Zapotrzebowanie gospodarki na absolwentów

Zapotrzebowanie gospodarki na absolwentów uczelni wyższych – sytuacja obecna i
trendy
Jak będzie wyglądał rynek pracy za kilka lat? W jakich branżach łatwiej będzie znaleźć pracę?
Jaką ścieżkę kariery wybrać? Na jakie cechy i umiejętności zwracają uwagę pracodawcy
rekrutując pracowników?
GUS na podstawie badań aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) próbował oszacować
liczbę niewykorzystanych w pełni zasobów pracy. Według najnowszych danych w tamtym roku
liczba zdolnych do pracy Polaków pozostających bez zatrudnienia wynosiła około 2,8 mln. Do
2015 r. na rynku pracy ma pojawić się około 3,5 mln absolwentów uczelni wyższych oraz
różnego typu szkół zawodowych. Będą oni stanowili ostatnią falę osób z wyżu
demograficznego z lat osiemdziesiątych.
Według Raportu o strategii Europa 2020 w krajach Unii Europejskiej powstanie około milion
stanowisk pracy w zawodach wymagających wysokich kwalifikacji – w administracji,
marketingu, zarządzaniu sprzedażą, logistyce, ICT (administrowanie systemami), edukacji i
zawodach inżynierskich (budownictwo, transport). Natomiast ponad 4 miliony nowych miejsc w
pracy powstanie w sektorze dystrybucyjnym, transportu, publicznym (administracja, edukacja,
opieka zdrowotna), turystycznym i hotelarskim. Z kolei w biznesie i różnego rodzaju usługach
dla biznesu liczba nowych miejsc pracy wyniesie około 14 milionów.
Jak wynika z Raportu w ciągu najbliższych kilku lat w UE najczęściej będą poszukiwani:
specjaliści i technicy, kadra zarządcza dużych korporacji i przedsiębiorstw, handlowcy i
specjaliści w zakresie sprzedaży (głównie e-marketingu i e-sprzedaży).
Największy popyt na absolwentów przewiduje się w następujących branżach/obszarach
kształcenia:
architektura, urbanistyka, architektura wnętrz,
rozwiązania technologiczne w projektowaniu procesów
przemysłowych i
przetwórczych: automatyka, robotyka, biotechnologia,
bioinformatyka, inżynieria
biomedyczna, inżynieria chemiczna,
mechatronika, nanotechnologia,
budownictwo,
przemysł kultury, w tym edukacja artystyczna w
zakresie sztuk plastycznych, realizacji
obrazu telewizyjnego, filmu,
fotografii,
techniczno-informatyczny,
strona 1 / 5
elektronika i telekomunikacja,
energetyka,
inżynieria/ochrona środowiska,
logistyka,
zarządzanie i technologia produkcji w obszarze
rolniczych,
nauki medyczne w zakresie medycyny i opieki nad
fizjoterapia, geriatria.
przemysłu, przetwórstwa, nauk
osobami starszymi: pielęgniarstwo,
Wzrost miejsc pracy nastąpi w sektorach: transportu, dystrybucji, budownictwa, usługach dla
biznesu oraz dla zawodów technicznych (inżynierskich), nauk bioinformatycznych, zawodów
związanych z sektorem zdrowia, medycyną, usług około biznesowych, handlu i turystyce, a
także dla prawników, administratorów, menadżerów różnego szczebla.
Można spodziewać się również wzrostu miejsc pracy w: usługach informatycznych, służbie
zdrowia, doradztwie dla firm, B+R, przemysłach wysokiej techniki, reklamie i marketingu.
Obecnie najliczniej poszukiwanymi specjalistami są: księgowi, kierownicy budowy, spedytorzy,
architekci, projektanci stron internetowych, specjaliści ds. handlu i marketingu, lekarze i
pielęgniarze, graficy komputerowi, specjaliści ds. programowania i multimediów, specjaliści ds.
sieci teleinformatycznych, adwokaci oraz radcy prawni.
Jeśli chodzi o usługi nierynkowe, to przewiduje się wzrost tego sektora w zakresie: edukacji,
kultury, usług medycznych i pielęgnacyjnych.
Zawody deficytowe na polskim rynku pracy obejmują sektory: przemysłów kreatywnych i
sztuki (m. in. taniec i plastyka), budownictwa, ochrony zdrowia, usług specjalistycznych (w
zakresie pozyskiwania środków europejskich, konsultingu, praktycznej nauki zawodu –
kształcenie dorosłych).
Zawodem deficytowym jest m. in. menadżer produktu z umiejętnością kierowania projektem,
rozumienia procesów biznesowych, znajomością rynku oraz technologii. Natomiast w
województwie śląskim deficytowymi zawodami są inspektor nadzoru budowlanego, instruktor
tańca, adwokat, a w województwie podkarpackim doradca rolniczy w zakresie zachowania
walorów środowiskowych i zrównoważonego rozwoju.
strona 2 / 5
Przewiduje się również wzrost znaczenia zarządzania środowiskowego w wyniku
dostosowywania polskiej gospodarki do międzynarodowych regulacji w zakresie ISO 14001
oraz EMAS.
W związku z transformacją gospodarki na bardziej ekologiczną prognozuje się powstanie
nowej kategorii pracowników tzw. „greencollars”. Będą to specjaliści w dziedzinie nowych
źródeł energii i budownictwa proekologicznego.
Przewiduje się również zapotrzebowanie na zawody o charakterze bardziej „miękkim”, takie
jak: doradztwo dotyczące zielonych stylów życia, nowych form dietetyki, transportu oraz
edukacji.
Oczekuje się również rozwoju energetyki, co spowodować może potrzebę zbudowania
segmentu innowacyjnej energetyki rozproszonej (elektroenergetyki, ciepłownictwa itp.) i duże
zapotrzebowanie na biopaliwa, które może stworzyć rolnictwo energetyczne; rozwój rynku
energetycznego oraz systemu sieciowego; unowocześnienie potencjału badawczego i
dydaktycznego dla rozwoju kadr energetyki; opracowanie i realizację programu poprawy
efektywności energetycznej.
Raport „Europa 2020” wskazuje na branże, w których nastąpi wzrost zapotrzebowania na
specjalistów:
działalność usługowa wspierająca rolnictwo,
działalność usługowa wspierająca górnictwo i
wydobywanie,
przetwórstwo spożywcze, technologia żywności,
produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych,
produkcja wyrobów z gumy, tworzyw sztucznych i
niemineralnych substancji,
produkcja metali,
produkcja urządzeń elektrycznych, mechanicznych dla
ochrony środowiska, energetyki
przemysłu,
naprawa, instalacja i konserwacja maszyn i
urządzeń,
handel (w tym e-handel i e-marketing),
budownictwo lądowe i sanitarne,
transport i gospodarka magazynowa (logistyka),
informacja i komunikacja (nowe media),
działalność profesjonalna, naukowa i techniczna –
prace rozwojowe, badania i analizy
techniczne, doradztwo finansowe,
zarządcze, reklama i marketing, edukacja dla
dorosłych,
ochrona zdrowia (edukacja prozdrowotna,
identyfikacja nowych czynników ryzyka,
opieka prenatalna, wczesne korekty
defektów genetycznych, medycyna prewencyjna,
profilaktyka schorzeń o dużej
skali społecznej, diagnostyka i profilaktyka
strona 3 / 5
weterynaryjna),
działalność twórcza związana z kulturą, rozrywką i
rekreacją (reklama, architektura,
sztuka i antyki, gry komputerowe,
rękodzieło, projektowanie, projektowanie mody, film i
wideo, muzyka, sztuka
teatralna, publikacje, oprogramowanie, telewizja i radio).
Jakie kompetencje są poszukiwane przez pracodawców?
Wymagania pracodawców wobec absolwentów związane są z dwoma obszarami:
1. kwalifikacje, czyli podstawowe umiejętności
zawodowe, które są niezbędne do
wykonywania zadań,
2. umiejętności miękkie „bycia w pracy” związane z
odpowiedzialnością, lojalnością,
rzetelnością, samodyscypliną,
zaangażowaniem i umiejętnością rozwiązywania
problemów.
Do kluczowych kompetencji i umiejętności poszukiwanych przez pracodawców należą:
adaptacyjność, umiejętności zawodowe, kompetencje międzynarodowe (praca w
różnicowanym kulturowo i językowo środowisku), innowacyjność i przedsiębiorczość,
umiejętności organizacyjne (ICT, komunikacja, praca w zespole).
Pracodawcy zwracają także uwagę u pracowników na: samodyscyplinę, umiejętności
samoorganizacji w ramach powierzonych zadań, ciekawość poznawczą, kompetencje
kognitywne, związane ze stałym podnoszeniem kwalifikacji.
Niespełnione oczekiwania i potrzeby pracodawców wobec posiadanych przez pracowników
kwalifikacji w Unii Europejskiej dotyczą przede wszystkim:
braku doświadczenia i praktycznych umiejętności związanych z wykonywanym zawodem,
braku kwalifikacji wynikających z posiadanym wykształceniem,
nieznajomości rynku, przemysłu, braku orientacji biznesowej,
zbyt wysokich oczekiwań płacowych,
niewłaściwej postawy do pracy, wartości i kultury organizacyjnej firmy,
braku umiejętności miękkich,
braku odpowiedniej osobowości lub inteligencji.
strona 4 / 5
Artykuł opracowała Joanna Rak na podstawie Raportu końcowego „Analiza zapotrzebowania
gospodarki na absolwentów kierunków kluczowych w kontekście realizacji strategii Europa
2020”, Agrotec Polska Sp. z o. o., kwiecień 2012.
strona 5 / 5