docGeografia kl. 1
download 
Reklamacja Transkrypt
Geografia kl. 1
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GOGRAFII W KLASIE i GIMNAZJUM Poziom wymagań Lp. Temat konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający wykraczający 1. O czym będziemy się uczyć na lekcjach geografii? Uczeń: • wymienia źródła informacji geograficznej • wyróżnia dyscypliny geografii • wyjaśnia znaczenie terminu „geografia” Uczeń: • wyjaśnia, czym zajmuje się geografia fizyczna, społecznoekonomiczna i regionalna -wyróżnia geosfery Uczeń: • wyróżnia dyscypliny geografii i przyporządkowuje im odpowiednie geosfery , których badaniami się zajmują Uczeń: • podaje przykłady uczonych geografów i ich osiągnięcia Uczeń: • analizuje postępy badań geograficznych od starożytności do współczesności 2. Mapa źródłem informacji geograficznej -wymienia elementy, z których składa się mapa, - odróżnia siatkę geograficzną od siatki kartograficznej -analizuje i interpretuje treści map ogólno geograficznych, tematycznych, turystycznych -dokonuje podziału map ze względu na ich treść -podaje różnice między siatką kartograficzną a geograficzną -dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych • wykazuje znaczenie skali mapy w przedstawianiu różnych informacji geograficznych na mapie -wyjaśnia, na czym polega generalizacja mapy • uzasadnia przydatność generalizacji mapy 3. Skala mapy • wyjaśnia termin „skala”, • dokonuje podziału map ze • wymienia rodzaje skal oraz względu na ich skalę podaje ich przykłady • posługuje się skalą mapy do obliczania odległości w terenie • przekształca postacie skali • oblicza skalę mapy, znając odległość rzeczywistą między obiektami przedstawionymi na mapie -oblicza rzeczywiste pola powierzchni obiektów na podstawie skali mapy 4. Mapa i plan. -odróżnia plan od mapy, -podaje cechy planu -wyjaśnia terminy: siatka kartograficzna, siatka geograficzna - posługuje się w terenie planem miasta - orientuje mapę, -podaje różnice między planem a obrazem satelitarnym danego terenu -wyjaśnia, na czym polega odwzorowanie kartograficzne -projektuje i opisuje trasy podróży na podstawie mapy i planu -podaje przykłady różnego rodzaju odwzorowań wskazując jednocześnie do sporządzenia jakich map są one stosowane -podaje różnice między planem a mapą -podaje różnice między siatką geograficzną a siatką kartograficzną -zna dwa sposoby orientowania mapy WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GOGRAFII W KLASIE i GIMNAZJUM „Język mapy”. • wyjaśnia terminy: „wysokość względna” , „wysokość bezwzględna”, „poziomica” Mapa świata -wymienia nazwy oceanów i - rozróżnia pojęcia: kontynent, ląd -określa na podstawie danych wskazuje te oceany na statystycznych ukształtowanie -wymienia nazwy wielkich form mapie świata ukształtowania powierzchni lądów powierzchni kontynentów -wymienia nazwy kontynentów i wskazuje te kontynenty na mapie świata -charakteryzuje wielkie formy ukształtowania powierzchni 7. Współrzędne geograficzne • wskazuje na mapie lub na globusie równik, południk 0° oraz półkulę południową, północną, wschodnią i zachodnią • określa położenie geograficzne punktów i obszarów na mapie i globusie • wymienia cechy południków i równoleżników • wskazuje na globusie oraz mapie świata zwrotniki i koła podbiegunowe • wyjaśnia terminy: „długość geograficzna”, „szerokość geograficzna” • określa położenie matematyczno-geograficzne punktów i obszarów na globusie oraz na mapie • odszukuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych • stosuje ze zrozumieniem pojęcia: „długość geograficzna”, „szerokość geograficzna • oblicza odległość (rozciągłość południkową) między dwoma punktami na mapie, korzystając z zależności 1° – 111,2 km • podaje wartość azymutu geograficznego • podaje zasady działania możliwości wykorzystania odbiornika GPS 8. Ziemia we Wszechświecie. • wymienia nazwy ciał niebieskich znajdujących się w Układzie Słonecznym • wyjaśnia pojęcie galaktyka •wie jaka jest różnica między planetą a gwiazdą • wymienia nazwy planet Układu Słonecznego, zaczynając od nazwy planety znajdującej się najbliżej Słońca •wyjaśnia różnice między geocentrycznym a heliocentrycznym modelem wszechświata • korzystając z danych liczbowych, • rozpoznaje i nazywa ciała niebieskie przedstawione na ilustracji •charakteryzuje teorię geocentryczną i heliocentryczną • charakteryzuje wybrane ciała niebieskie: planety, planetoidy, gwiazdy, satelity, meteory i meteoryty • omawia rolę lotów kosmicznych w poznaniu wszechświata 5. 6. • odczytuje z map wysokość bezwzględną • wymienia metody przedstawiania ukształtowania powierzchni na mapach • odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych, • odczytuje wysokość bezwzględną punktów na mapie porównuje planety Układu • oblicza wysokość względną wybranych punktów oraz charakteryzuje rzeźbę terenu na podstawie rysunku poziomicowego i mapy hipsometrycznej • charakteryzuje wybrane metody przedstawiania zjawisk na mapach • stosuje ze zrozumieniem terminy: „wysokość względna”, „wysokość bezwzględna - dobiera odpowiednio metodę prezentacji do rodzaju zjawiska • charakteryzuje metody przedstawiania zjawisk na mapach • opisuje wielkie formy ukształtowania powierzchni dna oceanicznego WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GOGRAFII W KLASIE i GIMNAZJUM Słonecznego •podaje wymiary Ziemi • opisuje główne cechy •podaje przykłady dowodów na kształtu Ziemi •wie, jak ewoluowały poglądy kulistość Ziemi ludzi na kształt Ziemi 9. Kształt i wymiary Ziemi. •zna imiona lub nazwiska •wyjaśnia różnicę między • omawia historię poznawania uczonych i ich dokonania w elipsoidą a geoidą kształtu i wymiarów Ziemi zakresie poznania wymiarów i kształtu Ziemi oraz jej miejsca w Kosmosie • opisuje dzienną wędrówkę • charakteryzuje dwa rodzaje • omawia ruch obrotowy Słońca po sklepieniu prędkości Ziemi Ziemi, posługując się niebieskim, posługując się • omawia zastosowanie gnomonu globusem ilustracją lub planszą • posługuje się ze zrozumieniem pojęciem „ruch obrotowy 10. Ruch obrotowy Ziemi. • wyjaśnia terminy: „ruch obrotowy Ziemi”, „południe”, „północ”, „doba”, „górowanie Słońca”, „południk miejscowy”, „gnomon” • podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchu obrotowego Ziemi • podaje kierunek i czas obrotu Ziemi dookoła własnej osi • podaje cechy ruchu obrotowego Ziemi 11. Rachuba czasu. • wyjaśnia terminy: „czas słoneczny”, „czas strefowy”, „czas urzędowy”, „czas uniwersalny” • wyjaśnia „czas uniwersalny • wyjaśnia, dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i międzynarodowa linia zmiany daty • oblicza różnicę czasu słonecznego między punktami • posługuje się mapą stref czasowych do określania różnicy czasu strefowego i słonecznego na Ziemi • oblicza kąt, o jaki obraca się Ziemia w określonym czasie • oblicza czas słoneczny i strefowy danego miejsca na podstawie jego położenia matematyczno-geograficznego • charakteryzuje czas słoneczny, strefowy, uniwersalny i urzędowy • stosuje ze zrozumieniem pojęcia: „czas słoneczny”, „czas strefowy”, „czas uniwersalny” i „czas urzędowy” 12. Ruch obiegowy Ziemi. • wyjaśnia terminy: „ruch obiegowy Ziemi”, „równonoc wiosenna”, „równonoc jesienna”, „przesilenie zimowe”, „przesilenie letnie” • wymienia daty dni rozpoczynających pory roku •wyjaśnia terminy: dzień polarny, noc polarna • podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchu obiegowego Ziemi • podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi • wymienia rodzaje kalendarzy i podaje ich cechy • podaje daty przesileń i równonocy na podstawie ilustracji przedstawiających oświetlenie Ziemi w ciągu roku • przedstawia (wykorzystując również własne obserwacje) zmiany w oświetleniu Ziemi oraz w długości trwania dnia i nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku • posługując się rysunkiem, wyjaśnia zjawiska zaćmienia Słońca i zaćmienia Księżyca • wyjaśnia przyczyny występowania dnia i nocy polarnej • ustala, jaki dzień tygodnia nastąpi po przekroczeniu międzynarodowej linii zmiany daty • oblicza wysokość Słońca nad widnokręgiem WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GOGRAFII W KLASIE i GIMNAZJUM 13. Strefy oświetlenia Ziemi. • wymienia, korzystając z ilustracji, strefy oświetlenia Ziemi • wskazuje przykłady konsekwencji występowania stref oświetlenia Ziemi, 14. Zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi. • wyjaśnia terminy: „atmosfera”, „troposfera” • wyjaśnia termin „izoterma” • podaje czynniki wpływające na temperaturę powietrza na Ziemi 15. Wiatr wieje i wieje. • wyjaśnia pojęcia: „ciśnienie • wyjaśnia przyczynę atmosferyczne”, „niż powstawania wiatru baryczny”, „wyż baryczny”, „izobara” • wymienia przykłady wiatrów stałych i okresowo zmiennych oraz lokalnych, występujących na kuli ziemskiej • wymienia nazwy warstw atmosfery, zaczynając od nazwy tej warstwy, która znajduje się najbliżej powierzchni Ziemi • omawia na podstawie schematu zmiany temperatury powietrza w poszczególnych warstwach atmosfery • analizuje temperaturę powietrza w wybranych miejscach na podstawie map klimatycznych lub wykresu przebiegu temperatury powietrza • opisuje na podstawie ilustracji zmiany oświetlenia Ziemi w ciągu roku • charakteryzuje strefy oświetlenia Ziemi • analizuje zróżnicowanie oświetlenia Ziemi w poszczególnych strefach i wynikające z niego konsekwencje dla warunków życia człowieka • podaje skład chemiczny powietrza atmosferycznego • oblicza zmiany temperatury powietrza wraz ze wzrostem lub spadkiem wysokości • oblicza średnią roczną amplitudę temperatury powietrza oraz średnią roczną temperaturę powietrza • sporządza wykres przedstawiający przebieg temperatury powietrza • omawia zależność temperatury powietrza od kąta padania promieni słonecznych • charakteryzuje zjawisko inwersji temperatury powietrza • wymienia czynniki klimatotwórcze oraz wyjaśnia na przykładach ich wpływ na zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi • charakteryzuje poszczególne warstwy atmosfery • omawia wpływ człowieka na zmiany zachodzące w składzie powietrza atmosferycznego • charakteryzuje skale (Celsjusza, Fahrenheita i Kelvina), wykorzystywane do określania wartości temperatury powietrza • sporządza schemat wyżu i niżu barycznego • wskazuje na mapie świata obszary występowania różnych rodzajów wiatrów • charakteryzuje rodzaje wiatrów na podstawie ilustracji • stosuje ze zrozumieniem pojęcia: „niż baryczny”, „wyż baryczny” • wyjaśnia, w jaki sposób powstają cyklony tropikalne, charakteryzuje je i podaje ich przykłady WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GOGRAFII W KLASIE i GIMNAZJUM 16. 17. 18. Dlaczego pada? Pogoda i klimat. Zróżnicowanie klimatyczne Ziemi. • wymienia rodzaje opadów i osadów atmosferycznych • wyjaśnia terminy: „wilgotność powietrza”, „wilgotność względna”, „resublimacja” • analizuje występowanie opadów na kuli ziemskiej na podstawie mapy stref klimatycznych • podaje przykłady obszarów charakteryzujących się nadmiarem lub niedoborem opadów atmosferycznych • wymienia rodzaje opadów i osadów atmosferycznych ze względu na sposób powstania • wyjaśnia terminy: • wykazuje zróżnicowanie „pogoda”, klimatyczne Ziemi na podstawie „klimat” analizy map temperatury powietrza • wymienia składniki pogody i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych na Ziemi • wymienia czynniki klimatotwórcze • wymienia strefy klimatyczne na kuli ziemskiej i wskazuje ich zasięg na mapie • omawia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia opadów atmosferycznych na Ziemi • rozpoznaje przedstawione na ilustracji opady i osady atmosferyczne • wykazuje na przykładach związek między wysokością Słońca a temperaturą powietrza • podaje różnice między klimatem a pogodą • charakteryzuje wpływ czynników klimatotwórczych na klimat • charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych, położonych w różnych strefach klimatycznych • wyjaśnia na podstawie schematu procesy powstawania chmur, opadów i osadów atmosferycznych na kuli ziemskiej • stosuje ze zrozumieniem terminy: „pogoda”, „klimat” • charakteryzuje klimat górski • analizuje mapę synoptyczną • charakteryzuje rodzaje chmur, a także opadów i osadów atmosferycznych • analizuje rodzaje działalności człowieka mające wpływ na zmiany klimatu na Ziemi • dostrzega zagrożenia dla zmian klimatu wynikające z działalności człowieka • podaje na podstawie map • charakteryzuje strefy tematycznych zależności między klimatyczne pod względem strefami oświetlenia Ziemi a warunków sprzyjających strefami klimatycznymi działalności człowieka WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GOGRAFII W KLASIE i GIMNAZJUM Woda na Ziemihydrosfera. • wymienia nazwy oceanów i wskazuje te oceany na mapie świata • podaje przykłady ruchów wody morskiej • wyjaśnia terminy: „kondensacja”, „parowanie”, „morze”, „zatoka”, „cieśnina”, • wyjaśnia terminy: „rzeka główna”, „dopływ”, „dorzecze”, • wskazuje na mapie świata najdłuższe rzeki • wyjaśnia terminy: „system rzeczny”, „ zlewisko”, „dział wodny” • wskazuje na mapie świata wybrane prądy morskie oraz wymienia ich nazwy • wymienia stany skupienia wody w przyrodzie i podaje przykłady ich występowania • zaznacza na ilustracji dorzecze, dział wodny i zlewisko 20. Wśród minerałów i skał. • wymienia nazwy wybranych skał i minerałów • wyjaśnia terminy: „skała”, „minerał” • wskazuje różnice między minerałem a skałą • wymienia rodzaje surowców mineralnych i podaje ich przykłady 21. Litosfera. • wymienia warstwy wnętrza Ziemi w kolejności od warstwy znajdującej się najgłębiej • wymienia rodzaje gór • wyjaśnia terminy: „ruchy górotwórcze”, „góry fałdowe”, „góry zrębowe” 19. • omawia obieg wody • charakteryzuje przyczyny i w przyrodzie na podstawie i skutki ruchów wody morskiej schematu • wyjaśnia związki między • dostrzega i wyjaśnia związki warunkami klimatycznymi, a między warunkami rodzajem zasilania rzek klimatycznymi a zasoleniem • stosuje ze zrozumieniem wody morskiej pojęcia: „rzeka główna”, • charakteryzuje korzystając z „dopływ”, „zlewisko”, mapy typy mórz „dorzecze”, „dział wodny” • wymienia rodzaje i podaje przykłady zasilania rzek • podaje przykłady gospodarczego wykorzystania rzek • charakteryzuje zjawisko El Nino • charakteryzuje powodzie i podaje ich przykłady • podaje przykłady gospodarczego wykorzystania skał • podaje przykłady minerałów skałotwórczych • charakteryzuje wybrane skały i warunki ich powstawania • podaje różnicę między litosferą a • omawia na podstawie skorupą ziemską schematu budowę wnętrza Ziemi • wskazuje na mapie świata • wyjaśnia termin „prądy przykłady gór fałdowych, konwekcyjne wulkanicznych i zrębowych • omawia różnice między • wymienia wielkie formy górami fałdowymi a ukształtowania powierzchni dna zrębowymi oceanicznego • określa na podstawie danych •podaje główne cechy płytowej statystycznych ukształtowanie budowy litosfery powierzchni kontynentów • rozpoznaje skały i określa ich rodzaj • omawia zróżnicowanie • charakteryzuje wielkie formy ukształtowania powierzchni dna temperatury wnętrza Ziemi • charakteryzuje na oceanicznego •na podstawie schematu wyjaśnia podstawie schematów mechanizm powstawania gór teorię tektoniki płyt litosfery fałdowych i zrębowych • charakteryzuje metody badania wnętrza Ziemi i podaje ich zastosowanie WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GOGRAFII W KLASIE i GIMNAZJUM 22. 23. 24. Siły drzemiące we wnętrzu Ziemi. • wskazuje na mapie świata • wymienia procesy • omawia skutki wulkanizmu i • wykazuje związki pomiędzy obszary aktywne sejsmicznie wewnętrzne kształtujące trzęsień ziemi płytową budową litosfery • wymienia przykłady wulkanów i rzeźbę powierzchni Ziemi a występowaniem zjawisk wskazuje je na mapie • wyjaśnia terminy: wulkanicznych i trzęsień ziemi „wulkan”, „lawa”, „magma”, • wymienia na podstawie „hipocentrum”, schematu elementy budowy „epicentrum”, „Ognisty wulkanu Pierścień Pacyfiku” • wymienia produkty erupcji wulkanicznej Rola wód w kształtowaniu krajobrazu. • wymienia rodzaje ujść rzecznych • wyjaśnia terminy: „erozja wgłębna”, „erozja boczna”, „akumulacja” • wyjaśnia termin „abrazja” • podaje przykłady form powstałych w wyniku rzeźbotwórczej działalności morza • wskazuje na mapie świata przykłady rzek posiadających ujście deltowe lub lejkowate • podaje przykłady form erozji i akumulacji rzecznej • wymienia najważniejsze typy wybrzeży morskich • wskazuje na mapie świata typy wybrzeży • wyjaśnia proces powstawania meandrów • omawia warunki sprzyjające powstawaniu delt oraz ujść lejkowatych • omawia na podstawie ilustracji proces powstawania klifu i mierzei • przedstawia rzeźbotwórczą rolę • stosuje ze zrozumieniem rzeki w jej górnym, środkowym i pojęcia „spadek rzeki” oraz dolnym odcinku oblicza średni spadek rzeki • rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby terenu powstałe w wyniku działalności rzeki • wyjaśnia genezę poszczególnych typów wybrzeży morskich • rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby terenu powstałe w wyniku działalności morza • wyjaśnia terminy: „wietrzenie”, „erozja”, „korazja”, „niecka deflacyjna”, „wydma paraboliczna”, „barchan”, „grzyb skalny” • wskazuje na mapie wybrane pustynie • wymienia rodzaje pustyń ze wzg. na budowę i położenie -wymienia rodzaje wietrzenia • podaje przykłady form powstałych na skutek erozyjnej i akumulacyjnej działalności wiatru • wskazuje różnice między barchanem i wydmą paraboliczną • przedstawia rzeźbotwórczą rolę wiatru • określa genezę wybranych pustyń • rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności wiatru Wędrujące wydmy. • stosuje ze zrozumieniem terminy: „hipocentrum”, „epicentrum”, • omawia wpływ szaty roślinnej na rzeźbotwórczą działalność wiatru • wskazuje na mapie świata obszary zagrożone pustynnieniem WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GOGRAFII W KLASIE i GIMNAZJUM 25. Lodowce i lądolody • wyjaśnia pojęcie: „granica wiecznego śniegu” • wskazuje na mapie świata obszary występowania lądolodów • wskazuje różnice między lodowcem górskim a lądolodem • dostrzega związek między warunkami klimatycznymi a występowaniem lodowców górskich i lądolodów na Ziemi • rozpoznaje i podpisuje na schemacie formy polodowcowe • wymienia przykłady form powstałych w wyniku działalności lodowców górskich i lądolodów • przedstawia rzeźbotwórczą rolę lodowców górskich i lądolodów • stosuje ze zrozumieniem pojęcie: „granica wiecznego śniegu” • rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności lodowców górskich i lądolodów • wyjaśnia wpływ zmian klimatycznych na zmiany powierzchni pokrywy lodowej
