Biol2 - Edupress

biologia w liceum
Uk∏ad krwionoÊny
i wydalniczy – test
Wi´kszoÊç egzaminów polega na
rozwiàzywaniu testów. Nale˝y
çwiczyç uczniów w tej umiej´tnoÊci.
RENATA LITWIN-KIZIELEWICZ
EWA JANKUN
Instrukcja do testu
Zadania 5, 10 i 14 sà zadaniami czterokrotnego
wyboru. SpoÊród czterech podanych odpowiedzi A, B, C, D tylko jedna lub dwie sà
prawdziwe. Zaznacz jà krzy˝ykiem.
Je˝eli postanowisz zmieniç wybranà wczeÊniej odpowiedê, otocz kó∏kiem odpowiedê
b∏´dnà i postaw krzy˝yk przy w∏aÊciwej odpowiedzi.
Zadania 1, 2, 4, 6, 9, 13, 15, 17, 18 sà zadaniami otwartymi, gdzie musisz udzieliç
krótkiej wyczerpujàcej odpowiedzi.
Zadanie 11 to zadanie na dobieranie.
Z dwóch kolumn dopasuj prawid∏owe poj´cia. Wpisuj pary poprawnych odpowiedzi
z boku np. III – a.
Zadania 3, 7, 8, 12, 16 dotyczà uzupe∏nienia schematów. Brakujàce nazwy wpisz
w okreÊlone miejsca rysunku, schematu.
Na rozwiàzanie testu masz 45 min.
˚ycz´ mi∏ej i spokojnej pracy
TEST
1. Wymieƒ dwie choroby uk∏adu krwionoÊnego uznane za choroby cywilizacyjne:
a) ..................................................................
b) .......................................................................
2/2004
2. Wska˝ 3 elementy budowy t´tnic zwiàzane
z ich funkcjà:
a)...............................................................
b)...............................................................
c)........................................................................
3. Uzupe∏nij opis schematu przedstawiajàcego budow´ serca cz∏owieka.
4. WyjaÊnij, jakà funkcj´ spe∏nia w´ze∏ zatokowo-przedsionkowy?
...........................................................................
...........................................................................
5. Wybierz zdania prawdziwe:
a) oÊrodek przyÊpieszajàcy prac´ serca wyst´puje w rdzeniu przed∏u˝onym,
b) praca serca nie podlega kontroli uk∏adu
nerwowego,
c) praca serca kontrolowana jest przez oÊrodek przyÊpieszajàcy i zwalniajàcy,
d) oÊrodek przyÊpieszajàcy prac´ serca wyst´puje w cz´Êci piersiowej rdzenia kr´gowego.
117
53
biologia w liceum
6. Wska˝ 3 cechy ró˝niàce budow´ serca
gada i ssaka:
a)........................................................................
b)........................................................................
c)........................................................................
7. Nazwij przedstawione typy sieci naczyƒ
krwionoÊnych w∏osowatych:
t´tniczka
˝y∏ka
a) ..............................
t´tniczka
t´tniczka
b) ..............................
10. Z danych wybierz parametry morfologii
krwi zdrowego cz∏owieka:
a)
b)
c)
d)
erytrocyty
leukocyty
trombocyty
5 mln/mm3
5,5 mln/mm3
2 mln/mm3
5,5 tys./mm3
6 tys./mm3
6 tys./mm3
8 tys./mm3
6 mln/mm3
400 tys./mm3
800 tys./mm3
100 tys./mm3
300 tys./mm3
11. Dopasuj poj´cia z dwóch kolumn:
a) erytrocyt
b) bazofil
c) limfocyty B
d) trombocyty
I. transport tlenu
II. produkcja przeciwcia∏
III. transport witaminy C
IV. udzia∏ w krzepni´ciu
krwi
V. uwalnianie
trombokinazy
VI. wydzielanie heparyny
12. Uzupe∏nij schemat – w miejsce X, Y
wpisz brakujàce elementy:
c) ..............................
8. Na przedstawionym schemacie zaznacz
zielonym kolorem t´tnice, a strza∏kami kierunek przep∏ywu krwi:
13. Wymieƒ odcinki uk∏adu wydalniczego
cz∏owieka:
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
9. Opisz budow´ krwinki czerwonej cz∏owieka:
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
54
118
14. Wybierz zdanie prawdziwe:
a) resorpcja zwrotna obowiàzkowa zachodzi
w kanaliku kr´tym dalszym,
b) resorpcja zwrotna obowiàzkowa i sekrecja kanalikowa to procesy podobne,
c) resorpcja zwrotna obowiàzkowa to wch∏anianie substancji potrzebnych organizmowi,
d) resorpcja kanalikowa ma charakter aktywny i bierny.
biologia w szkole
biologia w liceum
15. Dokonaj klasyfikacji zwierzàt wg wydalanych produktów azotowych:
Wydalane produkty
Zwierz´ta
16. Uzupe∏nij schemat. W miejsca X, Y, Z,
wpisz brakujàce elementy:
17. Oceƒ skutki niedoboru wazopresyny
w organizmie:
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
18. Choroba powodujàca zak∏ócenia pracy
nerek i zatrzymywanie mocznika we krwi
to:.......................................................................
...........................................................................
...........................................................................
O AUTORACH
mgr Ewa Jankun (z lewej )
i mgr Renata Litwin-Kizielewicz –
nauczycielki dyplomowane w
I LO im. Ks. El˝biety
w Szczecinku. Od 14 lat pracujà
jako nauczycielki biologii.
Kartoteka testu
Nr
zadania
Badana czynnoÊç
Kategoria celów
Poziomy wymagaƒ
1.
Wymienianie chorób uk∏adu krwionoÊnego.
A
P
2.
Wskazywanie zwiàzku mi´dzy budowà a funkcjà naczyƒ krwionoÊnych.
C
PP
3.
Analizowanie schematu budowy serca cz∏owieka.
B
P
4.
WyjaÊnianie automatyzmu pracy serca.
B
PP
5.
OkreÊlanie wp∏ywu uk∏adu nerwowego na prac´ serca.
C
PP
6.
Analizowanie ewolucyjnego rozwoju serca kr´gowców.
D
PP
7.
Odró˝nianie typów sieci naczyƒ w∏osowatych.
B
PP
8.
Ilustrowanie procesu krà˝enia krwi u cz∏owieka.
C
P
9.
Charakteryzowanie budowy krwinek.
B
P
10.
OkreÊlanie zakresu normy krwinek.
B
P
11.
Wskazywanie funkcji krwinek.
A
P
12.
Ilustrowanie procesu krzepni´cia krwi.
B
P
13.
Wymienianie odcinków uk∏adu wydalniczego
A
P
14.
Wskazywanie funkcji nefronu.
C
P
15.
Klasyfikacja zwierzàt wed∏ug wydalanych produktów azotowych.
C
P
16.
Ilustrowanie cyklu mocznikowego.
C
PP
17.
OkreÊlanie wp∏ywu uk∏adu hormonalnego na proces wydalania.
D
PP
18.
Wymienianie chorób uk∏adu wydalniczego cz∏owieka.
A
P
2/2004
119
55
biologia w liceum
KARTA ODPOWIEDZI
1. Za prawid∏owe podanie dwóch odpowiedzi
1 pkt
Mo˝liwe odpowiedzi: choroba nadciÊnieniow, zawa∏ serca, mia˝d˝yca t´tnic, choroba wieƒcowa
2. Za wskazanie 3 prawid∏owych elementów budowy t´tnic zwiàzanych z ich funkcjà 3 pkt
grube i elastyczne Êciany, bez zastawek, elastyczne, Êródb∏onek, gruba warstwa mi´Êniówki
3. Za prawid∏owy opis schematu przedstawiajàcego budow´ serca
6 pkt.
zastawka pó∏ksi´˝ycowa, przedsionek prawy, komora prawa, komora lewa, zastawka przedsionkowo- komorowa, przedsionek lewy
4. Za prawid∏owo okreÊlonà rol´ w´z∏a przedsionkowo- komorowego
1 pkt
rozrusznik serca inicjuje prac´ serca
5. Za ka˝dà prawid∏owo wybranà odpowiedê – c, d
po 1 pkt, 2 pkt
6. Za prawid∏owe porównanie serca gada i ssaka
3 pkt.
Gad a) przegroda mi´dzykomorowa nieca∏kowita
b) doÊç znacznie zredukowana zatoka ˝ylna
c) obecny prawy i lewy ∏uk aorty
Ssak a) przegroda mi´dzykomorowa ca∏kowita
b) brak nawet szczàtkowej zatoki ˝ylnej
c) obecny tylko lewy ∏uk aorty
7. Za prawid∏owe podpisy sieci naczyƒ krwionoÊnych
3 pkt.
a) zwyk∏a sieç kapilarna, b) sieç dziwna,
c) uk∏ad wrotny
8. Za prawid∏owo oznaczony schemat
3 pkt.
9. Za prawid∏owà charakterystyk´ budowy krwinki czerwonej cz∏owieka
1 pkt
Dojrza∏e erytrocyty cz∏owieka sà wtórnie bezjàdrowe, przyjmujà kszta∏t dwuwkl´s∏ych krà˝ków
10. Za prawid∏owo wybranà odpowiedê – a
1 pkt
11. Za prawid∏owe dopasowanie poj´ç
1 pkt.
I–a
II – c
III – a
IV – d
V–d
VI – b
12. Za prawid∏owo oznaczony schemat
2 pkt
X – trombokinaza Y – fibryna (w∏óknik)
13. Za prawid∏owe podanie wszystkich odcinków
uk∏adu wydalniczego cz∏owieka – 1 pkt
Nerki, moczowody, p´cherz moczowy, cewka moczowa
14. Za prawid∏owy wybór zdaƒ – c, d
2 pkt.
15. Za prawid∏owà klasyfikacj´ zwierzàt
1 pkt
Wydalane
produkty
Zwierz´ta
1. amoniak
1. bezkr´gowce wodne, ni˝sze strunowce
wodne, krokodyle, (zwierz´ta amonioteliczne)
2. kwas
moczowy
2. bezkr´gowce làdowe (g∏ównie owady), gady
làdowe (w´˝e, jaszczurki), ptaki, (zwierz´ta urykoteliczne)
3. mocznik
3. p∏azy, ssaki, (zwierz´ta ureoteliczne)
16. Za ka˝dy prawid∏owy podpis po
1 pkt. 3 pkt.
X – amoniak Y – ornityna Z – mocznik
17. Za prawid∏owà ocen´ skutków niedoboru wazopresyny w organizmie1 pkt
Ograniczenie wch∏aniania wody w kanalikach nerkowych, powodujàce nadmierne wydalanie moczu
– moczówka
18. Za prawid∏owe podanie nazwy choroby –
Mocznica (uremia)
1 pkt
Plan testu
Poziom / cele
Zapami´tanie
kategoria celów
56
Zrozumienie
A
Stosowanie
wiadomoÊci w
sytuacjach typowych
Stosowanie
wiadomoÊci w
sytuacjach
problemowych
C
D
B
Liczba zadaƒ Procent zadaƒ
Podstawowy
Zadania
1, 11, 13, 18
Zadania
3, 9, 10, 12
Zadania
8, 14, 15
–
11
61
Ponadpodstawowy
–
Zadania
4, 7
Zadania
2, 5, 16,
Zadania
6, 17
7
39
Liczba zadaƒ
4
6
6
2
18
–
Procent zadaƒ
22
33,5
33,5
11
–
100
120
biologia w szkole