Dobre rządzenie

Dobre rządzenie – instytucje i kompetencje
Mirosław Grochowski
Terytorialny wymiar rozwoju
Polska z perspektywy badań ESPON
Warszawa 27 listopada 2012 r.
Dobre rządzenie terytorialne
•
•
•
•
rządzenie terytorialne - formułowanie i realizacja polityk
publicznych, programów i projektów rozwojowych, które dotyczą
określonego miejsca lub terytorium.
rozwój - poprawa efektywności funkcjonowania układu
terytorialnego, wzrost równości w dostępie do dóbr i usług,
poprawa jakości środowiska przyrodniczego określonego
miejsca lub terytorium
miejsce lub terytorium - wyodrębnione przez użytkowników przy
wykorzystaniu różnych kryteriów fragmenty przestrzeni (nie musi
być zaznaczany lub ograniczony granicami administracyjnymi).
rządzenie terytorialne - integrowanie polityk sektorowych,
koordynacja działalności aktorów z wielu szczebli,
usprawnianie wielo-poziomowego rządzenia, mobilizacja i
włączanie do rządzenia interesariuszy, adaptowanie polityk do
zmiennych uwarunkowań rozwoju (kontekst przestrzenny)
2
Projekty
•
•
•
•
•
TERCO - European Territorial Co-operation as a Factor of Growth,
Jobs and Quality of Life
TANGO – Territorial Approaches for New Governance
ULYSSES - Using applied research results from ESPON as a
yardstick for cross-border spatial development planning
BEST METROPOLISES - Best Development Conditions in European
Metropolises: Paris, Berlin and Warsaw
SeGI - Services of General Interest
3
Zakres tematyczny
•
•
•
•
•
TERCO - współpraca terytorialna (miasta, trans-graniczna,
międzyregionalna, międzynarodowa i trans-kontynentalna)
TANGO – konceptualizacja rządzenia terytorialnego (decentralizacja
państwa, organizowanie się gmin, łączenie gmin)
ULYSSES - zdecentralizowane trans-graniczne planowanie
przestrzenne (cross-border areas); MTA - multi-thematic
territorial analyses – uwarunkowania działań; rozwiązania
instytucjonalne, podejścia do rządzenia i instrumentalizacja
BEST METROPOLISES - Paryż, Berlin i Warszawa; konsekwencje
procesu metropolizacji, wpływ na potencjał rozwojowy; polityki
rozwoju
SeGI - dostępność i jakość usług o charakterze powszechnym (usługi
transportowe, pocztowe, telekomunikacyjne, media elektroniczne,
dostarczanie energii elektrycznej, gazu, wody, edukację, ochronę
zdrowia, pomoc społeczną oraz mieszkania socjalne)
4
Rezultaty
•
•
•
•
•
•
rządzenie (governance) i zarządzanie rozwojem (development
management) – unikalność / specyfika rozwiązań politycznych
i administracyjnych
podstawy ustrojowe życia publicznego + odmienna kulturą
organizacyjna
różne podejścia metodologiczne
studia przypadków + badania o charakterze jakościowym 
czynniki sukcesu
brak jest jednego wzorca rządzenia bądź jednego modelu
układu instytucjonalnego
odmienne rozwiązania przynoszą podobne skutki i odwrotnie:
podobne rozwiązania prowadzą do różnych rezultatów.
5
Rezultaty
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wyższa jest jakość rządzenia  bardziej złożone programy i projekty
granice państwowe w Unii Europejskiej - funkcjonalna i terytorialna
nieciągłość
zarządzanie techniczne (technical governance) - zarządzania
infrastrukturą techniczną znaczenie sektora prywatnego w
procesach rozwoju
sektor prywatny - lider zmian ze względu na skalę prowadzonych
inwestycji
mechanizmy nie przystosowane do włączenia partnera prywatnego
w procedury
partner prywatny - wykonawca / dostarczyciel usług
rządzenie wielopoziomowe
kultura współpracy
partnerstwo
6
Wyzwania
•
•
•
•
•
stworzenie struktur instytucjonalnych i rozwiązań
organizacyjnych  konsensus dotyczący strategicznych celów
rozwoju
poziom rozwoju instytucjonalnego jst
procedury i standardy działań
podstawy informacyjne
formułowanie strategii i planów oraz umocowanie
dokumentów
7
Wnioski
dwa główne typy rządzenia:
•
uporządkowany, ustrukturyzowany (well structured); dobrze
zdefiniowana struktura, jasno zdefiniowane zasięgi
przestrzenne działania, jednoznacznie przypisane do
określonych poziomów kompetencje
•
typ labilny (labile); charakteryzuje zmienność, „kreatywny
nieporządek”; formalne struktury, podlega ewolucyjnym
zmianom, posiada duży potencjał ze względu na swoją
elastyczność; warunkiem funkcjonalności - wysoki poziom
profesjonalny i standardy zawodowe kadr administracji;
kreatywny nieporządek nie jest synonimem bałaganu i braku
kompetencji
8
Wnioski, rekomendacje
•
•
•








otwarta metoda koordynacji (OMC – open metod of
coordination) wprowadzania polityk w UE
brak instrumentu kontroli procesu implementacji polityk na
poziomie krajowym
nie standaryzować!!!
współpraca horyzontalna i wertykalna - rządzenie
wielopoziomowe
analiza ram / regulacji prawnych  przedmiot i zasady
współpracy; mechanizm rządzenia terytorialnego
współpraca obligatoryjna
współpraca dobrowolna - przejaw pragmatycznego podejścia
do rządzenia
debata
przygotowanie współpracy
partnerstwa międzygminne
ocena przydatności struktur obecnych
9
•
10