docPwC_polska perspektywa
download 
Reklamacja Transkrypt
PwC_polska perspektywa
12. doroczne badanie CEO Survey Polska perspektywa* Ponowne definiowanie sukcesu. Plany dostosowane do przyszłoÊci PricewaterhouseCoopers Szanowni Paƒstwo, Dwunaste badanie PricewaterhouseCoopers Annual Global CEO Survey przeprowadzono wÊród 1124 mened˝erów zarzàdzajàcych firmami w 50 krajach. Tak samo jak w przypadku poprzednich edycji, dotyczy ono najwa˝niejszych trendów obserwowanych we współczesnej gospodarce. Było jednak badaniem odmiennym, ze wzgl´du na okres w którym je przeprowadzono. Globalna gospodarka znalazła si´ w Êrodku najpot´˝niejszego kryzysu finansowego i najsilniejszej recesji od dekad. WÊród mened˝erów zarzàdzajàcych firmami na całym Êwiecie zapanował gł´boki niepokój co do perspektyw rozwoju, poczucie niepewnoÊci i obawy. JednoczeÊnie na nowo stan´ły podstawowe pytania dotyczàce właÊciwych kierunków globalizacji i rozwoju gospodarczego Êwiata. Tegoroczny raport, opublikowany w czasie Âwiatowego Forum Ekonomicznego w Davos, poÊwi´cony by∏ refleksji nad nast´pujàcymi zjawiskami: Wzajemnemu powiàzaniu (Connectedeness) do którego doprowadziły procesy globalizacyjne. Gospodarki i firmy, które razem rozwijały si´ dzi´ki globalizacji, dziÊ razem cierpià z powodu zjawisk kryzysowych. KoniecznoÊci współpracy (Collaboration) w celu przezwyci´˝enia zjawisk kryzysowych i wejÊcia na drog´ stabilnego rozwoju. Współpraca ta dotyczy wszystkich interesariuszy: firm, rzàdów, społeczeƒstw, organizacji pozarzàdowych. KoniecznoÊci uzyskania na nowo równowagi w rozwoju (Balance), a zwłaszcza umiej´tnoÊci zrównowa˝enia potrzeb krótkookresowych zwiàzanych z przetrwaniem firm z potrzebami wynikajàcymi z ich strategii rozwoju. Najwa˝niejszà konkluzjà raportu jest stwierdzenie, ˝e skuteczna walka z obecnymi trudnoÊciami wymaga znalezienia nowej równowagi pomi´dzy celami krótko- a długookresowymi. Kluczowym problemem jest trwałoÊç rozwoju (Durability). Prawdziwy sukces firm musi bowiem byç mierzony w skali dekad, a nie kwartałów. Przy okazji ankiety Êwiatowej, przeprowadziliÊmy dodatkowe badania: polskiej perspektywy. Polskim mened˝erom zadaliÊmy pytania podobne do tych, na które odpowiadali respondenci z całego Êwiata. Zarówno podobieƒstwa, jak ró˝nice w odpowiedziach dajà materiał do przemyÊleƒ i refleksji nad optymalnymi strategiami rozwoju firm z naszego kraju. Olga Grygier Prezes Zarzàdu PricewaterhouseCoopers Polska Witold M. Or∏owski G∏ówny Doradca Ekonomiczny PricewaterhouseCoopers Polska 1 Spis treÊci Synteza 3 Metodologia badania i uczestnicy 3 Prognozy rozwoju 4 Ocena krajobrazu gospodarczego 5 Współpraca biznesu z rzàdem 9 Równowaga w rozwoju 12 Ludzie w czasie zmian 15 PricewaterhouseCoopers Synteza Polscy mened˝erowie pesymistycznie oceniajà perspektywy rozwoju zarzàdzanych przez siebie firm, zwłaszcza w krótkim okresie. Załamanie nastrojów okazało si´ w Polsce bardziej gwałtowne ni˝ przeci´tnie na Êwiecie. przedsi´biorstw nie uległy zmniejszeniu, rzàd nie pomaga firmom w rozwiàzaniu podstawowych problemów (dost´pu do wykwalifikowanej pracy i zasobów naturalnych), a polityka ochrony Êrodowiska jest niejasna i niespójna. Główne zmartwienia dla polskich mened˝erów stanowià: utrzymywanie si´ złej koniunktury w gospodarce globalnej, nadmierny poziom regulacji, niepokoje na rynkach kapitałowych oraz konkurencja kosztowo-cenowa ze strony producentów z innych krajów. Na dalsze miejsce przesun´ły si´ za to obawy o dost´p do wykwalifikowanych pracowników. W zakresie systemu podatkowego polscy mened˝erowie na pierwszym miejscu stawiajà jasnoÊç i stabilnoÊç przepisów podatkowych oraz łatwoÊç przestrzegania regulacji. Po˝àdanymi cechami systemu podatkowego byłyby umiarkowane łàczne obcià˝enia podatkowe firm oraz ˝yczliwy stosunek organów podatkowych do podatnika. Polscy mened˝erowie nie uwa˝ajà natomiast za specjalnie istotny problem nominalnej stawki podatku CIT. Oceniajàc kierunek, w którym b´dzie zmierzaç w nadchodzàcych latach globalna gospodarka, polscy mened˝erowie sà nieco bardziej pesymistyczni od mened˝erów przeci´tnie na Êwiecie. Polscy mened˝erowie liczà na skuteczne działania rzàdu w zakresie harmonizacji Êwiatowych przepisów podatkowych i regulacyjnych oraz rozwoju infrastruktury, a tak˝e dostrzegajà pewien wysiłek na rzecz konsultowania z sektorem prywatnym wypracowywanych zasad polityki i regulacji. Uwa˝ajà jednak, ˝e obcià˝enia regulacyjne Oceniajàc najwa˝niejsze êródła przewagi konkurencyjnej swoich firm, polscy mened˝erowie widzà ich główny atut w umiej´tnoÊci dostosowania si´ do zmian. Niewiele mniejsze znaczenie majà: reputacja, innowacje słu˝àce poprawie poziomu technologicznego firmy, dobra znajomoÊç rynku oraz sprawne zarzàdzanie łaƒcuchem dostaw. W stosunku do odpowiedzi z poprzedniego badania, nieco ni˝ej oceniono znaczenie dost´pu do wysoko wykwalifikowanych pracowników. Zadanie pogodzenia krótkookresowych i długookresowych wymogów rozwoju firmy, wymaga posiadania odpowiednich informacji na temat kluczowych problemów stojàcych przed firmà. Według polskich mened˝erów, najwi´ksza luka informacyjna wyst´puje w zakresie wiedzy o preferencjach i potrzebach klientów oraz w zakresie wiedzy na temat ryzyk, które mogà zagra˝aç firmie. Mimo spowolnienia wzrostu, wa˝nym zadaniem pozostaje pozyskiwanie i zatrzymywanie w firmie talentów. Za najwi´ksze zagro˝enia polscy mened˝erowie uznali ograniczonà poda˝ pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami, presj´ płacowà na rynku pracowników wysoko wykwalifikowanych, działania konkurencji (przejmowanie najcenniejszych pracowników), oraz problem zapewnienia utalentowanym pracownikom odpowiednio atrakcyjnych Êcie˝ek kariery zawodowej. Głównymi metodami przeciwdziałania sà: transfery kluczowych pracowników w ramach organizacji, tworzenie bardziej elastycznych warunków pracy oraz współpraca z zewn´trznymi specjalistami w celu przyciàgni´cia talentów. Metodologia badania i uczestnicy Badanie globalne przeprowadzone zostało wÊród 1124 mened˝erów zarzàdzajàcych firmami w 50 krajach (420 w Zachodniej Europie, 80 w Europie Ârodkowej i Wschodniej, 276 w rejonie Azji i Pacyfiku, 168 w Ameryce Południowej, 138 w Ameryce Północnej i 42 na Bliskim Wschodzie i w Afryce). Firmy reprezentowały ró˝ne gał´zie działalnoÊci. Około 35% badanych firm miało przychody powy˝ej 1 mld USD. Ankiet´ przeprowadzono jesienià roku 2008, w wi´kszoÊci w drodze rozmów telefonicznych, a w niektórych krajach poprzez ankiet´ pocztowà lub bezpoÊrednie spotkania. Badanie było koordynowane przez PricewaterhouseCoopers International Survey Unit w BelfaÊcie. Badanie uzupełniajàce: polska perspektywa przeprowadzone zostało w drodze ankiety, wÊród 23 mened˝erów zarzàdzajàcych polskimi firmami. Obj´ło ono firmy ró˝nej wielkoÊci, z ró˝nych sektorów gospodarki. Ankiet´ przeprowadzono w I kwartale 2009. Badanie było przeprowadzone przez PricewaterhouseCoopers Polska. 3 12. doroczne badanie CEO Survey. Polska perspektywa Prognozy rozwoju: polska perspektywa w perspektywie trzech lat 1.0 PewnoÊç wzrostu dochodów firmy (% odpowiedzi) w perspektywie 12 miesi´cy 4 Âwiat -11% Polska -17% Âwiat -9% Polska -30% -100% Brak pewności 55% 50% Niewielka pewność „Rzàdy i liderzy biznesu zostali zaskoczeni globalnym kryzysem finansowym, który szybko zmienił si´ w globalne spowolnienie gospodarcze” 12. doroczne badanie CEO Survey, PricewaterhouseCoopers -26% 34% 52% 30% 21% 43% 30% -35% 4% 0% Średnia pewność 50% 100% Duża pewność 12 badanie CEO Survey przeprowadzono w okresie gdy Êwiatowa gospodarka pogrà˝ała si´ w najgł´bszym od wielu dekad kryzysie finansowym. Prognozy formułowane przez mened˝erów globalnych firm z miesiàca na miesiàc drastycznie si´ pogarszały, rosła nerwowoÊç i narastał pesymizm. Dotyczył on nie tylko zbli˝ajàcych si´ 12 miesi´cy, w ciàgu których ankietowani spodziewali si´ nadejÊcia pot´˝nego spowolnienia gospodarczego lub recesji, ale równie˝ perspektywy Êredniookresowej. O ile w pierwszej grupie ankietowanych, którym pytanie o perspektywy rozwoju firm w ciàgu 3 lat zadano we wrzeÊniu, 60% wyra˝ało du˝à pewnoÊç co do wzrostu, w paêdzierniku odsetek ten spadł o połow´. W przypadku polskich mened˝erów, załamanie nastrojów okazało si´ bardziej gwałtowne ni˝ przeci´tnie na Êwiecie. PewnoÊç (du˝à lub Êrednià) co do perspektyw rozwoju firm w horyzoncie najbli˝szych 12 miesi´cy deklarowało 34% ankietowanych, a w horyzoncie 3 lat – 82%. Sama skala pesymizmu nie odbiega od poziomu Êwiatowego (ró˝nica wyst´puje przy ocenie krótkookresowej, ale daje si´ wyjaÊniç póêniejszym terminem przeprowadzenia badania w Polsce). Uwag´ zwraca jednak gwałtownoÊç zaobserwowanej zmiany, bowiem jeszcze wiosnà roku 2008 optymizm co do perspektyw rozwoju firm deklarowało niemal 100% ankietowanych polskich mened˝erów. Tak drastyczne pogorszenie si´ nastrojów oznacza, ˝e dla polskich firm zmiana sytuacji gospodarczej stanowiła kompletne zaskoczenie. Warto te˝ zwróciç uwag´ na fakt, ˝e na nastroje polskich mened˝erów nie wpływa w znaczàcy sposób fakt, ˝e Polska radzi sobie z kryzysem najlepiej spoÊród wszystkich krajów OECD i jako jedyna gospodarka w Unii Europejskiej odnotowuje nadal jeszcze wzrost produkcji. Âwiadczy to o sporej nieufnoÊci w odniesieniu do otoczenia, w którym działajà polskie firmy. PricewaterhouseCoopers Ocena krajobrazu gospodarczego: polska perspektywa 2.0 Potencjalne zagro˝enia dla firm (% odpowiedzi) Zła koniunktura w gospodarce światowej -4% 35% Nadmierny poziom regulacji -13% Niepokoje na rynkach kapitałowych -4% -13% Konkurencja kosztowo-cenowa -18% Inflacja -9% Dostęp do wykwalifikowanych pracowników -9% Koszty energii Wyczerpanie bogactw naturalnych Kataklizmy, awarie Globalne ocieplenie i zmiany klimatu Terroryzm -100% Wcale si´ nie obawiam -26% -75% 13% 9% 26% 13% -61% 4% 16% 17% -39% 32% 9% 22% -35% -52% -52% 26% -39% -59% Pandemia i inne kryzysy zdrowotne 50% 39% -35% -30% 43% -48% -39% 26% 39% 39% -26% Braki w podstawowej infrastrukturze 61% -43% -32% Bezpieczeństwo łańcucha dostaw 61% -27% 9% -30% 9% 4% 5% Procent wskazań w globalnej ankiecie PwC -48% -50% -25% Nie bardzo si´ obawiam 0% Troch´ si´ obawiam „Globalizacja rynków pozwala na wi´kszy i szybszy wzrost zamo˝noÊci ni˝ kiedykolwiek w przeszłoÊci. Tworzy ona jednak równie˝ ryzyka. DziÊ mened˝erowie wielkich firm uwa˝ajà, ˝e dla osiàgni´cia sukcesu trafne przewidywanie ryzyk zwiàzanych ze współzale˝noÊcià Êwiatowych gospodarek jest wa˝niejsze, ni˝ koncentrowanie si´ na korzyÊciach”. 12. doroczne badanie CEO Survey, PricewaterhouseCoopers 25% 50% 75% 100% Bardzo si´ obawiam 5 6 12. doroczne badanie CEO Survey. Polska perspektywa „Firmy nie upadajà dziÊ z powodu braku zysków. Upadajà z powodu braku gotówki.” CEO z USA Postrzeganie przez polskich mened˝erów najwi´kszych zagro˝eƒ, stojàcych przed zarzàdzanymi firmami jest nieco inne, ni˝ przeci´tnie na Êwiecie. Za najwi´ksze zagro˝enie, tak jak wsz´dzie, uwa˝a si´ utrzymywanie si´ złej koniunktury w gospodarce globalnej (obawia si´ jej a˝ 96% respondentów, wobec 62% rok wczeÊniej i 85% przeci´tnie na Êwiecie). Na drugim miejscu znalazł si´ nadmierny poziom regulacji (87% wskazaƒ, wobec 70% rok wczeÊniej i tylko 55% przeci´tnie na Êwiecie). Trzecie miejsce zajmujà niepokoje na rynkach kapitałowych (83% wskazaƒ), a czwarte konkurencja kosztowo-cenowa ze strony producentów z innych krajów (82% wskazaƒ, podobnie jak rok wczeÊniej). Zła koniunktura, przeregulowanie, chaos finansowy i konkurencja cenowa dystansujà wyraênie inne zagro˝enia. Widaç wi´c wyraênie, ˝e dla polskich mened˝erów problem stanowi zarówno bie˝àca sytuacja gospodarcza, jak nierozwiàzane problemy strukturalne i wyzwania o charakterze długookresowym. Charakterystyczne jest na przykład to, ˝e osłabienie si´ złotego w ciàgu ostatniego roku, połàczone z wyhamowaniem wzrostu kosztów pracy, wcale nie spowodowało spadku poczucia zagro˝enia zwiàzanego z konkurencjà ze strony producentów z innych krajów. Podobnie jak w roku poprzednim, polscy mened˝erowie nie uwa˝ajà natomiast za powa˝ne zagro˝enie dla swoich firm wi´kszoÊci ryzyk globalnych, których obawiajà si´ mened˝erowie ze Êwiata: zmian klimatycznych, pandemii, wyczerpywania si´ bogactw naturalnych czy eksplozji terroryzmu. PricewaterhouseCoopers 3.0 Scenariusz 1 (% odpowiadajàcych zgadzajàcych si´ ze stwierdzeniem) Działania rządów i przedsiębiorstw nie wystarczą, by znaleźć rozwiązania najważniejszych problemów globalnych 64% 50% 68% Przepaść między biednymi i bogatymi zwiększy się 70% Nowa grupa krajów rzuci wyzwanie potędze gospodarczej, politycznej i kulturowej krajów G8 86% 73% 82% Napięcia polityczne i religijne na świecie wzrosną 76% 77% Presja na rynku zasobów naturalnych nadal będzie rosła 72% 68% Nadal będzie występował niedobór wykwalifikowanych pracowników Polska 59% Świat 59% Rządy będą bardziej protekcjonistyczne 46% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 4.0 Scenariusz 2 (% odpowiadajàcych zgadzajàcych si´ ze stwierdzeniem) Rządy i przedsiębiorstwa znajdą rozwiązania pozwalające ograniczyć skutki najważniejszych globalnych ryzyk 27% 46% 23% Przepaść między biednymi i bogatymi zmniejszy się 27% 9% Państwa G8 nadal będą dominować na arenie gospodarczej, politycznej i kulturowej 25% 5% Napięcia polityczne i religijne na świecie zmniejszą się 19% 23% Poprawi się efektywność wykorzystania zasobów, ograniczając presję 26% 23% Aktywizacja starszych pracowników i imigrantów ograniczy presję na rynku talentów Polska 34% Świat 27 % Świat w większym stopniu otworzy się na swobodną wymianę handlową 51% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 7 8 12. doroczne badanie CEO Survey. Polska perspektywa „Czy podejmuj´ dziÊ decyzje w taki sposób, aby mój wnuk mógł na nie kiedyÊ spojrzeç i powiedzieç: Mój dziadek podjàł decyzje, które nadal majà sens?” CEO z USA Oceniajàc kierunek, w którym b´dzie zmierzaç w nadchodzàcych latach globalna gospodarka, polscy mened˝erowie wyra˝ajà poglàdy zbli˝one do tych, które zaobserwowano przeci´tnie na Êwiecie. W odpowiedzi na niemal wszystkie stawiane pytania odsetek odpowiedzi uznajàcych za bardziej prawdopodobny scenariusz 1 (generalnie pesymistyczny) jest jednak w Polsce nieco wy˝szy, a odsetek wskazaƒ na scenariusz 2 (optymistyczny) – wyraênie ni˝szy. Polscy mened˝erowie spodziewajà si´ wi´c (ponad 80% wskazaƒ), ˝e na Êwiecie wyst´powaç b´dà napi´cia zwiàzane z gospodarczymi zmaganiami pomi´dzy starymi pot´gami ekonomicznymi z grupy G8, a grupà dynamicznych, nowych mocarstw ekonomicznych, czemu towarzyszyç b´dà rosnàce napi´cia polityczne i religijne. Spodziewajà si´ te˝ (68-77% wskazaƒ) rosnàcej presji na rynku zasobów naturalnych (a wi´c zapewne wzrostu cen i spadku bezpieczeƒstwa dostaw) oraz rosnàcej przepaÊci mi´dzy bogatymi i biednymi. Zdaniem wi´kszoÊci ankietowanych (59-64%), rzàdy i przedsi´biorstwa nie znajdà skutecznych metod rozwiàzania globalnych problemów, a na Êwiecie mogà pojawiç si´ silne tendencje protekcjonistyczne. Pomimo i˝ polskie firmy znalazły si´ w trudnej sytuacji finansowej, gotówki poszukujà głównie poprzez wydłu˝anie okresów regulacji zobowiàzaƒ wobec kontrahentów (deklaracja ponad 60% ankietowanych) oraz spłat kredytów (połowa ankietowanych). Inne rozwiàzania cieszà si´ mniejszym zainteresowaniem. Zaledwie co czwarty ankietowany bierze pod uwag´ konsolidacj´ posiadanych kredytów lub sprzeda˝ cz´Êci aktywów. Leasing zwrotny lub emisja papierów wartoÊciowych jako potencjalne mo˝liwoÊci poprawy struktury finansowania zostały wskazane zaledwie przez co piàtego ankietowanego polskiego mened˝era. Warto zwróciç uwag´ na fakt, ˝e polscy mened˝erowie kładà nacisk na optymalizacj´ działalnoÊci operacyjnej – poprzez programy redukcji kosztów. Według deklaracji mened˝erów dotykajà one głównie obszarów zakupów usług obcych oraz administracji (prawie 90% badanych) oraz w mniejszym zakresie zakupów materiałów, marketingu oraz sprzeda˝y (około 70-75% badanych). Trudna sytuacja na rynku powoduje, ˝e prawie 75% badanych mened˝erów nie wyklucza wprowadzenia bardziej rygorystycznych zasad autoryzacji wydatków lub zmian w zakresie polityki raportowania. Nale˝y zwróciç uwag´ na podejÊcie polskich mened˝erów do rynku, które mo˝na okreÊliç ucieczkà do przodu. Prawie 90% ankietowanych nie wyklucza rozszerzenia palety produktów lub wejÊcia w nowe segmenty jako sposobu walki z kryzysem. Dwie trzecie badanych deklaruje poza tym bardziej agresywne działania na swoich obecnych rynkach. Zaledwie nieliczni uwa˝ajà, ˝e w obecnych czasach nale˝y wycofywaç si´ z wybranych produktów i segmentów rynkowych. PricewaterhouseCoopers Współpraca biznesu z rzàdem: polska perspektywa 5.0 Oczekiwania w stosunku do rzàdu (% odpowiedzi) Rząd powinien dążyć do harmonizacji światowych przepisów podatkowych i regulacyjnych -4% Rząd podejmuje właściwe kroki, by poprawić infrastrukturę kraju Rząd zasięga opinii sektora prywatnego przy wypracowywaniu zasad polityki i regulacji -4% -39% -4% Rząd zmienia przepisy i praktyki, aby zwiększyć podatki od przedsiębiorstw -5% Rząd ograniczył dążenia regulacyjne przedsiębiorstw -4% Rząd prowadzi jasną i spójną długoterminową politykę ochrony środowiska -5% -60% -40% Nie zgadzam się 4% -23% 27% -36% 14% 5% Procent wskazań w globalnej ankiecie PwC 10% -19% -20% 5% 0% Zgadzam się „Mened˝erowie oczekujà obecnie od rzàdów spełnienia roli przywódczej, poddajàc w wàtpliwoÊç starà maksym´, ˝e mniej rzàdu jest lepsze dla biznesu. […] Z drugiej jednak strony, mened˝erowie sàdzà, ˝e aktywne działania rzàdu sà korzystne tylko wówczas, gdy słu˝à wsparciu gospodarki, a złe w innych przypadkach”. 12. doroczne badanie CEO Survey, PricewaterhouseCoopers 39% 22% -10% -80% 26% 30% -43% Rząd skutecznie przyczynia się do podnoszenia kwalifikacji siły roboczej 39% -22% -57% Rząd pomaga firmom w zapewnieniu dostępu do zasobów naturalnych Zdecydowanie się nie zgadzam -13% 20% 40% 60% 80% Zdecydowanie się zgadzam 9 10 12. doroczne badanie CEO Survey. Polska perspektywa „Polskie firmy muszà zmagaç si´ z trudnymi warunkami rynkowymi tak samo, jak firmy z całego Êwiata. Ale ich pot´˝nym atutem jest zdolnoÊç do dostosowania si´.” Jacek Socha PricewaterhouseCoopers Jak pokazała ankieta globalna, obecny kryzys spowodował przewartoÊciowanie wielu ocen z przeszłoÊci. W poprzednich badaniach ankietowani mened˝erowie generalnie deklarowali, ˝e gospodarce najlepiej słu˝yłoby ograniczenie rzàdowych interwencji. DziÊ, w obliczu najwi´kszego od dekad kryzysu gospodarczego od dekad, oczekujà od rzàdów podj´cia aktywnych działaƒ i spełnienia roli przywódczej. Nie oznacza to jednak poparcia dla ka˝dej akcji rzàdów – a tylko dla takich działaƒ, które rzeczywiÊcie słu˝à wzmocnieniu gospodarek i przyspieszeniu wyjÊcia z recesji. Wyniki uzyskane w ankiecie przeprowadzonej wÊród mened˝erów polskich firm sugerujà nieco wi´kszà wstrzemi´êliwoÊç ocen ni˝ przeci´tnie na Êwiecie, oraz ni˝szà ocen´ skutecznoÊci działaƒ, które podejmuje rzàd w celu ograniczenia skutków globalnego kryzysu. Polscy mened˝erowie ch´tnie widzieliby skuteczne działania rzàdu w zakresie harmonizacji Êwiatowych przepisów podatkowych i regulacyjnych (co mogłoby ułatwiç ekspansj´ polskich firm, zwi´kszyç bezpieczeƒstwo handlu i inwestycji, a tak˝e w jakimÊ stopniu zabezpieczyç przed działaniami protekcjonistycznymi). Tradycyjnie te˝ zauwa˝ajà wa˝nà rol´ rzàdu w zakresie rozwoju infrastruktury oraz dostrzegajà pewien wysiłek na rzecz konsultowania z sektorem prywatnym wypracowywanych zasad polityki i regulacji (niewielka przewaga wskazaƒ pozytywnych nad negatywnymi). Uwa˝ajà jednak, ˝e obcià˝enia regulacyjne przedsi´biorstw nie uległy zmniejszeniu, rzàd nie pomaga firmom w rozwiàzaniu podstawowych problemów (dost´pu do wykwalifikowanej pracy i zasobów naturalnych), a majàca niezwykle du˝e znaczenie dla konkurencyjnoÊci gospodarki długofalowa polityka ochrony Êrodowiska jest niejasna i niespójna. PricewaterhouseCoopers 6.0 Jak system podatkowy wpływa na decyzje inwestycyjne? (% odpowiedzi) Jasność i stabilność przepisów podatkowych -23% Łatwość postrzegania przepisów podatkowych -27% Otwarte podejście i stosunek organów podatkowych do podatnika -9% -60% „Sàdzimy, ˝e zyski sà tylko ubocznym efektem tego, co robimy. Mówimy: Zyski podtrzymujà nasze działanie, ale go nie definiujà.” CEO z Wielkiej Brytanii Raczej nie wpływa -20% 23% 14% 50% -45% -40% 27% 45% -32% Stawka A 162 41% 41% -32% Łączna wysokość płaconych podatków (po odjęciu ulg i zniżek) Wcale nie wpływa 36% 41% 0% Średnio 20% 40% 60% Procent wskazań w globalnej ankiecie PwC 80% Decydująco WÊród najwa˝niejszych pól, na których mened˝erowie mogliby oczekiwaç od rzàdu poprawy sytuacji, znajduje si´ polityka podatkowa i funkcjonowanie systemu podatkowego. Polscy mened˝erowie, podobnie jak zarzàdzajàcy firmami na całym Êwiecie, na pierwszym miejscu stawiajà w tym zakresie jasnoÊç i stabilnoÊç przepisów podatkowych oraz łatwoÊç przestrzegania przepisów (co wià˝e si´ z jasnoÊcià i logicznà konstrukcjà prawa, sprawnym działaniem urz´dów podatkowych oraz niewielkim stopniem uznaniowoÊci decyzji). Po˝àdanymi cechami systemu podatkowego, pozytywnie wpływajàcymi na podejmowane decyzje inwestycyjne byłyby umiarkowane łàczne obcià˝enia podatkowe firm oraz ˝yczliwy stosunek organów podatkowych do podatnika. Polscy mened˝erowie nie uwa˝ajà natomiast za specjalnie istotny problem nominalnej stawki podatku dochodowego od osób prawnych – problem, który zazwyczaj przyçmiewa wszystkie inne w debacie politycznej na temat podatków. Opinie polskich mened˝erów sà generalnie zgodne ze wskazaniami uzyskanymi w ankiecie Êwiatowej. Uwag´ zwraca jedynie wyraênie mniejsze ni˝ gdzie indziej zainteresowanie nominalnà stawkà podatku od zysków firm – co mo˝e sugerowaç, ˝e obecnie obowiàzujàca w Polsce stawka CIT jest uznawana przez firmy za satysfakcjonujàcà. 11 12 12. doroczne badanie CEO Survey. Polska perspektywa Równowaga w rozwoju: polska perspektywa 7.0 Kluczowe długookresowe czynniki przewagi konkurencyjnej firmy (% odpowiedzi) Umiejętność dostosowania się do zmian 39% Wysoka jakość obsługi klienta -4% 48% Innowacje techniczne -4% 48% Znajomość klientów i rynku -9% Dostęp i utrzymanie kluczowych talentów -13% Dostęp do kapitału 48% 57% -39% Programy odpowiedzialności społecznej -17% Dostęp do zasobów naturalnych -4% -100% -75% Niezbyt istotne -50% 35% 52% 30% 9% 48% -48% 30% 4% -57% 30% 4% -25% Istotne 17% 74% 48% -17% Umiejętność zawierania porozumień gospodarczych 12. Doroczne Badanie CEO Survey, PricewaterhouseCoopers 48% 39% Skuteczne zarządzanie łańcuchem dostaw „Firmy walczà dziÊ o przetrwanie, ale nie za cen´ porzucenia swych priorytetów rozwojowych. Mened˝erowie wierzà, ˝e sukces zale˝y obecnie od umiej´tnoÊci pogodzenia krótkookresowych i długookresowych wymagaƒ interesariuszy” 65% 35% Siła marki i reputacji Zupełnie nieistotne 61% 0% 25% Procent wskazań w globalnej ankiecie PwC 50% 75% 100% Decydujące NiepewnoÊç co do warunków, w których przyjdzie w nadchodzàcych latach działaç polskim i Êwiatowym firmom, ka˝e starannie zaplanowaç strategi´ rozwoju bazujàcà na pełnym wykorzystaniu najwa˝niejszych posiadanych atutów. Oceniajàc najwa˝niejsze êródła przewagi konkurencyjnej zarzàdzanych przez siebie firm, polscy mened˝erowie za główne czynniki sukcesu uwa˝ajà: umiej´tnoÊç dostosowania si´ do zmian i wysokà jakoÊç obsługi klienta (100% wskazaƒ). Niewiele mniejsze znaczenie (ponad 90% wskazaƒ) majà: reputacja, innowacje słu˝àce poprawie poziomu technologicznego firmy, dobra znajomoÊç rynku oraz sprawne zarzàdzanie łaƒcuchem dostaw. W stosunku do odpowiedzi z poprzedniego badania, nieco ni˝ej oceniono znaczenie dost´pu do wysoko wykwalifikowanych pracowników (przyciàgni´cia i zatrzymania w firmie talentów). Jest to prawdopodobnie efekt wychłodzenia rynku pracy w wyniku spadku popytu. Nale˝y jednak pami´taç, ˝e sytuacja taka b´dzie najprawdopodobniej mieç tylko przejÊciowy charakter. Wzrosło natomiast zainteresowanie dost´pem do kapitału, w poprzednich latach w ogóle nie zauwa˝ane na liÊcie problemów rozwojowych. W porównaniu ze Êrednià zaobserwowanà na Êwiecie, zarzàdzajàcy polskimi firmami mened˝erowie przykładajà nieco wy˝szà wag´ do innowacji technologicznych i znajomoÊci rynku, a ni˝szà do umiej´tnoÊci zawierania aliansów i porozumieƒ, społecznej odpowiedzialnoÊci biznesu i problemu dost´pu do surowców naturalnych. PricewaterhouseCoopers 8.0 Jakie czynniki determinujà decyzje inwestycyjne? (% odpowiedzi) Realizacja celów strategicznych (np. reputacja firmy, dostęp do rynków, zaosbów naturalnych) Uzyskanie lub przekroczenie zakładanej stopy zwrotu -4% Maksymalizacja stopy zwrotu z kapitału -9% Zaspokajanie potrzeb społecznych wykraczających poza potrzeby inwestorów, klientów i pracowników -13% -4% Jak najszybsze odzyskanie kosztów inwestycji Zapewnienie długoterminowego dobrobytu przyszłym pokoleniom -22% -75% Zupełnie nieistotne „W okresie bezprecedensowych zawirowaƒ gospodarczych i finansowych, choç pojawia si´ pokusa skoncentrowania si´ wyłàcznie na zadaniach krótkoterminowych, nie mo˝emy sobie pozwoliç na to by zapomnieç o długookresowych celach rozwoju.” Samuel DiPiazza CEO, PricewaterhouseCoopers Niezbyt istotne -50% -17% -25% Istotne 0% 39% 57% 39% 57% 35% 48% 39% Procent wskazań w globalnej ankiecie PwC 39% 39% 26% -48% 61% 4% 25% 50% 75% 100% Decydujące W obecnych, trudnych warunkach rynkowych, zadaniem firm jest takie sformułowanie programów inwestycyjnych, które zapewni pogodzenie krótkookresowych i długookresowych wymogów rozwoju. Pytani o najwa˝niejsze czynniki determinujàce podejmowanie decyzji inwestycyjnych polscy mened˝erowie wskazywali trzy równorz´dne cele: realizacj´ strategicznych celów firmy, osiàgni´cie zakładanej stopy zwrotu oraz maksymalizacj´ stopy zwrotu. Odpowiedzi te, potwierdzajàce wysiłek w zakresie kontynuacji realizacji długookresowych planów rozwoju, sà zgodne z odpowiedziami których udzielano w ankiecie Êwiatowej. Podobnie zbli˝ony, choç mniejszy odsetek wskazaƒ dotyczył jak najszybszego odzyskania poniesionych nakładów. Ró˝nice pomi´dzy odpowiedziami udzielonymi przez mened˝erów polskich w stosunku do wyników uzyskanych przeci´tnie na Êwiecie dotyczà dwóch czynników: nieco wi´kszej wagi przykładanej do zaspokojenia potrzeb społecznych interesariuszy spoza grona inwestorów, klientów i pracowników, oraz zdecydowanie mniejszej wagi przykładanej do zapewnienia dobrobytu przyszłych pokoleƒ. Ta ostania odpowiedê mo˝e Êwiadczyç o tym, ˝e w specyficznych warunkach działania tworzonych przez transformacj´, integracj´ europejskà i doganianie lepiej rozwini´tych sàsiadów, polski biznes zaj´ty jest nadal bardziej wyzwaniami o charakterze krótkoi Êrednioterminowym, ni˝ długoterminowymi. 13 14 12. doroczne badanie CEO Survey. Polska perspektywa 9.0 Luka w informacji o kluczowych problemach rozwoju firmy (% odpowiedzi) Informacje krytyczne/istotne 100 80 60 Luka informacyjna 40 20 Dost´pne wyczerpujàce informacje Informacje na temat wpływu zmian klimatycznych na przedsi´biorstwo Informacje na temat łaƒcucha dostaw Informacje na temat opinii i potrzeb pracowników „To co si´ dziÊ dzieje, wstrzàÊnie fundamentami wielu obszarów gospodarki.” CEO z Indii Prognozy i projekcje finansowe Informacje na temat skutecznoÊci działaƒ badawczo -rozwojowych Informacje na temat marki i reputacji Analiza porównawcza wyników firmy z wynikami innych firm działajàcych w bran˝y Informacje na temat ryzyk, na jakie nara˝one jest przedsi´biorstwo Informacje na temat preferencji i potrzeb klientów Trudne zadanie pogodzenia krótkookresowych i długookresowych wymogów rozwoju firmy, wymaga posiadania odpowiednich informacji na temat kluczowych problemów stojàcych przed firmà. W ankiecie zadano pytania zarówno na temat informacji, które zarzàdzajàcy firmami uwa˝ajà za najistotniejsze dla prawidłowego podejmowania kluczowych decyzji, jak na temat obecnej dost´pnoÊci tych informacji. Rezultatem nało˝enia na siebie obu wykresów jest szacunek luki informacyjnej, czyli rozziewu pomi´dzy wagà ró˝nych informacji a ich dost´pnoÊcià. Według polskich mened˝erów, najwi´ksza luka informacyjna wyst´puje w zakresie wiedzy o preferencjach i potrzebach klientów oraz w zakresie wiedzy na temat ryzyk, które mogà zagra˝aç firmie (w obu tych przypadkach wszyscy ankietowani mened˝erowie uznali informacj´ za kluczowà dla prawidłowego podejmowania decyzji, podczas gdy tylko 13-17% ankietowanych stwierdziło, ˝e dysponuje w tym zakresie wyczerpujàcà wiedzà). Mniej drastyczne, choç równie˝ istotne szacunki luki informacyjnej pojawiły si´ w niemal wszystkich badanych obszarach za wyjàtkiem wiedzy na temat łaƒcucha dostaw i zmian klimatycznych. W badaniu globalnym uzyskano podobny obraz sytuacji. PricewaterhouseCoopers Ludzie w czasie zmian: polska perspektywa 10.0 Najwi´ksze zagro˝enia w zakresie utrzymania utalentowanych pracowników (% odpowiedzi) Ograniczona podaż kandydatów z właściwymi kwalifikacjami 48 Presja płacowa 39 35 Konkurencja przejmuje najlepszych ludzi Zapewnienie atrakcyjnych ścieżek kariery w branży 30 Problemy z rekrutacją i integracją młodszych pracowników 22 Spadająca liczba kandydatów na studia techniczne 13 Trudności w zatrzymywaniu utalentowanych kobiet w firmie 9 Kluczowi pracownicy odchodzą na emeryturę 9 Kluczowi pracownicy odchodzą z powodów osobistych 9 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 11.0 Strategia pozyskiwania i zatrzymywania utalentowanych pracowników (% odpowiedzi) Transfery kluczowych pracowników w ramach organizacji 65 Tworzenie bardziej elastycznych warunków pracy 43 Współpraca z zewnętrznymi specjalistami w celu przyciągnięcia talentów 39 Outsourcing funkcji biznesowych 30 Szersze korzystanie z pracowników tymczasowych i pracujących na kontraktach 26 Dawanie pracownikom szans angażowania się w społecznie odpowiedzialne działania 26 Współpraca z uniwersytetami (dostosowanie kształcenia do potrzeb) 22 Pozyskiwanie talentów z bardziej zróżnicowanej puli (emeryci, byli pracownicy) 13 Przejmowanie innych przedsiębiorstw w celu pozyskania niezbędnej wiedzy 13 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 15 16 12. doroczne badanie CEO Survey. Polska perspektywa „Długookresowa poda˝ talentów zale˝y bardziej od systemu edukacyjnego ni˝ od fluktuacji gospodarczych, a wielu mened˝erów uwa˝a, ˝e rzàdy nie robià dostatecznie wiele w celu zadbania o poda˝ wykwalifikowanych pracowników” 12. Doroczne Badanie CEO Survey, PricewaterhouseCoopers Jeszcze do niedawna znalezienie na rynku pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami stanowiło jedno z głównych zmartwieƒ mened˝erów – i w Polsce, i na Êwiecie. Jak pokazujà wyniki ankiety, wraz ze spowolnieniem gospodarczym problem ten na jakiÊ czas stał si´ nieco mniej palàcy. W długim okresie pozostaje on jednak jednym z najwi´kszych wyzwaƒ, stojàcych przed firmami. Zmagajàc si´ z krótkookresowymi problemami nie wolno wi´c zapominaç o tym, ˝e utalentowanych pracowników firmy muszà pozyskiwaç i zatrzymywaç nawet wówczas, gdy wymogiem dnia sà oszcz´dnoÊci i ograniczenie kosztów. Odpowiadajàc na pytanie o najwi´ksze zagro˝enia w tym zakresie, polscy mened˝erowie wskazali głównie na ograniczonà poda˝ pracowników z odpowiednimi kwalifikacjami (podobnej odpowiedzi udzielili mened˝erowie na całym Êwiecie). Mimo spowolnienia gospodarczego, polscy mened˝erowie nadal uwa˝ali za zagro˝enie presj´ płacowà na rynku pracowników wysoko wykwalifikowanych, działania konkurencji (przejmowanie najcenniejszych pracowników), oraz problem zapewnienia utalentowanym pracownikom odpowiednio atrakcyjnych Êcie˝ek kariery zawodowej. W odró˝nieniu od wyników uzyskanych w ankiecie globalnej, polscy mened˝erowie nie stawiali wysoko na liÊcie problemów rekrutacji i integracji młodych pracowników. WÊród podejmowanych działaƒ zaradczych ankietowani polscy mened˝erowie (podobnie jak mened˝erowie na całym Êwiecie) wymieniali przede wszystkim transfery kluczowych pracowników w ramach organizacji, tworzenie bardziej elastycznych warunków pracy oraz współprac´ z zewn´trznymi specjalistami w celu przyciàgni´cia talentów. W porównaniu z wynikami globalnymi zwraca uwag´ fakt, ˝e polscy mened˝erowie bardzo nisko umieÊcili na liÊcie działaƒ tworzenie szans na anga˝owanie si´ pracowników w działania społecznie odpowiedzialne – działanie, które wÊród mened˝erów na całym Êwiecie znalazło si´ na trzecim miejscu pod wzgl´dem wa˝noÊci. www.pwc.com/pl © 2009 PricewaterhouseCoopers. Nazwa „PricewaterhouseCoopers” odnosi si´ do firm wchodzàcych w sk∏ad sieci PricewaterhouseCoopers International Limited, z których ka˝da stanowi odr´bny i niezale˝ny podmiot prawny. Wszelkie prawa zastrze˝one. *connectedthinking jest znakiem towarowym PricewaterhouseCoopers LLP. PricewaterhouseCoopers Al. Armii Ludowej 14 00-638 Warszawa tel. +48 22 523 4000 faks +48 22 523 4040 PricewaterhouseCoopers (www.pwc.com/pl) Êwiadczy us∏ugi w oparciu o specjalizacj´ bran˝owà, oferujàc rozwiàzania w zakresie audytu, us∏ug doradczych i doradztwa podatkowego klientom z sektora publicznego i prywatnego. Rozumiejàc potrzeby sektora publicznego, nasi eksperci pomagajà w realizacji transakcji i finansowaniu projektów przy wsparciu sektora prywatnego. Na Êwiecie zatrudniamy 140 000 pracowników w 149 krajach. Na rynku polskim dzia∏amy od 1990 roku i obecnie zatrudniamy blisko 1000 osób w 6 miastach: Gdaƒsku, Katowicach, Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wroc∏awiu.
