Analiza wyników badania studentów pod k¹tem dokszta³cania

Transkrypt

Projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków budżetu państwa, realizowany pod
nadzorem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach
Analiza wyników badania studentów pod kątem dokształcania,
zdobywania praktyki zawodowej oraz planów zawodowych na przyszłość
opracowanie powstało w ramach projektu
WIEDZA PLUS
Kompleksowy monitoring potencjału i barier regionalnego rynku
Projekt realizowany w ramach Priorytetu 2 – Wzmocnienie Rozwoju Zasobów Ludzkich
w Regionach, Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 – 2006
Działanie 2.1 Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy
i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie
Projekt realizowany w województwie śląskim
Projekt realizuje:
ASM Centrum Badań i Analiz Rynku Sp. z o.o.
99-300 Kutno ul. Grunwaldzka 5
tel. 024/355 77 00
fax. 024/355 77 01 lub 03
www.asm-poland.com.pl
www.wiedzaplus.org
Wszelkich informacji na temat realizacji projektu Wiedza Plus i niniejszego raportu udziela Kierownik
Projektu Pani Izabela Kowalska tel.024/355 77 35 [email protected]
Analiza wyników badania studentów pod kątem dokształcania, zdobywania praktyki zawodowej oraz planów
zawodowych na przyszłość
1
SPIS TREŚCI
SPIS TABEL I WYKRESÓW…………………………………………………….…………………...3
1. WSTĘP……………………………………………………………………………………….…. .…4
1.1 Informacja o projekcie WIEDZA PLUS……………………………………………………….....4
1.2 Cele i metodologia badania……………………………………………………………………...6
2. CHRAKTERYSTKA SOCJODEMOGRAFICZNA BADANYCH STUDENTÓW…………..….8
3. WYBÓR KARIER EDUKACYJNYCH………………………………………………………….. 11
3.1 Kierunek studiów......................................................................................................... .....11
3.2 Rodzaj i tryb studiów........................................................................................................ 12
3.3 Czynniki decydujące o wyborze danego kierunku studiów ............................................. .13
4. DOSKONALENIE ZAWODOWE……………………………………………………………… 16
4.1 Ocena poziomu przygotowania przez uczelnię absolwenta do wykonywania pracy
zawodowej ............................................................................................................................. 16
4.2 Przydatność praktyk w uzupełnianiu kwalifikacji zawodowych ........................................ 17
4.3 Mocne strony wynikające z odbywania praktyk zawodowych.......................................... 18
4.4 Słabe strony wynikające z odbywania praktyk zawodowych ........................................... 20
4.5 Doświadczenie zawodowe studenta ................................................................................ 23
4.6 Stopień uczestnictwa w kursach/szkoleniach dokształcających ...................................... 24
4.7 Ocena wartości poszczególnych rodzajów kursów/szkoleń............................................. 28
4.8 Stopień samokształcenia studentów................................................................................ 31
5. ZAMIERZENIA ZAWODOWE …………………………………………………………………..32
5.1 Plany zawodowe studentów na okres roku po ukończeniu studiów ................................ 33
5.2 Zawód, w jakim studenci zamierzają podjąć pracę.......................................................... 34
5.3 Ocena szans na znalezienie pracy w swoim zawodzie na regionalnym i ogólnopolskim
rynku pracy ............................................................................................................................ 36
5.4 Najczęstsze formy poszukiwania pracy przez studentów ................................................ 39
5.5 Plany zawodowe studentów po zakończeniu edukacji .................................................... 40
5.7 Oczekiwania studentów wobec przyszłej pracy ............................................................... 42
5.8 Możliwość wyjazdu zagranicę w celach zarobkowych..................................................... 43
6. PODSUMOWANIE………………………………………………………………….…………….46
ZAŁĄCZNIK nr 1 Kwestionariusz……………………………………………………….………….49
ZAŁĄCZNIK nr 2 Klasyfikacja kierunków studiów………………………………………….…….56
2
SPIS TABEL I WYKRESÓW
Wykres 1 Wiek respondentów ................................................................................................. 9
Wykres 2 Pochodzenie respondentów..................................................................................... 9
Wykres 3 Rodzaje uczelni...................................................................................................... 10
Wykres 4 Kierunek studiów.................................................................................................... 11
Wykres 5 Rodzaj studiów....................................................................................................... 12
Wykres 6 Tryb studiów........................................................................................................... 13
Wykres 7 Czynniki decydujące o wyborze danego kierunku ................................................. 14
Wykres 8 Ocena poziomu przygotowania przez uczelnię absolwenta do wykonywania pracy
zawodowej ............................................................................................................................ 16
Wykres 9 Ocena poziomu przygotowania przez uczelnię absolwenta do wykonywania pracy
zawodowej a kierunek studiów .............................................................................................. 17
Wykres 10 Stopień odbywania praktyk zawodowych podczas studiów................................. 18
Wykres 11 Korzyści wynikające z odbywania praktyk zawodowych podczas studiów .......... 19
Wykres 12 Negatywne strony odbywania praktyk zawodowych............................................ 21
Wykres 13 Doświadczenie zawodowe studentów ................................................................. 23
Wykres 14 Doświadczenie zawodowe studentów wg rodzaju uczelni................................... 24
Wykres 15 Stopień uczestnictwa w kursach .......................................................................... 25
Wykres 16 Planowane kursy, szkolenia................................................................................. 27
Wykres 17 Ocena wartości poszczególnych rodzajów kursów/szkoleń................................. 29
Wykres 18 Kryterium brane pod uwagę przy ocenie wartości kursów/szkoleń...................... 30
Wykres 19 Stopień rozwijania dodatkowych umiejętności w ramach samokształcenia......... 31
Wykres 20 Plany zawodowe studentów na okres roku po ukończeniu studiów .................... 33
Wykres 21 Plany zawodowe studentów na okres roku po ukończeniu studiów a kierunek
studiów................................................................................................................................... 34
Wykres 22 Zawód w jakim studenci zamierzają podjąć pracę............................................... 35
Wykres 23 Zawód w jakim studenci zamierzają podjąć pracę a kierunek studiów ................ 35
Wykres 24 Ocena szans na znalezienie pracy w swoim zawodzie na regionalnym
i ogólnopolskim rynku pracy................................................................................................... 37
Wykres 25 Planowane miejsce podjęcia pracy po ukończeniu nauki .................................... 39
Wykres 26 Najczęstsze formy poszukiwania pracy przez studentów .................................... 40
Wykres 27 Plany zawodowe studentów po zakończeniu edukacji ........................................ 41
Wykres 28 Oczekiwania studentów wobec przyszłej pracy ................................................... 43
Wykres 29 Możliwości wyjazdu za granicę w celach zarobkowych ....................................... 44
Wykres 30 Możliwości wyjazdu za granicę w celach zarobkowych a kierunek studiów ........ 45
Tabela 1 Korzyści płynące z odbywania praktyk wg kierunku studiów .................................. 20
Tabela 2 Negatywne strony odbywania praktyk wg rodzajów uczelni ................................... 21
Tabela 3 Negatywne strony odbywania praktyk wg kierunków studiów ................................ 22
Tabela 4 Rodzaj odbytych kursów wg kierunku kształcenia .................................................. 26
Tabela 5 Rodzaj planowanych kursów wg kierunku kształcenia ........................................... 28
Tabela 6 Kryteria oceny kursów wg kierunku studiów ........................................................... 30
Tabela 7 Ocena przygotowania przez szkołę absolwentów do pracy zawodowej................. 32
Tabela 8 Plany zawodowe studentów a motywy wyboru kierunku studiów ........................... 36
Tabela 9 Kierunek kształcenia a rynek pracy ........................................................................ 38
Tabela 10 Plany zawodowe studentów wg kierunku studiów ................................................ 41
Tabela 11 Plany zawodowe studentów i związane z nimi oczekiwania................................. 42
3
1. WSTĘP
1.1. Informacja o projekcie WIEDZA PLUS
Projekt badawczy „Kompleksowy monitoring potencjału i barier regionalnego rynku
pracy
-
Wiedza
Plus”
realizowany
jest
na
terenie
województwa
śląskiego
w ramach Priorytetu 2 – Wzmocnienie Rozwoju Zasobów Ludzkich w Regionach,
Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 2004 – 2006, działanie 2.1
Rozwój
umiejętności
powiązany
z
potrzebami
regionalnego
rynku
pracy
i możliwości kształcenia ustawicznego w regionie. Realizacja projektu Wiedza Plus
nadzorowana jest przez Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach.
Ostatecznymi beneficjentami projektu, a więc jednostkami wykorzystującymi jego wyniki są
instytucje monitorujące rynek pracy województwa śląskiego. Zgodnie z ustawą z dnia
20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy do jednostek tych zalicza
się publiczne służby zatrudnienia (wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy), Ochotnicze Hufce
Pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe oraz instytucje dialogu społecznego
i partnerstwa lokalnego.
Główne cele projektu to:
•
rozpoznanie potrzeb regionalnego rynku pracy,
•
ocena dynamiki zachodzących zmian,
•
przeprowadzenie analizy adekwatności potencjału ludzkiego i systemu szkoleniowego
do obecnych i przyszłych wymagań regionalnego rynku pracy,
•
zbudowanie modelu komunikowania się między instytucjami monitorującymi rynek
pracy.
Rezultatami projektu Wiedza Plus będą następujące analizy regionalnego rynku pracy
i raporty z wynikami badań przeprowadzonych wśród pracodawców, pracujących, uczniów
szkół ponadgimnazjalnych i studentów:
•
Analiza sytuacji na lokalnym rynku pracy,
•
Analiza systemu ofert edukacyjnych i szkoleniowych na terenie województwa
śląskiego,
•
Prognoza zapotrzebowania na określone zawody i lista poszukiwanych zawodów,
•
Raport z badania potrzeb i oczekiwań pracodawców względem przyszłych i obecnych
pracowników,
4
•
Raport z badania pracujących w zakresie planów i kierunków dalszego kształcenia
i dokształcania,
•
Raport z badania uczniów szkół ponadgimnazjalnych pod kątem kierunków
dokształcania i zdobywania praktyki zawodowej oraz planów zawodowych na
przyszłość,
•
Raport z badania studentów pod kątem kierunków dokształcania i zdobywania praktyki
zawodowej oraz planów zawodowych na przyszłość,
•
Analiza zbieżności prowadzonych w regionie przedsięwzięć w zakresie podwyższania
umiejętności i kwalifikacji zawodowych.
Ponadto w ramach projektu zorganizowane zostaną warsztaty z udziałem instytucji
zaangażowanych w monitorowanie regionalnego rynku pracy w celu wymiany informacji
z dziedziny zatrudnienia i kształcenia oraz wypracowania modelu służącego ciągłej wymianie
informacji pomiędzy tymi instytucjami.
Rezultaty projektu zostaną rozpowszechnione wśród wszystkich instytucji rynku pracy za
pośrednictwem strony internetowej, publikacji z wynikami a także w trakcie warsztatów,
seminariów i konferencji.
5
1.2 Cele i metodologia badania
Niniejszy raport to jeden z rezultatów projektu Wiedza Plus zawierający wyniki badania
przeprowadzonego wśród studentów uczelni wyższych.
Celem badania było:
•
poznanie kierunków dalszego kształcenia i dokształcania osób uczących się
w szkołach wyższych,
•
sposobów zdobywania przez nich praktyki zawodowej,
•
oraz posiadanych przez studentów planów związanych z ich dalszym rozwojem
zawodowym.
W badaniu wzięło udział 908 studentów reprezentujących wszystkie uczelnie publiczne
i niepubliczne z terenu województwa śląskiego. Próbę do badania dobrano proporcjonalnie do
rzeczywistej liczby studentów studiujących na poszczególnych uczelniach istniejących na
terenie województwa śląskiego. W badaniu uczestniczyli studenci dwóch ostatnich lat studiów:
w przypadku studiów licencjackich słuchacze 2 i 3 roku, zaś w przypadku magisterskich - 4 i 5
roku.
W związku z wystąpieniem w badaniu nadpróby (zakładana próba 900 studentów,
zrealizowana – 908) wyniki poddano ważeniu, tak aby liczebność w próbie zrealizowanej była
równa liczebności próby założonej. W ten sposób osiągnięto strukturę próby odzwierciedlającą
strukturę populacji, co pozwala na wnioskowanie odnoszące się do całego województwa
śląskiego.
Terenowa faza badania została zrealizowana
wywiadów
bezpośrednich
przy
pomocy
w okresie kwiecień – maj 2005 r. metodą
kwestionariusza
wywiadu
(załącznik
nr
1)
przygotowanego na potrzeby badania.
Po zakończeniu realizacji wywiadów przeprowadzono kontrolę badania polegającą na
merytorycznej analizie wypełnionych kwestionariuszy i sprawdzeniu poprawności wypełnienia
wszystkich pytań zawartych w ankiecie. Taką kontrolą została objęta cała próba badawcza.
W dalszej kolejności przeprowadzono kontrolę badania, która polegała na telefonicznym
kontakcie z respondentami. W trakcie tej kontroli pracownik Działu Kontroli ASM zadał
respondentom następujące pytania: czy wywiad się odbył i czego dotyczył. Kontrola objęła
6
10% próby. Wywiady do kontroli telefonicznej zostały wybrane metodą losową, a jej wyniki
zostały udokumentowane w kartach kontroli badania.
Niniejsze opracowanie, z wyjątkiem wstępu, składa się z pięciu rozdziałów dotyczących:
1
Charakterystyki socjodemograficznej badanych studentów,
2. Wyboru karier edukacyjnych,
3. Doskonalenia zawodowego,
4. Planów zawodowych,
5. Podsumowania.
Wyrażamy nadzieję, iż wyniki badania pomogą Państwu w codziennej pracy przy planowaniu
działań związanych z dokształcaniem i polityką zatrudnienia absolwentów szkół wyższych.
7
2.CHRAKTERYSTKA SOCJODEMOGRAFICZNA BADANYCH STUDENTÓW
W ciągu ostatniego dziesięciolecia nastąpił nie notowany do tej pory w Polsce boom na
edukację. Młodzi ludzie ukończenie szkoły wyższej zaczęli traktować jako konieczność, która
stanowi przepustkę do kariery i osiągnięcia sukcesu zawodowego. Opinię tę potwierdzają
wyniki badań pracodawców z województw śląskiego, którzy pytani o minimalne wymagania
jakie musi spełniać kandydat na stanowisko specjalisty lub kierownicze wymieniali m.in.
właśnie wykształcenie wyższe.
W województwie śląskim od dłuższego czasu notowany jest ciągły wzrost liczby studentów.
I tak na przykład na regionalnych uczelniach w roku akademickim 1998/1999 kształciło się
ponad 158 tys. studentów, podczas gdy pięć lat później ich liczba wzrosła o ponad 11 tys.
Wśród wszystkich osób studiujących w województwie w roku 2003/2004 55,4% stanowiły
panie. Inną charakterystyczną tendencją (zarówno dla całej Polski jaki i Śląska) jest fakt, iż
przeważająca liczba osób uczęszczających do szkół wyższych pochodzi z miast. Uzyskane
w badaniu wyniki odzwierciedlają sytuację panującą w województwie.
W badaniu wzięło udział 900 studentów. Ponad połowę (53,5%) respondentów stanowiły
kobiety.
Najwięcej studentów mieściło się w przedziale wiekowym 21-24 lata, stanowiąc łącznie 84,1%
ogółu respondentów. Taki rozkład demograficzny jest konsekwencją doboru próby do badania,
osoby w tym przedziale wiekowym są na 4 lub 5 roku studiów magisterskich lub
3 roku studiów licencjackich.
8
Wykres 1
Wiek respondentów [N=900; wskazania w %]
35
29,9
30
25
19,9
19,1
20
15,2
15
10
7,9
3,8
5
2,3
1,6
0,2
0
19 lat
20 lat
21 lat
22 lata
23 lata
24 lata
25 lat
26 lat
powyżej
26 lat
Ponad 80,0% kształcących się w szkołach wyższych województwa śląskiego pochodzi
z terenów miejskich, w tym najczęściej z miast, w których liczba mieszkańców mieści się
w przedziale od 100 do 500 tys. (43,7%). Pozostali badani (17,4%) rekrutują się z obszarów
wiejskich. Fakt, iż duża liczba studentów wywodzi się z obszarów miejskich jest między innymi
związana z tym, iż województwo śląskie jest jednym z najsilniej zurbanizowanych regionów
naszego kraju.
Wykres 2
Pochodzenie respondentów [N=900; wskazania w %]
miasto od 100 do 500
tys.mieszkańców
43,7%
miasto od 20 do 100
tys.mieszkańców
25,9%
miasto do 20
tys.mieszkańców
10,4%
wieś
17,4%
miasto powyżej 500
tys.mieszkańców
2,6%
9
Blisko trzy czwarte studentów z województwa śląskiego uczęszcza do państwowych uczelni,
a 28% osób kształci się w prywatnych szkołach wyższych.
Wykres 3
Rodzaj uczelni [N=900; wskazania w %]
państwowa
71,9%
prywatna
28,1%
10
3.WYBÓR KARIER EDUKACYJNYCH
Młody człowiek rozpoczynając studia na określonym kierunku jednocześnie wykonuje swój
pierwszy krok determinujący późniejszą karierę zawodową. Inwestuje swój czas, energię
i pieniądze, dlatego też krok ten powinien być głęboko przemyślany. Mimo, iż obecnie
nietrudno zdobyć dodatkowe wykształcenie to jednak nakłady, które zostały już poniesione
decydują o tym, że ewentualna decyzja o przekwalifikowaniu się nie jest prosta do podjęcia,
a w przypadku niektórych osób niemożliwa.
3.1 Kierunek studiów1
Co trzeci student reprezentował kierunek nauki społeczne, gospodarka i prawo (m.in. nauki
społeczne, psychologia, socjologia i badania kulturoznawcze), z kolei co piąty nauki
techniczne (m.in. mechanika, robotyka). Więcej niż 10,0% młodych ludzi z województwa
śląskiego studiuje naukę (m.in. biologia, chemia, fizyka - 15,2%) oraz nauki humanistyczne
i sztukę (m.in. grafika, historia sztuki, aktorstwo, filologie, teologia - 12,5%). Pozostali studenci
kształcą się na następujących kierunkach: kształcenie (m.in. pedagogika, wychowanie
fizyczne - 8,7%), usługi (m.in. turystyka, transport, ochrona środowiska - 7,0%) i nauki
medyczne (m.in. medycyna, stomatologia - 3,6 %).
Można domniemywać, że wynik ten jest powiązany z ofertą edukacyjną, gdyż w minionym
dziesięcioleciu rozwój uczelni wyższych wiązał się przede wszystkim z poszerzaniem oferty
kierunków o specjalności związane z zarządzaniem, marketingiem, biznesem, bankowością
i informatyką.
Wykres 4
Kierunek studiów [N=900; wskazania w %]
nauki społeczne, gospodarka
i prawo
33,8
19,3
nauki techniczne
15,2
nauka
12,5
nauki humanistyczne i sztuka
8,7
kształcenie
7,0
usługi
3,6
nauki medyczne
0
5
10
15
20
25
30
35
40
1
Kierunki studiów sklasyfikowane zostały wg głównych 7 kategorii: kształcenie, nauki humanistyczne i sztuka, nauki społeczne,
gospodarka i prawo, nauka, nauki techniczne, nauki medyczne i usługi. Szczegółowy wykaz kierunków wchodzących w skład ww.
kategorii znajduje się w załączniku nr.2. (Dz. U. Nr. 222 poz. 1868 – 20.12.2002)
11
3.2 Rodzaj i tryb studiów
Najpopularniejsze wśród młodych ludzi są studia magisterskie i licencjackie odbywające się
w trybie dziennym, na które uczęszcza odpowiednio 54,6% i 32,0% badanych z województwa
śląskiego. Pozostałe rodzaje studiów reprezentowane są przez mniej niż 5,0% studentów.
Wykres 5
Rodzaj studiów [N=900; wskazania w %]
54,6
magisterskie dzienne
32,0
licencjackie dzienne
4,4
licencjackie zaoczne
magisterskie zaoczne
2,9
magisterskie uzup.dzienne
2,5
1,9
inżynierskie dzienne
0,9
magisterskie uzup.zaoczne
0,4
magisterskie wieczorowe
0,3
licencjackie wieczorowe
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
Na najpopularniejsze studia magisterskie dzienne najczęściej uczęszczają badani z kierunków
nauki techniczne (82,9%) i nauki medyczne (84,4% - co wynika z faktu, iż nie istnieje na
żadnej
uczelni
medycyna,
którą
można
studiować
zaocznie
lub
wieczorowo).
W przypadku pozostałych kierunków, liczba osób, która wybrała ten rodzaj studiów, waha się
od 37,6% (nauki społeczne, gospodarka i prawo) do 57,9% (kształcenie).
Zdecydowana większość studentów odbywa naukę w trybie dziennym (91,0%). Naukę
w systemie zaocznym wybrało 8,2% młodych ludzi, natomiast zaledwie 0,8% respondentów
studiuje wieczorowo.
Ogólnie studenci studiów dziennych stanowią mniejszą grupę (92 tys. – 2003/2004
województwo śląskie) niż studenci studiów zaocznych i wieczorowych (nieco ponad 100 tys. –
2003/2004 województwo śląskie)2. Jednak uzyskany wynik jest związany z faktem, iż badanie
było przeprowadzane w dni powszednie, stąd niski udział studentów studiów zaocznych.
2
Rocznik statystyczny GUS, 2004.
12
Wykres 6
Tryb studiów [N=900; wskazania w %]
zaoczne
8,2%
wieczorowe
0,8%
dzienne
91,0%
3.3 Czynniki decydujące o wyborze danego kierunku studiów
Blisko 70% młodych ludzi wybrało kierunek studiów kierując się własnymi zainteresowaniami.
O istocie tego czynnika świadczy ilość wskazań kształtująca się, w zależności od specjalności
na poziomie od 55,1% (kierunek nauki społeczne, gospodarka i prawo oraz nauki techniczne)
do 84,8% (kierunek kształcenie). Pozostałe kryteria wyboru danego kierunku studiów to
elementy drugorzędne, najczęściej współwystępujące z czynnikiem kluczowym i tak na
przykład dla ponad dwukrotnie mniejszej liczby osób (29,3%) decyzja o kierunku dalszego
kształcenia wiązała się z nadzieją na większe szanse na znalezienie pracy. Co piąty badany
stwierdził, że o jego wyborze zdecydował przypadek.
Podjęcie decyzji o nauce na wybranym wydziale, nierzadko wiązało się również
z przygotowaniem uzyskanym w szkole średniej do tego typu studiów (19,0%), prestiżem
(16,3%) czy popularnością kierunku (10,1%). Znaczenie miała ponadto pomoc i wpływ innej
osoby, z której skorzystało 13,4% badanych. Pozostałe czynniki uzyskały mniej niż 10%
wskazań.
13
Wykres 7
Czynniki decydujące o wyborze danego kierunku studiów
[N=900; wskazania w %]
67,0
moje zainteresowania
29,3
większe szanse na znalezienie pracy
20,6
przypadek
19,0
przygotowanie średniej szkoły
16,3
prestiż kierunku
13,4
pomoc innej osoby w podjęciu decyzji
10,1
popularność kierunku
9,9
inne
9,2
odpowiadająca procedura rekrutacyjna
9,2
na tym kierunku/uczelni studiują znajomi
7,2
ograniczony wybór kierunków
5,8
3,5
kontynuuję tradycję rodzinną
studiując mogę pracować
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Zaskakującym jest tak silne zdeterminowanie decyzji o kierunku kształcenia czynnikiem
własnych zainteresowań. Należy sobie postawić pytanie dlaczego w dobie silnej konkurencji
rynkowej i wysokiego poziomu bezrobocia wybór kształcenia nie opiera się na bardziej
racjonalnych przesłankach? Być może ma to związek z faktem braku zintegrowanego sytemu
doradztwa zawodowego lub/oraz banku informacji na temat zawodów rozwojowych, który
zawierałby prognozy dotyczące popytu na pracowników posiadających konkretne kwalifikacje.
W tym miejscu nasuwa się pytanie na ile czynniki, które studenci brali pod uwagę dokonując
wyboru kierunku studiów, okazały się celne i mają (bądź będą miały) przełożenie na ich dalsze
decyzje edukacyjne bądź zawodowe? Okazuje się, że wybór studiów będący następstwem
własnych zainteresowań (czynnik priorytetowy dla studentów) był na tyle trafny, że aż 66,4%
osób kierujących się nim, zamierza podjąć pracę w zawodzie, czyli kontynuować wcześniejsze
decyzje związane z kształtowaniem własnej kariery. Osoby, które kierowały się prestiżem
kierunku, większą szansą na znalezienie pracy czy kontynuacją rodzinnej tradycji niemal
w równie dużym stopniu (ponad 65%) dotrwały w swoim wyborze i również deklarują podjęcie
pracy zgodnej z kierunkiem kształcenia. Jednocześnie analiza pokazuje, że wśród osób,
decydujących się na studia przez przypadek, zanotowano najniższy odsetek planujących
pracę w zawodzie (45,5%).
14
Dokonując syntezy należy stwierdzić, iż występuje duża potrzeba prowadzenia systemowych
działań z zakresu doradztwa zawodowego mających na celu pomoc w rozwijaniu świadomości
młodego
człowieka
w
zakresie
posiadanych
przez
niego
umiejętności,
uzdolnień,
predyspozycji do wykonywania określonego zawodu itp. Tak, aby wszelkie wybory edukacyjne
i zawodowe dokonywane były w sposób świadomy i przemyślany, a nie jedynie na podstawie
zainteresowania, prestiżu kierunku, czy za namową najbliższych.
15
4. DOSKONALENIE ZAWODOWE
Doskonalenie zawodowe jest niezbędnym elementem edukacji, bez którego staje się ona
systemem wypuszczającym na rynek pracy wyedukowanych bezrobotnych, tym samym
negatywnie na niego wpływając. Stąd kreowanie właściwego podejścia do kształcenia
powinno opierać się na założeniu, iż uzyskaną wiedzę absolwent powinien z powodzeniem
zastosować w praktyce.
4.1 Ocena poziomu przygotowania przez uczelnię absolwenta do wykonywania pracy
zawodowej
Większość osób wyraża zadowolenie z poziomu przygotowania absolwentów przez śląskie
uczelnie do wykonywania pracy zawodowej twierdząc, że odbywa się to na bardzo dobrym
(10,2%) lub raczej dobrym (57,4%) poziomie. Z punktu widzenia przygotowania do zawodu,
uczelnia nie spełnia oczekiwań 5,2% ogółu badanych (bardzo źle - 1,4% i raczej źle – 3,8%).
Pozostali respondenci (27,1%) nie posiadają sprecyzowanej opinii w tym względzie.
Wykres 8
Ocena poziomu przygotowania przez uczelnię absolwenta do
wykonywania pracy zawodowej [N=900; wskazania w %]
ani dobrze, ani źle
27,1%
raczej źle bardzo źle
3,8%
1,4%
bardzo dobrze
10,2%
raczej dobrze
57,4%
16
O bardzo wysokim poziomie starań uczelni, mającym na celu zapewnienie absolwentom
przygotowania do zawodu, najczęściej wypowiadali się studenci z kierunku nauki
humanistyczne i sztuka (14,7%), najrzadziej zaś badani reprezentujący usługi (1,6%).
Odwrotna opinia o bardzo i raczej złym przygotowaniu w największym stopniu pochodziła od
respondentów z kierunków nauki społeczne, gospodarka i prawo (8,1%), w najmniejszym zaś
od studentów z kierunku kształcenie (2,6%) i nauki techniczne (2,3%).
Wykres 9
Ocena poziomu przygotowania przez uczelnię absolwenta do
wykonywania pracy zawodowej a kierunek studiów [wskazania w %]
100%
0,9
3,5
2,6
2,9
5,2
0,7
3,6
1,2
1,1
6,3
6,4
37,5
35,0
46,9
57,1
90%
80%
20,1
31,4
26,8
24,7
27,4
70%
60%
50%
59,2
60,9
40%
56,6
53,3
58,9
30%
20%
10%
12,8
14,7
kształcenie
(N=78)
nauki
humanistyczne i
sztuka (N=113)
7,8
10,0
nauki
społeczne,
gospodarka i
prawo (N=304)
nauka (N=137)
13,8
9,3
1,6
nauki medyczne
(N=32)
usługi (N=63)
0%
bardzo dobrze
raczej dobrze
nauki
techniczne
(N=174)
raczej źle
bardzo źle
4.2 Przydatność praktyk w uzupełnianiu kwalifikacji zawodowych
W praktykach zawodowych odbywających się w czasie trwania studiów wzięło udział 59,5%
badanych. Uczestnictwo w tego typu doświadczeniu w największym stopniu objęło badanych
z kierunków: nauki medyczne (96,9%) i kształcenie (83,5%) – co jest powiązane z faktem, iż
bez odbycia praktyk studenci tych specjalności nie mogą myśleć o pomyślnym ukończeniu
studiów. Najrzadziej zaś, możliwość skorzystania z praktyk mieli studenci nauk społecznych,
gospodarki i prawa (48,7%) oraz nauki (51,6%).
Dodatkowo warto zaznaczyć, że respondenci z uczelni państwowych częściej (65,3%) aniżeli
z prywatnych (44,7%) brali udział w praktykach zawodowych, co może być wynikiem
większego skoncentrowania kierunków zawodowych (które zakładają przeprowadzenie
praktyk) w szkołach państwowych.
17
Wykres 10
Stopień odbywania praktyk zawodowych podczas studiów
[wskazania w %]
100%
3,1
16,5
90%
80%
32,6
38,0
42,7
40,5
51,3
70%
48,4
60%
50%
96,9
83,5
40%
30%
62,0
57,3
59,5
67,4
48,7
51,6
20%
10%
0%
ogółem (N=900)
kształcenie
(N=78)
nauki
nauki
nauka (N=137)
humanistyczne i społeczne,
sztuka (N=113) gospodarka i
prawo (N=304)
nauki
techniczne
(N=174)
nauki medyczne usługi (N=63)
(N=32)
tak
nie
4.3 Mocne strony wynikające z odbywania praktyk zawodowych
Praktyki zawodowe odbywane przez studentów mają na celu umożliwienie osobom młodym
poznanie środowiska pracy, uzyskanie praktycznych umiejętności oraz zweryfikowanie
i uzupełnienie wiedzy uzyskanej w trakcie edukacji szkolnej.
Główne założenia praktyk zawodowych przyniosły zakładane rezultaty. Świadczą o tym
odczucia ponad połowy respondentów, którzy za zalety tej formy zdobywania doświadczenia
uznali przede wszystkim możliwość poznania środowiska pracy (67,6%) i uzupełnienia wiedzy
teoretycznej (50,7%). Równie często akcentowaną przez badanych mocną stroną praktyk było
upatrywanie szans na zatrudnienie w firmie, w której mają one miejsce (51,7%). Pozostałe
zalety wiążą się zarówno ze sferą merytoryczną tego typu doskonalenia zawodowego
(poznanie procedur, przepisów – 27,2%; poznanie kultury organizacyjnej firmy -14,5%), jak
również oznaczają korzyści natury personalnej (możliwość wpisania do CV – 35,2%; poznanie
nowych ludzi – 25,5%; odpoczynek od obowiązków na uczelni - 9,2%; dodatkowe źródło
dochodów – 3,7%).
18
Wykres 11
Korzyści wynikające z odbywania praktyk zawodowych
67,6
poznanie środowiska pracy
51,7
szanse na zatrudnienie w firmie
50,7
uzupełnienie wiedzy teoretycznej
35,2
możliwość wpisania w "CV"
27,2
poznanie procedur, przepisów
25,5
poznanie nowych ludzi
14,5
poznanie kultury organizacyjnej firmy
9,2
stanowią rozrywkę, odpoczynek
3,7
dodatkowe źródło dochodów
2,2
brak korzyści
0
10
20
30
40
50
60
70
80
W podziale na kierunek studiów odpowiedzi studentów dotyczących korzyści wynoszonych
z praktyk daje się zauważyć pewien trend, tzn. osoby z kierunków, na których możliwość
korzystania z tej formy zdobywania doświadczenia zawodowego była najrzadsza (nauk
społecznych, gospodarki i prawa oraz nauki – por. wykres nr 10) w największym (odpowiednio
61,8% i 61,2%) stopniu uznały iż staż zwiększa szanse na zatrudnienie w firmie, w której się
go odbywa. Natomiast odpowiedzi wskazujące na fakt, iż praktyki pozwalają poznać
środowisko pracy, są cennym uzupełnieniem wiedzy oraz pozwalają poznać procedury
i obowiązujące przepisy najczęściej wskazywane były przez studentów nauk medycznych.
19
Pozwalają poznać środowisko
pracy
Praktyki to cenne uzupełnienie
wiedzy teoretycznej
Umożliwiają poznanie kultury
organizacyjnej firmy
Można "wpisać" praktyki w CV
%
38,0
75,8
65,0
24,3
10,6
27,2
16,7
28,8
4,6
%
31,7
74,1
60,9
31,6
6,0
38,2
6,0
25,8
1,5
%
%
%
%
%
61,8
61,2
56,4
32,2
53,8
61,7
69,7
61,5
87,1
64,1
36,2
49,8
52,1
70,9
46,1
30,8
27,8
14,5
9,7
38,5
8,0
13,7
12,0
3,2
5,1
27,5
17,9
19,7
58,1
23,1
16,2
8,5
23,1
6,5
10,3
38,9
37,4
40,2
16,1
43,6
4,7
4,1
4,3
3,2
Stanowią dodatkowe źródło
dochodów finansowych
Student nie wynosi żadnych
korzyści w związku z
praktykami z
Zwiększają szanse na
zatrudnienie w firmie, w której
się odbywają
kierunek
kształcenie
nauki
humanistyczne
i sztuka
nauki społeczne,
gospodarka i prawo
nauka
nauki techniczne
nauki medyczne
usługi
Pozwalają poznać nowych ludzi
Stanowią rodzaj rozrywki,
odpoczynku od uczelnianych
obowiązków
Pozwalają poznać procedury,
przepisy obowiązujące w
praktyce
Tabela nr 1. Korzyści płynące z odbywania praktyk w podziale na kierunki studiów (w%)
2,7
2,8
3,4
2,6
4.4 Słabe strony wynikające z odbywania praktyk zawodowych
Pomimo szeregu wymienionych zalet, okazuje się, że praktyki nie do końca spełniają
oczekiwania studentów. Dowodem tego są wskazane przez respondentów wady praktyk, które
po przeanalizowaniu można sklasyfikować w trzy kategorie. Jedna, związana jest
z niespełnieniem ambicji i oczekiwań studentów, co jest rezultatem otrzymywania przez
praktykantów zbyt prostych zadań (47,1 %), nudzenia się podczas praktyk (21,6%)
i braku możliwości nauczenia się czegokolwiek (9,1%). Druga wiąże się z odczuciami
studentów dotyczącymi negatywnego nastawienia pracowników firmy do praktykantów
(28,3%) oraz traktowaniu ich jako niechcianej konieczności (23,0%). Do tego dochodzą
również mankamenty organizacyjne, takie jak zbyt krótki czas trwania praktyk (40,2%) i brak
konkretnego programu, według którego realizowany byłby ten typ przygotowania do zawodu
(35,4%).
1,5
20
Wykres 12
Negatywne strony odbywania praktyk zawodowych
otrzymywanie prostych, błahych
zadań
47,1
40,2
trwają za krótko
35,4
brak programu praktyk
nie chętne nastawie nie do
praktykantów
28,3
brak zaświadczeń z tytułu
odbycia praktyk
23,9
praktykanci traktowani są jak
niechciana konieczność
23,0
21,6
studenci nudzą się
brak możliwości zatrudnie nia w
danej firmie
14,4
11,1
brak ne gatywnych stron
9,1
nie można się niczego nauczyć
0
10
20
30
40
50
Bez względu na rodzaj szkoły studenci są podobni w swoich ocenach dotyczących wad
praktyk. Jest jednak czynnik, który wyraźnie różnicuje te dwie grupy młodych ludzi,
a mianowicie ponad 30% osób uczących się w szkołach prywatnych twierdzi, że na praktykach
nudzi się, podczas, gdy taką samą opinię posiada jedynie 19% studentów uczelni
państwowych.
Nie ma określonego
programu praktyk,
który byłby
realizowany
30,1
19,3
21,2
23,4
37,2
34,9
23,0
24,1
13,3
14,7
W podziale na kierunki studiów największy odsetek kształcących się na niemal wszystkich
specjalnościach twierdzi, że do największych wad praktyk zaliczyć można fakt, iż praktykanci
otrzymują do wykonania tylko błahe zadania, które nie wpływają w zasadniczy sposób na
21
Nie ma negatywnych
stron odbywania
praktyk zawodowych
Firmy traktują
praktykantów jako
niechcianą
konieczność
6,2 37,2
9,9 41,0
Nie otrzymuje się
świadectw,
certyfikatów z tytułu
odbycia p
Nie ma możliwości
zatrudnienia w danej
firmie
Studenci nudzą się
podczas praktyk
46,0
47,4
Trwają za krótko
25,7
29,0
Niczego nie można
się nauczyć
Praktykanci otrzymują
tylko błahe, proste
zadania
Rodzaj
uczelni
prywatna
%
państwowa %
Pracownicy firm są
niechętnie nastawieni
do praktykantów
Tabela nr 2. Negatywne strony odbywania praktyk wg rodzajów uczelni (w%)
11,5
11,0
poszerzanie umiejętności zawodowych oraz to, że brak jest określonego planu, wg którego
byłyby realizowane. Ponadto studenci zauważają, że odbywanym przez nich stażom
towarzyszy mało przyjazna postawa etatowych pracowników firmy.
Studenci nudzą się
podczas praktyk
Firmy traktują
praktykantów jako
niechcianą
konieczność
Nie ma określonego
programu praktyk,
który byłby realizowany
Nie otrzymuje się
świadectw,
certyfikatów z tytułu
odbycia p
Nie ma możliwości
zatrudnienia w danej
firmie
Nie ma negatywnych
stron odbywania
praktyk zawodowych
41,0
6,1 47,3
%
16,8
25,8
21,2
33,4
16,5
13,6
15,2
24,2
7,5 39,4
15,2
16,9
21,3
21,2
19,9
21,1
23,4
34,7
29,1
38,6
48,8
59,1 6,1 40,2
51,5 14,0 47,2
53,0 11,1 44,4
35,5 6,5 16,1
33,4 15,4 23,0
27,6
15,3
16,2
45,2
25,7
16,1
29,0
23,1
38,6
30,8
51,0
27,7
34,2
38,8
38,5
20,1
30,5
23,1
12,9
25,7
13,4
11,1
10,3
25,7
15,3
6,7
8,5
12,8
9,7
7,7
Trwają za krótko
27,4
Niczego nie można się
nauczyć
Praktykanci otrzymują
tylko błahe, proste
zadania
kształcenie
nauki
humanistyczne
i sztuka
nauki społeczne,
gospodarka
i prawo
nauka
nauki techniczne
nauki medyczne
usługi
Pracownicy firm są
niechętnie nastawieni
do praktykantów
Tabela nr 3. Negatywne strony odbywania praktyk wg kierunku studiów (w%)
Analizując słabe strony praktyk zawodowych, można wywnioskować, że wprowadzenie
programu stażów z docelowymi wytycznymi mogłoby z jednej strony poprawić formę ich
organizacji, a z drugiej przyczynić się do podniesienia satysfakcji wśród studentów (którzy
chłonni wiedzy, za minus uznają otrzymywanie zbyt prostych poleceń). Istotne wydaje się
również zawarcie porozumienia pomiędzy uczelnią a firmą/instytucją, w której praktyki mają
miejsce. Być może w ten sposób nabrałyby one właściwego im znaczenia i stanowiłyby
bardziej kompletną formę nabywania kompetencji zawodowych. Ponadto jeśli student odbywa
praktyki z obowiązku, tylko dlatego, że wynikają one z toku studiów, to tak jest również
traktowany w firmie – niechętnie i z przymusu. Dlatego przy tworzeniu pozytywnej atmosfery
wokół praktyk i staży powinno się kreować potrzebę ich odbywania jako elementu
umożliwiającego zebranie doświadczenia zawodowego oraz jako możliwość zdobycia
zatrudnienia w danej firmie. Wśród przedsiębiorców natomiast jako sposobu na zyskania
darmowej, ale jednocześnie wysoko zmotywowanej siły roboczej.
22
4.5 Doświadczenie zawodowe studenta
Mniej niż połowa studentów (46,1%) posiada inne niż praktyki, doświadczenie zawodowe.
W zależności od kierunku studiów liczba osób, składająca taką deklarację oscyluje
w granicach od 31,2% (nauki medyczne) do 52,9% (nauki techniczne).
Z kolei najliczniejszą grupę osób, nie posiadającą innego doświadczenia, stanowią studenci
nauk medycznych, wśród których aż 68,8% wyraża takie przekonanie.
Wykres 13
Doświadczenie zawodowe studentów [wskazania w %]
100%
9,1
14,2
90%
6,3
15,1
15,5
24,0
22,3
80%
70%
41,6
39,6
49,2
31,6
68,8
38,2
60%
35,2
39,4
50%
40%
30%
49,3
46,1
20%
52,9
44,5
46,7
42,5
36,5
31,2
10%
0%
ogółe m (N=900)kształce nie
nauki
nauki
nauka (N=137)
nauki
(N=78) humanistyczne społe czne,
te chniczne
i sztuka
gospodarka i
(N=174)
(N=113) prawo (N=304)
tak
nie
nauki
me dyczne
(N=32)
usługi (N=63)
trudno powiedzieć
Najlepsze przygotowanie do zawodu, rozpatrując naukę w toku dziennym (w takim trybie uczy
się największa liczba respondentów), oferują studia inżynierskie, gdzie blisko trzy czwarte
studentów (70,6%) może pochwalić się posiadaniem innego rodzaju doświadczenia
zawodowego. Analiza pokazuje więc, że studia typu zawodowego, gdzie dużą rolę przywiązuje
się do ćwiczeń praktycznych (zarówno terenowych jak i laboratoryjnych), zapewniają
osiągnięcie przez studentów podstawowych kwalifikacji i nabycia określonego pułapu
umiejętności praktycznych.
Można również zauważyć prawidłowość, iż badani odbywający naukę w systemie
wieczorowym bądź zaocznym częściej, niż studiujący dziennie, posiadają doświadczenie
zawodowe. Co jest oczywiście związane z faktem, iż osoby te mają możliwość podejmowania
pracy.
23
Ponadto w podziale na rodzaj uczelni można stwierdzić, że studenci szkół państwowych
posiadają mniejsze doświadczenie zawodowe niż ich koledzy ze szkół prywatnych, aż 16,4%
z nich w ogóle nie potrafiło określić, czy takowe posiada.
Wykres 14
Doświadczenie zawodowe studentów wg rodzaju uczelni
[wskazania w %]
100%
8,7
16,4
90%
80%
70%
43,5
38,1
60%
50%
40%
30%
47,8
20%
45,5
10%
0%
prywatne
tak
państwowe
nie
trudno powiedzieć
4.6 Stopień uczestnictwa w kursach/szkoleniach dokształcających
Jednym z celów strategii lizbońskiej, którą powinno realizować każde z państw członkowskich
Unii Europejskiej jest potrzeba ustawicznego kształcenia (life long learning) tymczasem ponad
połowa badanych (55,6%) w ciągu ostatnich dwóch lat nie brała udziału w żadnym
szkoleniu/kursie. Co może być tego przyczyną? Być może przeświadczenie, że uczelnia
zapewnia
dostateczną
wiedzę
i
nie
ma
potrzeby
indywidualnego
uczestnictwa
w dodatkowych kursach, a także brak chęci do dokształcania, czyli mała świadomość
konieczności ciągłego pogłębiania posiadanej wiedzy. Niebagatelną rolę odgrywa również
kwestia
finansowania
szkolenia
oraz
wygospodarowania
czasu
niezbędnego
do
uczestniczenia w fakultatywnych zajęciach.
Biorąc pod uwagę odpowiedzi wszystkich studentów (N=900) najbardziej oblegane przez nich
były szkolenia językowe (26,4%), kursy na prawo jazdy (18,6%) oraz obsługi komputera
(8,6%), które (jak zostanie wykazane w dalszej części raportu) stanowią największą wartość
dla respondentów głównie ze względu na ich istotność dla pracodawców.
24
Wykres 15
Stopień uczestnictwa w kursach/szkoleniach
nie odbywałe m kursów
55,6
26,4
kurs ję zykowy
18,6
prawo jazdy
8,6
obsługa kompute ra
6,3
inne kursy, szkolenia
3,3
rozwój osobisty
3,2
spe cjalistyczne kursy zawodowe
2,8
1,7
bezwzrokowe pisanie na kompute rze
obsługa urządze ń biurowych
1,5
1,5
1,5
marketing
finanse, księgowość
sprze daż, obsługa klie nta
1,2
1,0
zarządzanie zasobami ludzkimi
kurs szybkiego czytania
zarządzanie jakością
1,0
obsługa maszyn i urządzeń
0,9
0,7
0,1
ubezpie czenia
obsługa kopare k, dźwigów itp.
0
10
20
30
40
50
60
Nauka języków w formie kursowej najczęściej wybierana była przez studentów kierunków
społecznych, gospodarki i prawa (28,7%) oraz nauk technicznych (32,8%). Osoby uczące się
w zakresie nauk technicznych stanowią również największy odsetek wśród studentów, którzy
uczestniczyli w kursach prawa jazdy. Natomiast szkolenia z obsługi komputera i informatyki
największą popularnością cieszyły się wśród studentów nauk.
W najmniejszym stopniu z dokształcania kursowego w ogóle korzystały osoby, które
zdobywały wiedzę z zakresu nauk medycznych i usług (odpowiednio 38,1% i 34,4%).
25
0,9
28,7 7,8
20,0 15,2
3,3
2,9
1,6
2,9
0,6
1,5
32,8 10,9
25,0
22,2 8,0
3,4
3,5
3,2
3,2
nie odbywał kursów/szkoleń
1,7
1,7
specjalistyczne kursy
zawodowe, obsługa maszyn
6,1
rozwój osobisty (np.
autoprezentacja, kreatywne
myślenie)
20,6
1,3
prawa jazdy
2,6
11,3
2,5
1,3 11,5
58,3
0,9
2,6
4,4
5,2
59,3
1,0 15,7
0,7 17,2
0,3
3,6
3,9
1,4
3,3
0,7
4,2
5,7
57,9
59,7
2,9 33,3
3,1
14,3
1,1
5,2
4,6
3,1
6,3
8,6
6,3
6,4
40,8
65,6
61,9
1,3
sprzedaż, obsługa klienta
obsługa urządzeń
biurowych
2,5
Marketing, finanse,
księgowość, ubezpieczenia
kurs bezwzrokowego
pisania na komputerze
26,4
zarządzanie zasobami
ludzkimi
kurs językowy
Kierunek
studiów
kształcenie
nauki
humanistyczne
i sztuka
nauki
społeczne,
gospodarka i
prawo
nauka
nauki
techniczne
nauki medyczne
usługi
obsługa komputera;
informatyka
Tabela nr 4. Rodzaj odbytych kursów wg kierunku kształcenia (w%)
2,6 1,3
5,3 1,7
17,2
0,6
0,7
4,2 2,3
2,1 0,7
1,2
5,1 0,6
3,2
4.8 3,2
3,2
W zakresie planów dotyczących uczestnictwa w kursach lub szkoleniach 53,3% studentów
z województw śląskiego zadeklarowało, że ma zamiar wziąć udział w tej formie zdobywania
wiedzy. Dla 38,6% z nich będzie to nowość, gdyż wcześniej nie korzystała z tego typu
poszerzania umiejętności. Pozostali z tej grupy (61,4%) zaliczają się do aktywnych
studentów, którzy będą kontynuowali swój udziału w dodatkowych zajęciach. Największym
zainteresowaniem wśród respondentów cieszą się kursy językowe (33,0%), obsługi komputera
(10,0%) i na prawo jazdy (9,5%).
26
Wykres 16
Planowane kursy, szkolenia [N=900; wskazania w %]
46,7
nie planuję kursów
kurs językowy
33,0
10,0
obsługa komputera
9,5
prawo jazdy
5,4
5,2
rozwój osobisty
4,0
3,3
3,1
specjalistyczne kursy zawodowe
2,7
bezwzrokowe pisanie na komputerze
2,3
2,2
2,0
marketing
1,9
obsługa urządzeń biurowych
1,2
obsługa koparek, dźwigów itp.
1,0
0,9
ubezpieczenia
0,4
0
10
20
30
40
50
W podziale na kierunki studiów ponad jedna trzecia studentów kształcenia; nauk
humanistycznych i sztuki; nauk społecznych, gospodarki i
prawa; nauk technicznych
i medycznych chce podjąć wysiłek nauki języków obcych. Ponadto najwięcej osób
kształcących się w zakresie usług zamierza odbyć kurs prawa jazdy (12,2%), a kurs szybkiego
czytania cieszy się sporym zainteresowaniem wśród studentów nauk humanistycznych i sztuki
(8,7%).
27
33,0 6,4
1,2
33,8 7,8
3,5
34,6
28,0
38,0
34,3
20,6
11,4
5,8
15,5
9,4
6,4
2,3
2,2
1,7
1,3
1,9
0,7
1,7
4,7
2,5
2,6
0,9
0,9
4,9
4,3
5,7
2,0
1,5
2,3 4,0
3,1
1,6
3,2
1,3
1,3
2,6
0,9
2,9
8,0
5,8
3,0
2,3
0,7
3,5
3,1
1,6
0,7
3,7
4,6
nie planuje odbywać
kursów/szkoleń
specjalistyczne kursy
zawodowe, obsługa maszyn
rozwój osobisty
prawa jazdy
finanse, księgowość,
ubezpieczenia
marketing
zarządzanie zasobami
ludzkimi
kurs bezwzrokowego
pisania na komputerze
Kierunek
studiów
kształcenie
nauki
humanistyczne
i sztuka
nauki społeczne,
gospodarka
i prawo
nauka
nauki techniczne
nauki medyczne
usługi
obsługa komputera;
informatyka
kurs językowy
Tabela nr 5. Rodzaj planowanych kursów wg kierunku kształcenia (w%)
10,2 5,0
3,8 2,6
11,5 49,2
12,2 8,7
6,0 1,8
3,5
44,5
10,1
10,7
5,2
3,1
14,2
4,6
4,3
5,8
9,4
6,3
5,2
2,9
3,4
15,6
8,0
48,1
52,5
37,9
40,7
55,6
1,6
1,4
4,0
3,1
1,3
2,9
9,8
6,3
9,6
4.7 Ocena wartości poszczególnych rodzajów kursów/szkoleń
Dokonując oceny wartości poszczególnych rodzajów kursów/szkoleń, badani mieli do
dyspozycji skalę 1-5, gdzie 1 – oznacza „bardzo małą korzyść”, natomiast 5 – „bardzo dużą
korzyść”. Najbardziej cenione i przydatne w praktyce okazały się cztery kursy (ich ocena
mieści się w przedziale od 4 do 5, czyli dużej i bardzo dużej korzyści) do których zaliczyć
można: kurs językowy (4,6), obsługi komputera (4,2), prawa jazdy (4,3) i rozwoju osobistego
(4,1). Najniższą ocenę przydatności uzyskały kursy: obsługi maszyn i urządzeń oraz obsługi
koparek i dźwigów, co wydaje się oczywiste ze względu na brak potrzeby zdobywania przez
studentów kompetencji w tym zakresie.
28
Wykres 17
Ocena wartości poszczególnych rodzajów szkoleń/kursów
[wartość średnia]
bardzo duża korzyść
5
4
4,6
4,3 4,2
4,1
3,4
3
3,4 3,3
3,3 3,3
3,3 3,3 3,2
3,2 3,1 3,0
2
2,3 2,2
bardzo mała korzyść
obsługa koparek, dźwigów itp.
ubezpieczenia
specjalistyczne kursy zawodowe
marketing
bezwzrokowe pisanie na komputerze
rozwój osobisty
obsługa komputera
prawo jazdy
kurs językowy
1
Studenci z województwa śląskiego mieli również określić według jakich kryteriów dokonywali
ewaluacji różnych typów szkoleń. I tak czynnikiem, który w głównej mierze decydował
o wartości danego kursu była możliwość podniesienia szans na znalezienie zatrudnienia
(78,8%).
Taki rozkład odpowiedzi świadczy o dużym pragmatyzmie młodych ludzi oraz posiadanej
przez nich wiedzy na temat aktualnych wymogów rynku pracy. Tym samym można uznać, iż
studenci którzy doskonalą swoje kompetencje kierują się potrzebą dostosowania swoich
kwalifikacji i umiejętności do potrzeb przyszłej pracy.
Ponadto blisko 60% badanych przy ocenie wartości kursów, sugerowało się możliwością
rozwoju osobistego, natomiast 46,7% kierowało się zasadą, że każda umiejętność może się
kiedyś przydać.
29
Wykres 18
Kryterium brane pod uwagę przy ocenie wartości szkoleń/kursów
podnoszenie szans na
znalezienie zatrudnienia
78,8
56,2
rozwój osobisty
każda umiejętność może się
przydać
46,7
26,4
pogłębianie zainteresowań
podnoszenie kwalifikacji "na
wszelki wypadek"
21,4
podnoszenie kwalifikacji dla
satysfakcji
21,5
17,6
posiadanie "papierka"
3,0
inne
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Dokonując dalszej analizy tego problemu daje się zauważyć, iż czynnik podniesienia szans na
znalezienie zatrudnienie jest tym, który uzyskał największy odsetek odpowiedzi bez względu
na kierunek studiów. Podobnie jak możliwość rozwoju osobistego poprzez uczestnictwo
w różnego rodzaju szkoleniach. Ponadto ponad połowa studentów województwa śląskiego
kształcących się w zakresie nauk społecznych, gospodarczych i prawa przy ocenie kursów
kieruje się faktem, iż każda umiejętność może okazać się przydatna.
rozwój osobisty
pogłębianie
zainteresowań
posiadanie
"papierka"
podnoszenie
kwalifikacji "na
wszelki wypadek"
każda dodatkowa
umiejętność może
się kiedyś przydać
podnoszenie
kwalifikacji dla
własnej satysfakcji
inne
Kierunek studiów
kształcenie
nauki społeczne, gospodarka i
prawo
nauka
nauki techniczne
nauki medyczne
usługi
podnoszenie szans
na znalezienie
zatrudnienia
Tabela nr 6. Kryteria oceny kursów wg kierunku studiów (w%)
78,4 60,7
71,6 60,6
31,8
26,1
17,8
13,2
13,9
21,7
33,0
48,6
27,8
18,2
6,4
2,6
76,5
83,5
81,0
87,5
82,5
21,2
30,2
28,7
31,3
28,5
17,3
22,4
16,7
12,5
20,6
24,9
12,2
23,6
21,9
26,9
51,7
44,7
46,0
46,8
42,9
22,9
17,4
16,7
31,2
30,2
3,3
3,6
1,2
3,1
1,6
56,8
51,6
56,9
53,2
49,3
30
4.8 Stopień samokształcenia studentów
Blisko trzy czwarte studentów z województwa śląskiego czerpie pożytek z dostępnych źródeł
i rozwija swoje umiejętności w ramach samokształcenia. Najbardziej aktywne pod tym
względem są osoby kształcące się w zakresie nauk technicznych (81,0%), nauki (78,5%),
usług (77,8%) oraz nauk humanistycznych i sztuki (77,3%).
Z innych, poza obligatoryjnymi, form kształcenia nie korzysta 15,4% ogółu studentów
z województw śląskiego, z czego najmniej otwarci na poszerzanie wiedzy w ramach
samokształcenia są studenci nauk medycznych (34,4%). W przypadku badanych z tego
kierunku, prawdopodobne jest (zważywszy na specyfikę studiów), że czynnikiem blokującym
możliwość dokształcania w tej formie jest brak czasu.
Wykres 19
Stopień rozwijania dodatkowych umiejętności w ramach
samokształcenia [wskazania w %]
100%
90%
11,9
17,6
9,5
12,1
13,2
80%
12,1
9,4
15,4
9,7
9,4
14,3
9,2
8,0
21,9
15,3
34,4
70%
60%
50%
40%
78,5
72,8
77,3
67,0
77,8
81,0
65,9
56,2
30%
20%
10%
0%
ogółem (N=900) kształcenie
nauki
nauki
nauka (N=137)
(N=78)
humanistyczne społeczne,
i sztuka (N=113) gospodarka i
prawo (N=304)
tak
nie
nauki
techniczne
(N=174)
nauki
medyczne
(N=32)
usługi (N=63)
trudno powiedzieć
31
5. ZAMIERZENIA ZAWODOWE
Niezwykle istotnym wydaje się poznanie zamierzeń zawodowych studentów jako, że stanowią
oni grupę, której decyzje w tym zakresie będą miały bardzo duże konsekwencje dla rynku
pracy.
Ciekawą zależność daje się zauważyć jeśli weźmiemy pod uwagę ocenę stopnia w jakim
szkoła przygotowuje do pracy zawodowej, a podejmowanie przez studentów samokształcenia.
Procent osób (68,2%), które zdobywają samodzielnie nowe kwalifikacje i jednocześnie
oceniają, że szkoła dobrze lub bardzo dobrze przygotowuje do pracy jest znacznie większy niż
procent osób (8,6%) samokształcących się i uważających, że ich uczelnia nie zapewnia
dobrego przygotowania do wejścia na rynek pracy.
Oznacza to, że studenci, którzy chodzą do szkół lepiej dostosowujących absolwentów do
potrzeb rynku pracy są bardziej aktywni, niż ich koledzy uczęszczający do uczelni robiących to
gorzej. Być może również uczelnie dobrze oceniane pod tym względem posiadają system
kształcenia, który rozbudza potrzebę ustawicznego zdobywania wiedzy.
Tabela nr 7. Ocena przygotowania przez szkołę absolwentów do pracy zawodowej a samokształcenie
się (w%)
W jakim stopniu szkoła
przygotowuje do pracy
zawodowej?
przygotowuje bardzo
dobrze
przygotowuje raczej
dobrze
przygotowuje raczej źle
przygotowuje bardzo źle
ogółem
Czy Pan/i
samokształci się?
tak
nie
10,6
7,2
57,6
27,0
3,6
1,2
100,0
60,5
23,7
5,7
2,9
100,0
32
5.1 Plany zawodowe studentów na okres roku po ukończeniu studiów
Ponad trzy czwarte ogółu respondentów po zakończeniu edukacji planuje podjąć pracę.
Najbardziej jednomyślni pod tym względem są studenci nauk medycznych (96,9%). Plany
związane z kontynuacją nauki (w większości dotyczy to zapewne studentów studiów
licencjackich), a co się z tym wiąże odłożeniem decyzji o zatrudnieniu, wyraża co dziesiąty
respondent. Wśród nich najliczniejszą grupę stanowią badani z kierunku nauki społeczne,
gospodarka i prawo. Jedynie 1,8% studentów śląskich uczelni nie zamierza podejmować pracy
po zakończeniu nauki.
Wykres 20
Plany zawodowe studentów na okres roku po ukończeniu studiów
trudno powiedzieć
9,1%
zamierzam
kontynuować naukę i
nie pracować
11,8%
nie zamierzam
podejmować pracy
1,8%
zamierzam podjąć
pracę
77,4%
Warto w tym miejscu zatrzymać się nad problemem stosunkowo dużego odsetka osób (9,1%),
które nie potrafią odpowiedzieć na pytanie czy po ukończeniu szkoły wyższej podejmą pracę.
Taka sytuacja jest związana zapewne z panującym w województwie śląskim dużym
bezrobociem. Prawdopodobnie młodzi, którzy nie określili co zamierzają robić po studiach
biorą pod uwagę możliwość dalszego kształcenia się (drugi fakultet, doktorat), jeśli napotkaliby
duże trudności w znalezieniu pracy. Tezę potwierdza fakt, iż najwięcej niezdecydowanych co
do dalszej drogi życiowej jest wśród studentów kierunków (kształcenie, nauki humanistyczne,
sztuka, nauki społeczne, gospodarka i prawo), które „wypuszczają” największe rzesze
absolwentów, tym samym utrudniając im wejście na rynek pracy.
33
Wykres 21
Plany zawodowe studentów na okres roku po ukończeniu studiów
a kierunek studiów [wskazania w %]
3,1
100%
11,3
2,6
80%
14,6
10,1
9,3
4,6
1,2
2,3
1,4
6,8
16,4
10,0
12,7
1,7
13,9
10,3
72,2
73,3
6,2
1,6
60%
40%
71,2
87,4
79,3
96,9
79,4
20%
0%
kształcenie
(N=78)
nauki
nauki
humanistyczne i
społeczne,
sztuka (N=113) gospodarka i
prawo (N=304)
nauka (N=137)
zamierzam podjąć pracę
nie zamierzam podejmować pracy
nauki
techniczne
(N=174)
nauki medyczne
(N=32)
usługi (N=63)
zamierzam kontynuowa ć nauk ę i nie pracować
trudno powiedzieć
5.2 Zawód, w jakim studenci zamierzają podjąć pracę
Pracę w wyuczonym zawodzie planuje podjąć średnio 60,0% studentów z województwa
śląskiego. W podziale na poszczególne kierunki na tę opcję wskazało od 47,3% (nauki
społeczne, gospodarka i prawo) do 96,8% (kierunek nauki medyczne) studentów.
Wykonywanie profesji niezgodnej z kierunkiem kształcenia przewiduje 7,5% badanych,
z czego największy odsetek (15,6%) stanowią studenci nauk społecznych, gospodarki i prawa.
Co trzeci (!) respondent nie ma jeszcze sprecyzowanych planów i nie podjął decyzji dotyczącej
przyszłego zatrudnienia. Najpewniej wiąże się to z faktem trudnej sytuacji na rynku pracy
i posiadanej przez młodzież świadomości, iż aktualnie panujące warunki zmuszają
absolwentów do wykonywania pracy tej, która akurat jest dostępna, bez względu na posiadane
przez siebie kwalifikacje czy aspiracje zawodowe.
34
Wykres 22
Zawód w jakim studenci zamierzają podjąć pracę
niezgodny z
wyuczonym
zawodem
7,5%
trudno
powiedzieć
32,5%
zgodny z
wyuczonym
zawodem
60,0%
Wykres 23
Zawód w jakim studenci zamierzają podjąć pracę a kierunek
studiów [wskazania w %]
3,2
100%
90%
26,2
22,5
28,9
37,2
80%
40,9
4,7
70%
46,0
5,3
4,6
60%
15,6
4,5
50%
96,8
40%
68,5
72,8
66,5
30%
47,3
54,6
54,0
20%
10%
0%
kształce nie
(N=57)
nauki
nauki
nauka (N=108)
humanistyczne społe czne ,
i sztuka (N=83) gospodarka i
prawo (N=216)
zgodny z wyuczonym zawodem
nauki
te chniczne
(N=152)
niezgodny z wyuczonym zawodem
nauki
me dyczne
(N=31)
usługi (N=50)
trudno powiedzieć
Na uwagę zasługuje fakt, że na poszukiwanie zajęcia zgodnego z wyuczonym zawodem
najczęściej decydują się osoby, które podczas wyboru kierunku studiów kierowały się chęcią
kontynuacji rodzinnej tradycji (77,6%), własnymi zainteresowaniami lub prestiżem kierunku
(ponad 66%). Natomiast osoby, które kształcą się w danym kierunku z powodu ograniczonych
możliwości wyboru specjalizacji w ich miejscowości, bądź też zdecydował za nie przypadek
w najmniejszym stopniu (odpowiednio 47,2% i 45,5%) chcą pracować w wyuczonym
35
zawodzie. Zatem jeszcze raz na zaakcentowanie zasługuje fakt, iż wybory edukacyjne
młodzieży należy wspierać poprzez profesjonalne doradztwo zawodowe i tym samym
weryfikować je zarówno w oparciu o posiadane predyspozycje do wykonywania danego
zawodu, jak również o aktualne zapotrzebowanie rynku pracy.
W zakresie przyczyny podjęcia przez studentów decyzji o pracy w zawodzie innym, niż
wyuczony, można wskazać dwa główne powody. Przede wszystkim możemy mieć do
czynienia z rozminięciem się z własnymi pragnieniami czy wyobrażeniami o zawodzie,
odkryciem nowej pasji itp. Drugi zaś, ma podłoże ekonomiczne. W tym przypadku zmiana
zawodu może być rezultatem oceny swoich szans na rynku pracy, a w związku z tym
zdefiniowania braku popytu na dany zawód czy niskiej opłacalności wybranej profesji.
5.3
Ocena
studiując ten kierunek
mogę jednocześnie
pracować
ograniczony wybór
kierunków kształcenia w tej
miejscowości
jest to kierunek dający
większe szanse na
znalezienie pracy
kontynuuję rodzinną
tradycję
odpowiadająca moim
oczekiwaniom procedura
rekrutacyjna
szkoła średnia
przygotowała mnie do tego
typu studiów
na tym kierunku/uczelni
studiują moi znajomi
jest to kierunek modny,
popularny
o wyborze zadecydował
przypadek
inne
nie wiem,
trudno
powiedzieć
zgodnym
z wyuczonym
zawodem
niezgodnym z
wyuczonym
zawodem
ogółem
prestiż tego kierunku
Plany
zawodowe
moje zainteresowania
Motywy
Motywy
wyboru
wyboru
studiów
studiów
ktoś inny pomógł mi podjąć
decyzję (rodzice, rodzina)
Tabela nr 8. Plany zawodowe studentów a motywy wyboru kierunku studiów (w%)
33,0
28,7
26,0
30,1
43,0
29,2
19,9
34,2
36,1
43,2
31,4
39,9
38,8
59,3
66,4
66,5
56,9
47,2
65,8
77,6
53,9
59,5
53,8
59,7
45,5
51,0
7,7
100,0
4,9
100,0
7,5
100,0
13,1
100,0
9,8
100,0
5,0
100,0
2,5
100,0
11,9
100,0
4,4
100,0
3,0
100,0
8,9
100,0
szans
na
znalezienie
pracy
w
swoim
zawodzie
na
regionalnym
i ogólnopolskim rynku pracy
Przewidywania przyszłych absolwentów dotyczące znalezienia pracy w swoim zawodzie nie
są optymistyczne. W miejscu zamieszkania szanse na rozpoczęcie rozwoju zawodowego
zgodnego ze zdobytą w trakcie kształcenia wiedzą widzi jedynie 29,2% śląskich studentów.
Ponadto jedynie połowa przyszłych absolwentów szkół wyższych spodziewa się znaleźć pracę
w obrębie tego województwa. Jest to niezwykle mały odsetek zważywszy na to, iż Śląsk ze
36
14,6 10,2
100,0 100,0
względu na potencjał gospodarczy jakim dysponuje nazywany jest „lokomotywą rozwoju” i pod
względem generowania PKB ustępuje tylko województwu mazowieckiemu.
Wykres 24
Ocena szans na znalezienie pracy w swoim zawodzie na regionalnym
i ogólnopolskim rynku pracy [wartości średnie w %]
55,2
60
50,1
55
50
45
35,9
40
35
29,2
30
25
20
15
10
5
0
rynek pracy w
miejscu
zamieszkania
rynek pracy w
powiecie
rynek pracy w
województwie
rynek pracy poza
województwem
Szanse na zdobycie pracy w swoim zawodzie średnio najwyżej oceniają studenci nauk
medycznych, którzy (jak wcześniej wspomniano) najczęściej wiążą swoje plany z pracą
w zawodzie. W zależności od regionu rynku pracy, ich przewidywania kształtują się średnio od
45,4% (praca w miejscu zamieszkania) do 63,7% (praca poza województwem).
Zależność ta łatwo poddaje się interpretacji, ponieważ profesja lekarza i pokrewne są tak
mocno sprofilowane, że wykonywanie innego zawodu po ukończeniu edukacji staje się bardzo
trudne. Najmniejsze szanse na znalezienie pracy nie dalej niż na obszarze województwa
śląskiego widzą natomiast studenci nauk humanistycznych i sztuki.
37
Tabela nr 9. Kierunek kształcenia a rynek pracy (średnia w %)
kształcenie
Rynek pracy
rynek pracy
w Pana/i miejscu
zamieszkania
rynek pracy
w Pana/i powiecie
rynek pracy
w województwie
rynek pracy poza
województwem
nauki
społeczne,
nauki
humanistyczne gospodarka
i sztuka
i prawo
nauka
Średnia w %
nauki
nauki
techniczne medyczne usługi
30,8
29,4
30,6
28,8
25,0
45,4
24,3
34,7
33,1
36,6
37,5
32,9
53,6
34,7
50,6
41,9
51,1
49,9
51,3
60,2
51,2
55,2
50,8
54,2
57,9
56,0
63,7
55,8
Co oznacza tak niska ocena swoich szans na znalezienie pracy w zawodzie? Wyprzedzając
odpowiedź na to pytanie, należy zaznaczyć, że jest to prognoza subiektywna, bazująca
wyłącznie na odczuciach respondentów. Otóż młodzi z województwa śląskiego doskonale
zdają sobie sprawę z poziomu bezrobocia, który utrudnia absolwentom podejmowanie
zatrudnienia zgodnego z posiadanymi kwalifikacjami. Stąd, wśród przyszłych absolwentów
panuje świadomość, iż zapewne zajdzie konieczność podjęcia niemal każdej pracy, która
będzie dostępna.
W zakresie pożądanego miejsca zatrudnienia studenci najczęściej (28,6%) wyrażali chęć
podjęcia pracy na terenie województwa śląskiego, a 22,7% młodych chciałoby znaleźć „etat”
nie dalej niż w obrębie stałego miejsca zameldowania. Pracę w dowolnej miejscowości
w Polsce skłonnych jest podjąć 16,8% studentów, natomiast blisko 10,0% badanych wiąże
plany z podjęciem pracy za granicą. Ponadto około 15,0% nie ma jeszcze sprecyzowanych
planów w tym względzie.
38
Wykres 25
Planowane miejsce podjęcia pracy po ukończeniu nauki
w dowolnej miejscowości w
woj., w którym jestem
zameldowany
28,6
w obecnym miejscu
zameldowania stałego
22,7
Polsce
16,8
9,7
za granicą
8,9
trudno powiedzieć
6,0
nie zastanawiałem się
w miejscowości, w której się
uczę
5,0
woj., w którym się uczę
2,3
0
5
10
15
20
25
30
5.4 Najczęstsze formy poszukiwania pracy przez studentów
Wśród studentów z województwa śląskiego najbardziej popularną formą poszukiwania pracy
są ogłoszenia zamieszczane w internecie i prasie, z których zamierza korzystać odpowiednio
62,4% i 56,1% osób uczęszczających do szkół wyższych. Na pomoc rodziny/znajomych liczy
43,3% przyszłych absolwentów, z kolei co czwarty badany zamierza zdać się na pośrednictwo
Urzędu Pracy przy wchodzeniu na rynek pracy. Co piąty student ma w planach korzystanie
z uczelnianych biur karier oraz z giełd i targów pracy.
Jak widać przeważająca liczba młodych ludzi zna siłę oddziaływania nowoczesnych środków
komunikacji i w o wiele większym stopniu zdaje się na nie, niż na pomoc oferowaną przez
publiczne służby zatrudnienia. Jednocześnie z uzyskanych danych widać wyraźnie, iż
młodzież w stosunkowo niewielkim stopniu stosuje aktywne (targi i giełdy pracy, biura karier,
agencje pracy) metody poszukiwania pracy.
39
Wykres 26
Najczęstsze formy poszukiwania pracy przez studentów
62,4
ogłoszenia w Internecie
56,1
ogłoszenia prasowe
43,3
rodzina/znajomi
25,4
Urząd Pracy
21,7
giełdy, targi pracy
19,1
uczelniane biura karier
12,6
agencje, biura pracy
11,2
inne
3,7
ogłoszenia w innych mediach
2,7
ogłoszenia "na mieście"
1,0
nie wiem, nie mam doświadczenia
0
10
20
30
40
50
60
70
5.5 Plany zawodowe studentów po zakończeniu edukacji
Dla 22,4% badanych, określenie planów zawodowych stanowiło trudność, co zapewne jest
skutkiem niepewnej sytuacji na rynku pracy i tym samym niskiej oceny szans na znalezienie
zatrudnienia w ogóle.
Preferencje grupy zdecydowanych studentów najczęściej skłaniają się wokół pracy w dużej
firmie z kapitałem międzynarodowym (19,3%) lub krajowym (16,7%). Na zbliżonym poziomie
kształtuje się liczba respondentów wiążących przyszłość z profesją w instytucji budżetowej
(14,6%) i podjęciem własnej działalności gospodarczej (13,9%).
Uzyskane wyniki obrazują tezę, iż uczelnie nie przygotowują absolwentów do samodzielnej
aktywności. Jedynie co siódmy badany myśli o stworzeniu sobie miejsca pracy, pozostali
raczej liczą na ofertę zatrudnienia, niż są gotowi sami działać.
40
Wykres 27
Plany zawodowe studentów po zakończeniu edukacji
22,4
trudno powiedzieć
praca w dużej
międzynarodowej firmie
19,3
16,7
praca w dużej polskiej firmie
14,6
praca w instytucji budżetowej
prowadzenie własnej
działalności gospodarczej
13,9
praca zarobkowa na
zachodzie
5,3
4,3
praca w małej, rodzinnej firmie
3,5
przyjmę jakąkolwiek pracę
0
5
10
15
20
25
W podziale na kierunki studiów największy odsetek (17,8%) młodych gotowych założyć własną
firmę jest wśród osób kształcących się w zakresie nauk społecznych, gospodarki i prawa.
Ponad jedna czwarta studentów wydziałów technicznych oraz medycznych chciałaby znaleźć
zatrudnienie w dużej międzynarodowej firmie, a praca w sferze budżetowej (co jest oczywiście
w dużej mierze związane ze specyfiką zdobywanego zawodu) najbardziej odpowiada
studentom kształcenia i nauk humanistycznych oraz sztuki. Pracy za granicą zamierza szukać
20,0% studentów usług.
16,5
26,5
26,9
12,9
22,0
16,5
16,5
27,0
25,7
12,0
2,8
4,5
6,6
4,0
35,1
27,6
1,8
7,1
15,6
10,9
4,6
19,4
4,6
1,8
2,6
12,9
20,0
trudno powiedzieć, to
odległa perspektywa
17,8
15,5
9,2
12,9
16,0
%
7,0
3,6
nie posiadam
preferencji, przyjmę
jakąkolwiek pracę
5,3
6,0
zarobkowa praca na
zachodzie
8,8
10,8
praca w instytucji
sfery budżetowej
praca w dużej polskiej
firmie
14,0
9,5
praca w firmie małej,
rodzinnej
praca w dużej,
międzynarodowej
firmie
Kierunek studiów
kształcenie
nauki społeczne, gospodarka
i prawo
nauka
nauki techniczne
nauki medyczne
usługi
prowadzenie własnej
działalności
gospodarczej
Tabela nr 10. Plany zawodowe studentów wg kierunku studiów (w %)
7,1
28,0
28,4
3,2
6,3
3,3
22,9
18,0
19,8
16,1
25,9
41
Warto tu zaznaczyć, że mając konkretne zamierzenia zawodowe, studenci kierowali się
odmiennymi
przesłankami.
I
chociaż
oczekiwanie
co
do
„przyzwoitego
poziomu
wynagrodzenia” uplasowało się na pierwszym miejscu bez względu na charakter planowanej
pracy, to pojawiły się również elementy różnicujące dokonany wybór. Najbardziej znaczące
z nich to: w przypadku podjęcia pracy w dużej międzynarodowej firmie, możliwość korzystania
z dodatkowych kursów czy też perspektywa zatrudnienia w wyuczonym zawodzie, na którą
głównie liczą badani decydujący się na pracę w instytucji sfery budżetowej.
Tabela nr 11. Plany zawodowe respondentów i związane z nimi oczekiwania (w %)
Plany zawodowe
Oczekiwania
działalność
gospodarcza
praca w
dużej
międzynaro
dowej firmie
88,8
83,7
34,8
przyzwoite
wynagrodzenie
umowa na czas
nieokreślony
sponsorowanie
kursów
i szkoleń
przestrzeganie
czasu pracy
terminowe
wypłacanie
pensji
koleżeńska
atmosfera pracy
łatwy dojazd
zgodność z
kierunkiem
kształcenia
inne
praca w
dużej
polskiej
firmie
praca w
firmie
rodzinnej
praca w
instytucji
budżetowej
praca
zarobkowa
na
zachodzie
jakakolwiek
praca
trudno
powiedzieć
88,9
66,7
77,4
97,3
88,1
84,8
50,3
43,5
49,9
48,1
29,8
23,9
43,0
30,6
49,7
36,9
46,8
27,6
24,4
32,1
34,3
10,2
8,9
6,0
20,0
9,8
5,3
12,1
10,2
25,5
27,4
19,6
33,3
21,6
27,0
23,9
15,8
37,8
9,2
31,1
14,8
41,8
14,6
33,4
6,6
34,4
11,8
40,6
10,9
40,1
27,9
35,3
15,3
16,4
5,1
17,0
3,0
32,5
1,7
16,6
3,4
45,1
1,0
35,0
23,6
32,2
4,5
5.7 Oczekiwania studentów wobec przyszłej pracy
Priorytetowe oczekiwanie wobec przyszłej pracy skupia się wokół jednego czynnika tj.
wynagrodzenia na przyzwoitym poziomie, na co zwróciło uwagę 84,8% badanych. Ten
element przesłania inne funkcje, jakie powinna pełnić przyszła pracy, np. dostarczanie
satysfakcji, możliwość samorealizacji czy awansu zawodowego. Można przypuszczać, że taka
postawa ma swoje źródło w odczuciach respondentów, co do niepewnej sytuacji na rynku
pracy czy braku zagwarantowania podstawowych funduszy na utrzymanie rodziny itp.
Na drugim miejscu, ale już z blisko dwukrotnie mniejszą liczbą wskazań (43,0%) znalazła się
potrzeba
posiadania
umowy
na
czas
nieokreślony.
Dla
ponad
36,0%
studentów
42
z województwa śląskiego ważna jest także koleżeńska atmosfera w miejscu pracy i możliwość
uczestnictwa w kursach, szkoleniach sponsorowanych przez pracodawcę.
Wykres 28
Oczekiwania studentów wobec przyszłej pracy
84,8
"przyzwoite" wynagrodzenie
43,0
umowa na czas nieokreślony
koleżeńska atmosfera pracy
36,2
sponsorowanie kursów i
szkoleń
36,1
zgodność z kierunkiem
kształcenia
28,2
22,5
terminowe wypłacanie pensji
13,5
łatwy dojazd
9,4
przestrzeganie czasu pracy
2,9
inne
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
5.8 Możliwość wyjazdu za granicę w celach zarobkowych
Plany związane z wyjazdem za granicę w celach zarobkowych wyraża ponad 82% (!)
kształcących się na uczelniach wyższych województwa śląskiego. Prawie 40% studentów
zdecydowanych jest na emigrację zarobkową, wśród nich 33,7% wyjedzie, ale wróci do Polski,
zaś 5,4% chce wyjechać na stałe. Pozostała grupa 43,7% rozważa możliwość wyjazdu bądź to
na stałe bądź tymczasowego. Wyniki te odzwierciedlają zarówno trudną sytuację na krajowym
rynku pracy, jak i fakt deklarowanej dużej mobilności przyszłych absolwentów w celu poprawy
własnej sytuacji materialnej.
Jednak zarówno dla wojewódzkiego, jak i krajowego rynku pracy może oznaczać to
negatywne
konsekwencje
w
postaci
„drenażu
mózgów”,
czyli
utraty
najbardziej
wykwalifikowanej siły roboczej, która gwarantowałaby dalszy rozwój gospodarczy.
43
Wykres 29
Możliwość wyjazdu za granicę w celach zarobkowych
może wyjadę, ale nie na
stałe
37,3%
kiedyś na pewno
wyjadę na stałe
5,4%
może wyjadę na stałe
6,4%
na pewno wyjadę, ale
wrócę do Polski
33,7%
na pewno nie wyjadę w
celach zarobkowych
7,9%
trudno powiedzieć
9,2%
W rozbiciu na kierunki kształcenia wśród studentów ze śląskich uczelni dominują dwie opcje
odpowiedzi: „na pewno wyjadę, ale wrócę do Polski” i „może wyjadę, ale wrócę do Polski”.
Największy procent studentów chcących wyjechać na stałe z Polski rekrutuje się z kierunków
medycznych (9,4%). Jednocześnie najwięcej studentów reprezentujących ten kierunek
odrzuciło propozycję wyjazdu za granicę w celach zarobkowych (12,5%). Ten pozorny
paradoks nie jest trudny do interpretacji. Przede wszystkim to jak na razie lekarze posiadają
największą możliwość wyjazdu do pracy, która odpowiada ich umiejętnościom i jednocześnie
gwarantuje wysokie zarobki. Równocześnie specjaliści nauk medycznych są grupą zawodową,
której stosunkowo łatwo (według uzyskanych w badaniu danych) znaleźć jest zatrudnienie na
regionalnym rynku pracy (por. wykresy deklarowane miejsce zatrudnienia oraz szanse na
znalezienie pracy w zawodzie).
44
Wykres 30
Możliwość wyjazdu za granicę w celach zarobkowych a kierunek
studiów [wskazania w %]
100%
5,1
5,0
4,3
5,9
9,5
6,8
8,7
10,5
6,3
80%
8,8
7,0
2,9
6,4
4,2
6,3
9,4
5,8
7,5
9,4
6,4
1,6
3,2
6,4
14,3
9,2
9,2
12,5
3,1
60%
26,7
36,8
35,1
49,4
33,3
32,0
37,5
40%
20%
45,3
37,9
35,5
35,6
38,0
28,0
33,1
0%
kształce nie
(N=78)
nauki
nauki
nauka (N=137)
humanistyczne społeczne,
i sztuka
gospodarka i
(N=113)
prawo (N=304)
może wyjadę, ale nie na stałe
trudno powiedzieć
może wyjadę na stałe
nauki
techniczne
(N=174)
nauki
me dyczne
(N=32)
usługi (N=63)
na pewno wyjadę, ale wrócę do Polski
na pewno nie wyjadę w celach zarobkowych
kiedyś na pewno wyjadę na stałe
45
6. PODSUMOWANIE
Podsumowując, należy stwierdzić, iż według deklaracji blisko 80% absolwentów uczelni
wyższych z województwa śląskiego zamierza podjąć pracę po ukończeniu studiów.
W większości przypadków (60,0%) studenci liczą na wykonywanie zawodu zgodnego z ich
kierunkiem kształcenia.
Blisko 70% młodych ludzi wybrało kierunek studiów zgodny z własnymi zainteresowaniami,
stąd duża potrzeba wprowadzenia systemowych działań z zakresu doradztwa zawodowego
mających na celu pomoc w rozwijaniu świadomości młodego człowieka w zakresie
posiadanych przez niego umiejętności, uzdolnień, predyspozycji do wykonywania określonego
zawodu itp. Tak, aby wszelkie wybory edukacyjne i zawodowe dokonywane były w sposób
świadomy i przemyślany, a nie jedynie na podstawie zainteresowania, prestiż kierunku, czy za
namową najbliższych.
Przekonanie, że uczelnia dobrze przygotowuje absolwenta do wykonywania pracy zawodowej
wyraża 67,6% badanych. Jednym ze składowych elementów przygotowania absolwentów do
wykonywania pracy zawodowej są praktyki, które odbywało blisko 60,0% badanych. Jednak
brak programu praktyk oraz zlecanie praktykantom wyłącznie prostych zadań, nuda i brak
możliwości nauczenia się czegokolwiek w danej firmie powodują, iż staże nie odpowiadają
w zupełności oczekiwaniom osób, które je odbywają. Nie oznacza to jednak, że tego typu
doskonalenie zawodowe nie przynosi korzyści. Wśród nich zaliczyć można głównie możliwość
poznania środowiska pracy i uzupełnienia wiedzy teoretycznej.
Na podstawie uzyskanych danych rysuje się lista działań, których realizacji powinny podjąć się
zarówno szkoły jak i urzędy pracy, a które pozwoliłyby na podniesienie rangi praktyk i staży.
Przede wszystkim niezbędne są działania, które „reklamowałyby” praktyki jako element dzięki
któremu pracodawca ma szansę zrekrutowania sobie pracownika poprzez sprawdzenie
w praktyce jego umiejętności i kompetencji. Oprócz tego warto zwrócić uwagę na fakt, iż
praktyki są dobrym i tanim sposobem na zapewnienie potrzebnego personelu na czas
okresów urlopowych, czy długotrwałej choroby stałego pracownika. Wymaga to jednak
systemowego współdziałania szkół, uczniów/studentów, pracodawców i urzędów pracy.
Oprócz uczestniczenia w praktykach studenci mogą we własnym zakresie doskonalić swoje
umiejętności, poprzez zajęcia kursowe czy szkolenia. I chociaż w ciągu ostatnich dwóch lat
korzystała z nich mniej niż połowa studentów (44,4%), to deklaracje dotyczące podjęcia
takiego przedsięwzięcia w ciągu kolejnych dwóch lat złożyło 53,3% badanych. Istotne jest, że
46
dla 61,4% oznacza to kontynuację tego typu dokształcania. Zainteresowanie studentów skupia
się wokół trzech rodzajów kursów, tj. językowego, na prawo jazdy i szkolenia dotyczącego
obsługi komputera, które, zdaniem badanych, mają priorytetową wartość dla pracodawców
w procesie rekrutacyjnym i dzięki temu umożliwiają podniesienie szans na znalezienie
zatrudnienia po zakończeniu edukacji.
Napawającym optymizmem jest również fakt, że ponad trzy czwarte (72,8%) studentów
dodatkowo rozwija swoje umiejętności w ramach samokształcenia. Dla części badanych
oznacza to kolejny etap w zdobywaniu wiedzy, gdyż aktywnie rozwijają się uczestnicząc
dodatkowo w kursach czy szkoleniach (48,4% osób, które deklarują samokształcenie
uczestniczyło w szkoleniach; natomiast 58,0% planuje w nich udział).
Biorąc pod uwagę swoje wykształcenie, zdobyte umiejętności a przede wszystkim faktyczną
sytuację na krajowym rynku pracy, studenci bardzo sceptycznie odnoszą się do perspektywy
znalezienia zatrudnienia w zawodzie. Ich ocena szans na zdobycie pracy zgodnej
z kierunkiem kształcenia kształtuje się na niskim poziomie. Jedną z przyczyn może być fakt,
że posiadane przez część przyszłych absolwentów wykształcenie i kwalifikacje nie przystają
do aktualnych potrzeb gospodarki i wykazują niedostosowanie do wymogów popytu na pracę.
Jedną z przyczyn „kształcenia dla bezrobocia” przejawiającego się między innymi tym, że
osoby z wykształceniem wyższym w województwie śląskim są częściej bezrobotne niż średnio
w kraju, jest brak przygotowania uczelni, instytucji naukowych do generalnej zmiany profilu
kształcenia młodzieży i dorosłych. W świetle faktów wskazujących na słabe dopasowanie
kwalifikacji zawodowych do potrzeb zgłaszanych przez podmioty gospodarcze, wydaje się, że
niewystarczające są podejmowane dotychczas działania zmierzające do harmonizacji podaży
i popytu na pracę w przekroju zawodowo-kwalifikacyjnym3.
Być może właśnie z powodu panującego bezrobocia, znacznej części studentom (22,4%)
trudno dokładnie sprecyzować plany zawodowe. Niestabilna sytuacja na rynku pracy zmusza
również do podjęcia decyzji o przyjęciu jakiejkolwiek pracy, na którą skłonnych jest
zdecydować się 3,5% badanych. Co więcej, koniunktura w Polsce zmusza niejednokrotnie do
podjęcia decyzji o wyjeździe. Stąd też aż 82,8% studentów nie wyklucza planów związanych
z wyjazdem zagranicę (bądź to na stałe bądź tymczasowo) i aż 39,1% deklaruje, że na pewno
wyjedzie zagranicę w celach zarobkowych!
3
Źródło: Główny Urząd Statystyczny
47
Motywacji związanych z wyjazdem można upatrywać w chęć sprawdzenia swoich sił na rynku
europejskim oraz oczekiwań związanych z poziomem wynagrodzenia. Badani mają
przeświadczenie, że rynek krajowy nie zapewni im takich warunków finansowych jak rynek
zagraniczny.
Kończąc należy stwierdzić, iż podobnie jak w całym kraju, tak i w województwie śląskim
istnieje niedopasowanie systemu edukacyjnego do potrzeb rynku pracy. Konstrukcja polskiego
systemu szkolenictwa bardzo utrudnia zdobywanie praktyki zawodowej przy jednoczesnym
uczęszczaniu na studia dzienne. Tymczasem przeważająca liczba studentów zdobywa wiedzę
właśnie w tym trybie, co powoduje, iż z setek uczelni wychodzą absolwenci przeładowni
wiedzą teoretyczną bez umiejętności jej praktycznego zastosowania. Fakt ten decyduje
zapewne o tym, iż wśród pracodawców panuje powszechne przekonanie o braku
przygotowania studentów do podjęcia pracy zawodowej (por. raport z badania pracodawców
województwa śląskiego).
.
48
ZAŁĄCZNIK nr 1
kwestionariusz wywiadu
49
BADANIE WŚRÓD STUDENTÓW Z WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Dzień dobry! Nazywam się............................ i jestem ankieterem firmy ASM – Centrum Badań
i Analiz Rynku. Przeprowadzamy badanie pt. ,,Kompleksowy monitoring potencjału i barier
regionalnego rynku pracy – WIEDZA PLUS’’, które jest częścią projektu realizowanego w
ramach Funduszy Strukturalnych.
Zapewniamy poufność wszystkich odpowiedzi. Z jednej strony zobowiązuje nas do tego
ustawa o ochronie danych, a z drugiej strony standardy i zasady etyki ankieterskiej. Badanie
zostanie przeprowadzone wśród 900 losowo wybranych studentów z województwa śląskiego.
ANEKS DLA ANKIETERA (do obowiązkowego wypełnienia po zrealizowaniu wywiadu)
NUMER ANKIETERA : _/_/_/
„POTWIERDZAM ZREALIZOWANIE WYWIADU ZGODNIE Z INSTRUKCJĄ”
DATA REALIZACJI WYWIADU _/_/_/_/_/_/
CZAS TRWANIA WYWIADU _/_/_/ minut
ANEKS DLA KOORDYNATORA (Aneks dla koordynatora– do wypełnienia po zrealizowaniu
wywiadu)
IMIĘ I NAZWISKO KOORDYNATORA……………………………………………………………..
„POTWIERDZAM ZREALIZOWANIE WYWIADU ZGODNIE Z INSTRUKCJĄ”
DATA REALIZACJI WYWIADU _/_/_/_/_/_/
…………………………………..
Czytelny podpis koordynatora
50
REKRUTACJA:
1. Czy Pana/i miejsce stałego zameldowania znajduje się na terenie tego województwa,
czy też poza nim?
na terenie województwa (1)
poza terenem województwa (2) zakończyć wywiad!
2. Czy w chwili obecnej jest Pan/i zatrudniony/a? (Osobą zatrudnioną nie jest ten, kto
pracuje na umowę o dzieło)
nie (1)
tak (2) zakończyć wywiad!
3. Czy w ciągu najbliższych 24 miesięcy minie planowy termin zakończenia Pana/i
studiów?
tak (1)
nie (2) zakończyć wywiad!
4. Na jakim kierunku Pan/i studiuje? Proszę podać kierunek i rodzaj studiów:
1. kierunek: ......................................................................................................
2. Rodzaj studiów: (właściwy zaznaczyć)
magisterskie dzienne (1)
magisterskie wieczorowe (2)
magisterskie zaoczne (3)
licencjackie dzienne (4)
licencjackie wieczorowe (5)
licencjackie zaoczne (6)
uzupełniające magisterskie dzienne (7)
uzupełniające magisterskie zaoczne (8)
uzupełniające magisterskie wieczorowe (9)
5. Co w największym stopniu zadecydowało o wyborze tego kierunku studiów? Proszę
wskazać nie więcej niż 3 odpowiedzi (dotyczące kierunku, a nie trybu studiów!):
ktoś inny pomógł mi podjąć decyzję (rodzice, rodzina) (1)
moje zainteresowania (2)
prestiż tego kierunku (3)
studiując ten kierunek mogę jednocześnie pracować (4)
ograniczony wybór kierunków kształcenia w tej miejscowości (5)
jest to kierunek dający większe szanse na znalezienie pracy (6)
kontynuuję rodzinną tradycję (7)
odpowiadająca moim oczekiwaniom procedura rekrutacyjna (8)
szkoła średnia przygotowała mnie do tego typu studiów (9)
na tym kierunku/uczelni studiują moi znajomi (10)
jest to kierunek modny, popularny (11)
o wyborze zadecydował przypadek (12)
inne (13)
51
6. Załóżmy, że w przyszłości będzie Pan/i szukać pracy w zawodzie, jakiego się Pan/i
uczy. Proszę ocenić (w %) szanse na znalezienie pracy w swoim zawodzie biorąc pod
uwagę:
rynek pracy w Pana/i miejscu zamieszkania
.......% (1)
rynek pracy w Pana/i powiecie
.......% (2)
rynek pracy w województwie
.......% (3)
rynek pracy poza województwem
.......% (4)
7. Jak ocenia Pan/i poziom, w jakim Pana/i uczelnia przygotowuje absolwenta do
wykonywania pracy zawodowej?
przygotowuje bardzo dobrze (1)
przygotowuje raczej dobrze (2)
ani dobrze, ani źle (3)
przygotowuje raczej źle (4)
przygotowuje bardzo źle (5)
8. Czy w ciągu ostatnich 24 miesięcy odbywał/a Pan/i praktyki zawodowe?
tak (1)
nie (2) przejść do pytania 11
9. Proszę na podstawie swoich doświadczeń dokonać ogólnej oceny korzyści, jakie
wynikają z odbywania praktyk zawodowych przez studentów. Proszę wskazać
maksymalnie 3 możliwości spośród tych, które wymienię: (1 – pierwsze wskazanie; 3 –
ostatnie wskazanie; – w tym pytaniu posłużyć się kartą odpowiedzi!)
Wpisać
KORZYŚCI wynikające z praktyk zawodowych:
numery(1-3)
Zwiększają szanse na zatrudnienie w firmie, w której się odbywają (1)
Pozwalają poznać środowisko pracy (2)
Praktyki to cenne uzupełnienie wiedzy teoretycznej (3)
Pozwalają poznać nowych ludzi (4)
Stanowią rodzaj rozrywki, odpoczynku od uczelnianych obowiązków (5)
Pozwalają poznać procedury, przepisy obowiązujące w praktyce (6)
Umożliwiają poznanie kultury organizacyjnej firmy (7)
Można „wpisać” praktyki w CV (8)
Stanowią dodatkowe źródło dochodów finansowych (9)
Moim zdaniem student nie wynosi żadnych korzyści w związku z
praktykami zawodowymi (10)
10. Na podstawie własnych doświadczeń proszę powiedzieć, jakie są negatywne
strony tego, że studenci odbywają praktyki zawodowe. Proszę wskazać maksymalnie
3 możliwości spośród tych, które wymienię: (1 – pierwsze wskazanie; 3 – ostatnie
wskazanie; w tym pytaniu posłużyć się kartą odpowiedzi!)
Wpisać
NEGATYWNE STRONY odbywania praktyk zawodowych
numery(1-3)
(„mankamenty”? „słabe strony”?)
Pracownicy firm są niechętnie nastawieni do praktykantów (1)
Praktykanci otrzymują tylko błahe, proste zadania (2)
Niczego nie można się nauczyć (3)
Trwają za krótko (4)
Studenci nudzą się podczas praktyk (5)
Firmy traktują praktykantów jako niechcianą konieczność (6)
Nie ma określonego programu praktyk, który byłby realizowany (7)
Nie otrzymuje się świadectw, certyfikatów z tytułu odbycia praktyk (8)
Nie ma możliwości zatrudnienia w danej firmie (9)
Moim zdaniem nie ma negatywnych stron odbywania praktyk
zawodowych przez studentów (10)
52
11. Czy posiada Pan/i jakieś inne doświadczenie zawodowe?
tak (1)
nie (2)
trudno powiedzieć (0)
12. Zaprezentuję Panu/i kilka dziedzin szkoleń, kursów dokształcających, z jakich
można korzystać. Proszę ocenić z własnego punktu widzenia wartość każdego rodzaju
szkolenia/kursu, posługując się skalą, gdzie:
1 – oznacza „bardzo mała korzyść”
2 – „mała korzyść”
3 - „trudno powiedzieć”
4 – „duża korzyść”
5 – „bardzo duża korzyść”
(w tym pytaniu posłużyć się kartą odpowiedzi!)
Nr
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
OCENA:
zaznaczyć
Kurs językowy
12345
Obsługa komputera; informatyka
12345
Kurs bezwzrokowego pisania na komputerze
12345
Obsługa urządzeń biurowych
12345
Zarządzanie zasobami ludzkimi
12345
Obsługa maszyn i urządzeń (np. tokarki, spawarki, frezarki)
12345
Marketing
12345
Finanse, księgowość
12345
Ubezpieczenia
12345
Sprzedaż, obsługa klienta
12345
Zarządzanie jakością
12345
Prawa jazdy (B, inne kategorie)
12345
Kurs szybkiego czytania
12345
Rozwój osobisty (np. autoprezentacja, kreatywne myślenie)
12345
Specjalistyczne kursy zawodowe (np. BHP, elektryczne I i II st., itp.) 1 2 3 4 5
Uprawnienia do obsługi wózków widłowych, koparek, dźwigów
12345
Inne kursy, szkolenia
12345
Rodzaj kursu/szkolenia
13. Z jakiego punktu widzenia dokonywał/a Pan/i oceny? (zaznaczyć maksymalnie 3
opcje)
podnoszenie szans na znalezienie zatrudnienia (1)
rozwój osobisty (2)
pogłębianie zainteresowań (3)
posiadanie „papierka” (4)
podnoszenie kwalifikacji „na wszelki wypadek” (5)
każda dodatkowa umiejętność może się kiedyś przydać (6)
podnoszenie kwalifikacji dla własnej satysfakcji (7)
inne (8)
53
14.Czy w ciągu ostatnich 24 miesięcy odbywał/a Pan/i, bądź też w ciągu następnych 24
miesięcy planuje odbyć któryś z wymienionych kursów/szkoleń? Jeśli tak, proszę
wymienić które.
(wpisać nr określonego kursu/szkolenia z pytania nr 12)
Lp. Odbyte kursy/szkolenia
Planowane kursy/szkolenia
1
………..
…….….
….…….
………..
3
…….….
….…….
4
…….….
..………
5
….…….
…..……
nie odbywałem kursów/szkoleń (0)
nie planuję odbywać kursów/szkoleń (0)
15. Czy rozwija Pan/i jakieś dodatkowe umiejętności w ramach samokształcenia –
korzystając np. z programów komputerowych, literatury itp.?
tak (1)
nie (2)
trudno powiedzieć (0)
16. Czy w ciągu 12 miesięcy po zakończeniu obecnych studiów zamierza Pan/i podjąć
pracę? (zaznaczyć 1 opcję)
tak, zamierzam podjąć pracę (1)
nie, zamierzam kontynuować naukę i nie pracować (w tym stypendiowane studia
doktoranckie) (2) przejść do pyt. 22
nie, z innych przyczyn (3) przejść do pyt. 22
nie wiem, trudno powiedzieć (0) przejść do pyt. 22
17. W jakim zawodzie zamierza Pan/i podjąć pracę?
zgodnym z wyuczonym zawodem (1)
niezgodnym z wyuczonym zawodem (2)
nie wiem, trudno powiedzieć (0)
18. Gdzie zamierza Pan/i podjąć pracę?
w obecnym miejscu zameldowania stałego (1)
w miejscowości, w której uczę się (jeśli jest inna od miejsc. stałego zameldowania)(2 )
w dowolnej miejscowości na terenie województwa, w którym mieszkam na stałe (3)
w dowolnej miejscowości na terenie województwa, w którym studiuję (jeśli inne od
województwa zameldowania) (4)
w dowolnej miejscowości w Polsce (5)
za granicą (6)
jeszcze się nad tym nie zastanawiałem/am (7)
19. Biorąc pod uwagę Pana/i wiedzę, kompetencje i sytuację na rynku pracy proszę
powiedzieć, jakie są Pana/i plany zawodowe (co zamierza Pan/i robić po zakończeniu
edukacji):
prowadzenie własnej działalności gospodarczej (1)
praca w dużej, międzynarodowej firmie (2)
praca w dużej polskiej firmie (3)
praca w firmie małej, rodzinnej (4)
praca w instytucji sfery budżetowej (5)
zarobkowa praca za granicą (6)
nie posiadam preferencji, przyjmę jakąkolwiek pracę (7)
54
20. Z jakich form poszukiwania pracy zamierza Pan/i korzystać: Proszę zaznaczyć
maksymalnie 3 odpowiedzi:
ogłoszenia prasowe (1)
ogłoszenia w Internecie (2)
ogłoszenia w innych mediach (np. telegazeta) (3)
giełdy, targi pracy (4)
ogłoszenia „na mieście” (słupy, płoty) (5)
poprzez rodzinę/znajomych (6)
poprzez urzędy pracy (7)
komercyjne biura pracy, agencje pracy (8)
studenckie, uczelniane biura karier (9)
inne (10)
nie wiem, nie mam doświadczenia w tym względzie (11)
21. Jakie będą Pana/i najważniejsze oczekiwania odnośnie przyszłej pracy?
(zaznaczyć maksymalnie 3 opcje)
wynagrodzenie na przyzwoitym poziomie (1)
umowa o pracę na czas nieokreślony (2)
dodatkowe kursy i szkolenia sponsorowane przez pracodawcę (3)
przestrzeganie ustawowego czasu pracy (4)
wypłacanie pensji bez opóźnień (5)
miła, koleżeńska atmosfera w pracy (6)
łatwy dojazd z miejsca zamieszkania (7)
praca zgodna z kierunkiem kształcenia (8)
inne (9)
22. Czy bierze Pan/i pod uwagę możliwość wyjazdu za granicę w celach zarobkowych?
tak, kiedyś na pewno wyjadę, ale wrócę do Polski (1)
tak, kiedyś na pewno wyjadę i zostanę na stałe za granicą (2)
być może wyjadę, ale nie na stałe (3)
być może wyjadę na stałe (4)
nie, na pewno nie wyjadę za granicę w celach zarobkowych (5)
trudno powiedzieć, jeszcze o tym nie myślałem/am (6)
Metryczka
1. Płeć respondenta
K (1)
M (2)
2. Wiek respondenta
......... lat
3. Rodzaj uczelni do jakiej uczęszcza respondent:
prywatna (1)
państwowa (2)
4. Lokalizacja uczelni (gdzie Respondent studiuje):
Miejscowość (1) .......................................... nazwa uczelni (2)................................................
5. W jakim miejscu przebywał/a Pan/i do 13 roku życia?
Wieś (1)
Małe miasteczko <do 20 tys. mieszkańców> (2)
Średniej wielkości miasto <20 tys.-100 tys. mieszkańców> (3)
Duże miasto <100 tys. – 500 tys. mieszkańców> (4)
Duże miasto powyżej <500 tys. mieszkańców>(5)
55
ZAŁĄCZNIK nr 2
Klasyfikacja kierunków studiów
56
1. kierunek: Kształcenie
Pedagogika
Wychowanie specjalistyczne
Nauka o kształceniu
Kształcenie nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących
Kształcenie nauczycieli przedmiotów zawodowych
Kształcenie nauczycieli języków obcych
Kształcenie w zakresie sztuki
Pozostałe dziedziny związane z kształceniem
Nauki humanistyczne i sztuka:
Sztuka
Sztuki piękne
Muzyka i sztuki sceniczne
Techniki audiowizualne i produkcja medialna
Projektowanie i wzornictwo
Nauki humanistyczne
Religia
Języki obce
Historia i archeologia
Nauki filozoficzne
2. kierunek: Nauki społeczne, gospodarka i prawo
Nauki społeczne
Psychologia
Socjologia i badania kulturoznawcze
Nauki polityczne oraz nauka o prawach i obowiązkach obywatela
Ekonomia
Dziennikarstwo i informacja
Dziennikarstwo i komunikacja społeczna
Bibliotekarstwo, informacja, archiwistyka
Gospodarka i administracja
Zarządzanie i marketing
Handel hurtowy i detaliczny
Marketing i reklama
Finanse, bankowość, ubezpieczenia
Rachunkowość i podatki
Nauki o zarządzaniu i administracji
Obsługa sekretarska i biurowa
Prawo
3. kierunek: Nauka
Nauki biologiczne
Biologia
Nauki o środowisku
Nauki fizyczne
Fizyka
Nauki chemiczne
Nauki o ziemi
Matematyka i statystyka
Matematyka
Statystyka
Komputeryzacja
Informatyka
Zastosowanie komputerów
57
4. kierunek: Nauki techniczne (technika, przemysł, budownictwo)
Inżynieria i technika
Inżynieria
Przemysł maszynowy i metalurgiczny
Elektryczność i energetyka
Elektronika i automatyzacja
Procesy chemiczne
Pojazdy mechaniczne, statki i samoloty
Produkcja i przetwórstwo
Produkcja i przetwórstwo (programy ogólne)
Przetwórstwo spożywcze
Tekstylia, odzież, obuwie, skóry
Wyroby (drewno, papier, plastik, szkło)
Górnictwo i kopalnictwo
Architektura i budownictwo
Architektura i urbanistyka
Budownictwo i budownictwo lądowe
5. kierunek: Rolnictwo
Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo
Produkcja roślinna i zwierzęca
Ogrodnictwo
Leśnictwo (nauki leśne)
Rybołówstwo
Weterynaria
6. kierunek: Nauki medyczne
Zdrowie publiczne
Ochrona zdrowia
Medycyna
Fizjoterapia
Pielęgniarstwo
Stomatologia
Diagnostyka medyczna i techniki terapeutyczne
Terapia i rehabilitacja
Farmacja
Opieka społeczna
Opieka nad dziećmi i młodzieżą
Pomoc społeczna i poradnictwo
7. kierunek: Usługi
Usługi dla ludności
Usługi indywidualne
Hotele, restauracje i zbiorowe żywienie
Podróże, turystyka i wczasy
Nauki o sporcie i kulturze fizycznej
Usługi domowe (lokalne)
Usługi transportowe
Ochrona środowiska
Badania dotyczące środowiska
Kontrola środowiska i technologia ochrony środowiska
Środowisko naturalne i zwierzęta w stanie naturalnym
Usługi sanitarne komunalne
Ochrona
Ochrona osób i mienia oraz Bezpieczeństwo i higiena pracy
58

Analiza wyników badania studentów pod k¹tem dokszta³cania

Transkrypt

Podobne dokumenty

Protokół z przeprowadzonego naboru pracowników na wolne

Formularz rejestracyjny

Centrum Chirurgii Plastycznej Zbigniew Mazan

Centrum Chirurgii Plastycznej Zbigniew Mazan

Poradnik "Policja bez barier – lepiej rozumiem, sprawniej pomagam"

skierowanie - Zespół Szkół Technicznych w Suwałkach

Karta zgłoszeniowa (JST)

Ogłoszenie ( KEP/08/12 )