Praca z dzieckiem wymagającym pomocy

JAK POSTĘPOWAĆ Z DZIECKIEM MAJĄCYM TRUDNOŚCI W
NAUCE CZYTANIA I PISANIA – MOTYWOWANIE DZIECKA
DO NAUKI W DOMU
(wskazania dla wychowawców i rodziców)
Aby stwierdzić, że dziecko ma dysleksję należy skierować je na specjalistyczne
badania psychologiczno-pedagogiczne do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Na
takie badania kierują uczniów wychowawcy w porozumieniu z rodzicami, wówczas
jeśli domyślają się, że dziecko może mieć problem dyslektyczny.
Diagnozy dysleksji dokonuje psycholog.
Nie istnieje model „typowego dyslektyka”, można jednak wyróżnić kilka
objawów wskazujących na występowanie tego zaburzenia. Należą do nich:
-
trudności językowe i trudności z mową (szczególnie we wczesnym
dzieciństwie);
-
słaba, krótkotrwała pamięć słów;
-
trudności w porządkowaniu elementów i wyodrębnianiu sekwencji;
-
niezaradność, mała precyzja ruchów;
-
brak wyraźnej lateralizacji ręki (oburęczność, zmienność preferencji);
-
często odwracanie liter (pisanie „b” zamiast „d”, „p” zamiast „q”);
-
słaba płynność wypowiedzi.
Problemy te zauważa się także u osób, które nie mają trudności w czytaniu, jak
również u osób słabo czytających, jednak nie uważanych za dyslektyków.
Dziecko może mieć trudności w nauce czytania z wielu przyczyn:
-
niski poziom inteligencji;
-
trudna sytuacja materialna;
-
niepełnosprawność (wada słuchu lub wzroku);
-
„widoczne” zaburzenia neurologiczne
-
czynniki emocjonalne i behawioralne, które mogą mieć niekorzystny wpływ na
koncentrację uwagi i spełnienie poleceń nauczyciela, tym samym upośledzając
zdolność dziecka do nauki;
-
dysleksja.
1
Rozpoznanie dysleksji następuje więc wtedy, gdy można wykluczyć wpływ
wymienionych wcześniej 6 czynników kluczowych dla powstawania trudności w
czytaniu.
Dziecko ze specyficznymi trudnościami w nauce czytania i pisania (dziecko
dyslektyczne) wymaga szczególnej troski, życzliwości oraz wyrozumiałości ze strony
nauczyciela, jak i rodzica. Dlatego też bardzo ważna i istotna staje się współpraca
Państwa (rodziców) z nauczycielem w wyrównywaniu braków u dziecka.
Podstawowe zadania stojące przed nauczycielem w oparciu o współpracę z
rodzicami to:
-
orientowanie się o poziomie rozwoju funkcji wzrokowych, słuchowych,
ruchowych u dziecka dyslektycznego oraz o stopniu opóźnienia tych funkcji w
stosunku do wieku dziecka;
-
niedopuszczenie do sytuacji, w których dziecko będzie dotkliwie czuło swoją
nieporadność i w konsekwencji zniechęcało się do nauki;
-
niedopuszczenie
do
wytworzenia
się
nieprawidłowych
nawyków
utrudniających czynność pisania i czytania (np. nawyku głoskowania);
-
okazywanie dziecku życzliwości, akcentowanie wobec klasy drobnych nawet
jego osiągnięć, uczenie pozostałych dzieci koleżeńskiego stosunku do jego
trudności, wytworzenie atmosfery zaufania i bezpieczeństwa. Są to podstawowe
poczynania mające walor leczniczy zapobiegający powstawaniu zaburzeń
emocjonalnych;
-
umożliwienie dziecku przeżywania sukcesów poprzez stwarzanie sytuacji
dających okazję do doświadczania radości, zadowolenia z wykonywanych
zadań
np.
nauczyciel
przestrzega
zasady
nie
wywoływania
dziecka
dyslektycznego do odczytywania wobec klasy tekstu nowego, natomiast co
pewien czas umożliwia dziecku wykazanie się wobec klasy dobrym
przygotowaniem pracy domowej. Nauczyciel nie zmusza ponadto dziecka do
odpowiedzi przy tablicy;
-
nie porównywanie wyników pracy dziecka z wynikami innych dzieci z klasy a
jedynie stosowanie skali porównawczej w odniesieniu do dawnych i aktualnych
postępów danego ucznia;
2
-
wyłączenie dziecka z pisania dyktand w klasie i przeprowadzanie z nim
sprawdzianów indywidualnie oraz stosowanie innych form kontrolowania
poziomu wiadomości i umiejętności dziecka (ponieważ uczeń z trudnościami w
pisaniu nie jest w stanie tak szybko jak większość klasy dokonać analizy zdania
na wyrazy, przeanalizować pisowni wyrazów, nadążyć z ich zapisywaniem i w
dyktandach popełnia zawsze wiele błędów);
-
wyznaczanie
dzieciom
dyslektycznym
stosownie
do
ich
możliwości
odpowiednio krótkich odcinków tekstu z czytanek zadawanych całej klasie do
przygotowania w domu;
-
umożliwienie uczniom dyslektycznym wielokrotnych i różnorodnych ćwiczeń
angażujących kilka analizatorów (analizator wzrokowy, słuchowy, ruchowy)
podczas wprowadzania nowego materiału;
-
ważne jest aby każdy uczeń opanował technikę czytania na tyle żeby mógł
zrozumieć i zapamiętać tekst, mniej istotną sprawą jest tempo czytania i dykcja.
Rodzic przy współpracy z nauczycielem powinien wykazywać orientację o
poziomie rozwoju funkcji wzrokowych, ruchowych, słuchowych u dziecka
dyslektycznego oraz o stopniu opóźnienia tych funkcji do wieku dziecka.
A ponadto powinien posiadać znajomość trudności szkolnych ucznia
wynikających z zaburzeń określonych funkcji percepcyjno motorycznych.
Bardzo ważna staje się także praca w domu z dzieckiem dyslektycznym
(mającym trudności w nauce czytania i piania). Warto jest prześledzić z dzieckiem
jeszcze raz materiał przerobiony na lekcji. Przykładać dużą wagę do ćwiczenia
motoryki, percepcji wzrokowej i słuchowej.
(żródło: Bogdanowicz M. – „Specjalne trudności w
nauce czytania i pisania” TOPOS Gdańsk 1990 r.).
Jeżeli chcecie Państwo poszerzyć swoją wiedzę na temat trudności swoich
dzieci w czytaniu i pisaniu polecam Państwu dwa opracowania:
1. J. E. M. Place „Dzieci i młodzież w kłopocie”, roz. 11.
2. B. Zakrzewska „Trudności w czytaniu i pisaniu. Modele ćwiczeń”.
Opracowała:
3
mgr Karolina Smarz – pedagog szkolny.
4