Podatek od spadków i darowizn

FIRMA HANDLOWO - USŁUGOWA
ÂmtãtÄâ~Ê Zbigniew Zawaluk
80-180 Kowale ul. Siostry Faustyny 2
Tel. 501-848-416
email. [email protected] & [email protected]
www.zawaluk.pl
§Pacta sunt servanda§
Podatek od spadków i darowizn
Podatek od spadków i darowizn – podatek pobierany na podstawie ustawy z dnia 28 lipca
1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1983 r. Nr 45, poz. 207, z późn. zm. – tj:
Dz. U. z 2015 r. Nr 0, poz. 86). Podatek od spadków i darowizn jest podatkiem
bezpośrednim, od przyrostu masy majątku, osobistym i samorządowym (gminnym).
Przedmiot opodatkowania
Opodatkowane jest nabycie własności rzeczy znajdujących się na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
•
•
•
•
•
•
•
•
spadku,
darowizny,
zasiedzenia,
nieodpłatnego zniesienia współwłasności,
zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez
spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu,
nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na
wypadek jego śmierci,
nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu
inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego
otwartego na wypadek jego śmierci,
nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych
wykonywanych za granicą, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy
darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Opodatkowaniu nie podlega:
•
•
•
•
•
nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium RP lub praw
majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium RP, jeżeli w dniu nabycia ani
nabywca, ani też spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie
mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium RP,
nabycie w drodze spadku lub darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw
do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz
wierzytelności wynikających z nabycia tych praw,
nabycie środków z pracowniczego programu emerytalnego,
nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka
otwartego funduszu emerytalnego,
nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie
1
Nieruchomości & Ubezpieczenia & Kredyty
FIRMA HANDLOWO - USŁUGOWA
ÂmtãtÄâ~Ê Zbigniew Zawaluk
80-180 Kowale ul. Siostry Faustyny 2
Tel. 501-848-416
email. [email protected] & [email protected]
www.zawaluk.pl
§Pacta sunt servanda§
emerytalnym.
Podmiot opodatkowania
Podatnikami podatku od spadków i darowizn są osoby fizyczne, które nabyły własność
rzeczy i prawa majątkowe w sposób wyżej wskazany.
Płatnikami podatku od spadków i darowizn są notariusze – od darowizny dokonanej w
formie aktu notarialnego albo zawartej w tej formie umowy nieodpłatnego zniesienia
współwłasności lub ugody w tym przedmiocie.
Podstawa opodatkowania
Podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po
potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona wg stanu rzeczy i praw
majątkowych w dn. nabycia i cen rynkowych z dn. powstania obowiązku podatkowego.
Do długów i ciężarów oraz innych odliczeń zalicza się:
•
•
•
•
•
koszty ostatniej choroby spadkodawcy, jeżeli nie zostały pokryte za jego życia i z
jego majątku,
koszty pogrzebu spadkodawcy, łącznie z nagrobkiem w takim zakresie, w jakim
koszty te odpowiadają zwyczajom przyjętym w danym środowisku,
koszty postępowania spadkowego,
wynagrodzenie wykonawcy testamentu,
obowiązki wykonywania zapisów oraz poleceń zamieszczonych w testamencie.
Minimum wolne od opodatkowania:
a) 9 637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej,
b) 7 276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej,
c) 4 902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż
jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość
rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat
poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od
łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od
opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia
nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków ani zwrotowi.
Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe
2
Nieruchomości & Ubezpieczenia & Kredyty
FIRMA HANDLOWO - USŁUGOWA
ÂmtãtÄâ~Ê Zbigniew Zawaluk
80-180 Kowale ul. Siostry Faustyny 2
Tel. 501-848-416
email. [email protected] & [email protected]
www.zawaluk.pl
§Pacta sunt servanda§
nabyte w podanym wyżej okresie.
Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest
nabywca.
Powstanie obowiązku podatkowego
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku,
przy nabyciu w drodze zapisu lub dalszego zapisu – od daty ogłoszenia testamentu,
przy nabyciu z polecenia testamentowego – z chwilą wykonania tego polecenia,
przy nabyciu tytułem zachowku – z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części,
przy nabyciu praw do wkładów oszczędnościowych na podstawie dyspozycji wkładcy
na wypadek jego śmierci – z chwilą śmierci wkładcy,
przy nabyciu jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu
inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego
otwartego na wypadek jego śmierci – z chwilą śmierci uczestnika funduszu
inwestycyjnego
przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia
w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania
przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia. Jeżeli ze
względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla
oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich
oświadczeń,
przy nabyciu z polecenia darczyńcy – z chwilą wykonania polecenia,
przy nabyciu w drodze zasiedzenia – z chwilą uprawomocnienia się postanowienia
sądu stwierdzającego zasiedzenie,
przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności – z chwilą zawarcia
umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem
jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.
Czynności i dokumenty związane z podatkiem od spadków i
darowizn
Podatnicy obowiązani są do złożenia zeznania podatkowego, z wyłączeniem przypadków,
gdy podatek pobierany jest przez płatnika (dokonana w formie aktu notarialnego umowa
darowizny, umowa nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugoda w tym
przedmiocie). Szczegółowe zasady dotyczące składania zeznań podatkowych określa
rozporządzenie Ministra Finansów z 4 maja 2001 w sprawie obowiązku składania zeznań
podatkowych przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2001 r. Nr 40,
poz. 462 z późn. zm.).
Termin do złożenia zeznania podatkowego wynosi: – 6 miesięcy od dnia powstania
obowiązku podatkowego, jeżeli zgon nastąpił po 1 stycznia 2007 r. – 1 miesiąc od dnia
3
Nieruchomości & Ubezpieczenia & Kredyty
FIRMA HANDLOWO - USŁUGOWA
ÂmtãtÄâ~Ê Zbigniew Zawaluk
80-180 Kowale ul. Siostry Faustyny 2
Tel. 501-848-416
email. [email protected] & [email protected]
www.zawaluk.pl
§Pacta sunt servanda§
powstania obowiązku podatkowego, jeżeli zgon nastąpił przed 31 grudnia 2006 r.
Do składanego zeznania podatnik winien dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie
podstawy opodatkowania potwierdzające:
•
•
•
nabycie rzeczy i praw majątkowych, w szczególności mogą to być: orzeczenie sądu,
testament, umowa, ugoda, zaświadczenie z banku o nabyciu praw do wkładu
oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy lub zaświadczenie
towarzystwa funduszy inwestycyjnych o nabyciu jednostek uczestnictwa na
podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo
specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci,
posiadanie przez zbywającego tytułu prawnego do rzeczy i praw majątkowych
wymienionych w zeznaniu,
istnienie długów i ciężarów, obciążających nabyte rzeczy i prawa majątkowe, a przy
nabyciu w drodze zasiedzenia – poniesienie nakładów na rzecz przez nabywcę
podczas biegu zasiedzenia.
Skala podatkowa i kwoty wolne od podatku podlegają okresowej waloryzacji.
Grupy podatkowe
Jest to konstrukcja swoista tylko dla tego podatku i wynika ona z osobistego charakteru
podatku od spadków i darowizn. W ustawie są 3 grupy podatkowe, a zaliczenie do każdej z
nich odbywa się na podstawie osobistego stosunku między nabywcą i zbywającym. Im
pokrewieństwo jest bliższe tym cyfra jest niższa a obciążenie podatkiem mniejsze. Do
poszczególnych grup podatkowych zalicza się:
1) do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo,
ojczyma, macochę i teściów,
2) do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków
pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa
małżonków, małżonków innych zstępnych,
3) Do grupy III – innych nabywców.
Konstrukcja grup podatkowych nie ma zastosowania w razie nabycia rzeczy lub prawa w
drodze zasiedzenia, w tym przypadku istnieje jedna stawka podatkowa w wysokości 7%.
Nabycie od tej samej osoby
Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż
jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość
rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat
4
Nieruchomości & Ubezpieczenia & Kredyty
FIRMA HANDLOWO - USŁUGOWA
ÂmtãtÄâ~Ê Zbigniew Zawaluk
80-180 Kowale ul. Siostry Faustyny 2
Tel. 501-848-416
email. [email protected] & [email protected]
www.zawaluk.pl
§Pacta sunt servanda§
poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie (ma to zastosowanie tylko w
wypadku darowizny). Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw
majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych
rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani
zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu
podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie (art. 9).
Skala podatkowa i odliczenia
Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku,
według następujących skal:
Skala podatkowa w roku 2012 (od wysokości nadwyżki)
Ponad
Do
Podatek wynosi
I grupa podatkowa
10 278 PLN
3%
10 278 PLN 20 556 PLN
308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556 PLN
822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł
II grupa podatkowa
10 278 PLN
7%
10 278 PLN 20 556 PLN 719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł
20 556
1644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł
III grupa podatkowa
10 278 PLN
20 556
10 278
12%
20 556
1233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł
2877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł
Preferencje przy nabywaniu nieruchomości
W przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu
mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa
do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu
jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:
•
•
•
w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego,
darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego
przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego
przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad
wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z
5
Nieruchomości & Ubezpieczenia & Kredyty
FIRMA HANDLOWO - USŁUGOWA
ÂmtãtÄâ~Ê Zbigniew Zawaluk
80-180 Kowale ul. Siostry Faustyny 2
Tel. 501-848-416
email. [email protected] & [email protected]
www.zawaluk.pl
§Pacta sunt servanda§
podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia
poświadczenia podpisów przez notariusza
– nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości
nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia
części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do
budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.
Zwolnienia podatkowe
Zwolnienia podmiotowe
Od 1 stycznia 2007 r. zwolnione z podatku od spadków i darowizn jest nabycie własności
rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba,
rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zostanie ono zgłoszone właściwemu naczelnikowi
urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w
przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia
się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Jeżeli jednak nabywca dowiedział się o
nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie powyższych terminów,
omawiane zwolnienie stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe
naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym
dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości
o ich nabyciu[2].
Zwolnienia przedmiotowe
Zwolnione od podatku jest m.innymi.
•
•
nabycie własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości lub jej części
wraz z częściami składowymi, pod warunkiem, że w rozumieniu przepisów o
podatku rolnym, w chwili nabycia ta nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne lub
jego część albo wejdzie w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością
nabywcy i to gospodarstwo rolne będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co
najmniej 5 lat od dnia nabycia, z wyjątkiem:
o budynków mieszkalnych,
o budynków zajętych na cele specjalistycznego chowu i wylęgu drobiu lub
specjalistycznej hodowli zwierząt wraz z urządzeniami i ze stadem
hodowlanym, urządzeń do prowadzenia upraw specjalnych, jak: szklarnie,
inspekty, pieczarkarnie, chłodnie, przechowalnie owoców
nabycie w drodze darowizny pieniędzy lub innych rzeczy przez osobę zaliczoną do I
grupy podatkowej w wysokości nieprzekraczającej 9 637 zł od jednego darczyńcy, a
od wielu darczyńców łącznie nie więcej niż 19 274 zł w okresie 5 lat od daty
pierwszej darowizny, jeżeli pieniądze te lub rzeczy obdarowany przeznaczy w
okresie 12 miesięcy od dnia ich otrzymania na wkład budowlany lub mieszkaniowy
6
Nieruchomości & Ubezpieczenia & Kredyty
FIRMA HANDLOWO - USŁUGOWA
ÂmtãtÄâ~Ê Zbigniew Zawaluk
80-180 Kowale ul. Siostry Faustyny 2
Tel. 501-848-416
email. [email protected] & [email protected]
www.zawaluk.pl
§Pacta sunt servanda§
•
•
do spółdzielni, budowę domu jednorodzinnego, nabycie lokalu mieszkalnego
stanowiącego odrębną nieruchomość albo spłatę zabezpieczonego hipoteką kredytu
mieszkaniowego wraz z odsetkami;
nabycie w drodze darowizny praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego
przez osobę pozostającą faktycznie we wspólnym pożyciu małżeńskim z
posiadaczem rachunku oszczędnościowo-kredytowego w kasie mieszkaniowej, pod
warunkiem przeznaczenia środków zgromadzonych na tym rachunku na cele
mieszkaniowe;
nabycie w drodze spadku:
o przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej przedmiotów wyposażenia
mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy przeznaczonych do
użytku w gospodarstwie domowym; jeżeli w skład wyposażenia mieszkania
wchodzą meble zabytkowe, przepis lit. c niniejszego punktu stosuje się
odpowiednio,
o dzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem twórczości spadkodawcy
oraz materiałów bibliotecznych, jeżeli spadkodawca zajmował się
twórczością lub działalnością naukową, oświatową, artystyczną, literacką lub
publicystyczną,
o zabytków ruchomych i kolekcji wpisanych do rejestru zabytków, a także
zabytków użyczonych muzeum w celach naukowych lub wystawienniczych
na okres nie krótszy niż 2 lata,
o przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej zabytków nieruchomych
wpisanych do rejestru zabytków, jeżeli nabywca zabezpiecza je i konserwuje
zgodnie z obowiązującymi przepisami;
Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Podatek_od_spadk%C3%B3w_i_darowizn
7
Nieruchomości & Ubezpieczenia & Kredyty