Biol5 - Edupress

biologia w gimnazjum
Sprawdzian
Uk∏ad wydalniczy
cz∏owieka
Proponowane zadania umo˝liwiajà
sprawdzenie podstawowych
wiadomoÊci z anatomii i fizjologii
uk∏adu wydalniczego cz∏owieka
w ciàgu jednej godziny lekcyjnej.
MARIOLA KARPOWICZ
1. Uzupe∏nij definicj´ wydalania:
Wydalanie jest czynnoÊcià odruchowà, polegajàcà na usuwaniu..........................................
...........................................................................
...........................................................................
2.
a)
b)
c)
Wymieƒ warstwy skóry:
......................................................................
......................................................................
......................................................................
3. Do narzàdów wydalniczych cz∏owieka zaliczamy:
a) ......................................................................
b) ......................................................................
c) ......................................................................
5. Intensywne pocenie si´ podczas wysi∏ku
fizycznego:
a) wywo∏uje podwy˝szenie temperatury
wewnàtrz cia∏a,
b) powoduje wahania temperatury organizmu,
c) umo˝liwia utrzymanie sta∏ej temperatury cia∏a przez oddawanie ciep∏a,
d) nie wp∏ywa na regulacj´ temperatury
organizmu.
6. Cofaniu si´ moczu z p´cherza moczowego
do moczowodów zapobiega:
a) mi´sieƒ znajdujàcy si´ na dnie p´cherza moczowego i zwierajàcy ujÊcie do
cewki,
b) skurcz mi´Êni w Êcianie p´cherza,
c) zamykanie ujÊç moczowodów po nape∏nieniu si´ p´cherza,
d) cz´ste oddawanie moczu.
7. Uzupe∏nij informacje dotyczàce budowy
nerki:
W budowie nerki mo˝na wyró˝niç 3 cz´Êci:
zewn´trznà –............................., którà tworzà.........................., wewn´trznà –...........
..........................., którà tworzà.........................
i miedniczk´ nerkowà przechodzàcà w moczowód.
8. Narysuj i opisz schematyczny rysunek
uk∏adu moczowego cz∏owieka:
4. Do uk∏adu moczowego cz∏owieka zaliczamy nast´pujàce narzàdy:
a) ......................................................................
b) ......................................................................
c) ......................................................................
5/2004
295
39
biologia w gimnazjum
9. Wymieƒ funkcje, jakà pe∏nià w organizmie cz∏owieka wymienione gruczo∏y:
a) potowy.....................................................
b) ∏ojowy......................................................
10. Do chorób uk∏adu moczowego cz∏owieka
nale˝à:
a) kamica nerkowa, zapalenie p´cherza
moczowego, zapalenie nerek,
b) kamica nerkowa, koklusz, odra,
c) zapalenie p´cherza moczowego, zapalenie nerek, ró˝yczka,
d) zapalenie nerek, zapalenie cewki moczowej, opryszczka.
11. Zwiàzki organiczne znajdujàce si´ w moczu pochodzà g∏ównie z przemian:
a) bia∏kowych,
b) cukrowych,
c) t∏uszczowych,
d) soli azotowych.
12. Wska˝ dwie czynnoÊci, które majà pozytywne znaczenie w profilaktyce chorób uk∏adu moczowego cz∏owieka:
a) noszenie bielizny osobistej z naturalnych w∏ókien,
b) siadanie w miejscach zimnych lub wilgotnych,
c) wstrzymywanie moczu,
d) podmywanie si´ ciep∏à wodà z myd∏em
– przynajmniej dwa razy dziennie.
13. Przedstaw proces powstawania moczu
w nerkach cz∏owieka:
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
14. W okresie dojrzewania wyst´pujà problemy m.in. ze skórà i z w∏osami. Napisz, na
czym one polegajà:
a) skóra .......................................................
......................................................................
15. Na czym polega pierwsza pomoc udzielona w przypadku oparzeƒ? ..............................
...........................................................................
16. Napisz, co mo˝e oznaczaç obecnoÊç bia∏ka lub cukru w moczu.
a) obecnoÊç bia∏ka w moczu wskazuje na.....
......................................................................
b) obecnoÊç cukru w moczu wskazuje na.....
......................................................................
17. Wska˝ zestaw koƒcowych produktów
przemian sk∏adników, które sà wydalane
z komórek:
a) glukoza, kwas moczowy, woda,
b) woda, dwutlenek w´gla, mocznik,
c) mocznik, bia∏ko, amoniak,
d) kwas moczowy, cukier, amoniak.
18. Do wymienionych narzàdów cz∏owieka
dopisz literowe odpowiedniki usuwanych
przez nie produktów:
1. skóra................
a. woda
2. p∏uca................
b. dwutlenek w´gla
3. nerki.................
c. mocznik
d. kwas moczowy
19. Warstwa ozonu jest niszczona przez freony. Wymieƒ êród∏a freonu:
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
20.Wymieƒ negatywne skutki nadmiernego
promieniowania UV dla organizmu cz∏owieka:
a) ......................................................................
b) ......................................................................
c) ......................................................................
d) ......................................................................
mgr MARIOLA KARPOWICZ
nauczycielka biologii w Gimnazjum w ˚arkach
Letnisko. Od 5 lat organizuje mi´dzygminny
konkurs ekologiczny, w minionym roku
nagrodzony przez Wojewódzki Fundusz
Ochrony Ârodowiska. Sta˝ pracy 16 lat
b) w∏osy........................................................
......................................................................
40
296
biologia w szkole
biologia w gimnazjum
KARTA ODPOWIEDZI
Numer
zadania
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
5/2004
Przyk∏adowe prawd∏owe odpowiedzi
.. z organizmu zb´dnych, a czasem nawet szkodliwych
produktów przemiany materii i energii.
naskórek, skóra w∏aÊciwa, warstwa podskórna
nerki, skóra, p∏uca
nerki, moczowody, p´cherz moczowy, cewka moczowa
c
c
– kor´, którà tworzà k∏´buszki nerkowe, – rdzeƒ nerki,
którà tworzà kanaliki nerkowe....
Nerka, moczowód, p´cherz moczowy, cewka moczowa
a) produkujà pot, który chroni organizm przed
przegrzaniem, pot ma odczyn kwaÊny, co dzia∏a niszczàco
na bakterie znajdujàce si´ na skórze.
b) produkujà ∏ój, który pokrywa skór´, nadajàc jej
elastycznoÊç oraz zapobiega przed utratà wody.
a
a
a, d
Pierwszy etap to filtracja, gdy z naczyƒ krwionoÊnych k∏´buszka
przenika do kanalików: woda, mocznik, sole mineralne, cukry,
proste aminokwasy. Roztwór ten nazywamy moczem pierwotnym.
W dalszym odcinku kanalików, które sà oplecione siecià
naczyƒ krwionoÊnych, z moczu pierwotnego jest odciàgana
do krwi wi´kszoÊç wody, powracajà do niej cukry proste
i aminokwasy. Proces ten nosi nazw´ wch∏aniania zwrotnego.
W jego wyniku powstaje mocz ostateczny.
a) tràdzik
b) przet∏uszczajàce si´ w∏osy
– przemyciu skóry zimnà wodà
– za∏o˝eniu suchego opatrunku z ja∏owej gazy
– podaniu Êrodków przeciwbólowych
– podaniu du˝ej iloÊci ciep∏ych napojów
– zorganizowaniu pomocy medycznej
chorob´ nerek
chorob´ trzustki
b
skóra – a, b, c
p∏uca – a, b
nerki – a, c, d,
aerozole, systemy ch∏odnicze, pianki poliuretanowe
zmniejsza odpornoÊç na choroby wirusowe mo˝e powodowaç
nowotwory skóry, np. czerniaka przyspiesza procesy starzenia si´
skóry wywo∏uje zaçm´
Punktacja
2
1,5
1,5
2
1
1
2
2
2
1
1
2
2
1
2
1
1
3
1,5
2
297
41