Filozofia polityki, ćwiczenia

Przedmiot Filozofia Polityki
Rok akademicki
Semestr
Katedra Filozofii
Nazwa jednostki
Osoby prowadzące Dr Ryszard Gaj
Filozofia
Kierunek studiów
Stopień studiów I
Stacjonarne
Tryb studiów
Kod przedmiotu FPol
ECTS
Ćwiczenia
30
Forma zajęć
Liczba godzin
Status
Prerekwizyty:
brak
Treści kształcenia
1 Analiza fragmentów dzieł takich jak: Platon Państwo (wydanie dowolne) i Arystoteles
Ustrój Polityczny Aten Warszawa 1973. Analiza antycznego pojęcia demokracji, opisu
różnych ustrojów realnych i dyskusja nad polityczną rolą utopii.
2 Analiza fragmentów tekstów: Św. Augustyn Państwo Boże Kęty 1998, Tomasz z
Akwinu Suma Teologiczna traktaty: Cnoty społeczne i Sprawiedliwość Internet
http://www.katedra.uksw.edu.pl/suma/suma indeks.htm. Dyskusja nad relacją pomiędzy
religią i polityką.
3 Lektura fragmentów tekstów: N. Machiavelli Książę (wydanie dowolne), T. Hobbes
Leviatan Warszawa 1954, J. J. Rousseau Umowa społeczna Kęty 2002. Analiza
poglądów na temat koncepcji „złej” i „dobrej” natury ludzkiej.
4 Lektura fragmentów tekstów: I. Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności Warszawa
1984 oraz Spór fakultetów. Wznowione pytanie czy rodzaj ludzki stale zmierza ku temu,
co lepsze? „Nowa Wieś’ 2003, G. W. F. Hegel - wstęp do Wykłady z filozofii dziejów t. 1
Warszawa 1958. Dyskusja nad racjonalnością i irracjonalizmem ludzkich motywów i
wyborów w polityce.
5 Porównanie rodzaju ustrojów politycznych i możliwości rozwojowych Stanów
Zjednoczonych i krajów Ameryki Łacińskiej. Analiza fragmentów tekstu: A. de
Tocqueville O demokracji w Ameryce wydanie dowolne.
6 Dyskusja nad dawnym i współczesnym liberalizmem. Analiza fragmentów tekstów: J.
Locke, Dwa traktaty o rządzie Warszawa 1992, Monteskiusz, O duchu praw wydanie
dowolne, J. S. Mill, Zasady wolności, Indywidualizm w: R. Ludwikowski, J. Woleński
J. S. Mill, seria „Myśli i Ludzie” Warszawa 1979, B. Constant, Zasady polityki: mające
zastosowanie do wszystkich rządów (wersje z lat 1806-1810) Warszawa 2008, K. Popper,
Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie Warszawa 1993, J. Rawls, Liberalizm polityczny
Warszawa 1998, F. Hayek, Droga do zniewolenia Kraków 1996.
7 Analiza treści doktrynalnych nurtów egalitarystycznych w myśli politycznej tj. socjalizm
utopijny, anarchizm, socjalizmu naukowy i współczesne nurty chrześcijaństwa
społecznego. Lektura tekstów: Saint Simon O organizacji społecznej w: A. Sikora SaintSimon, seria „Myśli i Ludzie” Warszawa 1991, P. A. Kropotkin Narodnicka wolność,
Pomoc wzajemna w: Rydzewski Kropotkin, seria „Myśli i Ludzie”, Warszawa 1979, F.
Engels Rozwój socjalizmu od utopii do nauki dowolne wydanie, G. Gutierrez Teologia
wyzwolenia (fragment, teczka), K. Marks - pierwsza część tekstu Manifest Partii
Komunistycznej pod tytułem Burżua a proletariusze (dowolne wydanie) oraz fragment
Rękopisów ekonomiczno-filozoficznych z 1844 R. pod tytułem Wartość świata rzeczy i
deprecjacja świata ludzi w klasycznym kapitalizmie w: B. Markiewicz Filozofia dla szkół
średnich Warszawa 1987, F. Engels – fragment dzieła Anty-Dühring pod tytułem
Moralność klasowa i moralność prawdziwie ludzka w: B. Markiewicz Filozofia ..., dz.
cyt., Jan Paweł II encyklika Laborem exercens dowolne wydanie (teczka).
8 Dyskusja nad znaczeniem myśli konserwatywnej, czy konserwatyzm musi prowadzić do
autorytaryzmu. Lektura tekstów: J. Ortegi y Gasseta Chorobliwa demokracja, Stara i
nowa polityka w: R. Gaj Ortega seria „Myśli i Ludzie” Warszawa 2007 oraz
Dehumanizacja sztuki w: Dehumanizacja sztuki i inne eseje Warszawa 1980, C. Schmitt
Teologia polityczna i inne pisma (fragmenty) Kraków 2000, T. Carlyle Bohaterowie
(fragment) Kraków 2006, M. Foucalta Nadzorować i karać Warszawa 1998.
9 Dyskusja nad trwałością zagrożenia faszyzmem i totalitaryzmem. Lektura fragmentów
III
3
Obier.
Kod:
l. godz.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
tekstów: E. Fromm Ucieczka od wolności Internet www.free webs.com/ucieczka/, H.
Arendt Korzenie totalitaryzmu Warszawa 1993, L. Kołakowski Główne nurty
marksizmu: powstanie – rozwój – rozkład Londyn 1998, R. Bäcker Totalitaryzm: geneza,
istota, upadek Toruń 1992.
2
10 Dzisiejsza kondycja demokracji. Lektura fragmentów tekstów: J. Ortega y Gasset Bunt
mas dowolne wydanie, J. Habermas Teoria działania komunikacyjnego t. 1 Racjonalność
działania a racjonalność społeczna Warszawa 1999, M. Novak Chrześcijaństwo,
kapitalizm i demokracja w: M. Novak, A. Rauscher, M. Zięba Chrześcijaństwo,
kapitalizm i demokracja Poznań 1993.
11 Współczesny kapitalizm, globalizacja i amerykanizacja. Lektura fragmentów tekstów: G. 2
Simmel Filozofia pieniądza Poznań 1997, Z. Bauman Globalizacja i co z tego dla ludzi
wynika Warszawa 2004, F. Fukuyama Koniec historii Poznań 1996, D. Bell Kulturowe
sprzeczności kapitalizmu Warszawa 1994, B. R. Barber Imperium strachu cz. II
Warszawa 2005, S. P. Huntington Zderzenie cywilizacji Warszawa 2007, J. Stieglitz
Globalizacja Warszawa 2004.
12 Dyskusja nad przyszłością Europy. Analiza fragmentów tekstów: J. Ortega y Gasset
2
Rozmyślania o Europie w: J. Ortega y Gasset Bunt mas i inne pisma socjologiczne
Warszawa 1982, J. Habermas Obywatelstwo a tożsamość narodowa: rozważania nad
przyszłością Europy Warszawa 1993.
13 Społeczeństwo postindustrialne, informatyczne, sieciowe, jakie? Lektura fragmentów
2
tekstów: A. Toffler Trzecia fala Warszawa 1997, J. Rifkin Koniec pracy Wrocław 2001,
D. Barney Społeczeństwo sieci Warszawa 2008, M. Castells Koniec tysiąclecia
Warszawa 2009.
14 Dyskusja nad przyszłością ruchów alternatywnych. Polityczne znaczenie katolicyzmu
2
instytucjonalnego i katolickich ruchów dysydenckich, ruchów charyzmatycznych i neoprotestanckich, szczególnie w Trzecim Świecie. Podstawą do dyskusji fragmenty
tekstów: L. Boff Church: charism and power New York 1984 (teczka w bibliotece
wydziałowej), J. Ratzinger Kongregacja Nauki Wiary Libertatis nuntius. Instrukcja o
niektórych aspektach „teologii wyzwolenia” z 1986 r. – Internet
http://andrzej.kai.pl/ekai/bib.php/dokumenty/libertatis_nuntius/libertatis_nuntius.html z
2004-06-29 oraz dowolne wydanie, J. L. Segundo Theology and the church. A respons to
Cardinal Ratzinger and Warning to the Whole Church Harper & Row 1987 (teczka).
Teksty w całości: R. Gaj Charyzmatycy ponad podziałami. Ruchy religijne w Ameryce
Łacińskiej: kilka uwag i idei w: J. Sieradzan (red.) Charyzma. Jej funkcja w życiu
religijnym, politycznym i społecznym Białystok 2008, R. Gaj Hiszpańscy prekursorzy
teologii wyzwolenia w perspektywie globalizacji. Polskie interpretacje w: M. Jagłowski,
D. Sepczyńska, A. Frankowiak (red.) Między złotym a srebrnym wiekiem kultury
hiszpańskiej Olsztyn 2008 (teczka).
15 Podsumowanie dyskusji, odpowiedzi na pytania studentów.
2
Efekty kształcenia:
Studenci poza osiągniętą wiedzą powinni opanować sztukę analizy walki politycznej pod kątem
realizacji zróżnicowanych interesów różnych grup społecznych, narodów i organizacji
ponadnarodowych. Powinni także pod zjawiskami życia politycznego umieć dostrzec filozoficzne idee,
które kierują poczynaniami politycznych aktorów a także widzieć pozaracjonalne, emocjonalne i
archetypowe podłoże motywacji i wyborów politycznych.
Forma zaliczenia:
Bieżąca ocena aktywności w dyskusji i ze znajomości tekstów oraz sprawdzian końcowy.
Literatura obowiązkowa:
1. Wspomniane wyżej teksty i fragmenty tekstów niektórych klasyków filozofii a więc: Platona,
Arystotelesa, Augustyna, Tomasza, Machiavellego, Hobbesa, Locke’a, Monteskiusza,
Rousseau’a, Kanta, Hegla, Milla i Marksa.
Literatura uzupełniająca:
1. A. Kojéve Wstęp do wykładów Hegla, Warszawa 1999
2.
3.
4.
5.
6.
T. Eagleton Marks: Marks i wolność Warszawa, 1998.
E. Balibar Trwoga mas: polityka i filozofia przed Marksem: po Marksie, Warszawa 2007.
J. Borgosz Tomasz z Akwinu fragment: s. 100-106, seria „Myśli i Ludzie”, Warszawa 1962.
Hidness Filozofia władzy. Od Hobbesa do Foucalta, PWN Wrocław-Warszawa 1999.
J. S. Mill Wolność myśli i słowa, Ideał najlepszej formy rządów w: R. Ludwikowski, J. Woleński
J. S. Mill..., dz. cyt.
7. P. A. Kropotkin Rewolucja, Ideał społeczny w: Rydzewski Kropotkin, dz. cyt.
8. E. Canetti Masa i władza Warszawa 1996.
9. H. Arendt O rewolucji Warszawa 2003.
10. M. Horkheimer, T. Adorno Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, Warszawa 1994.
11. A. Domosławski Świat nie na sprzedaż. Rozmowy o globalizacji, Warszawa 2002.
Podpis osób prowadzących:
Podpis kierownika jednostki: