Istota budżetu zadaniowego w Polsce oraz podstawy metodyczne

Istota budżetu zadaniowego w Polsce oraz podstawy metodyczne
Wpisany przez Teresa Lubińska, Tomasz Strąk, Alberto Lozano Platonoff, Marcin Będzieszek, Magdalena Godek
Budżet zadaniowy w swej ścisłej formule dotyczy budżetu po stronie wydatków.
Autorzy uznają, że istotą budżetu zadaniowego jest wprowadzenie zarządzania
wydatkami publicznymi poprzez cele odpowiednio skonkretyzowane i zhierarchizowane,
na rzecz osiągania określonych efektów, mierzonych za pomocą ustalonego systemu
mierników.
Budżet zadaniowy pozwala na ustalenie, które zadania są najważniejsze dla realizacji
określonych celów oraz za pomocą mierników ukazuje, w jakim stopniu zostały one wykonane.
Budżet zadaniowy (BZ) w swej ścisłej formule dotyczy budżetu po stronie wydatków. Dotyczy
więc najważniejszego aktu prawnego uchwalanego przez parlament, którym jest ustawa
budżetowa. Wydatki budżetu państwa, a w szerszej formule - wydatki publiczne, w budżecie
zadaniowym uporządkowane są tak, aby znajdowały odniesienie do odpowiednich zadań, celów
i mierników.
Ministerstwa oraz urzędy centralne (publiczne) identyfikowane są w budżecie zadaniowym w
następujących wymiarach:
1. Jakie zadania wykonują ministerstwa i urzędy centralne?
2. Jakie wydatki przeznacza społeczeństwo na poszczególne zadania?
3. Jakie cele mają być osiągnięte?
1/3
Istota budżetu zadaniowego w Polsce oraz podstawy metodyczne
Wpisany przez Teresa Lubińska, Tomasz Strąk, Alberto Lozano Platonoff, Marcin Będzieszek, Magdalena Godek
4. Jakie efekty (wyniki) mają przynieść zamierzone cele?
5. W jakim stopniu udało się doprowadzić do zamierzonych celów?
Odpowiedzi na te pytania dobrze wpisują się w standardy jawności i przejrzystości podane
przez MFW2, w tym te, które dotyczą zadań i odpowiedzialności. Pytania te stanowiły również
ramy metodyczne dla BZ, sformułowane w postaci zasad: przejrzystości, skuteczności i
efektywności, konsolidacji wydatków
oraz wieloletniości
.
Budżet zadaniowy ze swej istoty jest szerszy od budżetu tradycyjnego - por. rysunek 1.2, 1.3,
1.5. Budżet tradycyjny to plan wydatków. Wydatki te są sklasyfikowane w odpowiednich
podziałkach klasyfikacji budżetowej - częściach, działach i rozdziałach.
Biorąc pod uwagę czytelność informacji o wydatkach budżetowych, plan wydatków może być
prezentowany w mniej lub bardziej szczegółowym układzie klasyfikacji budżetowej. Sednem
budżetu zadaniowego jest to, że jego zakres jest szerszy od zakresu budżetu tradycyjnego o
tzw. część zadaniową, tzn. o część, która informuje o tym, jakim celom służą wydatki publiczne i
jakie efekty uzyskuje się z nakładów publicznych (rysunek 1.3 i 1.5). Wydatki te muszą być
przypisane do odpowiednich zadań. Część zadaniowa budżetu umożliwia nowoczesne nim
zarządzanie na wszystkich etapach procesu budżetowania. Można tu wydzielić dwa etapy: etap
tworzenia budżetu oraz etap realizacji budżetu.
2/3
Istota budżetu zadaniowego w Polsce oraz podstawy metodyczne
Wpisany przez Teresa Lubińska, Tomasz Strąk, Alberto Lozano Platonoff, Marcin Będzieszek, Magdalena Godek
Pełna treść artykułu, z rysunkami: plik pdf
Uwaga: niniejszy artykuł stanowi rozdział 1 części 2 książki pod red. naukową prof. US dr
hab. Teresy Lubińskiej „Nowe Zarządzanie Publiczne - skuteczność i efektywność.
Budżet zadaniowy w Polsce"
wyd
anej przez Difin, 2009 r. Więcej informacji o tej książce podajemy w dziale „Dobre książki".
3/3