Wybrane problemy efektywności przedsięwzięć innowacyjnych

Alicja Karasek*
Wybrane problemy efektywności przedsięwzięć
innowacyjnych przedsiębiorstwa
Wstęp
Artykuł stanowi próbę wskazania wybranych problemów związanych
z szeroko rozumianym procesem oceny lub szacowania efektywności działań
z zakresu aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw. Badania literatury oraz
dostępnych raportów i zestawień z tego zakresu ujawniają konieczność skutecznego poszukiwania odpowiednich metod oceny realizowanych projektów innowacyjnych. Rozwiązania stosowane obecnie wiążą się bowiem z szeregiem
uproszczeń, założeń i stanowią zazwyczaj formę adaptacji metod z innych dziedzin funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Aktywność przedsiębiorstwa w zakresie innowacyjności jest kluczowa
z punktu widzenia jego trwania i konstruktywnego rozwoju. W myśl tej powszechnie przyjętej opinii dotyczy to każdego rodzaju przedsiębiorstwa, niezależnie od jego wielkości czy branży, w której działa. Również menedżerowie
i ekonomiści zgadzają się z faktem, iż zdolność do szybkiego i skutecznego
wdrażania innowacji jest zasadniczym komponentem konkurencyjności firmy,
jak też ekonomicznego i społecznego dobrobytu.
Zainteresowanie pomiarem i oceną innowacyjności zauważyć można od
stosunkowo niedługiego czasu. Pierwsze takie badania pojawiły się dopiero
w początkach lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, obejmując swym zasięgiem różne poziomy ogólności – od przedsiębiorstw (jednak bez zagłębiania się
w szczegółowe analizy), poprzez regiony, po gospodarki krajowe i sytuację
globalną. Od tego czasu notuje się nieprzerwany wzrost zainteresowania tą tematyką oraz dyskusji nad celowością, metodologią oraz jakością uzyskiwanych
wyników [Bloch, 2005, s. 3]. Pomimo świadomości uchybień stosowanych metod, wiedza zdobywana za ich pośrednictwem, jest szczególnie pożądana przez
menedżerów wszystkich szczebli. Stanowi bowiem zasadnicze źródło motywowania pracowników, wspiera procesy decyzyjne oraz akumulowanie i wykorzystanie wiedzy w przedsiębiorstwie [Chiesa i in., 2009, s. 25-26].
1. Problem kontroli działania
Każde działanie noszące znamiona celowości i racjonalności charakteryzuje się określoną strukturą przebiegu. Wszelkie działania podejmowane w przedsiębiorstwie, zarówno skierowane do toczenia, jak i jego wnętrza, przynajmniej
w założeniach powinny zaliczać się do tego grona. Dlatego też, zgodnie z prze-
*
Dr, Katedra Strategii i Metod Zarządzania, Instytut Organizacji i Zarządzania, Uniwersytet
Ekonomiczny we Wrocławiu, [email protected]
306
Alicja Karasek
biegiem cyklu działania zorganizowanego, w każdym z nich powinna występować:
 faza przygotowania,
 faza wykonania i
 faza kontroli wyników [Koźmiński, Piotrowski, 1997, s. 70].
Faza kontroli rozumiana jako pomiar wyników i porównanie ich z założonymi
rezultatami oraz wyznaczonym przebiegiem procesów do nich zmierzających
[Scott, Cummings, 1983, s. 142], staje się zatem kluczowa dla przyszłych działań, ich ciągłości i kształtu oraz przyszłych decyzji w przedsiębiorstwie.
Ten sam schemat obowiązuje również działania związane z aktywnością
innowacyjną prowadzoną przez przedsiębiorstwo. Obejmuje zatem wszelkie
przejawy działalności badawczo – rozwojowej oraz wdrożeniowej i realizacyjnej. Powinna dodatkowo uwzględniać oprócz aspektów pionowej realizacji projektu również jego powiązania poziome, dotyczące zależności i wpływu komórek systemu, działów przedsiębiorstwa oraz powiązań zewnętrznych z otoczeniem [Brzeziński, 2001, s. 96-97]. Dopiero tak skonstruowany system kontroli,
pozwoliłby na próbę oceny działalności innowacyjnej.
Dlatego też zastanawiającym jest fakt, iż większość wysiłków związanych
z zarządzaniem działalnością innowacyjną przedsiębiorstwa koncentruje się na
fazie przygotowania i realizacji. Funkcja kontrolna sprowadzona została
w większości przypadków do określenia czy dane zamierzenia i cele wdrażanych innowacji zostały osiągnięte, bez szczegółowej analizy skutków, powiązań
i szerszych efektów. Bardzo często również zestawienia dotyczące szeroko rozumianego pojęcia wyników innowacji zawierają jednocześnie cele
i efekty. Pomiar innowacyjności natomiast skupia się przede wszystkim na
określaniu wydatków na badania i rozwój, nabycie rozwiązań lub związanych
z zatrudnieniami w działach badawczych. Natomiast kontrola efektów sprowadza się zasadniczo jedynie do monitorowania zmian w zestawieniach finansowych typu wzrost przychodów i obniżka kosztów [Oslo Manual, 2005, s. 9798,109].
2. Aktywność innowacyjna przedsiębiorstwa
Dokonując oceny efektywności określonego typu działalności bądź zachowania należy wyjść przede wszystkim od dokładnego rozpoznania przedmiotu badań. Dlatego też kluczowym wydaje się być ustalenie i wskazanie
głównych wyznaczników decydujących o przynależności do grona przedsiębiorstw innowacyjnych, zwłaszcza w odniesieniu do szeregu rozbieżności i sporów wynikających z niejednoznacznego charakteru samej innowacji.
Wskazanie wszystkich cech przedsiębiorstwa innowacyjnego nie stanowi
łatwego zadania. Problem pojawia się w momencie konkretyzacji proponowanych wymiarów czasowych, technologicznych czy behawioralnych. Komplikacje występują również w przypadku określenia skali prowadzonych czynności,
ich zakresu oraz rodzajów. Rozbieżności dotyczą nawet kwestii dokonania
wdrożenia innowacji w danym przedziale czasu, nie wspominając już o aspek-
Wybrane problemy efektywności przedsięwzięć innowacyjnych...
307
cie oryginalności. Dlatego też warto posłużyć się kategorią szerszą, która pozwala rozpatrywać innowacyjność z punktu widzenia skłonności danego podmiotu do tego typu zachowań, stopnia działań własnych oraz udziału innowacji
obcych, jak również wskazuje na możliwość innowacji permanentnej. Poza tym
nabiera szczególnego znaczenia w odniesieniu do rosnącej złożoności otoczenia, w której prosty podział na przedsiębiorstwa innowacyjne i nieinnowacyjne
staje się niewystarczający.
Podstawową kategorią, od której należy rozpocząć analizę innowacyjności
przedsiębiorstwa jest tzw. skłonność do innowacji. Wyraża ona stopień, w jakim dany podmiot jest otwarty na wszelkie zmiany, nowe rozwiązania i metody
prowadzenia typowej dla siebie działalności oraz na pojawiające się okazje rynkowe. Obejmuje również chęć wykorzystania wszelkich działań zwiększających
jakość i sprawność funkcjonowania Skłonność do innowacji może przybierać
formę:
1. Czynną – w przypadku, gdy przekłada się na podjęcie konkretnych działań
innowacyjnych, bezpośrednio z nią związanych.
2. Bierną – gdy nie wynikają z niej jakiekolwiek działania innowacyjne.
Działania innowacyjne – to działania podejmowane przez przedsiębiorstwo
w celu opracowania lub nabycia jakiejkolwiek formy innowacji, mogące występować jako:
 zakończone sukcesem – tzn. implementacją konkretnej innowacji lub zakończeniem działań i procesów zmian, usprawnień lub modyfikacji. Sukces, w tym rozumieniu, niekoniecznie musi mieć wymiar stricte komercyjny,
 trwające – niezakończone w czasie objętym badaniem,
 przerwane lub zakończone niepowodzeniem – przed wprowadzeniem innowacji lub zakończone brakiem zakładanych rezultatów po ich wprowadzeniu [Oslo Manual, 2005, s. 36, 58-59].
W modelu aktywności innowacyjnej należy uwzględnić również tzw. działania innowacyjne wymuszone – nie wynikające ze skłonności podmiotu do
innowacji – np. przez nowe uregulowania prawne, czy też zaistniałą sytuację
rynkową. W niektórych przypadkach powyższe działania są konieczne do podjęcia, w innych możliwe jest ich zaniechanie - jednak wiąże się ono z konkretnymi konsekwencjami w wymiarze rynkowym i konkurencyjnym. Prowadzić
mogą jednak do innowacyjności przedsiębiorstwa, gdy z powodzeniem zostaną
wdrożone.
Niezależnie od formy działań innowacyjnych zakończenie ich sukcesem
w danym okresie badawczym, pozwala uznać wybrany podmiot za przedsiębiorstwo innowacyjne (rysunek 1). Natomiast poprzez aktywność innowacyjną
przedsiębiorstwa rozumiane są zachowania, które składają się na całokształt
zarówno skłonności do innowacji, jak też działań innowacyjnych, niezależnie
od ich rodzajów [Jasińska, 2008, s. 59].
Tak sformułowana definicja aktywności innowacyjnej wskazuje na bardzo
szeroki zakres zjawisk i procesów będących przedmiotem oceny. Odzwierciedla
308
Alicja Karasek
jednak złożoną naturę innowacji i procesów do niej prowadzących oraz bezpośrednio czy pośrednio z nią związanych. Ukazuje wielowymiarowość, multidyscyplinarność i problem czasu w ujawnianiu się poszczególnych efektów
aktywności innowacyjnej. Bardzo często na potrzeby badań lub praktyki gospodarczej model przedsiębiorstwa innowacyjnego ulega zasadniczym uproszczeniom, jednak dopiero metoda, która w sposób całościowy ujęłaby wszystkie
aspekty takiej aktywności stałaby się przydatna i celowa z punktu widzenia
rzeczywistej oceny i faktycznie zaistniałych efektów działań związanych z innowacjami w przedsiębiorstwie.
Rysunek 1. Model aktywności innowacyjnej przedsiębiorstwa
Działalność prowadzona przez przedsiębiorstwo
Bierna skłonność do innowacji
Czynna skłonność do innowacji
Skłonność do innowacji
Działania innowacyjne wymuszone
(przerwane
lub
trwające)
Przedsiębiorstwo
innowacyjne
Działania innowacyjne
Innowacyjność wynikająca z
czynnej skłonności do innowacji
Działania innowacyjne zakończone sukcesem (wymuszone lub obce)
Źródło: Opracowanie własne
3. Problemy związane z efektywnością
Jak wskazano już powyżej próby szacowania bądź też określania efektywności aktywności innowacyjnej przedsiębiorstwa należą do jednych z najbardziej skomplikowanych zadań stawianych przed zarówno badaczami tematu,
jak też menedżerami. Rozpatrując całościowo ten problem, można dojść do
Wybrane problemy efektywności przedsięwzięć innowacyjnych...
309
wniosku, iż w większości zagadnień nie istnieje jedna wspólna lub też jednoznacznie uzgodniona wersja pojęciowa a stosowane metody zaadaptowane
z innych dziedzin nie oddają pełnego charakteru zjawiska.
Pojęcie efektywności działania jest często wykorzystywane zwłaszcza
w odniesieniu do nauk ekonomicznych, w których to nabiera szczególnego znaczenia w kontekście racjonalizacji działań oraz procesów decyzyjnych. Jak
wskazuje literatura [np. Brzeziński, 2001, s. 146] do oceny działalności innowacyjnej stosuje się zasadniczo te same metody, które wykorzystywane są do
oceny projektów inwestycyjnych. Sprowadza się tym samym szeroki zakres
form innowacji do postaci technologicznej, produktowej bądź procesowej, jako
tych których efekty można zmierzyć miarami finansowymi. Problem pojawia
się jednak np. w przypadku innowacji wartości czy nawet innowacji organizacyjnej, gdy trudno określić oczekiwaną stopę zwrotu i przewidywany sukces
rynkowy, ze względu na złożoność i wielowymiarowość ich efektów. Pojawiają
się zatem sugestie, iż należy odróżnić oceny efektywności inwestycji typowo
kapitałowych od ocen efektywności wykorzystania innowacji, ponieważ przedsięwzięcia te różnią się:
 celami i sposobami ich realizacji,
 skutkami,
 metodologią określania nakładów i efektów,
 warunkami oceny rezultatów oraz
 wpływem na zmiany innych wskaźników działalności [Karganov, 2008,
s.135-136].
Podobne rozróżnienie odnaleźć można również w zestawieniu rodzajów
efektywności przedsiębiorstwa autorstwa A. Jaki [Jaki, 2008, s. 3-7], który wyraźnie rozgranicza efektywność inwestycji od efektywności innowacji.
Tablica 1. Wymiary efektywności przedsiębiorstwa
Wymiary efektywności przedsiębiorstwa
Efektywność zarządzania zasobami
gospodarczymi
 finansowa
Efektywność realizacji celów przed techniczna
siębiorstwa
 społeczna
 ekologiczna
 restrukturyzacji
Efektywność przedsięwzięć gospo projektu
darczych
 inwestycji
 innowacji
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: [Jaki, 2011, s. 3-7].
Badanie rezultatów innowacji w większości przypadków koncentruje się
na wskazaniu ich efektywności ekonomicznej, czyli relacji uzyskanych wyników do zaangażowanych w nią, szeroko rozumianych, czynników twórczych.
Pomimo logicznej prostoty takiego rozumowania, sam proces staje się niezwykle skomplikowany ze względu na złożoność i wielowymiarowość innowacji
310
Alicja Karasek
oraz konieczność określenia uwarunkowań finansowych, marketingowych,
technicznych czy organizacyjnych, które wpływały na jej końcową wartość
[Jaki, 2011, s. 5]. Dlatego też problem właściwego określenia i wskazania zarówno nakładów jak i korzyści działalności innowacyjnej stanowi podstawowy
problem związany z jej efektywnością.
W ogólnym rozumieniu1 pod pojęciem korzyści działalności innowacyjnej
ująć należy wszystkie te efekty, które są związane z wprowadzeniem innowacji
technologicznych – w postaci nowych produktów bądź usług lub też korzyści
z nowych sposobów wytwarzania – oraz organizacyjnych – jako poprawę funkcjonowania przedsiębiorstwa. Są to zarówno zmiany o charakterze ekonomicznym, jak i pozaekonomicznym realizujące się w obrębie przedsiębiorstwa, jak
i jego otoczeniu. Mogą występować w postaci wartości, ilości lub jakości.
Koszty natomiast definiowane są jako jednorazowe nakłady niezbędne do finalnego wdrożenia innowacji, których zwrot finansowany ma być podczas zastosowania innowacyjnego rozwiązania [Białoń, 2010, s. 275].
Zastosowanie jednak zasad efektywności ekonomicznej natrafia w tym
momencie na problem związany z wykorzystaniem zasad rachunku ekonomicznego, w myśl których:
 brane pod uwagę nakłady i rezultaty muszą stanowić wartości wymierne,
 muszą być wyrażone w tych samych jednostkach,
 przy jednoczesnym skonkretyzowaniu kryterium wyboru [Białoń, 2010,
s. 276-278].
Już pierwszy z wymienionych warunków staje się sytuacją problemową.
Nie wszystkie bowiem efekty, podobnie jak nakłady, można ująć w kategoriach
mierzalnych, choć ich wpływ na końcowy wynik jest znaczący. Dodatkowo ich
mierzalne efekty pojawić się mogą dopiero w bliżej nieokreślonej przyszłości,
jako wynik całościowego funkcjonowania aktywności w zakresie innowacji
danego przedsiębiorstwa. Powoduje to w konsekwencji upraszczanie procesów
i eliminację elementów niewymiernych, co znacząco zuboża obraz sytuacji,
zawężając go jedynie do czynników wyrażonych w pieniądzu lub w sposób
prosty na niego przekładalnych.
Podejście takie kłoci się niestety z postulatem kompleksowego ujmowania
efektów z innowacji i maksymalizowaniem efektywności każdego z nich
w ujęciu pozytywnym. Często popełnianym błędem jest również pomijanie
w rachunku efektywności rezultatów negatywnych oraz wyników i nakładów
niespodziewanych, co w konsekwencji nie daje prawdziwego wyniku efektywności.
Tablica 2. Przykładowe nakłady i efekty pomijane w rachunku efektywności
Nakłady związane z
Efekty związane z
 trudnościami w wymiarze technicz nadmiarem dodatkowych i równolenym, technologicznym i organizagłych zmian,
cyjnym,
 wpływem ryzyka rynkowego,
 trudnościami w realizacji etapu ba oporem i niechęcią pracowników,
1
Zawężanie form innowacji.
Wybrane problemy efektywności przedsięwzięć innowacyjnych...



dawczego i wdrożeniowego,
reakcją na zmiany warunków otoczenia istotnie wpływających na
kształt innowacji,
zmianą źródeł finansowania,
pojawieniem się możliwości do
innowacji okołoinnowacyjnych.





311
wzrostem kosztów,
skróceniem fazy projektowej, testowej lub wdrożeniowej (lub wszystkich),
nieprzewidzianymi pozytywnymi
zmianami realiów rynkowych,
pozytywnymi zmianami otoczenia
dalszego,
pojawieniem się innowacji okołoinnnowacyjnych.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: [Białoń, 2010; www.naukaigospodarka.pl, dostęp:
31.01.2011].
Jak wspomniano już powyżej, najczęściej do oceny efektywności aktywności innowacyjnej przedsiębiorstwa stosuje się metody używane powszechnie
do oceny projektów inwestycyjnych. W konsekwencji rozpatruje się procesy
innowacji jedynie jako decyzje inwestycyjne czyli jako nakłady, które należy
ponieść aby uzyskać odroczone w czasie korzyści [Wrzosek, 2008, s. 9]. W tym
kontekście konieczne jest aprioryczne określenie niezbędnych nakładów finansowych w całym procesie oraz szans osiągnięcia zamierzonych efektów [Brzeziński, 2001, s. 146]. Takie podejście niesie ze sobą przynajmniej dwa podstawowe problemy, w postaci zdefiniowania i określenia ryzyka oraz wskazania
przed przystąpieniem do wdrażania procesu jego efektów.
Ryzyko w działalności przedsiębiorstwa można interpretować na wiele
sposobów. W odniesieniu do inwestycji i innowacji należałoby zwrócić się ku
interpretacji pojęcia jako sytuacji, w której nie jesteśmy w stanie określić przyszłego układu warunków otoczenia a znamy jedynie prawdopodobieństwo ich
wystąpienia. Oznacza to, iż ryzyko traktować należy jako kategorię mogącą
wywołać efekty zarówno pozytywne jak i negatywne [Prusak, 2001, s. 7].
W konsekwencji ryzyko w procesach innowacji to siła, która może powodować
uzyskanie wyniku innego niż założony – zarówno in plus jak i in minus, co staje
się szczególnie istotnym czynnikiem w przypadku np. innowacji opartej na nowej wiedzy [np. Drucker, 2004, s. 125-151].
Analiza i określanie ryzyka procesu innowacji powinna przebiegać
w trzech etapach:
1) identyfikacja rodzajów i źródeł ryzyka oraz możliwości ich sklasyfikowania,
2) szacowania wielkości, skutków i prawdopodobieństwa uzyskania innego
wyniku od założonego,
3) oceny rodzajów i poziomu ryzyka tolerowanego oraz możliwości jego
uniknięcia [Janasz, 2001, s. 149].
Drugim ważnym problemem jest z całą pewnością konieczność wstępnego
ustalenia konkretnych skutków i efektów innowacji. Jest to oczywiście niezbędne z punktu widzenia dalszych ocen, jednak bardzo często pozostaje jedynym kryterium oceny końcowej innowacji. Nie uwzględnia się bowiem efektów
312
Alicja Karasek
dodatkowych, powstających w czasie realizacji procesu lub również w okresach
późniejszych po jego skutecznym wdrożeniu. Jest to również konsekwencją
kierowania się jedynie zawężoną grupą oczekiwanych rezultatów, jako efektu
doświadczeń lat ubiegłych oraz, co często wskazywane zwłaszcza przez polskie
przedsiębiorstwa – doraźnym naprawczym charakterem wprowadzanych innowacji [por. Starczewska – Krzysztoszek, 2008]. Literatura przedmiotu skupia
się dodatkowo jedynie na kwestii oceny efektywności innowacji w fazie podejmowania decyzji o wyborze wariantu przyszłej inwestycji. Niemal całkowicie
pominięty zostaje aspekt oceny końcowej. Może być to wynikiem przekonania,
iż kontrola końcowa odbywa się jedynie na zasadzie prostego porównanie parametrów prognozowanych z rzeczywistymi. Jest to niestety zbyt daleko idące
uproszczenie, które w konsekwencji przekłada się na ograniczenie wykorzystania rzeczywistych efektów innowacji w działalności przedsiębiorstwa oraz skuteczne zarządzanie tą sferą jego działalności w przyszłości. Potwierdzenie takiej
sytuacji odnaleźć można w corocznym raporcie Boston Consulting Group, który
wskazuje, iż pomimo uznawania przez niemal wszystkich uczestników badania
innowacji za priorytet w działalności ich przedsiębiorstw, jedynie połowa jest
zadowolona z efektów ich wdrożenia, a tylko 41% ze stosowanych systemów
mierzenia efektywności. Jak wskazuje bowiem raport główna przyczyna tego
stanu tkwi w ograniczeniu się do wykorzystania maksymalnie 5 metryk, w sytuacji gdy prawidłowo skonstruowany system pomiaru wykorzystywać powinien minimum 10 lub 12 mierników. Główny nacisk kładzie się bowiem na
ocenę efektywności mierzoną końcowym zyskiem lub satysfakcją klienta,
z błędnym pomijaniem rezultatów dodatkowych i kluczowych dla danej innowacji [Innovation 2010, s. 7-12].
Zakończenie
Zaprezentowane problemy związane z określaniem efektywności aktywności innowacyjnej stanowią jedynie początek rozważań w tym zakresie. Kluczowe bowiem dla całości oceny wydają się być np. zagadnienia związane
z wyborem metodologii rejestrowania i konkretyzacji narzędzi kontroli końcowej, problemem czasu czy też wyboru systemu mierników na etapie wdrożeniowym. Najistotniejsze jednak aby prowadzone analizy obejmowały
w sposób kompleksowy koszty i korzyści tego typu działalności wraz z ich powiązaniami zarówno wewnątrz przedsiębiorstwa, jak też w jego otoczeniu. Nie
bez znaczenia pozostaje również konieczność prowadzenia ocen w sposób ciągły, pozwalający z jednej strony na uzyskanie bazy porównawczej, z drugiej na
doskonalenie stosowanych metod.
Literatura
1. Białoń L. (red) (2010), Zarządzanie działalnością innowacyjną, Placet,
Warszawa.
Wybrane problemy efektywności przedsięwzięć innowacyjnych...
313
2. Bloch C. (2005), Innovation measurement: present and future challenges,
Working paper from The Danish Centre for Studies in Research and Research Policy 2005/6.
3. Brzeziński M. (red) (2001), Zarządzanie innowacjami technicznymi
i organizacyjnymi, Difin, Warszawa.
4. Chiesa V.,Frattini F.,Lazzarotti V.,Manzini R. (2009), Performance Measurement of research and development activities, European Journal Of Innovation Management, vol. 12, no 1, pp.23-61.
5. Czy warto inwestować w innowacje (2009), KPMG
6. Drucker P. (2004), Natchnienie i fart, Studio Emka, Warszawa.
7. Innovation 2010, A return to Prominence – and the Emergence of a New
World
Order,
BCG
http://www.slideshare.net/fred.zimny/bostonconsulting-group-innovation-2010-a-return-to-prominence-and-theemergence-of-a-new-world-order
8. Jaki A. (2011), Paradygmat efektywności w zarządzaniu, Przegląd organizacji 4/2011.
9. Janasz W., Janasz K., Świadek A., Wiśniewska J., Strategie innowacji
przedsiębiorstw, szczecin 2001, Rozprawy i studia T. (CDXLV) 371.
10. Jasińska A. (2008), Rola osób z najwyższego kierownictwa
w kształtowaniu aktywności innowacyjnej regionalnych browarów
w Polsce, Zarządzanie 6, WydawnictwoAE, 2008,
11. Karganov S. (2008), Bariery obowiązującej teorii oceny efektywności ekonomicznej i drogi ich przezwyciężenia, w: Zb. „Tendencje innowacyjnego
rozwoju polskich przedsiębiorstw”. Instytut Wiedzy i innowacji, Warszawa,
2008 r., pp. 133-146.
12. Kożmiński A. K. (1997), Piotrowski W., Zarządzanie. Teoria i Praktyka.
PWN, Warszawa.
13. Oslo Manual, Guidelines for collecting and interpreting innovation data
(2005), 3rd edition, OECD publishing.
14. Prusak B. (2001), Metody oceny projektów inwestycyjnych, Zeszyty naukowe Politechnik Gdańskiej nr 573, Ekonomia XXXIX.
15. Scott W. E., Cummings L. L. (1983), Zachowanie człowieka w organizacji,
cz. 2, PWN, Warszawa.
16. Starczewska – Krzysztoszek M. (2008), Ranking najbardziej innowacyjnych firm w Polsce, Warszawa.
17. Szarucki M., Efekty negatywne stosowania orientacji innowacyjnej
w przedsiębiorstwie, http://www.naukaigospodarka.pl/index.php?option
=com_content&view=article&id=405%3Aefekty-negatywne-stosowaniaorientacji-innowacyjnej-wprzedsibiorstwie&catid=39%3Aartykuly&Itemid=108&lang=pl
18. Wrzosek S. (red) (2008), Ocena efektywności inwestycji, Wydawnictwo
UE we Wrocławiu.
314
Alicja Karasek
Streszczenie
Artykuł przedstawia wybrane problemy związane z zagadnieniem efektywności
aktywności innowacyjnej przedsiębiorstwa. Poprzez ukazanie koncepcji samej aktywności, stara się zwrócić uwagę na złożoność samego przedmiotu badania oraz związane
z tym dalsze konsekwencje badawcze. Wskazuje również problemy pojęciowe i ograniczenia metod i narzędzi wykorzystywanych w praktyce gospodarczej oraz wynikające
z tego uproszczenia, które w rezultacie wpływają na jakość decyzji w procesach zarządzania aktywnością innowacyjną przedsiębiorstw.
Słowa kluczowe
innowacje, innowacyjność, ocena efektywności
Efficiency of enterprise’s innovation activity – chosen problems
(Summary)
Author points at some chosen problems of efficiency of enterprise’s innovation
activity. Paper is and attempt to show the complexity of this concept an its consequences for innovation management.
Key words
innovation, innovativeness, efficiency evaluation