przeglad_seks_18 - Przegląd Seksuologiczny

ORGAZM U KOBIET
CHORYCH NA
CUKRZYC¢
lek. med. Marta Matusiak-Kita,
prof. dr hab. med. Zygmunt Zdrojewicz
Streszczenie
Wed∏ug przeprowadzonych badaƒ cukrzyca dotyka wiele sfer ˝ycia, tak˝e seksualnà. Pomimo tego w
literaturze i praktyce lekarskiej poÊwi´ca si´ zbyt ma∏o miejsca zdrowiu seksualnemu kobiet dotkni´tych
tà chorobà. Udowodniono zwiàzek cukrzycy z wyst´powaniem zaburzeƒ orgazmu u kobiet. Niniejsze opracowanie stanowi przeglàd aktualnych poglàdów i opinii na temat wp∏ywu patologii wyst´pujàcych w cukrzycy
na seksualnoÊç i odczuwanie orgazmu przez kobiety.
S∏owa kluczowe:
orgazm, zaburzenia orgazmu, zaburzenia seksualne, cukrzyca
ORGASM IN DIABETIC WOMEN
According to reports diabetes mellitus influences life function, sexual too. However sexual health of women
with diabetes has received too little attention in literature and medical practice. The link between diabetes and female orgasmic dysfunction has been established.
The paper is a review of current views and opinions concerning effects of diabetic pathology on female sexuality and orgasmic sensation.
Key words:
orgasm, orgasmic dysfunction, sexual dysfunction, diabetes mellitus
PRACA RECENZOWANA
Zdrowie seksualne jest wa˝nym, lecz
cz´sto zaniedbywanym, elementem ˝ycia
ludzkiego. Udowodniono zwiàzek zaburzeƒ seksualnych z licznymi chorobami,
zw∏aszcza przewlek∏ymi, mi´dzy innymi
cukrzycà [1-3]. Istniejà doÊç liczne pozycje
piÊmiennictwa na temat zaburzeƒ erekcji
i wstecznej ejakulacji u m´˝czyzn,
natomiast dane dotyczàce zaburzeƒ seksualnych u kobiet sà dosyç ubogie [3, 4,
5-9]. Na zaburzenia seksualne u m´˝czyzn
chorych na cukrzyc´ majà wp∏yw: choroby
naczyƒ, nieprawid∏owoÊci endokrynologiczne, problemy psychologiczne, zaburzenia neurologiczne oraz leki przeciwcukrzycowe i zwiàzane z nimi dzia∏ania
niepo˝àdane. Chocia˝ badania poÊwi´cone wp∏ywowi cukrzycy na seksualnoÊç
kobiet nie sà tak liczne, wiadomo, ˝e cz´stoÊç wyst´powania powik∏aƒ cukrzycy
u kobiet jest podobna jak u m´˝czyzn.
Mo˝na wi´c przypuszczaç, ˝e cz´stoÊç
wyst´powania zaburzeƒ sfery seksualnej
jest tak˝e porównywalna [10].
Przeglàd Seksuologiczny, kwiecieƒ/czerwiec 2009, nr 18
lek. med. Marta
Matusiak-Kita
I Katedra i Klinika
Ginekologii i Po∏o˝nictwa
Akademia Medyczna
we Wroc∏awiu
prof. dr hab. med.
Zygmunt
Zdrojewicz
Katedra i Klinika
Endokrynologii,
Diabetologii
i Leczenia Izotopami
Akademia Medyczna
we Wroc∏awiu
15
Po raz pierwszy temat ten poruszy∏
Kolodny w 1971 r. [11]. Wyniki przeprowadzonych badaƒ sugerujà, ˝e u kobiet chorujàcych na cukrzyc´ istnieje wy˝sze ryzyko
wystàpienia zaburzeƒ seksualnych ni˝ u
kobiet zdrowych [10, 12, 13]. Stwierdzono
zale˝noÊç mi´dzy czasem trwania cukrzycy,
a wyst´powaniem zaburzeƒ w sferze seksualnej. ZdolnoÊç osiàgania orgazmu,
cz´stoÊç odbywania stosunków p∏ciowych,
stopieƒ nawil˝enia pochwy sà odwrotnie
proporcjonalne do czasu trwania choroby
i wieku pacjentek. Wed∏ug niektórych autorów stopieƒ metabolicznej kontroli cukrzycy
nie ma istotnego zwiàzku z powy˝szymi
zaburzeniami. Zauwa˝ono jednak dodatnià
korelacj´ mi´dzy wagà kobiet i obwodem
bioder a cz´stoÊcià wspó∏˝ycia i libido.
Kobiety z szerszymi biodrami ch´tniej oddajà si´ przyjemnoÊciom sfery seksu i osiàgajà zadowolenie, posiadajà równie˝ wi´kszà
wra˝liwoÊç okolicy ∏echtaczki. Rodzaj zastosowanego leczenia przeciwcukrzycowego
wydaje si´ nie mieç wp∏ywu na funkcje seksualne, bez wzgl´du na to czy jest to leczenie dietetyczne, preparatami doustnymi czy
insulinoterapia. Stwierdzono równie˝, ˝e
ani typ cukrzycy, ani towarzyszàce jej nadciÊnienie, dyslipidemia, obwodowa neuropatia, nie przyczyniajà si´ do zaburzeƒ orgazmu, w przeciwieƒstwie do wysokiego BMI,
wspó∏istnienia choroby wieƒcowej, retinopatii i nefropatii [9, 14].
Problemy z osiàgni´ciem orgazmu
i zmniejszonà wra˝liwoÊç ∏echtaczki u kobiet
chorych na cukrzyc´ potwierdzono niejednokrotnie w literaturze. Na orgazm, b´dàcy
punktem kulminacyjnym aktu p∏ciowego,
sk∏adajà si´ ró˝ne elementy, m.in.: postrzeganie w∏asnej seksualnoÊci, relacje z partnerem, w∏asna samoocena, po˝àdanie. Badania wykaza∏y, ˝e cukrzyca dotyka wiele sfer
˝ycia seksualnego [11-18]. Pomimo, ˝e kobiety chore na cukrzyc´ majà ten sam poziom zainteresowania seksem i po˝àdania
jak kobiety zdrowe, to rzadziej podejmujà
próby wspó∏˝ycia. Pacjentki te charakteryzuje zwykle negatywne nastawienie do choroby, poczucie mniejszej wartoÊci zwiàzane
z cukrzycà oraz ma∏e zadowolenie z terapii
i jej niekorzystny wp∏yw na ˝ycie codzienne.
Znaczàcy w osiàgni´ciu przyjemnoÊci w sferze seksualnej jest nastrój, a depresja cz´sto
16
towarzyszy zaburzeniom metabolicznym, co
t∏umaczy niskà ocen´ jakoÊci zwiàzku
i mniejszà aktywnoÊç seksualnà. Niektóre
pacjentki unikajà zbli˝eƒ, obawiajàc si´ niechcianej cià˝y lub tego, ˝e choroba mo˝e
przenieÊç si´ na partnera [2, 3, 9, 12]. Zarówno w cukrzycy typu 1 jak i typu 2 stwierdzono zmniejszone nawil˝enie pochwy,
które jest wynikiem neuropatii. Gdy jest ono
niewystarczajàce, penetracja mo˝e powodowaç dyskomfort i ból, podczas stosunku,
utrudniajàc osiàgni´cie orgazmu. Dyspareunia wynika tak˝e ze zmian w obr´bie
nerwów i naczyƒ wyst´pujàcych u pacjentek
chorych na cukrzyc´ lub atonii p´cherza i
jego przepe∏nieniem [3, 5, 9, 12, 13], a suchoÊç
pochwy i cukrzyca sama w sobie zwi´ksza
ryzyko infekcji uk∏adu moczowo-p∏ciowego
[9, 19].
Podczas pobudzenia seksualnego wytwarzany jest przez nerwy tlenek azotu. Poprzez
aktywacj´ enzymu cyklazy guaninowej i wytwarzanie cGMP – cyklicznego monofosforanu guanozyny – powoduje rozszerzanie naczyƒ krwionoÊnych i przep∏yw krwi do okolic
pochwy u kobiet. Neuropatia mo˝e hamowaç
aktywacj´ tlenku azotu wp∏ywajàc na reakcj´
naczyniowà podczas stymulacji. Obni˝ony
poziom tlenku azotu jest zwiàzany z wyst´pujàcymi w przebiegu cukrzycy zmianami w
naczyniach i w∏óknach nerwowych. U kobiet
odpowiada on za niewystarczajàce ukrwienie
narzàdów p∏ciowych, obni˝ajàc zdolnoÊç reakcji seksualnych i trudnoÊç w odczuwaniu
orgazmu [10].
W
badaniach
eksperymentalnych,
na modelach mysich chorych na cukrzyc´,
wykazano obni˝onà ekspresj´ arginazy 1
i Êródb∏onkowej syntazy tlenku azotu
– enzymów niezb´dnych w reakcjach prowadzàcych do pobudzenia seksualnego,
powodujàcych rozluênienie mi´Êni, b´dàce
jednà z faz orgazmu [9, 20].
Wed∏ug innych êróde∏ niedostateczne
nawil˝enie pochwy stwierdza si´ u oko∏o
10% kobiet chorujàcych na cukrzyc´. Z du˝ym prawdopodobieƒstwem jest ono odzwierciedleniem patologii w obr´bie naczyƒ.
W momencie podniecenia nast´puje przekrwienie tkanek pochwy i jej okolic. ¸echtaczka powi´ksza si´, pot´gujàc wra˝liwoÊç
Przeglàd Seksuologiczny, kwiecieƒ/czerwiec 2009, nr 18
podczas stymulacji. Zaburzenia w ukrwieniu
pochwy i suchoÊç pochwy skutkujà zmianami atroficznymi, bolesnym wspó∏˝yciem
i problemami w osiàgni´ciu orgazmu. Kobiety skar˝à si´, ˝e ich ∏echtaczka jest pozbawiona wra˝liwoÊci, jakby by∏a „martwa” [9,
10, 12, 21].
na cukrzyc´ i skupienie si´ nie tylko na
leczeniu, ale równie˝ na fizjologii zaburzeƒ sfery ˝ycia intymnego zwiàzanych z
tà jednostkà chorobowà i ich zapobieganiu
[9, 23]. ◗
PiÊmiennictwo
Kobiety chore na cukrzyc´ odczuwajà
s∏abszy pop´d p∏ciowy, a cz´stotliwoÊç ich
orgazmów jest ni˝sza w porównaniu z grupà
kobiet zdrowych. W wyniku przeprowadzonych badaƒ stwierdzono brak zainteresowania seksem u 66% kobiet, zmniejszonà wra˝liwoÊç narzàdów p∏ciowych u 36%, dyspareuni´ u 43%, suchoÊç pochwy u 70%, niezdolnoÊç osiàgni´cia orgazmu u 50%,
zmniejszony pop´d u 64%, zaburzony obraz
w∏asnej seksualnoÊci u 40% i brak zupe∏nej
przyjemnoÊci ze wspó∏˝ycia u 47% [10, 21].
Porównujàc kobiety z cukrzycà typu 1 i 2
zaobserwowano spadek: po˝àdania, wilgotnoÊci pochwy i cz´stoÊci orgazmów w drugiej grupie badanych [22]. Istnieje teoria, ˝e
problemy seksualne u pacjentek chorych
na cukrzyc´ majà przede wszystkim pochodzenie psychologiczne, a nie organiczne.
Brak poczucia w∏asnej atrakcyjnoÊci zwiàzany z przyrostem wagi i oszpeceniem w
miejscach iniekcji, poczucie osamotnienia
oraz braku akceptacji i zrozumienia ze
strony partnera uwa˝a si´ za g∏ówne przyczyny zaburzeƒ orgazmu [10, 21].
Wiele kwestii zwiàzanych z cukrzycà
mo˝e prowadziç do zmian w reakcjach seksualnych kobiet cierpiàcych na t´ chorob´.
Wahania w poziomach glukozy mogà prowadziç do znu˝enia i stanów zapalnych
sromu, skutkujàc bolesnymi stosunkami
i obni˝onà zdolnoÊcià osiàgania doznaƒ
seksualnych. Patologia w obr´bie naczyƒ
i neuropatia w po∏àczeniu z podwy˝szonym
st´˝eniem androgenów, szczególnie u kobiet z cukrzycà typu 2, ma prawdopodobnie
niekorzystny wp∏yw na seksualnoÊç i odczuwanie orgazmu [10]. Jak pokazujà wyniki
przeprowadzonych badaƒ cukrzyca ma
istotne znaczenie w powstaniu zaburzeƒ
seksualnych. W zwiàzku ze zwi´kszajàcym
si´ zachorowaniem na cukrzyc´ oraz coraz
wi´kszà ÊwiadomoÊcià pacjentek, konieczne staje si´ poÊwi´cenie wi´kszej uwagi
zdrowiu seksualnemu chorych cierpiàcych
1. Jovanovic L. (2002) Finally, it is our turn. Diabetes Care 25, 787-788.
2. Enzlin P., Mathieu C.H., Van den Bruel A., Vanderschueren D. (2003)
Prevalence and predictors of sexual dysfunction in patients with type 1
diabetes. Diabetes Care 26, 409-514.
3. Benduch M., Otto-Buczkowska E. (2003) Zaburzenia seksualne u kobiet
chorych na cukrzyc´. Gin. Prakt. 11(5), 32-33.
4. Fedele D., Bortolotti A., Coscelli C., Santeusanio F. i in. (2000) Erectile
dysfunction in type 1 and type 2 diabetics in Italy. Int. J. Epidemiol. 29,
524-531.
5. Nappi R., Salonia A., Traish A.M. i in. (2005) Clinical biologic physiologies of women sexual dysfunction. J. Sex. Med. 2, 4-25.
6. Salonia A., Lanzi R., Scavini M. i in. (2006) Sexual function and endocrine
profile in fertile women with Type 1 diabetes. Diabetes Care 29, 312-316.
7. Mercer C.H., Fenton K.A., Johnson A.M. i in. (2003) Sexual function
problems and help seeking behavior in Britain: National Probability
Sample Survey. BMJ 327, 426-427.
8. Hatzichristou D., Rosen R.C., Broderick G. i in. (2004) Clinical evaluation
and management strategy for sexual dysfunction in men and women. J.
Sex. Med. 1, 49-57.
9. Olarinoye J., Olarinoye A. (2008) Determinants of sexual function among
women with type 2 diabetes in a Nigerian population. J. Sex. Med. 5,
878-886.
10. Rutherford D., Collier A. (2005) Sexual dysfunction in women with diabetes
mellitus. Gynaecol Endocrinol. 21(4), 189-192.
11. Kolodny R.C. (1971) Sexual dysfunction in diabetic females. Diabetes
20, 557-559.
12. Enzlin P., Matthieu C., van den Bruel A. i in. (2002) Sexual dysfunction in
women with Type 1 diabetes. Diabetes Care 25, 672-677.
13. Erol B., Tefekli A., Ozbey I. i in. (2002) Sexual dysfunction in Type 2
diabetic females: A comparative study. J. Sex. Marital. Ther. 28, 55-62.
14. Abu Ali R.M., Al Hajeri R.M. i in. (2008) Sexual dysfunction in Jordanian
diabetic women. Diabetes Care 31, 1580-1581.
15. Sand M., Fisher W.A. (2007) Women’s endorsement of models of
female sexual response: The nurses sexuality study. J. Sex. Med. 4, 708-719.
16. Grazziottin A. (2007) Prevalence and evaluation of sexual health
problems-HSDD in Europe. J. Sex. Med. 4 (3 suppl), 211-219.
17. Tieffer L., Hall M., Tavris C. (2002) Beyond dysfunction: A new view of
women’s sexual problems. J. Sex. Marital. Ther. 28, 225-237.
18. Meston M.C., Frohlich P.F. (2001) Update on female sexual function.
Curr Opin. Urol. 11, 603-609.
19. Basson R., Brotto L.A., Laan E. i in. (2005) Assessment and management
of women’s sexual dysfunctions: Problematic desire and arousal. J. Sex.
Med. 2, 291-300.
20. Kim N.N., Stankovic M., Cushman T.T. i in. (2006) Streptozotocin-induced diabetes in the rat is associated with changes in vagina hemodyna
-mics, morphology and biochemical markers. BMC Physiol. 6, 4-12.
21. Meeking D.R. i in. (1998) Sexual dysfunction and sexual health concerns
in women with diabetes. Sexual Dysfunction 1, 83-87.
22. Schreiner-Engel P., Schiavi R.C., Vietorisz D., Smith H. (1987) The
differential impact of diabetes type on female sexuality. J. Psychosom.
Res. 31, 23-33.
23. Goldstein I. (2007) Current management strategies of the postmenopausal
patient with sexual health problems. J. Sex. Med. 4 (3 suppl), 235-253.
Przeglàd Seksuologiczny, kwiecieƒ/czerwiec 2009, nr 18
17