Prezentacja 1
Transkrypt
Prezentacja 1
Hodowlane i genetyczne uwarunkowania adaptacji drzew leśnych do zmian w środowisku Opis projektu i tło podjęcia badań Jan Kowalczyk Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych Instytut Badawczy Leśnictwa Seminarium - Hodowlane i genetyczne uwarunkowania …… Sękocin Stary, 3.12.2015 r. Tytuł: Genetyczne uwarunkowania procesów adaptacyjnych u wybranych gatunków w kontekście przewidywanych zmian klimatycznych • Okres realizacji 23.02.2011 - 31.12.2015 • Zespół autorów: – – – – – – IBL: Jan Kowalczyk, Jan Matras SGGW: Prof. Dr hab. Henryk Żybura UR Kraków: Prof. dr hab. Janusz Sabor UP Poznań: Prof. dr hab. Władysław Barzdajn ID PAN Poznań: Prof. dr hab. Władysław Chałupka - i inni 2 Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r. Cel badań Określenie zdolności adaptacyjnej polskich pochodzeń sosny zwyczajnej, świerka pospolitego, modrzewia europejskiego, buka zwyczajnego i dębu szypułkowego, w stosunku do przewidywanych zmian środowiskowych. W tym celu zostanie wykorzystana bogata baza doświadczeń proweniencyjnych i rodowych zlokalizowanych w całej Polsce. Analiza wyników doświadczeń proweniencyjnych, w których materiał rozmnożeniowy przemieszczany jest na znaczne odległości, pozwala prognozować i modelować efekt zmian w środowisku na wzrost oraz kondycję zdrowotną drzew leśnych. 3 Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r. Metodyka i zakres prac • Pomiary i obserwacje cech przyrostowych i jakościowych populacji na wybranych powierzchniach proweniencyjnych i rodowych, • Ocena dynamiki wzrostu i zmienności fenologicznej wybranych do badań populacji, • Wybór zmiennych środowiskowych (meteorologicznych i klimatycznych), związanych ze zdolnościami adaptacyjnymi badanych genotypów, • Analizy dendrochonologiczne wybranych populacji, • Korelacje cech przyrostowych, fenologicznych oraz wskaźników genetycznych z wybranymi danymi meteorologicznymi, • Analizy DNA wybranych populacji, • Organizacja seminarium naukowego na temat możliwych strategii przeciwdziałających ukierunkowanym zmianom klimatycznym, • Przygotowanie zaleceń dla praktyki na podstawie wyników przeprowadzonych badań uzyskanych na powierzchniach doświadczalnych. 4 Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r. Badaliśmy: • 69 powierzchni proweniencyjnych i rodowych • 3710 jednostek genetycznych (proweniencji lub genotypów) • 5 gatunków (So, Św, Md, Dbsz i Bk. ) 5 Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r. Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r. 6 Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r. 7 Kontekst • Wzrost temperatury powietrza sprawia między innymi, że północna granica zasięgu dębu, a jednocześnie granica południowa gatunków borealnych (m.in. gatunki iglaste, brzoza) przesuwają się ku północy. • Szacuje się, że w całej Europie granica ta może przesunąć się o ok. 150-500 km w ciągu obecnego stulecia. • Naturalna szybkość ekspansji i adaptacji gatunków drzew waha się od 20 do 200 km na stulecie, co oznacza, że bez interwencji człowieka dostosowanie się lasów do zmienionych warunków klimatycznych nie będzie możliwe. Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r. Uwagi • Niepokój budzi duży udział w miąższościowej strukturze zasobów drzewostanów w wieku powyżej 100 lat – tj. zbliżających się do wieku „fizjologicznej starości”. • Osłabienie fizjologiczne wraz z presją pogarszających się czynników wzrostu oraz biotycznymi zagrożeniami ze strony owadów i chorób może spowodować masowe zamieranie drzewostanów iglastych w wieku powyżej 100 lat (np. drzewostanów świerkowych w Beskidach) co może stanowić zagrożenie dla trwałości lasu w przyszłości. • W kontekście zmian klimatycznych użytkowanie zaledwie połowy przyrostu jest niekorzystne dla stanu lasów i efektów sekwestracji węgla w lasach. • Utrzymywanie w przyszłości obecnej polityki gospodarowania zasobami drzewnymi może doprowadzić do poważnych, zarówno ekologicznych, jak i ekonomicznych kłopotów. 9 Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r. Uzasadnienie podjęcia tematu • Nie wiemy czy to co obserwujemy to są fluktuacje klimatyczne, nietrwałe trendy czy też zmiany kierunkowe • Nie próbujemy modelować (przewidywać) zmian w środowisku czy zmian klimatycznych • Nie wyrokujemy co jest przyczyną obserwowanych zjawisk • Nie tworzymy strategii w długofalowym planowaniu hodowlanym 10 Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r. Próbujemy… • Na bazie krajowych doświadczeń proweniencyjnych i rodowych odpowiedzieć: – Jakie są możliwości adaptacji do środowiska – Dostarczyć informacji do tworzenia modeli z uwzględnieniem czynników genetycznych „pochodzenie” – Uzmysłowić potrzebę podjęcia kierunkowych i przemyślanych działań 11 Opis projektu i tło podjęcia badań , Sękocin Stary, 3.12.2015 r.