D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Poznań

Sygn. akt I C 1794/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 października 2015r.
Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, I Wydział Cywilny
Przewodniczący: SSR Armand Meissner
Protokolant: Marta Kulczyńska
Po rozpoznaniu w dniu 8 października 2015r. w Poznaniu
sprawy z powództwa (...) S.A. w W.
przeciwko M. B.
o zapłatę
1. Umarza postępowanie co do kwoty 440,18zł,
2. Oddala powództwo w pozostałym części,
3. Kosztami procesu obciąża strony stosunkowo, a mianowicie powódkę w 19/20 częściach a
pozwanego w 1/20 części, pozostawiając szczegółowe ich rozliczenie referendarzowi sądowemu.
SSR Armand Meissner
Sygn. akt I C 1794/14
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 2 września 2014 r. złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym (...) S.A. z siedzibą w W.,
wniosła o zasądzenie od M. B. na swoją rzecz kwoty 7.672,86 zł wraz z odsetkami ustawowymi od 2 września 2014 r. do
dnia zapłaty, a nadto kosztów sądowych w wysokości 96 zł oraz kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1.200 zł.
Uzasadniając powyższe, strona powodowa wskazała, iż posiadana przez nią wierzytelność wobec pozwanego wynika
z niezapłaconych faktur VAT z tytułu świadczonych usług telekomunikacyjnych. Pozwany bowiem nie wykonał
przyjętego na siebie w umowie zobowiązania niepieniężnego do utrzymania karty SIM w stanie aktywności w sieci
powoda przez czas oznaczony w umowach. Powódka podniosła, iż wobec powyższego, była uprawniona zgodnie z
warunkami umowy do naliczenia kar umownych z tego tytułu za czas będący różnicą pomiędzy przyjętym przez
pozwaną okresem zobowiązania niepieniężnego a faktycznie spełnionym zobowiązaniem niepieniężnym. Powódka
podała, iż mimo wezwania do zapłaty, pozwany do dnia dzisiejszego do uregulował żądanej kwoty.
Nakazem zapłaty z dnia 4 września 2014 r. zasądzono żądania pozwu wraz z odsetkami i kosztami procesu.
Od powyższego nakazu zapłaty pozwany wniósł sprzeciw co do kwoty 7.599,99 zł.
W uzasadnieniu wskazał, iż wskazana przez powódkę kara umowna została naliczona bezzasadnie, gdyż roszczenie
powódki dotyczy w istocie zobowiązania o charakterze pieniężnym, a przyczyną rozwiązania przedmiotowej umowy
był fakt, że jako dłużnik nie regulował on faktur w terminie. Jednocześnie wskazał, świadczenia wynikające z faktury
VAT nr (...) na kwotę 33,99 zł, faktury VAT nr (...) na kwotę 2,26 zł oraz faktury VAT nr (...) na kwotę 36,72 zł zostały
przez niego uiszczone.
Wobec skutecznie wniesionego sprzeciwu, nakaz zapłaty wydany w elektronicznym postępowaniu upominawczym
utracił moc, zaś sprawa mocą postanowienia z 24 września 2014 r. została przekazana do rozpoznania według
właściwości ogólnej pozwanej Sądowi Rejonowemu Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu.
Pismem z dnia 17 grudnia 2014 r. powódka cofnęła powództwo o kwotę 440,18 zł, wnosząc o umorzenie postępowania
co do tej kwoty, jednocześnie wnosząc o zasądzenie kwoty 7.232,68 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 7.672,86
zł od 2 września 2014 r. do 18 września 2014 r., od kwoty 7.599,89 zł od 19 września 2014 r. do 29 października 2014
r., od kwoty 7.413,77 zł od 30 października 2014 r. do 3 grudnia 2014 r. oraz od kwoty 7.232,68 zł od 4 grudnia 2014 r.
do dnia zapłaty, a nadto kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty
od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.
Pismem z dnia 17 marca 2015 r. pozwany wskazał, iż tytułem roszczenia powództwa dotychczas wpłacił na rzecz
powoda kwotę 610,26 zł i wskazał, iż gdyby roszczenie powoda zostało przez sąd uznane, wnosi o rozłożenie pozostałej
należności na równe raty, każda po 200 zł płatne w terminie do 15-tego każdego miesiąca, przy czym pierwsza z nich
– płatna do 15-tego dnia miesiąca następującego po uprawomocnieniu się wyroku.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 24 maja 2013 r. powódka - (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarła z pozwanym M. B. umowę o świadczenie
usług telekomunikacyjnych. Warunki przedmiotowej umowy nie były indywidualnie uzgadnianie z pozwanym.
Dowód: kserokopia umowy wraz z aneksami – k.37-54
Pismem z dnia 14 czerwca 2013 r. pozwany skierował do powódki prośbę o rozwiązanie podpisanych między stronami
umów oraz wyliczenie kwoty, jaką jest zobowiązany zapłacić. Wskazał, iż umowy podpisywał będąc pod wpływem
narkotyków, nie zdając sobie sprawy z konsekwencji swojego postępowania. W związku z powyższym wniósł o
rozłożenie wyliczonej kwoty na raty płatne przez okres trzech miesięcy oraz nie naliczanie od nich odsetek.
Dowód: kserokopia pisma pozwanego – k.73
Pismem z dnia 1 lipca 2013 r. powódka poinformowała pozwanego, iż przedstawione przez niego okoliczności nie
stanowią podstawy do rozwiązania przedmiotowej umowy bez naliczenia kar umownych, które łącznie wynoszą 6.500
zł. Jednocześnie wskazała, iż przedmiotowe umowy zostały rozwiązane na dzień 27 lipca 2013 r.
Dowód: kserokopia pisma powódki – k. 74
Pismem z dnia 30 lipca 2013 r. E. B., działając w imieniu swojego syna, zwróciła się do powódki z prośbą o zsumowanie
istniejącego zadłużenia.
Dowód: kserokopia pisma E. B. – k.75
W piśmie z 6 sierpnia 2013 r. powódka poinformowała E. B. o rozłożeniu zobowiązania pozwanego na 6 rat, zgodnie
z przedstawionym harmonogramem. Jednocześnie wskazała, iż w przypadku braku wpłaty jakiejkolwiek raty w
podanym terminie lub wysokości, zgoda na spłatę ratalną zostanie wycofana.
Dowód: kserokopia pisma powódki – k.76
Pismem z 20 listopada 2013 r. pozwany oświadczył powódce, iż w chwili obecnej nie posiada środków na spłatę
posiadanego zadłużenia, które zobowiązuje się spłacić, gdy tylko znajdzie jakiekolwiek źródło dochodów.
Dowód: kserokopia pisma pozwanego – k.77
W dniu 11 września 2013 r. E. B. wpłaciła na rzecz powoda kwotę 30 zł, w dniu 28 listopada 2013 r. – kwotę 30 zł, w
dniu 17 stycznia 2014 r. – kwotę 30 zł, w dniu 1 marca 2014 r. – kwotę 50 zł, w dniu 1 kwietnia 2014 r. – kwotę 30 zł,
w dniu 18 września 2014 r. – kwotę 72,97 zł, w dniu 29 października 2014 r. – kwotę 186,12 zł, w dniu 3 grudnia 2014
r. – kwotę 181,09 zł oraz w dniu 28 stycznia 2015 r. – kwotę 2.046,92 zł.
Dowód: potwierdzenia przelewów- k.100-108
Pozwany jest uzależniony od narkotyków. Był leczony od 2013 r., prze okres 5 miesięcy otrzymywał świadczenie
rehabilitacyjne z uwagi na uznanie go za niezdolnego do pracy. Nie posiada żadnych oszczędności ani majątku. Posiada
innego zadłużenia. Mieszka u swoich dziadków wraz z narzeczoną i dzieckiem. Obecnie już się nie leczy z uzależnienia,
ale cierpi na depresję. Otrzymuje świadczenie rehabilitacyjne w wysokości 2.000 zł. Jego partnerka nie pracuje,
zajmuje się dzieckiem. Matka pozwanego E. B. spłaca jego zobowiązania, z tego powodu zaciągnęła umowę pożyczki
na kwotę 19.000 zł.
Dowód: orzeczenie ZUS – k.97-98, umowa pożyczki – k.137-140, pisma wierzycieli – k.141,169,171 ugoda – k.167,
potwierdzenia dokonywania zapłaty rat – k.142-159,162-165,167-168,170-172 wezwania do zapłaty – k.155,158,160,
pisma komornika – k147,162, zaświadczenia o stanie zdrowia - .173-176, zeznania E. B. – k.114, zeznania pozwanego
– k.127-128
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów. Sąd dał wiarę wszystkim
wymienionym dokumentom prywatnym, bowiem nie budziły one najmniejszej wątpliwości co do ich autentyczności
i wiarygodności, nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a Sąd nie znalazł podstaw by uczynić to z urzędu.
Zeznania E. B. (matki pozwanego) oraz samego pozwanego co do jego sytuacji rodzinnej i materialnej Sąd uznał za
wiarygodne, gdyż były one spójne, a Sąd nie powziął wątpliwości co do ich prawdziwości.
Sąd ustalił następujący stan prawny:
Powódka dochodziła roszczenia zgłoszonego w pozwie w oparciu o wiążącą ją z pozwanym umową o świadczenie
usług telekomunikacyjnych. Do tego rodzaju umów zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 16 lipca 2004 r Prawo
telekomunikacyjne (Dz. U. 2004 nr 171 poz. 1800 z późn. zm.), dalej: prawo telekomunikacyjne. Zgodnie z dyspozycją
art. 353 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93 z póź. zm., dalej: kc)
zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie
spełnić.
Zgodnie z treścią art. 203 § 1 ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43
poz. 296 ze. zm.), dalej: kpc, pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z
cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Z kolei § 4 powołanego artykułu stanowi,
iż Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy gdy
okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego
albo zmierzają do obejścia prawa. W tym miejscu konieczne jest także przywołanie art. 355 § 1 kpc, który stanowi,
że Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął pozew ze skutkiem prawnym lub jeżeli
wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.
Przenosząc powyższe na grunt ustalonego stanu faktycznego należy wskazać, że z powołanych przepisów
jednoznacznie wynika konieczność umorzenia postępowania w razie cofnięcia pozwu. W związku z powyższym, Sąd
umorzył przedmiotowe postępowanie co do kwoty 440,18 zł. Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że cofnięcie pozwu
nastąpiło wskutek zapłaty przez pozwanej dochodzonej pozwem należności do wysokości tej kwoty. Z uwagi na
powyższe koniecznym dla strony powodowej stało się dochodzenie roszczenia tylko ponad tę kwotę i słusznym było
cofnięcie pozwu w pozostałym zakresie. (pkt. 1 wyroku).
W niniejszej sprawie powódka wskazywała, iż podstawą dochodzonego przez nią roszczenia była należność wynikająca
z naliczenia przez nią kary umownej zgodnie z warunkami zawartej między stronami umowy za niewywiązanie
się przez pozwanego ze zobowiązania niepieniężnego, polegającego na utrzymaniu karty SIM w stanie aktywności
w sieci powoda przez czas oznaczony w umowach. Wskazała, iż jej wyliczenia dokonała przyjmując różnicę czasu
pomiędzy przyjętym przez pozwaną okresem zobowiązania niepieniężnego, a faktycznie spełnionym zobowiązaniem
niepieniężnym.
Zgodnie z § 4 umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych zawartej między stronami, na którą powołuje
się powódka, jednostronne rozwiązanie umowy przed upływem czasu oznaczonego, na który została ona zawarta,
dokonane przez Abonament lub przez Operatora z winy Abonament oznaczać będzie naruszenie przez Abonenta
zobowiązania niepieniężnego do otrzymania aktywnej karty Sim przez ten czas. W takim przypadku Abonent
zapłaci na pisemne żądanie Operatora karę umowną, której maksymalna wartość wyniesieni 3.500 zł. Jednocześnie
wskazano, iż przedmiotowa kara umowna nie przekroczy wartości ulgi przyznanej Abonamentowi pomniejszonej o
proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania.
Pozwany natomiast kwestionował wskazany wyżej zapis umowny zobowiązujący do utrzymywania aktywnej karty
SIM jako mający na celu obejście przez pozwaną przepisów o karze umownej, która nie może dotyczyć zobowiązania
pieniężnego i w konsekwencji stanowiący niedozwolone postanowienie umowne, a zatem winno zostać uznane za
nieważne.
Według dyspozycji art. 483 kc, kara umowna jest instytucją prawa cywilnego, mającym na celu pewnego rodzaju
zabezpieczenie stron umowy, na wypadek niewywiązania się przez drugą ze stron z przyjętego na siebie zobowiązania
niepieniężnego. Ma ona zatem na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej
przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z dnia 8 sierpnia 2008 r., V CSK 85/08, LEX
nr 457785; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 27 lutego 2013 r., I ACa 99/13, LEX nr 1313465; wyrok SA w Poznaniu
z dnia 11 czerwca 2013 r., I ACa 365/13, LEX nr 1345561). Istotą wskazanego zastrzeżenia umownego jest bowiem
zobowiązanie stron do zapłaty ustalonej sumy pieniężnej, na wypadek niewywiązania się lub nienależytego wywiązania
się z przyjętego na siebie zobowiązania niepieniężnego
.
Jak natomiast stanowi art. 57 ust. 6 prawa telekomunikacyjnego, w przypadku zawarcia umowy o świadczenie usług
telekomunikacyjnych, w tym o zapewnienie przyłączenia do publicznej sieci telekomunikacyjnej, związanego z ulgą
przyznaną abonentowi, wysokość roszczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez
dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta, nie może przekroczyć
wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy
do dnia jej rozwiązania.
Sąd rozpatrujący niniejszą sprawę podzielił zaopatrywanie Sądu Okręgowego, wyrażone w sprawie o sygn. akt. III Ca
1875/14 (post. SO w Łodzi z dnia 19 stycznia 2015 r.), iż samo trwanie w umowie nie ma na celu ochrony określonych
umową interesów operatora, jak również nie może zostać uznane za świadczenie. Z tego bowiem względu, wskazany
sposób konstruowania postanowień o karach umownych należy uznać za niedopuszczalny, gdyż w rzeczywistości
został zastrzeżony na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego. Jednocześnie
zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, brak jest podstaw do domagania się zasądzenia kary umownej zastrzeżonej
na wypadek odstąpienia od umowy, jeżeli podstawę do odstąpienia od umowy stanowiło niewykonanie zobowiązania
pieniężnego. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2007 r., III CSK 288/06OSP 2009/4/39).
Należy również zwrócić uwagę na fakt, iż określony w umowie sposób naliczania kary umownej jest nieprecyzyjny.
Samo określenie, iż nie przekroczy wartości ulgi przyznanej Abonamentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej
wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania jest niewystarczające. Nie wiadomo bowiem, jaka
jest wartość przyznanej ulgi ani z czego ona wynika.
Co więcej, kwestionowany przepis umowy, jak słusznie wskazuje pozwany nigdy nie podlegał indywidualnym
uzgodnieniom między stronami, a pozwany w rzeczywistości nie miał żadnego wpływu na jego treść, zwłaszcza,
iż postanowienie to dotyczy również przypadków niezależnych od woli Abonenta, a leżących po jego stronie.
W rzeczywistości przyznaje ono uprawnienie Operatorowi do swobodnego rozwiązania przedmiotowej umowy i
naliczenia odpowiedniej kary umownej. Jest ono zatem jednostronne, gdyż nie rodzi żadnych uprawnień po stronie
Abonenta. Zgodnie natomiast z art. 3853 pkt. 16 kc, za niedozwolone postanowienia umowne należy uznać takie,
które nakładają wyłącznie na konsumenta obowiązek zapłaty ustalonej sumy na wypadek rezygnacji z zawarcia lub
wykonania umowy.
Przedmiotowe postanowienie należało zatem uznać za niedozwolone postanowienie umowne, gdyż spełnia ono
warunki wskazane w przepisie art. 3851 § 1, a mianowicie: nie zostało uzgodnione indywidualnie z konsumentem,
a nadto kształtuje jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego
interesy. Jednocześnie powód nie udowodnił, iż owe postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, mimo, iż takie
stanowisko przyjął, a z przedstawionych dokumentów wyraźnie wynika, iż zostało ono oparte na wzorcach umownych.
Sama możliwość nie zawarcia umowy na danych warunkach nie może stanowić podstawy do przyjęcia, iż została ona
indywidualnie uzgodniona.
W związku z powyższym Sąd uznał za wiarygodne twierdzenia powoda co do tego iż zapis o obowiązku utrzymywania
karty SIM w aktywności było tylko pozornym zobowiązaniem o charakterze niepieniężnym, z uwagi na fakt, iż
dopóki karta SIM jest aktywna, abonent musi uiszczać abonament telefoniczny. W rzeczywistości zatem kara umowna
jest nakładana za nieuiszczenie abonamentu za okres, przez który umowa ta miała trwać, co niewątpliwie jest
zobowiązaniem pieniężnym. Jednocześnie zapis o karze umownej należy uznać za niedozwolone postanowienie
umowne, gdyż jest jednostronny i tylko konsument może nią zostać obciążony, a nadto w sposób bezsprzeczny dotyczy
zobowiązania pieniężnego.
W niniejszej sprawie, powód zgodnie z przytoczonymi wyżej przepisami mógł być ewentualnie uprawniony do
obciążenia pozwanego obowiązkiem zwrotu otrzymanej ulgi z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy na podstawie
art. 57 prawa telekomunikacyjnego, natomiast wskazane wyżej przepisy oraz orzecznictwo jednoznacznie stanowią,
iż taka opłata nie może zostać uznana za karę umowną.
Mając na względzie powyższe rozważania i przywołane przepisy zasadne w ocenie Sądu okazało się oddalenie
powództwa w pozostałej części.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc, art. 99 kpc oraz art. 100 kpc, obciążając nimi strony adekwatnie
do stosunku, w jakim przegrały proces (powódkę w 19/20 częściach, a pozwanego w 1/20 częściach), pozostawiając
szczegółowe ich wyliczenie referendarzowi sądowemu (art. 108 § 1 kpc).
SSR Armand Meissner