Szef unijnej dyplomacji o kryzysie w polityce zagranicznej UE
Transkrypt
Szef unijnej dyplomacji o kryzysie w polityce zagranicznej UE
Szef unijnej dyplomacji o kryzysie w polityce zagranicznej UE Codzienny rytm unijnego ycia Z JAVIEREM SOLAN , Wysokim Przedstawicielem Unii Europejskiej ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpiecze*stwa, rozmawia MAREK ORZECHOWSKI 1. Wojna w Iraku ujawni a bolesne podzia y w europejskiej polityce zagranicznej i bezpiecze stwa. W kulminacyjnym momencie kryzysu irackiego Unia Europejska nie by a w stanie znale!" wspólnego stanowiska, a i dzi% nie jest wolna od kontrowersji. Jak ocenia Pan szanse na przezwyci()enie tego kryzysu? Nie mog. zaprzeczy/, 0e mi.dzy pa*stwami cz1onkowskimi wyst2pi1y przed konfliktem ró0nice. UE podzieli1a si. w sprawie sposobów i mo0liwo5ci pe1nego rozbrojenia Iraku. Jednak0e w mojej ocenie ta faza nieporozumie* ju0 si. zako*czy1a. Moje wysi1ki kieruj. teraz ku tym sprawom, w których wspólne stanowisko UE te0 jest wa0ne, jak na Ba1kanach albo Bliskim Wschodzie – by wymieni/ tylko kilka z nich. We8my za przyk1ad zobowi2zania Unii w sprawie ponownego zaktywizowania procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie. Mam tu na my5li przede wszystkim og1oszenie „mapy drogowej” [road map, czyli harmonogramu negocjacji i kolejnych kroków prowadz2cych do zawarcia pokoju mi.dzy Izraelem a niepodleg12 Palestyn2 – red.]. W najbli0szym czasie b.d. sporo podró0owa/ do tego w1a5nie rejonu konfliktu. Z tamtejszymi przywódcami b.d. rozmawia/ o mo0liwo5ci wcielenia w 0ycie planu pokojowego tak szybko, jak to tylko mo0liwe. 2. W poszukiwaniu wspólnej polityki zagranicznej i obronnej niektóre kraje odwo uj, si( do inicjatyw, które wywo uj, ch odn, reakcj( pozosta ych. Jak ocenia Pan ostatnie przedsi(wzi(cie Niemiec, Francji, Belgii i Luksemburga, które og osi y, )e gotowe s, uczyni" pierwsze kroki na drodze do stworzenia wspólnej europejskiej armii? W gruncie rzeczy ca1a historia integracji europejskiej jest przyk1adem inicjatyw bilateralnych lub multilateralnych, które stawa1y si. impulsem dla rozwoju Unii. Wystarczy wspomnie/ ide. wspólnej waluty euro czy uk1ad z Schengen. Brukselskie spotkanie (29 kwietnia) przywódców czterech unijnych krajów wpisuje si. w zasadzie w pomys1y zg1aszane pod adresem Konwentu Europejskiego przez taki czy inny kraj. W rzeczy samej UE potrzebuje jednak w1asnych odpowiedzi na kilka podstawowych pyta* wynikaj2cych z nowych obaw – jak walka z terroryzmem, stosunek do pa*stw pozostaj2cych dla 5wiata 8ród1em niepokojów czy rola organizacji mi.dzynarodowych. Unia potrzebuje tych odpowiedzi, je0eli chce prowadzi/ konstruktywny dialog ze Stanami Zjednoczonymi. W nast.pnych miesi2cach zajmiemy si. tymi zagadnieniami do5/ intensywnie, maj2c na uwadze ich priorytetowe znaczenie dla ca1ej UE. 3. Czy UE potrzebuje jednego silnego ministra spraw zagranicznych? Swe ambitne cele w budowaniu wspólnej polityki zagranicznej i bezpiecze*stwa Unia wyrazi1a dostatecznie jasno ju0 w Traktacie Unijnym. Moj2 ambicj2 by1o i jest prezentowanie tej polityki w kategoriach skuteczno5ci, wiarygodno5ci, legitymizacji. W przysz1o5ci b.d. te0 koncentrowa/ si. na tym, co stanowi przedmiot pracy Europejskiego Konwentu i – w jego efekcie – zapowiedzianej konferencji mi.dzyrz2dowej. Jestem przekonany, 0e pa*stwa cz1onkowskie znajd2 w materii, o któr2 pan pyta, wspólne rozwi2zania, a jednocze5nie takie, które b.d2 odpowiada/ ich ambicjom. 4. Nowa Unia Europejska z 25 pa stwami to tak)e wi(cej nowych ambicji, a co za tym idzie – wi(ksze od dotychczasowych problemy. Czy podziela Pan obawy wielu polityków, )e w przysz o%ci b(dzie o wiele trudniej znale!" wspólne stanowisko w wielu kwestiach, skoro ju) teraz nie jest wcale atwo? Ju0 sama roztropno5/ ka0e oczekiwa/, 0e znalezienie consensusu w5ród 25 cz1onków b.dzie trudniejsze ni0 w gronie Pi.tnastki. To zatem nie przypadek, 0e Konwent Europejski podj21 si. wypracowania propozycji rozwi2za*, które powi.kszonej Unii zapewni/ maj2 skuteczno5/ i efektywno5/ w dzia1aniu, zw1aszcza w mechanizmie podejmowania decyzji. Jestem przekonany, 0e wkrótce po przyj.ciu nowych pa*stw znajdziemy pomys1 na modus operandi w grupie 25 cz1onków. 5. Co do dzie a wspólnotowego wnios, nowi cz onkowie? Czy nie zaostrz, podzia ów, nie zerw, wypracowanej z tak wielkim trudem wspólnej linii np. w polityce zagranicznej? Ka0de dotychczasowe rozszerzenie Unii niezaprzeczalnie wzmacnia1o wspólnot.; Unia zyskiwa1a wówczas zawsze na sile. Podobnie jest z obecnym rozszerzeniem. A Polska jest pa*stwem wa0nym dla kontynentu i jako taki kraj musi po prostu wnie5/ w1asny wk1ad do UE. Ale poza tym istotne jest moim zdaniem tak0e co5 innego: najwa0niejszym wk1adem w przysz1o5/ wspólnoty jest sam proces obecnego rozszerzenia. Niemal ca1y kontynent b.dzie ponownie zjednoczony, za5 cz1onkowie Unii uzyskaj2 bezprecedensow2 stabilizacj.. 6. Pochodzi Pan z Hiszpanii, by Pan mocno zaanga)owany w integracj( tego kraju z UE. Jak ocenia Pan z dzisiejszej perspektywy, z pozycji “dojrza ego Europejczyka”, decyzj( Hiszpanii o przyst,pieniu do Unii? Ma Pan racj.: mia1em ten przywilej, 0e mog1em aktywnie uczestniczy/ w kierowaniu wej5ciem mojego kraju do Wspólnoty Europejskiej. I mog. powiedzie/, 0e podobnie jak w przypadku Polski, tak0e nasz proces integracji by1 d1ugi i trudny. Prosz. nie zapomina/, 0e w tamtym okresie Hiszpania mia1a ju0 wprawdzie za sob2 pewien okres demokratycznej transformacji po 40 latach dyktatury, ale nadal by1a izolowana od reszty Europy. Zdaj. sobie doskonale spraw. z frustracji, jaka jest wynikiem d1ugich i trudnych negocjacji. Ale w ostatecznym rachunku wszystkie te wysi1ki s2 naprawd. warte ko*cowego rezultatu. Hiszpania dozna1a niewiarygodnego prze1omu dzi.ki cz1onkostwu w UE. Dzi.ki niemu poradzili5my sobie z naprawd. powa0nym zacofaniem – ekonomicznym, strukturalnym i politycznym. I to w ci2gu kilku, kilkunastu lat. Szybko wyszli5my na prost2 i uzyskali5my mo0liwo5/ dogonienia innych krajów cz1onkowskich. 7. Zatem cz onkostwo Hiszpanii w UE tylko wzmocni o demokracj( w Pa skiej ojczy!nie? To jest zysk, którego nie da si. przeceni/. Nawet je0eli Hiszpania przed wst2pieniem do Unii by1a ju0 od kilku lat praktykuj2c2 demokracj2, to w momencie podj.cia wysi1ku integracji stan.1a wobec wyzwa*, których spe1nienie nasz2 demokracj. tylko wzmocni1o. Ju0 sam wymóg adaptacji do europejskich standardów w polityce i gospodarce dostarczy1 potrzebnego nam nacisku. A wp1yw faktu, 0e nale0y si. do grupy krajów o wspania1ej demokratycznej tradycji, by1 i jest nie do przecenienia. 8. O Hiszpanach mówi si(, )e doskonale potrafi, wykorzystywa" unijne programy wsparcia finansowego. Przez wszystkie dotychczasowe lata naszego cz1onkostwa finansowe wsparcie UE mia1o zasadniczy wp1yw na pokonanie zacofania gospodarczego, przede wszystkim w infrastrukturze. Unijne pieni2dze pozwoli1y nam stworzy/ warunki, które zadecydowa1y, 0e Hiszpania sta1a si. krajem nowoczesnym i dysponuje gospodark2, która jest w stanie podj2/ wyzwania konkurencji. 9. Czy Europa zmieni a w jaki% sposób hiszpa sk, mentalno%", sposób )ycia, styl )ycia? Z ca12 pewno5ci2 wielki wp1yw mia1o na nas poczucie „bycia Europejczykiem”. Ale nie tyle w sferze samych warto5ci, co w codziennym rytmie 0ycia – 0e mogli5my i mo0emy 1atwo komunikowa/ si. z innymi; 0e korzystali5my i korzystamy ze swobody podró0owania, studiowania czy pracy w innych unijnych krajach. Dla m1odych generacji to ju0 oczywisto5/, codzienno5/. Ale trzeba pami.ta/, 0e jest tak dzi.ki 0yciu w unijnej wspólnocie. Hyczy1bym sobie, bym móg1 robi/ dok1adnie to samo w latach dyktatury, gdy by1em studentem i m1odym naukowcem. ____________