This copy is for personal use only

Transkrypt

This copy is for personal use only - distribution prohibited

This copy is for person
ibu
tio
np
roh
dis
tr
Otrzymana premia opcyjna
w świetle przepisów prawa bilansowego
– artykuł dyskusyjny
on
ly -
Adrian Ryba 
Wstęp
-
se
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
Pierwsze kontrakty opcyjne na rynku finansowym w Polsce pojawiły się
w połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Niestety, w chwili ich
wprowadzenia nie zostały dokonane niezbędne zmiany w polskim prawie
bilansowym. Dopiero przeprowadzona w 2000 r. nowelizacja ustawy o rachunkowości oraz wydane na jej podstawie Rozporządzenie Ministra Finansów
w sprawie szczegółowych zasad uznawania, wyceny, zakresu ujawniania
i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (wydane na podstawie
Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej) wprowadziły
szczegółowe rozwiązania obejmujące kontrakty opcyjne. Pomimo wprowadzenia wielu szczegółowych regulacji, problemy związane z opcjami do dnia dzisiejszego nie zniknęły. Jednym z problemów, który w dalszym ciągu budzi
wątpliwości, jest sposób ujęcia i wyceny premii opcyjnej z tytułu wystawienia
opcji.
Niniejszy artykuł został podzielony na dwie części. W pierwszej opracowano
szczegółowe rozwiązania w zakresie ewidencji i wyceny premii opcyjnej
w oparciu o obowiązujące przepisy prawa bilansowego. W drugiej części dokonano oceny powstałego rozwiązania na podstawie zasady rachunkowości oraz
definicje zysku jako kategorii ekonomicznej. Ta część artykułu stanowi zatem
głos w toczącej się dyskusji, czy przyrost wartości instrumentu pochodnego
(instrumentu finansowego) stanowi zysk jednostki gospodarczej dopiero
w momencie realizacji praw (zbycia), czy już na moment wyceny bilansowej.
Th
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
-
-
-
ZESZYTY TEORETYCZNE RACHUNKOWOŚCI, tom 54 (110), Warszawa 2010

Dr Adrian Ryba, Katedra Rachunkowości Finansowej i Kontroli, Uniwersytet
Ekonomiczny we Wrocławiu, adiunkt, email:[email protected]
153
ibu
tio
np
roh
lu
se
on
ly -
dis
tr
Opcja jest to umowa (kontrakt), która daje prawo jej posiadaczowi do
kupna/sprzedaży waloru bazowego, po z góry ustalonej cenie, w określonym
z góry terminie. Należy wyróżnić dwa podstawowe rodzaje opcji. Opcję kupna
(opcja call), której posiadacz ma prawo do kupna określonego waloru bazowego
po cenie, którą strony ustalą w momencie zawarcia umowy, w zamian za wynagrodzenie, które stanowi cena płacona za opcję (premia). Jeśli posiadacz ma
prawo do sprzedaży określonego waloru bazowego po cenie, którą strony ustalą w momencie zawarcia umowy, w zamian za wynagrodzenie, które stanowi
cena płacona za opcję (premia), powstaje opcja sprzedaży (opcja put). Wystawiający opcję „przyjmuje pozycję krótką” w kontrakcie, natomiast posiadacz
opcji „przyjmuje pozycję długą” (Gardner, 1996, s. 26, Jajuga i in., 1997, s. 33,
39). Zależność dochodu wystawcy opcji od ceny instrumentu podstawowego
przedstawiają rysunki 1 i 2.
na
Rysunek 1. Zależność dochodu wystawcy opcji kupna od ceny instrumentu
podstawowego w dniu wykonania
pe
rso
dochód
y is
op
E – cena wykonania kontraktu opcyjnego.
is c
Źródło: Jajuga i in., (1997), s. 36.
Gdy cena instrumentu podstawowego jest niższa niż cena wykonania, opcja
jest „out-of-the-money” i nie jest wykonywana. Wystawca opcji osiąga dochód
równy cenie sprzedaży opcji (wartości premii). Gdy cena instrumentu podstawowego jest równa cenie wykonania, opcja jest „at-the-money”. Wykonanie
opcji nie ma uzasadnienia ekonomicznego, jednak jej wystawca osiąga dochód
Th
-
cena
instrumentu
podstawowego
for
E
-
-
-
1. Charakterystyka kontraktu opcyjnego
(premii opcyjnej)
154
dochód
on
ly -
-
ibu
tio
np
roh
dis
tr
Rysunek 2. Zależność dochodu wystawcy opcji sprzedaży od ceny instrumentu podstawowego w dniu wykonania
pe
Źródło: Jajuga i in., (1997), s. 37.
rso
E – cena wykonania kontraktu opcyjnego.
na
lu
se
E
cena
akcji
Th
is c
op
y is
for
Gdy cena instrumentu podstawowego jest wyższa niż cena wykonania,
opcja jest „out-of-the-money” i nie jest wykonywana. Wystawca opcji osiąga
dochód równy cenie sprzedaży opcji (wartości premii). Gdy cena instrumentu
podstawowego jest równa cenie wykonania, opcja jest „at-the-money”. Wykonanie opcji nie ma uzasadnienia ekonomicznego, jednak jej wystawca osiąga
dochód w wysokości wartości premii. Gdy cena instrumentu podstawowego
jest niższa niż cena wykonania, opcja jest „in-the-money”. W takiej sytuacji
posiadacz opcji wykona ją. Różnica między ceną instrumentu podstawowego
a ceną wykonania pomniejszona o wartość premii stanowi stratę wystawcy
opcji (Jajuga i in., 1997, s. 34–35).
-
-
-
w wysokości wartości premii. Gdy cena instrumentu podstawowego jest wyższa niż cena wykonania, opcja jest „in-the-money”. W takiej sytuacji posiadacz
opcji wykona ją. Różnica między ceną wykonania a ceną instrumentu podstawowego pomniejszona o wartość premii stanowi stratę wystawcy opcji (Jajuga
i in., 1997, s. 34–35).
155
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
Zgodnie z art. 35a ust. 1 ustawy o rachunkowości oraz zgodnie z § 9 MSR 39,
wystawione instrumenty finansowe (w tym przypadku opcje) wprowadza się
do ksiąg rachunkowych jako składniki zobowiązań finansowych. Wystawione
instrumenty finansowe ujmuje się odpowiednio w kategorii „Zobowiązania
finansowe przeznaczone do obrotu” na podstawie § 6 ust. 2 Rozporządzenia
Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad
uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (zwanego dalej rozporządzeniem) lub na podstawie § 9
MSR 39 w kategorii „Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej
przez wynik finansowy”. Niestety, zakwalifikowanie do wymienionej pozycji
premii opcyjnej nie jest możliwe. Zgodnie z wymienionym przepisami do powyższych kategorii, można kwalifikować tylko te instrumenty finansowe, które
stanowią zobowiązania (por. objaśnienie stosowania nr 15 wydane do MSR 39).
Tymczasem premia opcyjna jest kwotą uzyskaną od nabywcy opcji w zamian
za prawo do kupna lub sprzedaży instrumentu podstawowego po z góry określonej cenie. Premia stanowi wynagrodzenie dla wystawcy opcji za powstałą
nieekwiwalentność praw i zobowiązań wynikających z zawartego kontraktu
opcyjnego. Premia opcyjna nie podlega zwrotowi. W konsekwencji nie stanowi
zobowiązania.
Otrzymana premia stanowi zwiększenie wartości aktywów – zgodnie
z art. 3 pkt 31 ustawy o rachunkowości oraz z § 7 MSR 18 – stanowi przychód z działalności finansowej jednostki gospodarczej (przychód z działalności
operacyjnej, jeżeli obrót instrumentami finansowymi został zaliczony do
działalności operacyjnej). Jednak otrzymana premia jest bezpośrednio powiązana ze zobowiązaniem ciążącym na jednostce z tytułu ewentualnego wykonania kontraktu opcyjnego. W efekcie premia nie może zostać od tegoż zobowiązania „oderwana” i ujęta jako przychód finansowy już w momencie zawarcia
kontraktu opcyjnego. W konsekwencji, na moment zawarcia kontraktu,
premia powinna zostać ujęta jako rozliczenie międzyokresowe przychodów.
Th
-
2.1. Początkowe ujęcie premii opcyjnej
w księgach rachunkowych
-
2. Ewidencja i wycena premii opcyjnej na podstawie
ustawy o rachunkowości i przepisów
wykonawczych oraz Międzynarodowych
Standardów Sprawozdawczości Finansowej
156
ibu
tio
np
roh
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
Na dzień bilansowy instrumenty pochodne (w tym opcje) stanowiące składnik wymienionych wcześniej kategorii zobowiązań finansowych, zgodnie z § 14
ust.1 rozporządzenia oraz zgodnie z § 47 MSR 39, wycenia się w wartości
godziwej, bez jej pomniejszania o koszty transakcji, które jednostka poniosłaby, zbywając te aktywa lub wyłączając je z ksiąg rachunkowych z innych przyczyn, chyba że wysokość tych kosztów byłaby znacząca. Podstawę wyceny
stanowi cena rynkowa ustalona na aktywnym rynku. W przypadku wystawionych opcji zastosowanie do wyceny ceny rynkowej powoduje zawyżenie
zobowiązania – w wartości rynkowej opcji jest zawarta wartość czasowa,
która dla jednostki nie stanowi zobowiązania. W takiej sytuacji jednostka
powinna wycenić powstałe zobowiązanie wykorzystując wartość wewnętrzną
opcji oraz uwzględniając wartość pieniądza w czasie (zobowiązanie jest równe
kwocie, jaką jednostka musiałaby zapłacić, gdyby tego dnia doszło do rozliczenia opcji).
Oprócz wyceny zobowiązania wynikającego z zawartego kontraktu opcyjnego na dzień bilansowy pozostaje jeszcze kwestia wyceny premii opcyjnej (stanowiącej rozliczenia międzyokresowe przychodów). W tym przypadku są możliwe dwie sytuacje:
a) wartość premii opcyjnej jest przenoszona na wynik finansowy jednorazowo na dzień wyceny.
b) wartość premii opcyjnej jest przenoszona na wynik finansowy proporcjonalnie do upływu czasu, jaki upłynął od dnia zawarcia kontraktu do dnia wyceny.
W pierwszym przypadku w wyniku finansowym zostaje ujęta zmiana wartości kontraktu od dnia zawarcia do dnia wyceny (w księgach rachunkowych
jest ujmowane jedynie zobowiązanie), natomiast w drugim przypadku przychód jest ujmowany w kolejnych okresach obowiązywania kontraktu opcyjnego
i zgodnie z zasadą memoriału oraz współmierności (premia opcyjna stanowi
wynagrodzenia dla wystawcy za cały okres obowiązywania umowy, a nie tylko
do pierwszej wyceny bilansowej). W opinii autora – to właśnie drugi sposób
powinien być stosowany w praktyce gospodarczej. Zaprezentowane rozwiązanie w zakresie ewidencji i wyceny premii opcyjnej przedstawia poniższy przykład.
is c
Przykład (opracowanie własne)
Założenia
30 września jednostka wystawiła opcję kupna na akcje spółki giełdowej Z.
Premia opcyjna wyniosła 80 PLN. Cena wykonania opcji (cena zakupu akcji)
wynosi 100 PLN. Jedna opcja daje prawo do kupna 10 sztuk akcji spółki Z
w końcu marca następnego roku. Opcja zostanie rozliczona w środkach pieniężnych – w kwocie różnicy między bieżącą ceną rynkową (ustaloną na dzień
Th
-
2.2. Wycena premii na dzień bilansowy
157
ibu
tio
np
roh
dis
tr
Dzień zawarcia kontraktu
Na dzień zawarcia kontraktu jednostka gospodarcza otrzymaną premię
opcyjną ujmuje jako rozliczenie międzyokresowe przychodów. Zawarty kontrakt stanowi składnik kategorii „Zobowiązania finansowe przeznaczone do
obrotu”, jednak ze względu na zerową wartość zobowiązania nie jest ujmowany
w księgach rachunkowych. Księgowania przebiegają następująco:
Rozliczenia międzyokresowe
przychodów
1)
on
ly -
Rachunek bieżący
80
80
se
lu
for
pe
rso
na
Przeszacowanie wartości opcji (premii opcyjnej) na dzień bilansowy
Na dzień bilansowy jednostka wycenia wystawioną opcję w wartości godziwej, tj. w wartości bieżącej powstałego zobowiązania: [(120 PLN – 100 PLN)
x 10 sztuk akcji – w celu uproszczenia, ze względu na krótki okres do terminu
wygaśnięcia kontraktu pominięto dyskontowanie powstałego zobowiązania].
Ponadto jednostka ujmuje w wyniku finansowym część premii przypadającą
na okres od dnia zawarcia kontraktu do dnia bilansowego (od dnia zawarcia
kontraktu do dnia wyceny upłynęła połowa okresu, na który została wystawiona opcja). Księgowania przebiegają następująco:
Zobowiązania finansowe
przeznaczone do obrotu
y is
(1
przychodów
2)
op
200
is c
Przychody finansowe
Th
40
40
158
80
Koszty finansowe
(2
1)
200
1. Przeszacowanie wartości opcji do wartości godziwej.
2. Przeksięgowanie części premii opcyjnej.
-
(1
1. Wpływ środków pieniężnych z tytułu wystawienia opcji (premia opcyjna).
-
-
-
realizacji praw z opcji) a ceną wykonania. Jednostka stosuje przepisy ustawy o rachunkowości. Na dzień bilansowy cena akcji Z wynosi 120 PLN. Na
dzień wykonania opcji cena akcji wynosi 125 PLN.
(Sp
250
200
50
Przychody finansowe
40
(2
-
ibu
tio
np
roh
(Sp
(1
2)
40
Koszty finansowe
1)
50
(Sp
Koszty finansowe
(3
se
250
na
lu
1. Przeszacowanie wartości opcji do wysokości powstałego zobowiązania.
2. Przeksięgowanie pozostałej części premii opcyjnej.
3. Spłata powstałego zobowiązania.
for
pe
rso
W wyniku zawarcia kontraktu opcyjnego jednostka poniosła stratę w wysokości 170 PLN, z czego w roku zawarcia kontraktu 160 PLN, a w roku rozliczenia opcji 10 PLN (jeśli jednostka rozlicza wartość premii w okresie od dnia
zawarcia kontraktu do dnia realizacji praw).
is c
op
y is
3. Ewidencja i wycena premii opcyjnej na podstawie
obowiązujących przepisów prawa bilansowego
a zasady rachunkowości oraz definicje zysku
jako kategorii ekonomicznej
Zaprezentowany w artykule problem w zakresie ewidencji i wyceny premii
opcyjnej (w tym opcji) nie leży (w opinii autora artykułu) po stronie samej
premii opcyjnej i złożoności kontraktu opcyjnego, ale ma swoje źródło w obowiązujących przepisach prawa bilansowego. Instrumenty pochodne, zgodnie
z obowiązującymi przepisami, powinny być na dzień bilansowy wyceniane
w wartości godziwej, a skutki wyceny odnoszone bezpośrednio na wynik finansowy. Powstaje więc pytanie: czy przyrost wartości (godziwej) instrumentu
Th
-
40
dis
tr
3)
przychodów
on
ly -
Zobowiązania finansowe
przeznaczone do obrotu
-
Wycena i ewidencja opcji (premii opcyjnej) na dzień realizacji praw z kontraktu
Na dzień realizacji praw jednostka przeszacowuje (a następnie wyksięgowuje) wystawioną opcję do wartości powstałego zobowiązania [(125 PLN +
– 20 PLN) × 10 sztuk]. Ponadto jednostka przenosi na wynik finansowy pozostałą część premii opcyjnej. Księgowania przebiegają następująco:
159
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
rso
pe
for
y is
op
is c
Th
-
pochodnego (jak również instrumentu finansowego) stanowi zysk jednostki
(wykazywany w sprawozdaniu finansowym) na dzień bilansowy?
Z ekonomicznego punktu widzenia zysk jest definiowany bądź jako zwiększenie wartości majątku jednostki (Hendriksen, 2002, s. 280) lub jako osiągnięte korzyści ekonomiczne w momencie sprzedaży posiadanych dóbr (Smith,
1954, s. 343). W pierwszym przypadku zysk jest wartością, którą można
skonsumować, a stan majątku na początku i końcu okresu pozostanie bez
zmian (Hendriksen, 2002, s. 297). Zmiana wartości derywatów w danym okresie, w połączeniu z wygenerowanymi przez przedsiębiorstwo środkami pieniężnymi, stanowi więc zysk jednostki za okres sprawozdawczy (Hendriksen,
2002, s. 313). Koncepcja ta jednak opiera się na generowanych w danym
okresie przepływach pieniężnych, a przecież zysk księgowy jednostki gospodarczej podlega zasadzie memoriału, a nie kasowej. W konsekwencji
należy stwierdzić, że w tej sytuacji nie jest możliwe ujmowanie zmian wartości instrumentów pochodnych w wyniku finansowym jednostki gospodarczej. Również w drugim przypadku nie jest możliwe ujmowanie zmian wartości instrumentów pochodnych w wyniku finansowym jednostki gospodarczej.
Dopóki majątek pozostaje w posiadaniu jednostki, i zachowuje tę samą postać, nie przynosi żadnego zysku (Smith, 1954, s. 343). Dopiero następujące
po sobie akty wymiany (np. sprzedaż) przynoszą zysk (Smith, 1954, s. 343),
i w tym momencie mogą być ujmowane w wyniku finansowym.
Ponadto wynik finansowy jednostki gospodarczej jest odzwierciedleniem
dokonań przedsiębiorstwa (Jarugowa, 1995, s. 62), a więc zgodnie z zasadą
realizacji uwzględnia jedynie tylko te zyski, które zostały zrealizowane (Litwińczuk, 1995, s. 114) (wzrost wartości instrumentu finansowego stanowi
zysk niezrealizowany – autor). To podejście do pomiaru zysku polega na rejestracji zmian w aktywach i zobowiązaniach tylko wtedy, kiedy są one rezultatem transakcji, zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Transakcje
zewnętrzne oznaczają transfer aktywów lub zobowiązań do lub z firmy, podczas gdy transakcje wewnętrzne wynikają z wykorzystania lub konwersji
aktywów w obrębie przedsiębiorstwa, ale w tym przypadku również nie bierze
się pod uwagę zmian składników, które wynikają tylko ze zmian w wycenach
rynkowych (Hendriksen, van Breda, 2002, s. 325).
W konsekwencji należy stwierdzić, iż wzrost wartości instrumentu finansowego nie stanowi zysku jednostki gospodarczej na moment dokonania przeszacowania. W takiej sytuacji, skutki zmian wartości godziwej instrumentów
pochodnych (instrumentów finansowych) powinny być ujmowane w kapitale
z aktualizacji wyceny, bądź też być ujawniane jedynie w informacji dodatkowej, jako dane finansowe, które mogą mieć istotny wpływ na płynność, zdolność kredytową, przyszłe przepływy pieniężne, a w konsekwencji na wartość
rynkową jednostki gospodarczej, czyli na „poziom bogactwa” jej właścicieli.
160
ibu
tio
np
roh
-
lu
se
on
ly -
dis
tr
Otrzymana premia opcyjna nie jest świadczeniem zwrotnym. Nie stanowi
zatem zobowiązania, lecz zwiększenie wartości aktywów, czyli zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa bilansowego stanowi przychód z działalności finansowej jednostki gospodarczej (przychód z działalności operacyjnej,
jeżeli obrót instrumentami finansowymi został zaliczony do działalności operacyjnej). W opinii autora, problemy w zakresie ewidencji i wyceny premii opcyjnej (a tym samym kontraktu opcyjnego) wynikają z obecnie stosowanych rozwiązań prawa bilansowego. Wątpliwości budzi sposób ujęcia na dzień bilansowy skutków przeszacowania instrumentów pochodnych (instrumentów finansowych) w wartości godziwej. Zdaniem autora, skutki przeszacowania nie mogą być ujmowane bezpośrednio w wyniku finansowym jednostki gospodarczej.
Powinny być ujmowane w kapitale z aktualizacji wyceny (do czasu realizacji transakcji), bądź tylko prezentowane w informacji dodatkowej – zgodnie
z podstawową funkcją rachunkowości.
na
Literatura
is c
op
y is
for
pe
rso
Gardner D.C., (1996), Derivatives, Fairplace Financial Publishing, London.
Hendriksen E.A., F. van Breda M. (2002), Teoria rachunkowości, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa.
Jajuga K., Kuziak K.,Markowski P. (1997), Inwestycje finansowe, Wydawnictwo
Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
Jarugowa A., Walińska E. (1995), Zasady sporządzania sprawozdania finansowego
w świetle ustawy o rachunkowości, ODDK, Gdańsk.
Litwińczuk H. (1995), Prawo bilansowe, KiK, Warszawa.
Międzynarodowy Standard Rachunkowości 18, Przychody, [w]: Rozporządzenie
Komisji (WE) Nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmujące określone
międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE)
nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, http://www.mf.gov.pl/_files_/
rachunkowosc/miedzynarodowe_standardy_rachunkowoci/rozporzadzenie_ke_1
142.2009.pdf.
Międzynarodowy Standard Rachunkowości 32, Instrumenty finansowe: prezentacja
z późn. zmianami, [w:] Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego
i Rady, http://www.mf.gov.pl/_files_/rachunkowosc/miedzynarodowe_ standardy_rachunkowoci/rozporzadzenie_ke_1142.2009.pdf.
Międzynarodowy Standard Rachunkowości 39, Instrumenty finansowe: ujmowanie
i wycena z wyjątkiem niektórych przepisów dotyczących rachunkowości zabezpie-
Th
-
-
-
Uwagi końcowe
161
ibu
tio
np
roh
dis
tr
on
ly -
se
lu
na
y is
for
pe
rso
W artykule wykazano, iż otrzymana premia opcyjna nie stanowi zobowiązania
jednostki gospodarczej. Zgodnie z przepisami prawa bilansowego, premia na dzień
zawarcia kontraktu opcyjnego stanowi rozliczenie międzyokresowe przychodów.
Ponadto w artykule wykazano, iż skutki przeszacowania instrumentów pochodnych
(instrumentów finansowych), według zasad rachunkowości oraz definicji zysku jako
kategorii ekonomicznej, nie stanowią przychodów jednostki na moment dokonania
wyceny. Skutki wyceny powinny być ujmowane w kapitale z aktualizacji wyceny
lub prezentowane jedynie w informacji dodatkowej, zgodnie z podstawową funkcją
rachunkowości.
Summary
op
Option premium in the light of accounting law – a discussion paper
is c
This article demonstrates that an option premium cannot be recognized as an
entity's financial liability. According to accounting law, a premium at the date of
the option contract should be recognized as accrued income. The article also shows
that the effects of revaluations of derivatives (financial instruments), according to
accounting principles and economic profit definitions, should not be recognized as
income at the balance sheet date. It should be recognized as revaluation reserve in
equity or only presented in notes to financial statement in accordance with the
basic function of accounting.
Th
-
Streszczenie
-
czeń, z późn. zmianami, [w:] Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1126/2008 z dnia
3 listopada 2008 r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, http://www.mf.gov.pl/_files_/rachunkowość /miedzynarodowe_
standardy_rachunkowoci/rozporzadzenie_ke_1142.2009.pdf
Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 7, Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji, z późn. zmianami [w:] Rozporządzenie Komisji (WE)
Nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmujące określone międzynarodowe
standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady, http://www.mf.gov.pl/_files_/rachunkowosc/Miedzynarodowe_standardy_rachunkowoci/rozporzadzenie_ke_1142.2009.pdf
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 roku w sprawie
szczegółowych zasad uznawania, wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji
instrumentów finansowych, Dz.U. z 2001 roku, Nr 149, poz. 1674, z późn. zm.
Smith A. (1954), Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, Wydawnictwo
PWN, Warszawa.
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz.U. z 2009 roku, Nr 152,
poz. 1223, z późn. zm.
162

This copy is for personal use only - distribution prohibited

Transkrypt

Podobne dokumenty