Rozwój e-govermentu w Polsce - Biuro Studiów i Ekspertyz

KANCELARIA SEJMU
BIURO STUDIÓW
I EKSPERTYZ
WYDZIAŁ ANALIZ
EKONOMICZNYCH I
SPOŁECZNYCH
Rozwój e-government’u w Polsce
Czerwiec 2004
Adam Kucharz
Informacja
Nr 1057
W informacji zaprezentowano ważny dla budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce element „e-government”, czyli realizację usług
publicznych drogą elektroniczną. Skonfrontowano pozycję Polski w
tej dziedzinie z pozycją krajów europejskich i pozaeuropejskich.
BSiE
1
1. Wstęp
Ogół spraw, związanych z problematyką społeczeństwa informacyjnego (w tym zagadnienia e-government od grudnia 1999 r. łączy się w Unii Europejskiej z inicjatywą eEurope–
An information society for all, zapoczątkowaną przez przewodniczącego Komisji
Europejskiej Romana Prodiego. Inicjatywa wyznaczyła dziesięć obszarów działań, w tym
wykorzystanie technologii informatycznych i telekomunikacyjnych do usprawnienia
komunikacji obywateli z administracją publiczną. Na posiedzeniu Rady Unii Europejskiej w
Lizbonie, w marcu 2000 r., przyjęto strategię1 budowy do 2010 r. najbardziej konkurencyjnej
i dynamicznej, bazującej na wiedzy, gospodarki świata. Jednocześnie podano sześć
priorytetów, których realizacja pozwoli osiągnąć ten cel. Kolejnym krokiem było przyjęcie
podczas szczytu Unii Europejskiej w Feira w czerwcu 2000 r. planu działania eEurope 2002,
określającego działania do końca 2002 r. Komisja Europejska przyjęła, jako cele strategiczne:
tworzenie przyjaznego społeczeństwa informacyjnego, rozumianego jako wprowadzenie
obywateli Europy, szkół, przedsiębiorstw i administracji publicznej w fazę nowej gospodarki,
wspieranie rozwoju nowych technologii informatycznych i telekomunikacyjnych oraz
wzmocnienie spójności socjalnej. Program działania na lata następne, do końca 2005 r., został
zaakceptowany przez Radę Europejską już w czerwcu 2002 r. w Sewilli i wszedł w życie pod
nazwą e-Europe 2005: An information society for all. Zadania programu e-Europe 2005 to
stworzenie do końca 2005 r. nowoczesnych usług internetowych: rządowych e-government,
edukacyjnych e-learning i zdrowotnych e-health oraz udostępnienie szerokiej publiczności
niedrogich, bezpiecznych i szybkich stałych łączy internetowych.
Problem budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce uzyskał należytą rangę w
chwili podjęcia przez Sejm, w dniu 14 lipca 2000 r., Uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie budowania podstaw społeczeństwa informacyjnego w Polsce. Sejm stwierdził
w tym dokumencie, iż obowiązujący system prawny i polityka rządu nie tworzą dostatecznych warunków, by w pełni wykorzystać możliwości rozwoju społeczeństwa informacyjnego.
Rząd został wezwany do przedstawienia, w trybie pilnym, do końca września 2000 r. założeń
strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce. Rząd, realizując wymienioną
uchwałę, przedłożył Sejmowi, w dniu 28 listopada 2000 r., dokument Cele i kierunki rozwoju
społeczeństwa informacyjnego w Polsce, który uwzględniał wszystkie zagadnienia wymienione w uchwale. Ponadto, rząd zobowiązał się do przedłożenia, do 31 maja 2001 r., stworzonej na wzór podjętej przez Unię Europejską inicjatywy eEurope, Strategii rozwoju społeczeń1
tzw. strategia lizbońska.
2
BSiE
stwa informacyjnego w Polsce na lata 2001-2006 – ePolska. Dokument ten został przedstawiony 11 września 2001 r. Plan ten podlega corocznej aktualizacji.
Z dniem 1 kwietnia 2003 r. zostało utworzone Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, którego działania mają m.in. doprowadzić do przekształcenia i dostosowania polskiej gospodarki
do wymogów gospodarki elektronicznej oraz przyczynić się do rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Ministerstwo przejęło również koordynację strategii ePolska, z jednoczesną
zmianą nazwy na Strategia informatyzacji RP.
13 stycznia 2004 r. Rada Ministrów przyjęła najnowszy dokument dotyczący informatyzacji Polski pt. Strategia informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata 20042006 [5], który określa obszary i priorytety informatyzacji Polski. W dokumencie tym pojęcie
e-government zostało zdefiniowane, jako usługi publiczne2 realizowane drogą elektroniczną.
Wskazano tam na zintegrowaną platformę usług administracji publicznej dla społeczeństwa
informacyjnego3, jako na działanie o największym, szczególnie istotnym dla informatyzacji
Polski znaczeniu.
2. „Wrota Polski”
Wstępna koncepcja projektu Wrota Polski zakłada przeniesienie na platformę elektroniczną 26 podstawowych usług publicznych4. W pierwszej kolejności ma to być sześć usług
dla obywateli:
– składanie deklaracji, informacji i innych dokumentów w celu rozliczenia podatków,
wynikających z ustaw podatkowych dotyczących, między innymi, podatku dochodowego od
osób fizycznych i podatku od czynności cywilnoprawnych,
– przeszukiwanie ofert pracy i pomoc w jej znalezieniu,
– uzyskanie prawa do wypłat zasiłków z ZUS-u,
– uzyskanie dowodu osobistego, prawa jazdy i paszportu,
– dostęp do katalogów bibliotek publicznych i ich przeszukiwanie,
– zapisanie się na wizytę u lekarza,
oraz pięć usług dla firm:
– rejestracja oraz rozliczenia, dotyczące obowiązku ubezpieczenia społecznego pracowników,
– głoszenia celne,
– składanie deklaracji, informacji i innych dokumentów w celu rozliczenia podatków,
wynikających z ustaw podatkowych, dotyczących między innymi podatku dochodowego od
osób prawnych, VAT-u i akcyzy oraz zgłoszeń celnych,
– przekazywanie danych statystycznych,
– udział w zamówieniach publicznych.
Uważa się, ze stworzenie odpowiedniej platformy komunikacji elektronicznej między
obywatelem a urzędem i między firmą a urzędem spowoduje zwiększenie o 10% rzeczywi-
2
Usługi publiczne definiuje się jako usługi świadczone przez organy administracji publicznej na rzecz obywateli
oraz organizacji, a także inne formy komunikacji pomiędzy organami administracji publicznej a obywatelami i
organizacjami, służące realizacji zadań administracji publicznej lub wywiązywaniu się obywateli i organizacji z
obowiązków wobec państwa [3].
3
Więcej o budowie społeczeństwa informacyjnego w Polsce można przeczytać w Informacji BSiE nr 1056,
Adam Kucharz, Budowa społeczeństwa informacyjnego w Polsce, czerwiec 2004 r. [8].
4
Podstawowe usługi publiczne to zbiór usług publicznych o największym znaczeniu dla obywateli i firm, inicjatywa eEurope wymienia 20 grup usług; w wersji bardziej szczegółowej przyjęto dla Polski 26 grup usług.
BSiE
3
stej5, a o 40 % potencjalnej efektywności pracy administracji. Miarą efektywności będzie szereg wskaźników czasowych i kosztowych, w tym średni czas oczekiwania na załatwienie
sprawy.
Realizacja projektu „Wrota Polski”, powinna usprawnić przepływ informacji w zakresie
ponad 500 milionów transakcji rocznie na styku administracja-obywatel i administracja-firma.
Powinna też zaowocować, w perspektywie trzyletniej, dużymi oszczędnościami finansowymi
dla państwa:
– 1,5 mld złotych rocznie w związku z rozliczaniem podatków,
– 240 mln złotych w przypadku uzyskiwania prawa do zasiłku (m.in. dzięki wymianie
danych między ZUS-em a urzędami skarbowymi),
– 12,5 mld złotych przy objęciu informatyzacją „małych” zamówień publicznych, które
obecnie są poza kontrolą Urzędu Zamówień Publicznych.
Realizacja projektu wymaga stosownego finansowania. Wstępne szacunki kosztów
opiewają na 300 mln euro w ciągu trzech lat (2004-2006) lub 9,6 złotego rocznie na jednego
mieszkańca6.
3. Przegląd wybranych inicjatyw związanych z realizacją programu Wrota Polski
Przeglądu dokonano w oparciu o dokument Strategia informatyzacji Rzeczypospolitej
Polskiej [5] oraz stosowne Raporty KBN [1].
3.1 Inicjatywy związane z udostępnianiem treści i usług na stronach internetowych
a) Przekazywanie do ZUS-u dokumentów, dotyczących ubezpieczeń społecznych. Po
pobraniu i zainstalowaniu programów Płatnik i Płatnik – przekaz elektroniczny oraz po certyfikacji, użytkownik uzyskuje możliwość weryfikacji i przekazywania wszystkich miesięcznych raportów, dotyczących ubezpieczeń pracowników w dwojaki sposób, albo za pomocą
ekstranetu – łączenie się przy pomocy specjalnego numeru bezpośrednio z siecią ZUS, albo
przez internet.
b) Biuletyn Informacji Publicznej, polegający na utworzeniu systemu stron internetowych7. Organy administracji i inne instytucje, między innymi związki zawodowe i partie polityczne, przekazują ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej niezbędne
informacje do zamieszczenia na stronie głównej biuletynu, natomiast zasadnicza część informacji udostępniana jest lokalnie, na stronach organów i instytucji, do których odnośniki znajdują się na stronie głównej (biuletyn jest dostępny pod adresem internetowym www.
bip.gov.pl).
c) Formularze rozliczeń podatkowych – Ministerstwo Finansów udostępnia na swojej
stronie internetowej pod adresem www.mf.gov.pl formularze rozliczeń podatkowych.
d) System Wspomagania Obsługi Zgłoszeń Celnych CELINA – istnieje możliwość
przyjmowania pocztą elektroniczną zgłoszeń celnych;
5
Przy ocenie rzeczywistej efektywności bierze się pod uwagę wszystkie formy świadczenia usług, nie tylko
elektroniczne, przy ocenie potencjalnej efektywności bierze się pod uwagę tylko elektroniczne świadczenie
usług.
6
Jest to kwota znacząco niższa niż w innych krajach, np. na budowę społeczeństwa informacyjnego przeznacza
się w przeliczeniu na jednego mieszkańca: 16 zł w Niemczech, 37 zł w Wielkiej Brytanii i 60 zł w USA.
7
System jest utworzony zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji
publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198).
4
BSiE
e) System Zintegrowanej Taryfy Celnej ISZTAR – dostarcza narzędzi do tworzenia i
utrzymywania bazy danych, która zawiera dane taryfowe, wyjaśnienia do taryfy celnej, informacje taryfowe itp.
f) Komponent Zintegrowanego Systemu Katastralnego – umożliwia wyszukiwanie różnic
między danymi z powiatowych baz geodezyjnych i gminnych ewidencji podatkowych, pozwala także na otrzymywanie komunikatów o zmianach wymiaru podatków od nieruchomości.
g) System Informatyczny Monitoringu i Kontroli Finansowej Funduszy Strukturalnych i
Funduszu Spójności – przeznaczenie zgodne z nazwą.
h) System Informatyczny do Obsługi Zadań Generalnego Inspektora Informacji Finansowej – zapobiega wprowadzaniu do obrotu finansowego nielegalnych wartości majątkowych.
i) Homologacje pojazdów.
j) Portal Pierwsza Praca – informacje na temat urzędów pracy, zakładania własnych
firm, praktyk i staży oraz wolontariatu.
k) Biuletyn Zamówień Publicznych w internecie – umożliwia m.in. umieszczanie za pośrednictwem internetu ogłoszeń w biuletynie.
l) SIMAP – program komputerowy, ułatwiający przeprowadzanie postępowań przetargowych.
m) Portal morski – powstaje strona Platforma logistyczna dla portów morskich i obrotu
portowo-morskiego.
n) Rejestr zakładów opieki zdrowotnej i aptek.
o) Udostępnianie informacji rolniczych – udostępnienie w internecie katalogu Centralnej
Biblioteki Rolniczej oraz katalogu polskich stron rolniczych.
p) Internetowy Serwis Informacji Turystycznej.
r) Infomaty – Urząd Służby Cywilnej zainstalował pilotażowe, multimedialne kioski, poprzez które udostępnia informacje o podstawowych usługach, świadczonych obywatelom
przez administrację.
3.2 Inicjatywy związane z tworzeniem baz danych
a) Centralna Baza Danych Ministerstwa Infrastruktury – kompleksowa baza danych o
transporcie.
b) Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców – system ma obejmować 20 usług ewidencji pojazdów, 13 usług ewidencji kierowców (we współpracy z Funduszem Ubezpieczeń
Gwarancyjnych).
c) Stworzenie systemu PESEL-2 – modyfikacja obowiązującego systemu PESEL.
d) Krajowa Ewidencja Podatników.
e) Zintegrowany System Ewidencji Straży Granicznej.
f) Krajowy System Informacyjny Policji.
g) Zintegrowany Pakiet Dokumentów Osobistych – MSWiA pracuje nad stworzeniem
systemu identyfikacji, opartym na jednym dokumencie identyfikacyjnym.
h) Zintegrowany System Zarządzania i Kontroli (IACS) – system pozwalający na stosowanie dopłat do produkcji rolnej.
BSiE
5
3.3 Inicjatywy związane z rozwojem wewnętrznej infrastruktury administracji publicznej
a) Zintegrowany System Informatyczny Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
b) Zintegrowany System Informatyczny Ministerstwa Skarbu Państwa.
c) System Rozliczeń Celno-Podatkowych i Księgowości Podatkowej ZEFIR w Izbach
Celnych.
d) POLTAX – system informatyczny, wspomagający wszystkie działania urzędów skarbowych związane z pobieraniem podatków. W jego skład wchodzą następujące podsystemy:
– REJESTRACJA: rejestracja, gromadzenie i utrzymywanie danych podmiotów na podstawie formularzy NIP,
– WYMIAR: decyzje dotyczące poszczególnych podatków,
– RACHUNKOWOŚĆ: ewidencja podatków,
– EGAPOLTAX: wspomaganie windykacji należności, prowadzonych przez urzędy
skarbowe,
– KONTROLA: planowanie kontroli,
– MANDATY: ewidencja mandatów karnych.
e) Sieci komputerowe MON.
f) System WIZA – KONSUL: wspomaganie czynności wizowych i konsularnych.
4. Przegląd i ocena internetowych stron administracji publicznej w Polsce
Poniżej przedstawiono niektóre wyniki badań, dotyczących stron internetowych administracji publicznej w Polsce, przeprowadzonych przez Zespół Internetu Obywatelskiego oraz
Ministerstwo Nauki i Informatyzacji we współpracy z firmą Capgemini Polska Sp. z o. o.
4.1 Badania przeprowadzone przez Zespół Internetu Obywatelskiego
Badanie jakości stron internetowych administracji publicznej za pomocą metody WAES8
rozpoczęto latem 2001 r., obejmując nim 196 krajów. W przypadku Polski badania prowadził
Zespół Internetu Obywatelskiego9. Ocenie poddano internetowe strony 15 ministerstw, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, 16 urzędów wojewódzkich i 14 urzędów marszałkowskich.
W ocenie zespołu główne zalety zaletami stron urzędów polskiej administracji publicznej to:
– obecność na stronach adresów, telefonów urzędów i adresów poczty elektronicznej
urzędników,
– bezpłatny dostęp do publikowanych materiałów,
– możliwość zachowania anonimowości przez użytkownika,
– duża ilość odnośników do innych adresów rządowych.
Zespół zwrócił również uwagę na negatywne cechy polskich publicznych stron www,
czyli:
– brak jednolitego nazewnictwa adresów,
– niewielka ilość formularzy do pobrania,
– brak formularzy, które można wypełnić bezpośrednio na stronie internetowej,
– niewielka liczba informacji w językach obcych,
– brak instrukcji odwołania się od decyzji urzędu.
8
Ang. Website Attribute Evaluation System – wielokryterialny system oceny stron internetowych; stosuje się 41
kryteriów podzielonych na dwie kategorie: przejrzystość oraz interaktywność strony, ocenia się m.in. jakość
usług, ale główny nacisk kładziony jest na jej zawartość.
9
W wyniku badania powstał raport Administracja publiczna w sieci 2002.
6
BSiE
W tabeli 1 przedstawiono ocenę, jaką uzyskały strony internetowe urzędów oceniane wg
WAES, przy czym uwzględniono tylko te urzędy, które osiągnęły próg 20 punktów.
Tabela 1. Ocena stron www wybranych urzędów wg WAES.
Nazwa urzędu
Ministerstwo Finansów
Śląski Urząd Marszałkowski
Ministerstwo Środowiska
KBN11
Ministerstwo Kultury
Ministerstwo Infrastruktury
MSWiA
Świętokrzyski Urząd Wojewódzki
MENiS
Ministerstwo Gospodarki12i
MPiPS13
MSZ
Kancelaria Premiera
Adres www
mf.gov.pl
silesia-region.pl
mos.gov.pl
mnii. gov.pl
mk. gov.pl
mi. gov.pl
mswia. gov.pl
kielce.uw.gov.pl
men.waw.pl
mpips. gov.pl
mpips.gov.pl
msz. gov.pl
kprm. gov.pl
Ocena10 w [pkt]
29
28
27
27
24
23
23
23
22
22
21
21
20
Źródło: opracowanie własne na podstawie [5].
4.2 Badania przeprowadzone przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji (MNiI)
oraz firmę Capgemini
Celem badania przeprowadzonego przez MNiI we współpracy z firmą Capgemini14 było
zbudowanie pełnego obrazu e-usług publicznych w Polsce. Badanie miało również stworzyć
możliwość systematycznego pomiaru stopnia rozwoju e-government w kraju oraz umożliwić
dokonywanie porównania do sytuacji w krajach europejskich. Projekt badawczy objął analizę
kilkuset stron internetowych krajowej administracji publicznej. Dokonano pomiaru stanu ich
zaawansowania, zawartości oraz funkcjonalności.
Wybrane wyniki badań przedstawiają się następująco:
a) dostępność stron www jednostek administracji publicznej wzrosła z 74% (2003 r.) do
95% (2004 r.) – tak wysoka wartość wskaźnika wynika jednak z faktu, iż badane były jedynie
urzędy i instytucje do poziomu urzędu miejskiego miasta wojewódzkiego; na poziomie powiatów i gmin dostępność stron jest zdecydowanie niższa,
b) jeszcze żadne województwo nie zaoferowało 50% poziomu usług publicznych on-line,
najlepiej rozwinięte województwa to pomorskie (45%) i świętokrzyskie (42%),
c) dwa województwa rozwijają usługi publiczne on-line zdecydowanie szybciej niż
reszta kraju, są to pomorskie i lubuskie,
d) połowa województw rozwija ofertę e-government w tempie poniżej 10 punktów procentowych rocznie, co oznacza 10-letni okres budowy oferty usług publicznych on-line,
e) tempo rozwoju e-government nie jest skorelowane z zamożnością poszczególnych regionów,
10
maksymalna ilość punktów możliwych do otrzymania wynosiła 41.
Atualnie Ministerstwo Nauki i Informatyzacji.
12
Aktualnie Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.
13
Patrz przypis 11.
14
w wyniku przeprowadzonego badania powstał raport Rozwój eGovernment w Polsce, 3 edycja badań
eEurope [10].
11
BSiE
7
f) za najlepiej rozwinięte pod względem e-government zostały uznane: urząd miasta
Gdańska (strona sześciojęzyczna, wiele spraw można załatwić poprzez formularze on-line)
oraz biblioteka uniwersytecka we Wrocławiu (możliwość dokonania rejestracji, wypożyczenia i nabycia publikacji on-line),
g) według stosowanej przez Komisję Europejską nowej skali ocen polski e-government
ma poziom rozwoju równy 2% – tylko taki procent usług publicznych w Polsce jest w pełni
dostępnych on-line,
h) obserwuje się wyraźną różnicę w poziomie rozwoju usług relatywnie prostych oraz
usług, których realizacja wymaga bardziej kompleksowego podejścia, np.: w usługach, związanych z rejestracją on-line różnica między Polską a Unią zmalała z 41 punktów procentowych w 2003 r. do 21 punktów procentowych w 2004 r., natomiast usługi on-line z grupy
„obsługa przychodów budżetowych” są nadal słabo rozwinięte, różnica wynosi 41 punktów
procentowych.
5. Korzystanie z internetowych stron rządowych w wybranych krajach
Badania nad korzystaniem przez obywateli z internetowych stron rządowych prowadzi
od 2001 r. firma TNS – Taylor Nelson Sofres. W 2001 r. firma przebadała 29 tys. dorosłych
obywateli z 28 krajów, w 2002 r. 29 tys z 31 krajów, a w 2003 r. 32 tys. z 32 krajów. W 2003
r. badaniami objęto 21 krajów europejskich, w tym Izrael i Turcję, 9 krajów Azji Pacyfiku i
dwa kraje Ameryki Północnej – USA i Kanadę. Kluczowe wyniki raportu z 2003 r. [4] sprowadzają się do następujących ustaleń:
– nastąpiła stabilizacja ilości osób, deklarujących korzystanie w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy z internetowych stron rządowych (GO15), w 2003 r. było to na poziomie 30%
dorosłej populacji, identycznie jak w 2002 r., podczas gdy w 2001 r. odsetek ten wynosił
26%,
– na przestrzeni lat 2002-2003, we wszystkich badanych krajach, nastąpił wzrost odsetka
obywateli, korzystających ze stron rządowych, za wyjątkiem Turcji i Wysp Owczych, gdzie
wystąpił spadek,
– największy wzrost odsetka populacji dorosłych, korzystających z GO wystąpił w Holandii, Danii, Finlandii, Norwegii, Hong Kongu, Hiszpanii i Łotwie (patrz tabela 1),
– wśród obywateli, wykorzystujących strony rządowe w różny sposób przeważają informations seekers (24 % dorosłej populacji), na drugim miejscu są downloaders (11%), a najmniejsza grupę stanowią consulters (4%),16
– jeśli chodzi o wymienione wyżej formy korzystania z GO to wyniki badań za lata 2002
i 2003 są identyczne (stabilizacja), natomiast uwzględniając wyłącznie kraje, które były objęte badaniem w roku 2002 i w roku 2003, należy odnotować wzrost wśród informations
seekers (z 23% w 2002 r. do 25 % w 2003 r.) i downloaders (z 10% do 12%) oraz stabilizację
wśród consulters (4%),
– na przestrzeni lat 2002-2003 najszybciej powiększała się grupa transactors (wzrost z
1% do 8%),
15
GO – ang. Government Online.
W literaturze anglojęzycznej, poświęconej problematyce korzystania z internetowych stron instytucji publicznych, wyróżnia się kilka grup użytkowników: information seekers, to ci, którzy wykorzystują internet do ściągania informacji; downloaders, wykorzystują strony rządowe do druku różnego rodzaju formularzy; consulters,
używają internetu do przedstawienia swoich opinii na temat inicjatyw, podejmowanych przez rząd; providers –
dostarczają rządowi informacji personalnych lub dot. gospodarstwa domowego; transactors – używają internetu
do płacenia za usługi lub rzeczy za pomocą kart kredytowych lub numerów kont bankowych.
16
8
BSiE
– korzystanie z GO jest bardzo uzależnione od wieku: 41% populacji w wieku 25-34 lata
deklaruje korzystanie z internetowych stron rządowych i tylko 8% populacji w wieku powyżej 65 lat (wyniki badań dotyczą 2003 r.),
– z GO korzysta więcej mężczyzn niż kobiet, w 2003 r. odpowiednio 34% i 26
Tabela 2. Odsetek populacji dorosłych korzystających z internetowych stron rządowych w wybranych
krajach, w latach 2001-2003 w %
Miejsce
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Kraj
Dania
Norwegia
Finlandia
Singapur
Holandia
Kanada
Wyspy Owcze
Australia
Nowa Zelandia
USA
Hong Kong
Izrael
Estonia
Francja
Tajwan
Hiszpania
Irlandia
Korea Południowa
Niemcy
Włochy
Czechy
Słowacja
Wielka Brytania
Japonia
Malezja
Łotwa
Litwa
Turcja
Polska
Węgry
Bułgaria
2003 r.
63
62
58
53
52
51
47
47
45
44
43
36
36
35
35
32
30
27
26
24
23
20
18
15
15
14
12
9
6
6
1
2002 r.
53
56
49
53
41
48
52
46
40
43
37
–
31
25
30
26
26
23
24
20
18
14
13
13
12
8
8
13
4
3
–
2001 r.
47
53
45
50
31
46
–
31
–
34
31
–
25
18
26
17
–
17
17
–
17
8
11
17
11
8
5
3
5
–
–
Źródło: opracowanie własne na podstawie [4].
6. Podsumowanie – miejsce Polski
Z raportu firmy TNS opublikowanego w listopadzie 2003 r. zaledwie 6% Polaków deklaruje, że w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy korzystało z internetowych stron rządowych.17 Odsetek użytkowników stron rządowych www nie zmienił się istotnie ani w stosunku
do roku 2002 (4%), ani w stosunku do roku 2001 (5%). Plasuje to Polskę wśród krajów, których obywatele najrzadziej odwiedzaj internetowe strony instytucji publicznych. Co ciekawe,
17
Przypomnijmy, że średnia dla krajów objętych badaniem wynosi 30%.
BSiE
9
wzrost liczby osób korzystających z internetu, jaki nastąpił w okresie między kolejnymi badaniami (wzrost z 15% w lipcu 2002 r. do 22% we wrześniu 2003 r.), nie przełożył się na
wzrost zainteresowania rządowymi stronami www. W Polsce, w 2003 r. 26%18 osób korzystających z internetu deklarowało odwiedzanie stron instytucji publicznych, podczas gdy
średnia dla krajów, które były objęte badaniem, wynosi 64%.
Wykaz źródeł
[1] Raporty o stanie realizacji zadań w zakresie rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce, KBN (10
raportów za okres 2001-2003 r.),
[2] eEurope: An information socjety for all, COM(2002) 263 final, Bruksela 28.05. 2002.,
[3] Wrota Polski, wstępna koncepcja projektu, KBN, 11 grudnia 2002 r.,
[4] Government Online, an international perspective 2003, Global summary, Taylor Nelson Sofres, listopad
2003 r.
[5] Strategia informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej – ePolska na lata 2004-2006, grudzień 2003 r.,
[6] Komputery, internet, telefony komórkowe: wyposażenie gospodarstw domowych i użytkownicy w niektórych
krajach Europy Środkowej i Wschodniej, komunikat z badań, Centrum Badania opinii Społecznej, Warszawa,
maj 2002 r.,
[7] Internet i komputery w gospodarstwach domowych, komunikat z badań, Centrum Badania opinii Społecznej,
Warszawa, marzec 2004 r.,
[8] Adam Kucharz, Budowa społeczeństwa informacyjnego w Polsce, Informacja BSiE nr 1056, czerwiec 2004 r.
[9] Anna Barańska, Kształtowanie „nowej gospodarki” i społeczeństwa informacyjnego, Raport BSiE nr 203,
marzec 2002 r.
[10] Rozwój eGovernment w Polsce, 3 edycja badań eEurope, Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Capgemini
Polska, Warszawa, 8 lipca 2004 r.
18
W 2002 r. odsetek ten wynosił 23%.