 18% 15% 17% 9% 21% 15% często 0% 0% 0% 0% 0% 0% bardzo często 0% 0% 0% 0% 0% 0% 6 83% uczniów ze szkoły podstawowej i 85% z gimnazjum, twierdzi że nigdy nie miała do czynienia z kradzieżą. 17% uczniów ze szkoły podstawowej i 15% gimnazjum twierdzi, że rzadko. d) spożywania alkoholu nigdy często rzadko bardzo często Tabela nr 5 Czy doszło w szkole do przypadku spożywania alkoholu? Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Dziewczęta Razem nigdy 96% 100% 98% 95% 82% 94% rzadko 4% 0% 2% 5% 8% 6% często 0% 0% 0% 0% 0% 0% bardzo często 0% 0% 0% 0% 0% 0% Gimnazjum Szkoła podstawowa Analizując odpowiedzi na powyższe pytanie widzimy, iż 98% uczniów szkoły podstawowej i 94% gimnazjum uważa, że nigdy w szkole nie zdarzały się przypadki spożywania alkoholu. 2% uczniów szkoły podstawowej i 6% uczniów gimnazjum twierdzi, że rzadko. e) palenia papierosów nigdy rzadko często bardzo często Tabela nr 6 Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Dziewczęta Razem Czy na terenie szkoły miały miejsce przypadki palenia papierosów? Szkoła podstawowa nigdy 96% 100% 98% 79% 81% 80% rzadko 4% 0% 2% 21% 19% 20% często 0% 0% 0% 0% 0% 0% bardzo często 0% 0% 0% 0% 0% 0% Gimnazjum 7 98% uczniów szkoły podstawowej i 80% gimnazjalistów twierdzi, że nigdy nie słyszało o przypadkach palenia papierosów. Natomiast 2% uczniów ze szkoły podstawowej i 20% z gimnazjum twierdzi, że takie przypadki zachodzą rzadko. Z przypadkami palenia papierosów częściej spotkali się chłopcy niż dziewczęta. f) zażywania narkotyków nigdy często rzadko bardzo często Tabela nr 7 Czy doszło Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Dziewczęta Razem kiedykolwiek w szkole Gimnazjum do przypadku zażywania narkotyków? Szkoła podstawowa nigdy 100% 100% 100% 100% 100% 100% rzadko 0% 0% 0% 0% 0% 0% często 0% 0% 0% 0% 0% 0% bardzo często 0% 0% 0% 0% 0% 0% Z odpowiedzi na to pytanie jednoznacznie wynika, że uczniowie szkoły podstawowej i gimnazjum nie spotkali się z przypadkami zażywania narkotyków. g) wymuszania, wyłudzania nigdy rzadko często bardzo często Tabela nr 8 Czy spotkałeś się z Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Dziewczęta Razem przypadkami wymuszania Gimnazjum bądź wyłudzenia? Szkoła podstawowa nigdy 93% 92% 93% 82% 93% 87% rzadko 7% 8% 7% 18% 7% 13% często 0% 0% 0% 0% 0% 0% bardzo często 0% 0% 0% 0% 0% 0% 8 93% uczniów szkoły podstawowej i 87% gimnazjum twierdzi, że nigdy nie miało do czynienia z wymuszeniami. Odpowiednio 7% uczniów szkoły podstawowej i 13% gimnazjum twierdzi, że rzadko. h) izolowania nigdy często rzadko bardzo często Tabela nr 9 Czy doświadczyłeś w szkole zjawiska izolowania? Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Dziewczęta Razem nigdy 75% 92% 85% 70% 60% 66% rzadko 25% 8% 15% 15% 18% 16% często 0% 0% 2% 12% 18% 15% bardzo często 0% 0% 2% 3% 4% 3% Gimnazjum Szkoła podstawowa Ze zjawiskiem izolacji częściej mamy do czynienia w gimnazjum. 18% gimnazjalistów i 15% uczniów szkoły podstawowej odczuwa, że są rzadko izolowani. Odpowiednio 66% i 85% uczniów nie miało do czynienia z tym zjawiskiem w szkole. i) grożenia nigdy często rzadko bardzo często Tabela nr 10 Czy zdarzyły się w szkole przypadki, że ktoś Ci groził? Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Dziewczęta Razem nigdy 68% 85% 73% 64% 61% 63% rzadko 25% 15% 22% 21% 32% 26% często 7% 0% 5% 15% 7% 11% bardzo często 0% 0% 0% 0% % 0% Gimnazjum Szkoła podstawowa 9 Z częstymi przypadkami grożenia spotkało się 5% uczniów szkoły podstawowej i 11% gimnazjum. Rzadko odpowiednio 22% i 26% natomiast nigdy 73% i 63%. j) inne sytuacje, jakie? Tabela nr 11 Z jakimi innymi Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Dziewczęta Razem niebezpiecznymi dla Ciebie sytuacjami spotkałeś się w szkole? Szkoła podstawowa Gimnazjum wyśmiewanie, zaczepianie, plucie, kopanie 3% 0% 2% 6% 14% 10% Uczniowie wymienili jako inne sytuacje: wyśmiewanie, zaczepianie, plucie i kopanie. Takie zjawisko zauważa 2% uczniów ze szkoły podstawowej i 10% z gimnazjum. 3. Jeśli byłeś (aś) ofiarą przemocy, kto był jej sprawcą? (dopuszcza się możliwość wyboru kilku odpowiedzi) a) rówieśnik, rówieśnica b) starszy uczeń, uczennica szkoły c) osoba spoza szkoły d) nauczyciel lub inny pracownik szkoły Tabela nr 12 Kto Twoim zdaniem najczęściej jest sprawcą przemocy? a) rówieśnik, rówieśnica Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Szkoła podstawowa 57% 42% 58% 45% c) osoba spoza szkoły 0% 0% 0% 0% 50% 52% 51% 50% 48% 49% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 55% 43% 0% Razem Gimnazjum b) starszy uczeń, uczennica szkoły d) nauczyciel lub inny pracownik szkoły Dziewczęta 0% 10 45% uczniów ze szkoły podstawowej i 49% z gimnazjum odpowiedziało, że najczęstszym sprawcą przemocy są starsi uczniowie. 55% uczniów ze szkoły podstawowej i 51% z gimnazjum uważa, że sprawcami przemocy są rówieśnicy. 4. W jakich miejscach najczęściej zdarzają się akty przemocy? (dopuszcza się możliwość wyboru kilku odpowiedzi) a) teren wokół szkoły b) szatnie c) toalety d) korytarze e) sale lekcyjne f) suterena g) stołówka h) w szkole nie zdarzają się akty przemocy Tabela nr 13 W jakich miejscach Chłopcy Dziewczęta najczęściej zdarzają się akty przemocy? Szkoła podstawowa Razem Chłopcy Dziew. Razem a) teren wokół szkoły 24% 22% 24% 26% 21% 23% b) szatnie 18% 11% 16% 20% 19% 19% c) toalety 16% 11% 14% 11% 13% 12% d) korytarz 20% 15% 18% 15% 29% 22% e) sale lekcyjne 4% 0% 3% 2% 2% 2% f) suterena 8% 15% 11% 13% 13% 13% g) stołówka 2% 0% 1% 4% 0% 2% h) w szkole nie zdarzają się akty przemocy 6% 26% 13% 9% 4% 6% Gimnazjum Najwięcej uczniów, bo aż 24% ze szkoły podstawowej i 23% z gimnazjum odpowiedziało, że najczęściej do aktów przemocy dochodzi na terenie wokół szkoły. Również często takie incydenty mają miejsce na korytarzu szkolnym - odpowiednio 18% i 22%. Inne niebezpieczne miejsca to szatnie szkolne 16% i 19%, toalety 14% i 12%, suterena 11% i 13%. 5. Czy dyżury nauczycieli na przerwach podnoszą Twoje poczucie bezpieczeństwa? Tak Nie Częściowo 11 Tabela nr 14 Czy dyżury nauczycieli na przerwach podnoszą Twoje poczucie bezpieczeństwa ? Tak Chłopcy Dziewczęta Razem 64% 69% 66% 36% 40% 30% Nie 7% 0% 5% 24% 21% 28% Częściowo 29% 31% 29% 40% 39% 42% Chłopcy Dziewczęta Razem Szkoła podstawowa Gimnazjum 66% uczniów ze szkoły podstawowej i 30% z gimnazjum twierdzi, że dyżury nauczycieli podnoszą ich poczucie bezpieczeństwa na przerwach. 29% uczniów szkoły podstawowej i 42% gimnazjum uważa, że częściowo. Zdaniem 5% uczniów ze szkoły podstawowej i 28% z gimnazjum dyżury nauczycieli nie mają wpływu na ich bezpieczeństwo podczas przerw. 6. Na kogo, Twoim zdaniem możesz liczyć, jeśli masz jakiś problem? a) wychowawca klasy b) nauczyciel przedmiotu c) dyrektor szkoły d) starszy kolega, koleżanka e) samorząd uczniowski f) na siebie h) inne osoby lub instytucje, jakie? Tabela nr 15 Na kogo, Twoim zdaniem możesz liczyć jeśli masz jakiś problem? Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Szkoła podstawowa Dziewczęta Razem Gimnazjum a) wychowawca klasy 47% 48% 47% 21% 33% 28% b) nauczyciel przedmiotu 7% 8% 8% 7% 6% 7% c) dyrektor szkoły 10% 3% 7% 7% 3% 5% d) starszy kolega, koleżanka 15% 14% 14% 29% 42% 36% e) samorząd uczniowski 2% 0% 1% 0% 0% 0% f) na siebie 2% 10% 6% 29% 27% 49% 12 h) inne osoby lub instytucje, jakie? Rodzice, rodzeństwo 17% 17% 17% 7% 3% 5% Odpowiadając na pytanie zawarte w tabeli nr 15 najwięcej uczniów, bo aż 47% ze szkoły podstawowej i tylko 28% z gimnazjum zaznaczyło, że z prośbą o pomoc zwróciłoby się do wychowawcy klasy. Po pomoc do osoby nie wymienionej w ankiecie, m.in. do rodziców, rodzeństwa zwróciłoby się 17% ze szkoły podstawowej i tylko 5% z gimnazjum. 14% badanych ze szkoły podstawowej i 36% z gimnazjum zwróciłaby się z prośbą o pomoc do starszych kolegów lub koleżanek. Bardzo duży odsetek uczniów z gimnazjum liczy tylko na siebie bo jest to 49%, a w szkole podstawowej 6%. 7. Określ za pomocą wymienionych przymiotników swój poziom bezpieczeństwa w szkole: (możesz wybrać tylko jedną odpowiedź) bardzo dobry, zadawalający, dobry, pełen niepokoju Tabela nr 16 Proszę określić za pomocą wymienionych przymiotników swój poziom bezpieczeństwa w szkole. Chłopcy Dziewczęta Razem Chłopcy Bardzo dobry 53% 46% 51% 71% 46% 48% Dobry 43% 31% 39% 29% 42% 36% Zadawalający 4% 23% 10% 0% 9% 8% Pełen niepokoju 0% 0% 0% 0% 3% 8% Szkoła podstawowa Dziewczęta Razem Gimnazjum Odpowiadając na pytanie z tabeli nr 16 zdecydowana większość, bo 90% uczniów ze szkoły podstawowej i 84% z gimnazjum czuje się w szkole bardzo dobrze i dobrze. Jedynie 8% uczniów z gimnazjum odczuwa stan niepokoju. Wnioski: Zdecydowana większość uczniów czuje się w szkole bezpiecznie, ale są też uczniowie, którzy mieli do czynienia ze zjawiskiem agresji i przemocy. Jako jej sprawców najczęściej wskazywali swoich rówieśników oraz uczniów klas starszych. Nikt nie zaznaczył jako sprawców przemocy nauczycieli, innych pracowników szkoły, czy osób spoza niej. 13 Miejscami, gdzie najczęściej dochodziło do niebezpiecznych zdarzeń zdaniem uczniów były: teren wokół szkoły oraz korytarz. Uczniowie stwierdzili, że dyżury nauczycieli na korytarzach podnoszą poziom bezpieczeństwa. W przypadku poczucia zagrożenia uczniowie szkoły podstawowej zwracali się z prośbą o pomoc głównie do wychowawców (47%). Gimnazjaliści mieli nieco odmienne zdanie, ponieważ mniej osób zwracało się do nauczyciela czy wychowawcy - było to 28%. Częściej wybierali starszego kolegę, koleżankę bądź zdawali się sami na siebie. W badaniu bezpieczeństwa nie sposób pominąć zjawisk takich jak: spożywanie alkoholu, palenie papierosów, zażywanie narkotyków. O ile w kwestii zażywania narkotyków uczniowie w 100% zaprzeczyli, iż by takie incydenty miały miejsce, o tyle przypadki spożycia alkoholu czy palenia papierosów zdarzały się. Wśród uczniów szkoły podstawowej miała z tym do czynienia niewielka liczba osób. Przyznają się do tego głównie chłopcy. W klasach gimnazjalnych problem wzrasta. Z przypadkami spożycia alkoholu spotkało się więcej dziewcząt niż chłopców. Palenie papierosów niestety było zjawiskiem częstszym. Jak wynika z tabeli nr 6 przyznało się do tego niemal 20% uczniów. Zdecydowana większość uczniów wypowiedziała się, iż nie spotkała się ze zjawiskiem kradzieży. Kilkanaście procent stwierdziło, że takie przypadki miały miejsce rzadko. Sporadycznie miały miejsce w szkole wymuszenia i wyłudzenia. Więcej takich zdarzeń było w gimnazjum niż w szkole podstawowej. Kilka procent uczniów szkoły podstawowej oraz uczniów z gimnazjum miało często do czynienia z przypadkami grożenia. Jednak zdaniem większości miało to miejsce rzadko. Niewielu uczniów spotkało się ze zjawiskiem wyśmiewania, zaczepiania, plucia czy kopania. Częściej spotykali się z takimi zdarzeniami gimnazjaliści. Uczniowie gimnazjum częściej czuli się izolowani w swoim środowisku. O ile odpowiedzi, że zdarzyło im się to często lub bardzo często w szkole podstawowej nie udzielił nikt, to w gimnazjum przyznaje się do tego 15% chłopców i 22% dziewcząt. W szkole podstawowej poczucie jedności z grupą odczuwało 85% uczniów, w gimnazjum tylko 66%. Niestety narastającym problemem jest nagminność używania przez dzieci i młodzież wulgaryzmów. Duża liczba uczniów zarówno szkoły podstawowej jak i gimnazjum zaznaczyła, że używano ich często. Kończąc ankietę uczniowie określali subiektywne odczucie poziomu bezpieczeństwa za pomocą przymiotników. Wysoce zadowalający jest fakt, iż zdecydowana większość uczniów określiła swój poziom bezpieczeństwa jako bardzo dobry i dobry. Zaledwie niewielki procent uczniów gimnazjum odczuwało stan niepokoju. 2. Analiza wywiadu przeprowadzonego w klasie I i III szkoły podstawowej Celem wywiadu było poznanie opinii uczniów klas pierwszej i trzeciej szkoły podstawowej na temat bezpieczeństwa w szkole. Uczniowie odpowiadali na pytania przedstawione poniżej. Badaniem objęto 15 uczniów ( 10 dziewczynek i 5 chłopców). 1. Czy czujesz się bezpiecznie w Twojej szkole? 14 Tabela 1 Czy czujesz się bezpiecznie w Twojej szkole? Tak Nie zawsze Chłopcy Dziewczęta Razem 80% 90% 87% 20% 10% 13% Z danych zawartych w tabeli wynika, że 87% badanych uczniów z klas młodszych szkoły podstawowej czuje się w szkole bezpiecznie, 13% twierdzi, że nie zawsze. Żadne dziecko nie czuje się zagrożone. 2. Czy słyszałeś o tym lub sam byłeś uczestnikiem, że w szkole wśród uczniów zdarzały się przypadki: a) agresji, przemocy Tabela 2 2.Czy słyszałeś o tym lub sam byłeś uczestnikiem, że w szkole wśród uczniów zdarzały się przypadki a) agresji, przemocy nigdy rzadko Chłopcy Dziewczęta Razem 40% 50% 47% 60% 50% 53% 47% uczniów nigdy nie doświadczyła aktów agresji, natomiast 53% - rzadko. b) używania wulgarnych słów, obrażania innych Tabela 3 b) używania wulgarnych słów nigdy rzadko często bardzo często Chłopcy Dziewczęta Razem 40% 20% 27% 20% 50% 40% 20% 20% 20% 20% 10% 13% 27% uczniów twierdzi, że nie używa się w szkole słów wulgarnych, 40% twierdzi, że rzadko, 20% - często i 13% - bardzo często. c) kradzieży, Tabela 4 c) kradzieży nigdy rzadko Chłopcy Dziewczęta Razem 80% 90% 87% 20% 10% 13% 87% uczniów twierdzi, że nigdy nie miało do czynienia z kradzieżą w szkole, 13%, że rzadko. 15 3. Jeśli byłeś ofiarą przemocy, kto był jej sprawcą? (dopuszcza się możliwość wyboru kilku odpowiedzi) a) rówieśnik, rówieśnica b) starszy uczeń, uczennica szkoły c) osoba spoza szkoły d) nauczyciel lub inny pracownik szkoły Tabela 5 3. Jeśli byłeś ofiarą przemocy, kto był jej sprawcą? a) rówieśnik, rówieśnica b) starszy uczeń, uczennica szkoły c) osoba spoza szkoły d) nauczyciel lub inny pracownik szkoły Chłopcy Dziewczęta Razem 50% 56% 54% 50% 44% 46% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 54% uczniów uważa, że sprawcami przemocy są rówieśnicy, 46% wskazuje starszych kolegów. 4. W jakich miejscach najczęściej zdarzają się akty przemocy? (dopuszcza się możliwość wyboru kilku odpowiedzi) a) teren wokół szkoły b) szatnie c) toalety d) korytarz e) sale lekcyjne f) suterena g) stołówka h) w szkole nie zdarzają się akty przemocy Tabela 6 4. W jakich miejscach najczęściej zdarzają się akty przemocy? a) teren wokół szkoły b) szatnie c) toalety d) korytarz e) sale lekcyjne f) suterena g) stołówka h) w szkole nie zdarzają się akty przemocy Chłopcy Dziewczęta Razem 67% 33% 47% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 33% 20% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 11% 7% 33% 22% 27% Najwięcej uczniów, bo aż 47% odpowiedziało, że miejscem, gdzie najczęściej dochodzi do przemocy jest teren wokół szkoły, 20% wskazuje korytarz. W tym przedziale wiekowym 27% uczniów stwierdziło, że w szkole nie dochodzi do aktów przemocy. 5. Czy dyżury nauczycieli na przerwach podnoszą Twoje poczucie bezpieczeństwa? Tabela 7 5. Czy dyżury nauczycieli na przerwach podnoszą Twoje poczucie bezpieczeństwa? Tak Częściowo Chłopcy Dziewczęta Razem 60% 100% 87% 40% 0% 13% 16 Wśród tej grupy dzieci 87% twierdzi, że dyżury nauczycieli mają wpływ na poczucie bezpieczeństwa, a 13%, że częściowe. 6. Na kogo, Twoim zdaniem możesz liczyć, jeśli masz jakiś problem? Tabela 8 6. Na kogo, Twoim zdaniem możesz liczyć, jeśli masz jakiś problem? a) wychowawca klasy b) nauczyciel przedmiotu c) dyrektor szkoły Chłopcy Dziewczęta Razem 60% 70% 67% 0% 10% 6% 40% 20% 27% W klasach młodszych szkoły podstawowej największym zaufaniem cieszy się wychowawca klasy. To do nich zwróciłoby się 67% ankietowanych uczniów z prośbą o pomoc. Na drugim miejscu jest dyrektor szkoły 27% i nauczyciel przedmiotu 6%. 7. Określ za pomocą wymienionych przymiotników swój poziom bezpieczeństwa w szkole: (możesz wybrać tylko jedną odpowiedź) bardzo dobry, dobry, zadawalający, pełen niepokoju Tabela 9 7. Określ za pomocą wymienionych przymiotników swój poziom bezpieczeństwa w szkole Bardzo dobry Dobry Zadawalający Pełen niepokoju Chłopcy Dziewczęta Razem 60% 60% 60% 40% 40% 40% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 60% uczniów określa poziom bezpieczeństwa w szkole jako bardzo dobry, natomiast 40% - jako dobry. Wnioski: Zdecydowana większość uczniów czuje się w szkole bezpiecznie, ale są też uczniowie, którzy mieli do czynienia ze zjawiskiem agresji i przemocy. Jako jej sprawców najczęściej wskazywali swoich rówieśników oraz uczniów klas starszych. Miejscami, gdzie najczęściej dochodziło do niebezpiecznych zdarzeń zdaniem uczniów były: teren wokół szkoły oraz korytarz. Uczniowie stwierdzili, że dyżury nauczycieli na korytarzach podnoszą poziom bezpieczeństwa. W przypadku poczucia zagrożenia uczniowie szkoły podstawowej zwracali się z prośbą o pomoc głównie do wychowawców (67%) i dyrektora szkoły (27%). Kończąc wywiad uczniowie określali subiektywne odczucie poziomu bezpieczeństwa 17 za pomocą przymiotników. Wysoce zadowalający jest fakt, iż zdecydowana większość uczniów określiła swój poziom bezpieczeństwa jako bardzo dobry i dobry. 3. Opracowanie zbiorcze wyników ankiety przeprowadzonej wśród rodziców Celem ankiety było poznanie opinii rodziców na temat bezpieczeństwa w szkole. Zestaw pytań był taki sam dla wszystkich. Badaniem objęto rodziców uczniów klas I, III i V szkoły podstawowej oraz I b i III gimnazjum. Ankiety rozdano wszystkim rodzicom obecnym na wywiadówce. Do analizy wróciło 19 ankiet z gimnazjum i 41 ze szkoły podstawowej. 1. Czy Państwa dziecko czuje się bezpiecznie w szkole? Tak Nie Nie zawsze Tabela 1 Czy Państwa dziecko czuje się bezpiecznie w szkole? Tak Nie Nie zawsze M K Gimnazjum 100% 64% 0% 7% 0% 29% Razem M K Razem Szkoła podstawowa 74% 5% 21% 50% 0% 50% 75% 3% 22% 74% 2% 24% W szkole podstawowej 2%, a w gimnazjum 5% ankietowanych rodziców uważa, że ich dziecko nie czuje się w szkole bezpiecznie. 74% w szkole podstawowej i w gimnazjum uważa, że ich dziecko czuje się bezpiecznie, a odpowiednio 24% i 21%, że nie zawsze. 2. Czy słyszeli Państwo, że w szkole wśród uczniów zdarzały się przypadki: a) agresji, przemocy nigdy często rzadko bardzo często Tabela 2 a) agresji, przemocy nigdy rzadko często bardzo często M K Gimnazjum 40% 50% 60% 29% 0% 7% 0% 7% Razem M K Razem Szkoła podstawowa 47% 37% 5% 5% 25% 75% 0% 0% 30% 62% 5% 0% 29% 63% 5% 0% 47% ankietowanych rodziców z gimnazjum i 29% ze szkoły podstawowej uważa, że w szkole nie występuje zjawisko agresji. 47% rodziców uczniów gimnazjum i 37% szkoły podstawowej twierdzi, że rzadko, zaś często po 5%. Na bardzo częste występowanie zjawiska agresji w szkole wskazuje 5% rodziców uczniów gimnazjum. b) używania wulgarnych słów, obrażania innych nigdy rzadko często bardzo często 18 Tabela 3 b) używania wulgarnych słów nigdy rzadko często bardzo często M K Gimnazjum 20% 43% 60% 21% 0% 36% 0% 0% Razem M K Razem Szkoła podstawowa 37% 32% 26% 0% 25% 25% 50% 0% 11% 49% 35% 5% 12% 46% 37% 5% 69% rodziców gimnazjalistów i 58% rodziców uczniów szkoły podstawowej twierdzi, że to zjawisko nie występuje lub występuje rzadko. Na częste używanie wulgaryzmów wskazuje 26% rodziców uczniów gimnazjum i 37% ze szkoły podstawowej. 5% rodziców uczniów szkoły podstawowej twierdzi , że bardzo często. c) kradzieży, nigdy często rzadko bardzo często Tabela 4 c) kradzieży nigdy rzadko często bardzo często M K Gimnazjum 80% 79% 0% 14% 0% 0% 0% 0% Razem M K Razem Szkoła podstawowa 79% 11% 0% 0% 75% 25% 0% 0% 59% 35% 0% 0% 61% 34% 0% 0% Nie wszyscy rodzice udzielili odpowiedzi na to pytanie. Jednak z udzielonych wypowiedzi wynika, iż przypadki kradzieży zdarzają rzadko 11% - gimnazjum i 34% - szkoła podstawowa. 79% ankietowanych z gimnazjum i 61% ze szkoły podstawowej nigdy nie słyszała o tym zjawisku w szkole. d) spożywania alkoholu nigdy często rzadko bardzo często Tabela 5 d) spożywania alkoholu nigdy rzadko często bardzo często M K Gimnazjum 94% 94% 0% 6% 0% 0% 0% 0% Razem M K Razem Szkoła podstawowa 97% 3% 0% 0% 100% 0% 0% 0% 89% 0% 0% 0% 90% 0% 0% 0% 97% ankietowanych rodziców z gimnazjum i 90% ze szkoły podstawowej twierdzi, że do przypadki spożywania alkoholu w szkole nigdy nie miały miejsca. 3% rodziców dzieci z gimnazjum twierdzi, że rzadko. 10% ankietowanych z gimnazjum nie udzieliła żadnej odpowiedzi. 19 e) palenia papierosów nigdy często rzadko bardzo często Tabela 6 e) palenia papierosów Nigdy rzadko często bardzo często K Razem Razem M Szkoła podstawowa M K Gimnazjum 94% 94% 6% 6% 0% 0% 0% 0% 94% 6% 0% 0% 75% 0% 0% 0% 84% 8% 0% 0% 83% 7% 0% 0% Na to pytanie 10% rodziców ze szkoły podstawowej nie udzieliła odpowiedzi. 94% rodziców uczniów gimnazjum i 83% szkoły podstawowej stwierdziło, że nie istnieje problem palenia papierosów. Natomiast 6% ankietowanych z gimnazjum i 7% ze szkoły podstawowej twierdzi, że przypadki palenia papierosów zdarzają się rzadko. f) zażywania narkotyków nigdy często rzadko bardzo często Tabela 7 f) zażywania narkotyków nigdy rzadko często bardzo często M K Gimnazjum 100% 100% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Razem 100% 0% 0% 0% M K Razem Szkoła podstawowa 100% 0% 0% 0% 92% 0% 0% 0% 93% 0% 0% 0% Wszyscy rodzice, którzy udzielili odpowiedzi twierdzą, że nie słyszeli o zażywaniu narkotyków w szkole. 7% rodziców uczniów ze szkoły podstawowej nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. g) wymuszania, wyłudzania nigdy często rzadko bardzo często Tabela 8 M K g) wymuszania, wyłudzenia Gimnazjum nigdy 100% 93% rzadko 0% 7% często 0% 0% bardzo często 0% 0% Razem M K Razem Szkoła podstawowa 95% 5% 0% 0% 75% 25% 0% 0% 76% 14% 0% 0% 76% 15% 0% 0% 95% rodziców uczniów gimnazjum twierdzi, że w szkole nie zdarzają się przypadki wymuszania. W szkole podstawowej tak samo twierdzi 76% rodziców. 5% rodziców uczniów z gimnazjum i 15% ze szkoły podstawowej twierdzi, że takie przypadki zdarzają się rzadko. 20 h) izolowania nigdy często rzadko bardzo często Tabela 9 h) izolowania nigdy rzadko często bardzo często M K Gimnazjum 80% 89% 20% 11% 0% 0% 0% 0% Razem M K Szkoła podstawowa 50% 65% 50% 35% 0% 0% 0% 0% 84% 16% 0% 0% Razem 65% 35% 0% 0% Analizując poniższą tabelę wynika, iż 84% rodziców uczniów z gimnazjum i 65% ze szkoły podstawowej twierdzi , ze nigdy nie dochodzi do izolowania dzieci. Odpowiednio 16% i 35% twierdzi, że rzadko. i) grożenia nigdy często rzadko bardzo często Tabela 10 i) grożenia nigdy rzadko często bardzo często M K Gimnazjum 80% 71% 20% 29% 0% 0% 0% 0% Razem M K Razem Szkoła podstawowa 74% 26% 0% 0% 50% 50% 0% 0% 63% 37% 0% 0% 63% 37% 0% 0% 74% rodziców z gimnazjum i 63% ze szkoły podstawowej uważa, że nigdy nie zdarzają się przypadki grożenia. Odpowiednio 26% i 37% twierdzi, że rzadko. j) inne sytuacje, jakie? Rodzice nie wymienili żadnych innych sytuacji, o których słyszeliby od swoich dzieci. 3. Kto Państwa zdaniem najczęściej jest sprawcą przemocy? (dopuszcza się możliwość wyboru kilku odpowiedzi) a) rówieśnik, rówieśnica b) starszy uczeń, uczennica szkoły c) osoba spoza szkoły d) nauczyciel lub inny pracownik szkoły Tabela 11 3. Kto Państwa zdaniem najczęściej jest sprawcą przemocy? a) rówieśnik, rówieśnica b) starszy uczeń, uczennica szkoły M K Gimnazjum 100% 50% 0% 50% c) osoba spoza szkoły 0% d) nauczyciel lub inny pracownik szkoły 0% 0% 0% Razem M K Razem Szkoła podstawowa 50% 50% 20% 80% 38% 62% 36% 64% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 21 50% rodziców z gimnazjum i 64% ze szkoły podstawowej wskazuje, iż sprawcą przemocy jest starszy uczeń, 50% z gimnazjum i 64% ze szkoły podstawowej wskazuje na rówieśników. 4. W jakich miejscach Państwa zdaniem najczęściej zdarzają się akty przemocy? (dopuszcza się możliwość wyboru kilku odpowiedzi) a) teren wokół szkoły b) szatnie c) toalety d) korytarze e) sale lekcyjne f) suterena g) stołówka h) w szkole nie zdarzają się akty przemocy Tabela 12 4. W jakich miejscach Państwa zdaniem najczęściej zdarzają się akty przemocy? a) teren wokół szkoły b) szatnie c) toalety d) korytarz e) sale lekcyjne f) suterena g) stołówka h) w szkole nie zdarzają się akty przemocy M M K K Razem Razem Szkoła podstawowa Gimnazjum 67% 41% 33% 24% 0% 12% 0% 12% 0% 0% 0% 6% 45% 25% 10% 10% 0% 5% 50% 25% 0% 0% 0% 0% 31% 16% 17% 19% 0% 7% 32% 16% 16% 18% 0% 6% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 6% 5% 25% 10% 11% 45% uczniów z gimnazjum i 32% ze szkoły podstawowej odpowiedziało, że najczęstszym miejscem, gdzie dochodzi do przemocy jest terem wokół szkoły. Również często zdaniem rodziców do aktów przemocy dochodzi w szatni szkolnej odpowiednio 25% i 16%. Inne niebezpieczne miejsca to toalety 10% i 16% , korytarz 10% i 18%, oraz suterena 5% i 6%. 5. Czy dyżury nauczycieli na przerwach podnoszą poczucie bezpieczeństwa Państwa dzieci? Tak Częściowo Nie Tabela 13 5. Czy dyżury nauczycieli na przerwach podnoszą poczucie bezpieczeństwa Państwa dzieci? Tak Nie Częściowo M M K K Razem Razem Szkoła podstawowa Gimnazjum 80% 50% 58% 75% 76% 76% 0% 20% 5% 37% 0% 25% 3% 14% 2% 15% 7% 43% 58% ankietowanych rodziców z gimnazjum i 76% ze szkoły podstawowej uważa, że dyżury nauczycieli wpływają na poczucie bezpieczeństwa dzieci w szkole. Odpowiednio 37% z gimnazjum i 15% ze szkoły podstawowej uważa, że częściowo a 5% i 2% twierdzi, że nie ma to wpływu na poczucie bezpieczeństwa. 22 6. Na kogo, Państwa zdaniem może liczyć Państwa dziecko, jeśli ma jakiś problem? a) wychowawca klasy b) nauczyciel przedmiotu c) dyrektor szkoły d) starszy kolega, koleżanka e) samorząd uczniowski f) na siebie h) inne osoby lub instytucje, jakie? Tabela 14 Razem Gimnazjum 100% 56% 0% 10% 0% 14% 0% 10% 0% 0% M K Razem Szkoła podstawowa 64% 8% 12% 8% 0% 100% 0% 0% 0% 0% 71% 0% 11% 7% 0% 74% 0% 10% 6% 0% 0% 0% 8% 0% 0% 0% 9% 2% 8% 2% 6. Na kogo, Państwa zdaniem może liczyć Państwa dziecko, jeśli ma jakiś problem? a) wychowawca klasy b) nauczyciel przedmiotu c) dyrektor szkoły d) starszy kolega, koleżanka e) samorząd uczniowski M f) na siebie h) inne osoby lub instytucje, jakie? K 10% 0% 64% rodziców dzieci z gimnazjum i 74% ze szkoły podstawowej stwierdziło, że w trudnej sytuacji dziecko może liczyć na pomoc wychowawcy. Do dyrektora szkoły zwróciłoby się z problemami odpowiednio 12% i 10%, do nauczyciela przedmiotu 8% uczniów z gimnazjum. Po 8% z gimnazjum i ze szkoły podstawowej twierdzi, że dziecko może liczyć na siebie. Na starszego kolegę może liczyć odpowiednio 8% i 6%. 2% rodziców uważa, że ich dzieci w przypadku kłopotów mogą liczyć na nich lub starsze rodzeństwo. 7. Proszę określić za pomocą wymienionych przymiotników poziom bezpieczeństwa w szkole Państwa dzieci: (możesz wybrać tylko jedną odpowiedź) bardzo dobry, dobry, zadawalający, pełen niepokoju Tabela 15 7. Proszę określić za pomocą wymienionych przymiotników przeciętny nastrój w szkole Państwa dzieci: Bardzo dobry Dobry Zadawalający Pełen niepokoju M K Razem M K Razem Szkoła podstawowa Gimnazjum 20% 60% 20% 0% 7% 79% 14% 0% 11% 74% 15% 0% 0% 75% 25% 0% 30% 59% 11% 0% 27% 61% 12% 0% Wg rodziców poczucie bezpieczeństwa w szkole znajduje się na poziomie dobrym. Tak określiło w odpowiedzi na to pytanie 74% rodziców dzieci z gimnazjum i 61% ze szkoły podstawowej. Na poziomie bardzo dobrym 11% z gimnazjum i 27% ze szkoły podstawowej. Natomiast 15% z gimnazjum i 12% ze szkoły podstawowej twierdzi, iż na zadawalającym. 23 Wnioski: Rodzice określają poziom bezpieczeństwa w szkole jako dobry. 74% uczniów czuje się w szkole bezpiecznie. Według ankietowanych rodziców zjawisko agresji występuje rzadko. Najczęściej ich dzieci spotykają się z agresją słowną (wulgaryzmy, obrażanie innych). Zdarzały się przypadki kradzieży, wymuszeń i wyłudzeń. Częściej spotykało to gimnazjalistów. Nikt z ankietowanych nie słyszał o zażywaniu narkotyków. Picie alkoholu, czy palenie papierosów to zjawiska sporadyczne. Poważnym problemem w gimnazjum są grożenia i izolowanie uczniów. Jako sprawców przemocy rodzice zdecydowanie wskazują starszych kolegów i koleżanki, a dochodzi do nich najczęściej na terenie wokół szkoły, w szatni, toalecie i na korytarzach. Większość rodziców twierdzi, że dyżury nauczycieli podnoszą poziom bezpieczeństwa. Według ankietowanych dziecko w sytuacji zagrożenia może liczyć na pomoc wychowawcy i dyrektora szkoły. 4. Opracowanie zbiorcze wyników ankiety przeprowadzonej wśród nauczycieli Celem ankiety było poznanie opinii nauczycieli na temat bezpieczeństwa w szkole. 1. Czy Państwa zdaniem dzieci czują się bezpiecznie w szkole? Tak Nie Nie zawsze Tabela 1 Czy Państwa zadaniem dzieci czują się bezpiecznie w szkole? Tak Nie Nie zawsze Mężczyźni Kobiety Razem 100% 88% 92% 0% 0% 0% 0% 13% 8% Z tabeli wynika, iż 92% badanych nauczycieli twierdzi, że dzieci w szkole zawsze czują się bezpiecznie, 8% twierdzi, że nie zawsze. 2. Czy słyszeli Państwo, że w szkole wśród uczniów zdarzały się przypadki: a) agresji, przemocy nigdy rzadko często bardzo często Tabela 2 a) agresji, przemocy Mężczyźni Kobiety Razem nigdy 25% 27% 26% rzadko 75% 73% 74% często 0% 0% 0% bardzo często 0% 0% 0% Z danych zawartych w tabeli wynika, iż 26% nauczycieli twierdzi, że w szkole nie dochodzi do aktów przemocy, natomiast zdecydowana większość (74%) twierdzi, że rzadko. 24 b) używania wulgarnych słów, obrażania innych nigdy często rzadko bardzo często Tabela 3 b) używania wulgarnych słów nigdy rzadko często bardzo często Mężczyźni Kobiety Razem 0% 0% 0% 25% 25% 25% 75% 63% 67% 0% 13% 8% 75% badanych nauczycieli uważa, że w szkole uczniowie często i bardzo często używają wulgaryzmów. c) kradzieży, nigdy często rzadko bardzo często Tabela 4 c) kradzieży nigdy rzadko często bardzo często Mężczyźni Kobiety Razem 75% 50% 58% 25% 50% 42% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 58% nauczycieli twierdzi, że w szkole nigdy nie zdarzają się kradzieże, natomiast 42%, że rzadko. d) spożywania alkoholu nigdy często rzadko bardzo często Tabela 5 d) spożywania alkoholu nigdy rzadko często bardzo często Mężczyźni Kobiety Razem 100% 100% 100% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Analizując odpowiedzi nauczycieli na to pytanie można stwierdzić, iż spożywanie alkoholu w szkole nie zdarza się. e) palenia papierosów nigdy rzadko często bardzo często 25 Tabela 6 e) palenia papierosów nigdy rzadko często bardzo często Mężczyźni 90% 10% 0% 0% Kobiety 95% 10% 0% 0% Razem 90% 10% 0% 0% Z przypadkami palenia papierosów przez uczniów na terenie szkoły zetknęło się 10% nauczycieli. 90% twierdzi, że nigdy nie miało do czynienia z paleniem wśród uczniów. f) zażywania narkotyków nigdy rzadko często bardzo często Tabela 7 f) zażywania narkotyków nigdy rzadko często bardzo często Mężczyźni Kobiety Razem 100% 100% 100% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Nauczyciele nie zauważyli na terenie szkoły przypadków zażywania przez uczniów narkotyków. g) wymuszania, wyłudzania nigdy rzadko często bardzo często Tabela 8 g) wymuszania, wyłudzenia nigdy rzadko często bardzo często Mężczyźni Kobiety Razem 100% 100% 100% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Nauczyciele twierdzą, że nie zetknęli się ze zjawiskiem wyłudzania. h) izolowania nigdy rzadko często bardzo często Tabela 9 h) izolowania nigdy rzadko często bardzo często Mężczyźni Kobiety Razem 0% 0% 0% 100% 75% 83% 0% 25% 17% 0% 0% 0% 26 Analizując dane z tabelki wynika, że w naszej szkole zdarzają się przypadki izolowania. Rzadko twierdzi 83% ankietowanych, często 17%. i) grożenia nigdy rzadko często bardzo często Tabela 10 i) grożenia nigdy rzadko często bardzo często Mężczyźni Kobiety Razem 50% 25% 33% 50% 63% 58% 0% 13% 8% 0% 0% 0% Analizując tabelkę wynika, że z groźbami nigdy nie zetknęło się 33% nauczycieli natomiast 58% rzadko i 8% często. j) inne sytuacje, jakie? Nie wymieniono żadnych innych sytuacji. 3. Kto Państwa zdaniem najczęściej jest sprawcą przemocy? (dopuszcza się możliwość wyboru kilku odpowiedzi) a) rówieśnik, rówieśnica b) starszy uczeń, uczennica szkoły c) osoba spoza szkoły d) nauczyciel lub inny pracownik szkoły Tabela 11 3. Kto Państwa zdaniem najczęściej jest sprawcą przemocy? a) rówieśnik, rówieśnica b) starszy uczeń, uczennica szkoły c) osoba spoza szkoły d) nauczyciel lub inny pracownik szkoły Mężczyźni Kobiety Razem 50% 50% 50% 50% 50% 50% 0% 0% 0% 0% 0% 0% Analiza odpowiedzi na to pytanie pokazuje jednoznacznie, iż nauczyciele stwierdzają, że sprawcami przemocy w szkole są sami uczniowie – rówieśnicy lub starsi koledzy. 4. W jakich miejscach Państwa zdaniem najczęściej zdarzają się akty przemocy? (dopuszcza się możliwość wyboru kilku odpowiedzi) a) teren wokół szkoły b) szatnie c) toalety d) korytarze e) sale lekcyjne 27 f) suterena g) stołówka h) w szkole nie zdarzają się akty przemocy Tabela 12 4. W jakich miejscach Państwa zdaniem najczęściej zdarzają się akty przemocy? a) teren wokół szkoły b) szatnie c) toalety d) korytarz e) sale lekcyjne f) suterena Mężczyźni Kobiety Razem 27% 40% 35% 18% 7% 12% 18% 27% 23% 18% 13% 15% 9% 0% 4% 0% 13% 8% g) stołówka h) w szkole nie zdarzają się akty przemocy 9% 0% 0% 0% 4% 0% 35% nauczycieli wskazuje, że miejscem, gdzie najczęściej zdarzają się akty przemocy jest teren wokół szkoły. 5. Czy dyżury nauczycieli na przerwach podnoszą poczucie bezpieczeństwa dzieci? Tak Częściowo Nie Tabela 13 5. Czy dyżury nauczycieli na przerwach podnoszą poczucie bezpieczeństwa dzieci? Tak Nie Częściowo Mężczyźni Kobiety Razem 100% 75% 83% 0% 0% 0% 25% 0% 17% 83% nauczycieli uważa, że ich dyżury wpływają na poczucie bezpieczeństwa w szkole. Natomiast 17% badanych uważa, że częściowo. 6. Na kogo, Państwa zdaniem może liczyć dziecko, jeśli ma jakiś problem? a) wychowawca klasy b) nauczyciel przedmiotu c) dyrektor szkoły d) starszy kolega, koleżanka e) samorząd uczniowski f) na siebie h) inne osoby lub instytucje, jakie? 28 Tabela 14 6. Na kogo, Państwa zdaniem może liczyć Państwa dziecko, jeśli ma jakiś problem? a) wychowawca klasy b) nauczyciel przedmiotu c) dyrektor szkoły d) starszy kolega, koleżanka e) samorząd uczniowski f) na siebie h) inne osoby lub instytucje, jakie? Rodzice, rodzeństwo Mężczyźni Kobiety Razem 75% 100% 92% 75% 38% 50% 50% 88% 75% 0% 13% 8% 0% 0% 0% 25% 0% 8% 0% 0% 0% 92% ankietowanych wskazuje wychowawcę klasy jako osobę, do której uczniowie zwracają się z prośbą o pomoc, 50% wskazuje nauczyciela przedmiotu, 75% - dyrektora szkoły, 8% starszego kolegę. 8% ankietowanych uważa, że uczeń może liczyć tylko na siebie. 7. Proszę określić za pomocą wymienionych przymiotników poziom bezpieczeństwa w szkole (możesz wybrać tylko jedną odpowiedź) bardzo dobry, dobry, zadawalający, pełen niepokoju Tabela 15 7. Proszę określić za pomocą wymienionych przymiotników przeciętny nastrój w szkole dzieci: Bardzo dobry Dobry Zadawalający Pełen niepokoju Mężczyźni Kobiety Razem 50% 38% 42% 50% 63% 58% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 58% nauczycieli określiła nastrój dzieci w szkole jako dobry, zaś 42% jako bardzo dobry. WNIOSKI Według nauczycieli dzieci i młodzież czują się w szkole bezpiecznie. Jednak w szkole zdarzają się akty przemocy. Z danych zawartych w tabeli nr 2 wynika, że 74% nauczycieli miało do czynienia z przemocą i agresją wśród uczniów. Najczęstszą formą agresji pojawiającej się wśród uczniów jest nadużywanie wulgaryzmów w kontaktach z rówieśnikami. Nauczyciele spotkali się z przypadkami kradzieży na terenie szkoły (Tabela nr 4). Nie odnotowano zaś wymuszeń i wyłudzeń. Ankietowani nie mieli do czynienia z przypadkami spożywania przez uczniów alkoholu, ani zażywania narkotyków. Natomiast byli świadkami nielicznych incydentów palenia papierosów. W szkole występuje zjawisko izolowania. Zostało ono dostrzeżone przez wszystkich nauczycieli ( Tabela nr 9). 29 Ankietowani nauczyciele spotkali z przypadkami grożenia. się rzadko z takimi przypadkami (Tabela nr 10). Nauczyciele nie spotkali się z innymi sytuacjami wpływającymi na poziom bezpieczeństwa uczniów. Sprawcami przemocy w szkole są sami uczniowie – rówieśnicy lub starsi koledzy. Nikt nie wskazał osób spoza szkoły, czy też osób w niej pracujących. Nauczyciele zauważyli, że niemal w każdym miejscu szkoły dochodzi to aktów przemocy ( Tabela nr 12 ). Najczęściej takie przypadki mają miejsce na terenie wokół szkoły . Zdaniem większości ankietowanych nauczycieli ich dyżury na przerwach ( Tabela nr 13) podnoszą poziom bezpieczeństwa uczniów. Nauczyciele pełniący dyżury, swoją obecnością zapobiegają wielu incydentom, podejmują interwencję, gdy już takie zaistnieją. Nauczyciele wskazują, że uczniowie zwracają się do nich ze swoimi problemami (Tabela nr 14). Obserwacje nauczycieli pozwoliły także na ocenę nastroju uczniów w szkole pod względem poczucia bezpieczeństwa ( Tabela nr 15). Wszyscy ankietowani określili nastrój uczniów w szkole jako dobry oraz bardzo dobry. 5. Analiza arkuszy obserwacji zachowania uczniów Cel obserwacji: Ocena respektowania w szkole norm społecznych Okres obserwacji: październik i listopad 2011 r. Badający: nauczyciele pełniący dyżury Próba badawcza: uczniowie z podziałem na wiek i płeć Narzędzia badawcze: arkusz obserwacji W miesiącu październiku i listopadzie 2011 r. nauczyciele pełniący dyżury obserwowali zachowania uczniów. Celem tej obserwacji była ocena respektowania w szkole norm społecznych. Obserwację prowadzono w różnych miejscach szkoły: na korytarzach, w suterenie, w szatni i przed szkołą. Każdemu nauczycielowi dyżurnemu do obserwacji przydzielono jedną z sześciu grup uczniów tj: I etap edukacyjny - chłopcy I etap edukacyjny - dziewczęta II etap edukacyjny - chłopcy II etap edukacyjny - dziewczęta III etap edukacyjny - chłopcy III etap edukacyjny - dziewczęta Po wyżej wymienionym okresie nauczyciele przedłożyli uzupełnione arkusze obserwacji. Ogółem wpłynęło 12 takich arkuszy(na 14). Zawierały one: charakterystykę badanej grupy, wyszczególnione obszary obserwacji, miejsca gdzie obserwacja była prowadzona oraz wnioski i uogólnienia. Wnioski: Najbardziej absorbującą grupą dla nauczycieli dyżurnych są uczniowie z I etapu edukacyjnego – zarówno dziewczęta jak i chłopcy. Są bardzo ruchliwi podczas przerw, przeważnie biegają po schodach i korytarzu, bawiąc się w ,,berka” lub ,,chowanego”. Zdarzają się przypadki kłótni, popychania lub przezywania. Również trudno zapanować nad tą grupą podczas kilkuminutowego oczekiwania na odwóz. Lekceważą upomnienia 30 nauczycieli, nie przestrzegają ustalonych reguł obowiązujących podczas oczekiwania i wsiadania do autobusu. Część uczniów klas IV-VI także biega. Ci ,,upodobali ‘’sobie klatkę schodową do sutereny, gdzie z kolei gaszą światło, co stanowi zagrożenie dla innych osób przebywających aktualnie na schodach . Jednak większość tej grupy wiekowej gromadzi się przy stołach do tenisa grając w tzw. ,, kręciołka” , gdyż to pozwala na dostęp do stołu większej grupie grających. Najmniej problemów sprawiają uczniowie gimnazjum. Przeważnie gromadzą się w grupach, rozmawiają, powtarzają lekcje, przekomarzają się. Nauczyciele dostrzegli pojedyncze przypadki utarczek słownych i wyzwisk. Dyżurujący nauczyciele zwrócili także uwagę na tornistry pozostawione podczas przerwy na korytarzach. Uczniowie zmieniając sale, podczas przerw pozostawiają tornistry na korytarzach rzucając je byle jak i byle gdzie, a często wprost na środku . Najgorzej jest podczas przerw obiadowych. Również problemem jest utrzymanie porządku w szatniach. Zrzucona kurtka, nieschowane do szafki buty to codzienność. Zdarzają się przypadki umyślnego chowania obuwia lub wiązania sznurówek. 6. Analiza dokumentacji szklonej Praca szkoły opiera się na Programie Wychowawczym i Programie Profilaktyki, które opracowano i zatwierdzono zgodnie z przepisami prawa. Na początku roku szkolnego wychowawcy klas wspólnie z uczniami opracowali kontrakty, które zawierają prawa i obowiązki wraz z wykazem pożądanych zachowań. Uczniowie zostali również zapoznani z regulaminami obowiązującymi w szkole. Szkoła podjęła wiele działań mających na celu poprawę bezpieczeństwa. Tygodniowy rozkład zajęć edukacyjnych jest skorelowany z harmonogramem przywozu i odwozu uczniów. W budynku zainstalowano monitoring wizyjny. W bieżącym roku szkolnym w Planie Szkoły Promującej Zdrowie zaplanowano realizację zagadnień pod hasłem „Agresji mówimy STOP”. Odbyło się spotkanie z policjantem. Pracownik PPPP w Kraśniku przeprowadził pedagogizację rodziców nt. źródeł i przejawów agresji wśród dzieci. Zorganizowano obchody Dnia bez papierosa, ramach którego odbył się konkurs plastyczny i zaprezentowano inscenizację pt. „Kopciuch”. Uczniowie oglądali spektakle o tematyce profilaktycznej („Nad przepaścią”, „Poskromienie złośnika”, „Tęcza zdarzeń”). Nauczyciele realizują zagadnienia zawarte w planach oraz reagują na przejawy zachowań agresywnych, o czym świadczą zapisy dokonane w dziennikach lekcyjnych. Na bieżąco monitorują zachowanie uczniów. W przypadku łamania obowiązujących zasad przeprowadzają rozmowy i pogadanki z uczniami oraz informują rodziców. W trudnych sprawach kierują uczniów do pedagoga szkolnego. Zachowania uczniów były przedmiotem spotkań zespołów nauczycieli uczących w klasach IV-VI szkoły podstawowej i I-III gimnazjum. Wychowawcy klas I-III szkoły podstawowej na zajęciach kształcenia zintegrowanego realizują tematy dotyczące bezpieczeństwa i respektowania norm społecznych np.: Klasa I - „Pierwszy dzień w szkole – kultura zachowania” „Moje prawa i obowiązki – układanie klasowego regulaminu” Klasa II –„Bądźmy ostrożni! Bądźmy rozważni!” „Odkrywamy prawdę o sobie (katalog zasad postępowania)” Klasa III – „Bezpieczna szkoła i okolica” 31 „Wspólnie łatwiej” Natomiast wychowawcy klas IV-VI i I-III gimnazjum realizują wspomnianą tematykę na godzinach z wychowawcą np.: Klasa IV – „Poznajemy się i współpracujemy w grupie - normy społeczne” Klasa V – „Jakie mamy prawa i obowiązki?” „Zachowania pozytywne i negatywne w szkole i poza nią” Klasa VI – „Kultura języka, stroju i zachowania” „Kochaj bliźniego swego jak siebie samego czyli rzecz o zapobieganiu Przemocy i agresji” Klasy I – „Bezpieczna i przyjazna szkoła” „Agresja – co z tego będziesz miał?” Klasa II – „Przeciwdziałamy przemocy i agresji” „Prawa człowieka” Klasa III – „Zapoznanie z kodeksem ucznia” „Jak nie wpaść w uzależnienie”. Z analizy protokołów z posiedzeń rady pedagogicznej wynika, że uczniowie nie sprawiają większych problemów wychowawczych, o czym świadczą zestawienia ocen zachowania: - klasyfikacja roczna 2008/2009 – 36% uczniów uzyskało ocenę wzorową, 32% - ocenę bardzo dobrą, 25% - ocenę dobrą, 7% - ocenę poprawną. Nie było ocen nieodpowiednich i nagannych; - klasyfikacja roczna 2009/2010 – 23% uczniów uzyskało ocenę wzorową, 46% - ocenę bardzo dobrą, 16% - ocenę dobrą, 12% - ocenę poprawną. Nie było ocen nieodpowiednich i nagannych; - klasyfikacja roczna 2010/2011 – 23% uczniów uzyskało ocenę wzorową, 45% - ocenę bardzo dobrą, 30% - ocenę dobrą, 2% - ocenę poprawną. Nie było ocen nieodpowiednich i nagannych. Powyższe dane pokazują, że nie ma ocen najniższych, czyli nagannych i nieodpowiednich i ubywa ocen poprawnych. Rekomendacje: 1. Prowadzić lekcje wychowawcze, w których uczniowie opanowaliby techniki pozwalające rozładować emocje, a w szczególności agresję słowną. 2. W dalszym ciągu monitorować zachowania uczniów podczas przerw międzylekcyjnych wewnątrz budynku i na placu wokół szkoły. 3. Wspierać rodziców w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i skutecznej komunikacji z dziećmi poprzez organizowanie pogadanek, prelekcji i spotkań ze specjalistami (pedagogiem, psychologiem). 4. Dążyć do skutecznego rozwiązywania problemów związanych z nieprzestrzeganiem norm społecznych (np. poprzez spotkania mediacyjne z uczniami, z uczniami i rodzicami, zwiększenie współpracy z przedstawicielami PPP oraz Policji). 32
