Mapa Kultury

Pobrano z portalu Mapa Kultury
17.12.2010
Magdalena Abakanowicz. Sztuka samotnych tłumów
____________________________
autor: Dorota Marszałek
Cały świat poznał Magdalenę Abakanowicz dzięki zaprezentowanym w latach 60. XX wieku abakanom
– ogromnym, trójwymiarowym tkaninom, które niepokoiły i drażniły. Były to dzieła przełomowe,
ponieważ zupełnie nie pasowały do tego, co działo się w sztuce tego czasu
„Nie lubię reguł i przepisów. Są wrogami wyobraźni” – napisała o sobie artystka w Portrecie
dwudziestokrotnym. Wychowała się na wsi pod Warszawą. Jako dziecko tworzyła przedmioty z kory,
patyków i gliny. Żyła w świecie wiejskiej magii i zabobonów – żytnich bab i południc, które poruszały
dziecięcą wyobraźnię. Był to świat magiczny i to do niego wracała Magdalena Abakanowicz w swojej
twórczości. Studiowała malarstwo i tkaninę w Warszawie na Akademii Sztuk Pięknych. Uważała się
za złą studentkę. Nie mogła doczekać się momentu, kiedy skończy szkołę i wyjdzie spod cudzej
kontroli. Od samego budynku ASP nie uwolniła się jednak szybko. W zniszczonej, powojennej
Warszawie był deficyt mieszkań i nie przysługiwał jej więcej niż jeden pokój. Kiedy już nie była
studentką, zakradała się do budynku akademii, żeby mieć przestrzeń do pracy. Na wielkich
prześcieradłach malowała egzotyczne motyle i rośliny. Nad ranem zwijała swoje prace i w domu
chowała je pod materac. Później wielokrotnie wspominała o tym, że z abakanami można zrobić to
samo – zwinąć je i w postaci małych tobołków schować w kąt. Zajmowała się zwiedzaniem
prosektoriów, badaniem ludzkiej psychiki oraz szamanami i ich powiązaniem z artystami. To stało się
głównym tematem jej sztuki. Tworzy historie uniwersalne i opowiada o kondycji człowieka – o jego
samotności, anonimowości, lękach i tęsknotach. Uważa, że ludzie są „postaciami włókniastymi”.
Najlepiej widać to w kolejnym po Abakanach cyklu zatytułowanym Alteracje. W jego skład wchodzą
m.in. Głowy, Postacie siedzące i Plecy oraz Embriologia. Są to w większości figuratywne rzeźby z
grubej, szarej tkaniny utwardzanej żywicą. Przypominają skorupy zdjęte z ludzi lub fragmenty ciał,
powielone wielokrotnie i ustawione obok siebie w grupach po 30, 50 lub 80. Stworzyła cykl
autoportretów w brązie Inkarnacje, a także: monumentalne grupy zwierząt, ptaków i ryb, oraz Gry
wojenne, czyli pnie drzew połączone z metalowymi fragmentami, które wyglądają jak dziwaczne
machiny wojenne. Tematy pozostały podobne – zwielokrotnione, wyglądające na smutne figury, niby w
tłumie, ale zawsze samotne. Zmieniło się natomiast tworzywo – na kamień i metal. W latach 80. i 90.
prace Magdaleny Abakanowicz zyskały rozmach i zbliżyły się do nurtu sztuki zwanego environment
(ang. „środowisko, otoczenie”). Jest to taka twórczość, która sztuką kreuje przestrzeń dookoła widza,
zmieniając postrzeganie dzieła jako przedmiotu do oglądania. Sztuka ta wymaga od odbiorcy bycia w
środku. W 1991 roku na zaproszenie Paryża przygotowała projekt Architektury arborealnej, czyli
wielopiętrowych domów pokrytych zielenią i przypominających ogromne drzewa. Zwróciły się do niej
także inne miasta świata, w efekcie czego stworzyła m.in. Katarsis we Włoszech (33 figury w brązie),
Przestrzeń smoka w Parku Olimpijskim w Seulu (10 głów zwierzęcych z brązu), Przestrzeń nieznanego
rozwoju w Wilnie (22 formy z betonu), Drzewa-ręce w Yorkshire (pnie drzew w kształcie rąk), Agorę w
Chicago (106 bezgłowych postaci z żelaza) i Nierozpoznanych w Poznaniu, gdzie wykładała na
Akademii Sztuk Pięknych (112 figur z żelaza). Rozdroże 2010 (cztery postacie z metalu) to najnowsza
praca Magdaleny Abakanowicz. Została ona odsłonięta w mieście, w którym artystka od wielu lat
mieszka i pracuje – w Warszawie.
strona 1 / 1