Zasady prowadzenia i dokumentowania oceny

Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Zasady prowadzenia i
dokumentowania oceny ryzyka w
procesie projektowania maszyn z
wykorzystaniem programu
eksperckiego PRO-M
dr inż. Marek Dźwiarek
mgr inż. Andrzej Biernacki
IV Sympozjum Bezpieczeństwa Maszyn, Urządzeń i Instalacji
Przemysłowych, 17-19.09.2008 r.
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Zasady ogólne
• ocena ryzyka jest ciągiem logicznych kroków
mających na celu określenie, w
usystematyzowany sposób, ryzyka związanego z
obsługą maszyn
• podstawowe zasady prowadzenia i
dokumentowania oceny ryzyka przedstawione są
w normie PN-EN 14121-1:2008
• przy prowadzeniu oceny ryzyka szczególna
uwagę należy zwrócić na systematyczność
prowadzonych działań oraz ich
udokumentowanie
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Metodyka prowadzenia oceny ryzyka
Hierarchia doboru środków ochronnych:
• Konstrukcja bezpieczna sama w sobie,
• Stosowanie technicznych i
uzupełniających środków ochronnych
• Informowanie o ryzyku resztkowym
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Metodyka prowadzenia oceny ryzyka
OCENA RYZYKA
Identyfikacja
maszyny
Określenie ograniczeń
dotyczących maszyny
Identyfikacja
zagrożeń
Oszacowanie
ryzyka
NIE
Czy, zgodnie z celem
dyrektywy, wymagane jest
zmniejszenie ryzyka,
Informacja o
ryzyku resztkowym
Sporządzenie
dokumentacji
REDUKCJA
RYZYKA
TAK
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Charakterystyka programu PRO-M
• program ma strukturę modułową
• moduł główny stanowi narzędzie
zarządzania procesem oceny
ryzyka,
• moduły szczegółowe dotyczą
zagrożeń najczęściej
występujących przy maszynach
PYŁOWYCH
DOKUMEN
TACJA
DOKUMEN
TACJA
BIOMEHCANICZNYCH
WYBUCHEM
DOKUMEN
TACJA
DOKUMEN
TACJA
HAŁASEM
DOKUMEN
TACJA
ZWIĄZANYCH Z
NIESPRAWNOŚCIĄ
SYSTEMU STEROWANIA
ELEKTRYCZNYCH
DOKUMEN
TACJA
DOKUMEN
TACJA
MECHANICZNYCH
DOKUMEN
TACJA
MODUŁY DOTYCZĄCE
POSZCZEGÓLNYCH ZAGROŻEŃ
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Charakterystyka programu PRO-M
MODUŁ GŁÓWNY
DOKUMENTACJA WYMAGANA DYREKTYWĄ 2006/42/WE
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Charakterystyka programu PRO-M
START PROGRAMU
Logowanie użytkownika
Czy nowy projekt?
Nie
Tak
Edycja
danych
Wprowadzenie danych
identyfikacyjnych projektu
Wstępne dane o ograniczeniach
dotyczących maszyny
Wstępna identyfikacja zagrożeń
Uszczegóławianie
zapisów
Ocena ryzyka wg poszczególnych modułów na
kolejnych etapach projektowania
Dokument podsumowujący w każdym module ze
wskazaniem zasadniczych wymagań bezpieczeństwa
Lista kontrolna zasadniczych wymagań bezpieczeństwa
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Struktura modułu głównego
MODUŁ GŁÓWNY
- identyfikacja projektu
-Opis
opis ograniczeń
ograniczeń dotyczących
dotyczących maszyny,
maszyny, w
w tym
tym
zamierzonego używania i możliwego do przewidzenia w
uzasadniony sposób niewłaściwego jej użycia
- identyfikacja zagrożeń wg PN-EN 1050 (lista kontrolna)
Moduły szczegółowe dotyczące poszczególnych zagrożeń
Wykaz zasadniczych wymagań bezpieczeństwa (lista
kontrolna)
DOKUMENTACJA WYMAGANA DYREKTYWĄ 2006/42/WE
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Zarządzanie procesem oceny ryzyka w programie PRO‑M
• administrator: zarządza systemem, tworzy listę
użytkowników systemu, nadaje uprawnienia, konfiguruje
system, zarządza projektami (kontroluje stan realizacji,
archiwizuje zakończone), wskazuje projektantów
• główny projektant: tworzy i edytuje projekt, zarządza oceną
ryzyka z poziomu modułu głównego, przeprowadza wstępną
identyfikację zagrożeń, nadaje uprawnienia pozostałym
osobom uczestniczącym w projekcie, tworzy ostateczną
dokumentację z oceny ryzyka
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Zarządzanie procesem oceny ryzyka w programie PRO‑M
• projektant: ma uprawnienia dostępu do modułu
(zagrożenia) wskazanego przez głównego projektanta,
przeprowadza ocenę ryzyka w ramach danego modułu,
tworzy dokumentację z przeprowadzonej oceny oraz
przekazuje wyniki końcowe do modułu głównego
• walidator: ma uprawnienia dostępu do modułu wskazanego
przez administratora (standardowo posiada uprawnienia do
zagrożeń związanych z niesprawnością systemu sterowania),
przeprowadza walidację projektu i sprawdza dokumentację
wytworzoną przez projektanta
• edytor baz danych: ma uprawnienia do modyfikacji i
uzupełniania baz danych
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Tworzenie i edycja projektu
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Identyfikacja zagrożeń
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Informacja o ryzyku resztkowym
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Listy kontrolne wymagań zasadniczych
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Efekt końcowy programu PRO-M
• wykazanie, że zastosowano wszelkie dostępne środki w celu
zredukowania ryzyka związanego z obsługą maszyny
• udokumentowanie tego poprzez sporządzenie wymaganej przez
dyrektywę maszynową dokumentacji z oceny ryzyka pokazującej
zastosowaną procedurę:
 opis środków zapobiegawczych wdrożonych w celu
wyeliminowania rozpoznanych zagrożeń lub zmniejszenia
ryzyka oraz, w stosownych przypadkach, wskazanie ryzyka
resztkowego związanego z maszyną
 wykaz zasadniczych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i
bezpieczeństwa, które mają zastosowanie do maszyny
Narzędzia metodyczne wspierające ocenę
ryzyka w procesie projektowania maszyn
Zasady prowadzenia i dokumentowania oceny
ryzyka przy projektowaniu maszyn z
wykorzystaniem programu eksperckiego PRO-M
Dziękuję za uwagę
dr inż. Marek Dźwiarek
mgr inż. Andrzej Biernacki
IV Sympozjum Bezpieczeństwa Maszyn, Urządzeń i Instalacji
Przemysłowych, 17-19.09.2008 r.