WYZNACZANIE DZIECKU GRANIC
Transkrypt
WYZNACZANIE DZIECKU GRANIC
WYZNACZANIE DZIECKU GRANIC Z pewnością choć raz byliśmy świadkami lub sami braliśmy udział w sytuacji, gdy dziecko brało górę podczas zakupów w supermarkecie, wymuszając zakupienie pewnej łakoci. Każdy korytarz sklepu stanowi pokusę dla naszych pociech, a nasza lista zakupów jest bardzo ograniczona. Dziecku trudno jest przyjąć do wiadomości słowo NIE, kiedy wszystko jest w zasięgu ręki. Chcąc uniknąć konfliktu w miejscu publicznym, kupujemy dziecku „coś”, aby pozornie odzyskać nad nim kontrolę. Lecz to tylko złudzenie, że to my wygraliśmy ten pojedynek. Co oznacza słowo „granica”? Dlaczego należy wytyczać pewne granice? Definicja słowa „granica” oznacza linię rzeczywistą lub wyimaginowaną między dwoma obszarami, terytoriami, ale to także kraniec czegoś, kres, który można osiągnąć w znaczeniu fizycznym i psychicznym. Definiuje, gdzie zaczynamy i gdzie kończymy, za co jesteśmy odpowiedzialni, a za co już nie. Rozpoznawanie granic w świecie materialnym wydaje się być niczym trudnym, rysując linie, widoczne jest, co moje, a co twoje. Jednak zasada ta rządzi również relacjami międzyludzkimi, zarówno w naszym świecie, jak i u innych ludzi. Wszyscy wiemy, że wtargnięcie na czyjąś własność bez pozwolenia, pociąga za sobą konsekwencje, wiąże się z pewnymi sankcjami, to zatem uświadamia nam, jak ważne jest szanowanie granic innych ludzi, podobnie naruszenie naszych granic jest sprawą poważną. Wszyscy powinniśmy zatem nauczyć się wyznaczać innym granice, aby czuć, że jesteśmy szanowani oraz przestrzegać i szanować granice innych ludzi. Jak działa osoba nie znająca granic lub ledwo je uznająca? Granic nie dziedziczymy od swoich przodków, ani nie wysysamy z mlekiem matki. Uczymy się ich, tworzymy je, pracujemy nad nimi. Najważniejsze etapy to pierwsze lata życia, kiedy kształtuje się nasz charakter i podstawy dorosłej osobowości. Jeśli my rodzice nie uczymy naszych dzieci przestrzegania pewnych granic, to dajemy im do zrozumienia, że ich zachcianki są najważniejsze. Jeśli odpowiadamy dziecku NIE, a za chwilę ustępujemy i kupujemy „coś”, kształtujemy w dziecku postawę głuchych na pewne granice, co w przyszłości rzutuje nie reagowaniem na granice innych ludzi. Trudności związane z wyznaczaniem granic pojawiają się również w sytuacji, gdy granice nie są zbyt poważne. Chodzi tu o sytuacje, w których dziecko nie potrafi zrobić użytku z przysługującego mu prawa do powiedzenia NIE, aby położyć kres sytuacjom, w których ktoś zachowuje się niepoprawnie wobec niego. Jeśli my dorośli nie nauczymy dziecko mówić NIE lub nie będziemy ich szanować, one same nie będą się w stanie bronić przed samowolą innych. Dla dobra dziecko, powinno ono umieć wyrazić swoja wolę, używają zwrotów: „nie zgadzam się”, „nie podoba mi się taka zabawa”, „nie chcę się z tobą bawić”, „nie chcę, abyś mnie tam dotykał...” Jak działa dziecko mające jasno wytyczone granice? Jako rodzice musimy przekazać naszym dzieciom, że są akceptowane, kochane, że stoimy po ich stronie bez względu na wszystko. Stwarzajmy im bezpieczny i stabilny świat, aby czuli się pewnie i mieli do nas zaufanie, to zbuduje podstawy do kontrolowania swego życia i kształtowania prawidłowych wartości. Obok naturalnej miłości nie zapominajmy o ścisłej dyscyplinie, konkretnych zasadach i granicach oraz wyciąganiu konsekwencji z przekraczania ich. Dziecko wychowywane w świecie reguł ma uporządkowany świat, w przyszłości łatwiej poradzi sobie z trudnymi sytuacjami i podjęciem właściwych decyzji. Rozwiną w sobie poczucie autonomii i zaufania we własne siły. Nie wyręczajmy dzieci w ponoszeniu „bólu”, konsekwencji ich zachowań, bo samodzielne poniesienie konsekwencji swoich czynów jest najlepszą metodą nauki. Wychowywanie ich w duchu miłości i wyznaczania pewnych granic, okazując czułość i kiedy trzeba, wyciągając odpowiednie konsekwencje, uczyni z nich istoty pewne siebie, mające poczucie kontroli nad własnym życiem oraz pozwoli poczuwać się do odpowiedzialności za własne decyzje, a nie przerzucać jej na kogoś innego. My również niejednokrotnie spotkaliśmy się w pracy, domu, szkole z odgórnym „nie” i dzięki temu nauczyliśmy się szanować cudze granice i chcemy, aby inni szanowali nasze. Wyznaczanie tych granic u trzylatków jest sprawą oczywistą, bowiem jest to wiek, kiedy dziecko powinno być w stanie nawiązać relacje z innymi nie bojąc się, że tym samym wyzbędzie się własnej wolności. Nie tylko zdrowe relacje, ale również dojrzały charakter buduje się w oparciu o „dogodne nie”. Na tym etapie rozwojowym dzieci powinny wiedzieć, że ich granice będą respektowane. Podsumowując, jeśli chcemy, aby nasze dzieci były wolne i odpowiedzialne, musimy być gotowi na wyznaczenie granic. Jest to zadanie, którego nie da się uniknąć i które częstokroć wymagać będzie od nas dodatkowego wysiłku. Warto spróbować! Zabawa- doświadczenie: wylej szklankę wody na stół i pozwól niech woda spokojnie skapie. Możesz też wlewać zawartość jakiegoś pojemniczka do szklani, aż płyn zacznie się przelewać. Obydwa doświadczenia posłużą Ci do przeprowadzenia rozmowy z dziećmi odnośnie konieczności istnienia granic. Co się dzieje, gdy przekracza się granice? Jakie mogą być tego konsekwencje? Jaka powinna być właściwa miara? Powodzenia. Opr. Kamila Cichuta- Szwed Źródło: „Dyscyplina bez krzyku i bicia” dr Jerry Wyckoff i Barbara C. Unell Czasopismo „Nauczycielka Przedszkola”