Zachowania konsumenckie

dr hab. Krzysztof Podemski
Zachowania konsumenckie
Wykład rok akademicki 2010/10
Tematyka wykładów:
1. Zachowania konsumenckie (consumer behaviour) jako dziedzina akademicka.
Tematyka. Podstawowe pojęcia. Związek z marketingiem i badaniami rynkowymi.
2. Ekonomia konsumpcji . Badania ekonomiczne konsumpcji: przedmiotowe,
podmiotowe, przestrzenne. Ekonomiczne „prawa” konsumpcji.
3. Psychologia konsumenta. Modele zachowań konsumenta. Potrzeby i motywacje. Proces
podejmowania decyzji. Satysfakcja konsumenta. Psychologiczne „prawa” konsumpcji
4. Wybrane socjologiczne, antropologiczne i politologiczne teorie konsumpcji: teoria
klasy próżniaczej Th. Veblena, antropologiczna teoria konsumpcji J. Szczepańskiego,
teoria społeczeństwa konsumpcyjnego J. Baudrillarda, teoria macdonaldyzacji i
macdisneyizacji G. Ritzera, teoria infantylizacji B. Barbera, teoria społeczeństwa
spektaklu G. Debora, krytyka kapitalizmu korporacyjnego N. Klein, krytyka
konsumpcjonizmu Z. Baumana, krytyka kultury kapitalizmu R. Robbinsa
5. Społeczne wzory konsumpcji
6. Konsumeryzm jako ruch społeczny. Prawa konsumenta
7. Zachowania konsumenckie w turystyce
8. Struktura społeczna a konsumpcja. Style życie, fazy życia, cykle życia
9. Antropologia i semiotyka centrum handlowego
10. Socjologia i antropologia jedzenia
11. Socjologia i antropologia odzieży
Podstawa zaliczenia przedmiotu:
Indywidualny projekt studenta:
Części projektu:
1. Problem badawczy
2. Krótki rys historyczny zjawiska
3. Analiza danych zastanych dotyczących problemu (literatura,
Internet, raporty, dane statystyczne itp.)
4. Projekt badań jakościowych problemu (w tym przygotowanie
kryteriów doboru, narzędzi badawczych itp.)
5. Projekt badań ilościowych problemu (w tym przygotowanie
kryteriów doboru, narzędzi badawczych itp.)
Ad 1. Zachowanie konsumenckie: badanie jednostek /osób lub
grup/ podejmujących decyzję i / lub działania zdobywania,
używania i pozbywania się dóbr, usług, doświadczeń i idei
a) Podmiot: jednostka, rodzina, społeczność lokalna, grupa
etniczna, kategoria wiekowa, grupa zawodowa
b) Zachowanie: podejmowanie decyzji, zdobywanie, używanie,
pozbywanie się
c) Przedmiot: dobro (np. bułka, książka, dom), usługa (np.
naprawa auta, manicure, przejazd tramwajem, studia
podyplomowe, kredyt ), doświadczenie (np. wycieczka,
koncert), idea (wyznanie, ideologia)
Przykłady problemów badawczych
1. Jakie czynniki wpływają na decyzję poznańskich studentów o zakupie książki do
nauki języka obcego ? (raczej zbyt wąski)
2. W jaki sposób ludzie w dużych miastach pozbywają się używanych samochodów?
3. Gdzie i jak studenci robią zakupy?
4. Jak zmienia się konsumpcja alkoholu w Polsce?
5. Kto pije wino, a kto piwo?
6. Kto i dlaczego robi zakupy w małych sklepach?
7. Czym różni się publiczność małych kin, od publiczności multipleksów?
8. Jakie są codzienne, a jakie odświętne posiłki w polskich rodzinach?
9. Kto płaci kartą kredytową, a kto gotówką?
10. Klienci kasyn gry.
11. Kinepolis jako miejsce spędzania wolnego czasu.
12. Romowie w przestrzeni wielkich centrów handlowych
13. Wzory zakupu laptopa przez studentów
14. Wakacje młodych rodzin.
15. Społeczno-kulturowe zróżnicowanie spożycia herbaty.
16. Klienci sklepów ze zdrową żywnością.
17. Klienci ALMY i BIEDRONKI
18. Jak reagujemy na reklamy w telewizji?
19. VW „garbus” jako samochód kultowy
20. Konsumenci dóbr luksusowych
21. Klienci miejskich targowisk
22. Pornoshopy w Polsce
23. Orientalne bary i restauracje w Poznaniu
24. Prezenty na I Komunię.
25. Zakupy przez Internet
26. Klienci nocnych sklepów monopolowych
27. Lumpeksy.
28. Do Lichenia z przystankiem na Zeptera.
29. Sprzedaż obwoźna w Poznaniu (warzywa, owoce, papier toaletowy, dywany)
30. Jak zmieniają się wzory robienia zakupów przez polskich konsumentów? (raczej zbyt
szeroki)
Literatura pomocnicza
A) „empiryczna”:
1. Badania nad wzorami konsumpcji, red. J. Szczepański, Ossolineum, Wrocław 1977
2. Badania przestrzenne rynku i konsumpcji. Przewodnik metodyczny, red. S..Mynarski,
PWN, Warszawa 1992
3. Badania rozumiejące stylu życia: narzędzia, red. A.Siciński, A. Wyka, IFiS,
Warszawa 1988
4. Biedni o sobie i swoim życiu, red. E. Tarkowska, W. Warzywoda-Kruszyńska, K.
Wódz, Wydawnictwo Śląsk, Katowice-Warszawa 2003
5. Diagnoza społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapiński, T.
Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2007, http://www.diagnoza.com/
6. Klein N., No logo, Świat Literacki, Warszawa 2004
7. Konsument i konsumpcja we współczesnej gospodarce, red. M. Janoś-Kreslo, B.
Mróz, SGH, Warszawa 2006
8. Konsument i jego zachowania na rynku europejskim, red. E. Kieżel, PWE, Warszawa
2010
9. Konsumpcja elit ekonomicznych w Polsce- ujęcie empiryczne, red.T. Słaby, SGH,
Warszawa 2006
10. Konsumpcja w krajach Europy Środkow-Wschodniej, red. A. Dąbrowska, M. JanosKresło, PWE, Warszawa 2007
11. Nowa rzeczywistość. Opinie i oceny 1989-1999, red. K. Zagórski i M. Strzeszewski,
Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 2000, r. VII, Warunki życia
12. O stylach życia Polaków, wartości, praca, zakupy, red. M.Falkowska, CBOS, W-wa
1997, cz. II i III
13. Olejniczuk-Merta A. Rynek młodych konsumentów, Difin, Warszawa 2001
14. Olejniczuk-Merta A. , Młodzi konsumenci w procesie transformacji ustrojowej,
WAIP, Warszawa 2009
15. Ostrowska A., Stylżycia a zdrowie, IFiS PAN, Warszawa 1999
16. Palska H., Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat
dziewięćdziesiątych, IFiS PAN, Warszawa 2002
17. Potrzeby i aspiracje społeczeństwa polskiego w połowie lat osiemdziesiątych, red.
Beskid L., IFiS PAN ,
Warszawa 1989
18. Problemy teoretyczne i metodologiczne badań stylu życia, pr. zbior. pod red. A.
Sicińskiego, IFiS , 1980
19. Radziukiewicz M., Zasięg ubóstwa w Polsce, PWE, Warszawa 2006
20. Rodziny ludzi młodych jako uczestnicy rynku. Diagnoza i typologia, red. A. Kusińska,
PWE, Warszawa 2005
21. Sikorska J., Konsumpcja. Warunki, zróżnicowanie, strategie. IFiS PAN, Warszawa
1998
22. Skulmowska_Lewandowska A., Życie w biedzie. Analiza wzorów kulturowych
ubogich mieszkańcow Torunia, ECE, Toruń 2006
23. Słaby T., Konsumpcja. Eseje statystyczne, Difin, Warszawa 2006
24. Społeczeństwo polskie czasu kryzysu, red. S. Nowak, Wydział Filozofii i Socjologii
UW, Warszawa 2004 (pierwodruk: 1984)
25. Społeczeństwo w transformacji, red. A. Rychard, M.Fedorowicz , IFiS PAN , W-wa
1993, r. Wpływ przekształceń ekonomicznych na sytuację gospodarstw domowych
(str. 23-44)
26. Statystyka społeczna. Wybrane zagadnienia, red. T. Panek, A. Szulc, AGH,
Warszawa 2006
27. Styl życia . Przemiany we współczesnej Polsce, red. A.Siciński, PWN , Warszawa
1978
28. Style życia w miastach polskich (u progu kryzysu), red. A.Siciński, Ossolineum ,
Wrocław 1988
29. Sytuacja gospodarstw domowych w 2007 r. w świetle wyników badań budżetów
gospodarstw domowych, GUS,
http://www.stat.gov.pl/gus/45_1160_PLK_HTML.htm
30. Świtała M., Zachowania konsumentów i marketing na rynku książki, Biblioteka
Analiz, Warszawa 2005
31. Umowa o kartki, red. J. Kurczewski, Trio, Warszawa 2004
32. Zalega T., Konsumpcja w gospodarstwach domowych o niepewnych dochodach,
Wyd. UW, Warszawa 2008
33. Zmiany zachowań konsumenckich w warunkach transformacji polskiej gospodarki,
red. K. Mazurek-Łopacińska, AE, Wrocław 1997
B) „teoretyczna”
1.Aldridge A, Konsumpcja, Sic! Warszawa 2006
2.Aldridge A., Rynek, Sic! Warszawa 2006
3. Barański J., Świat rzeczy. Zarys antrpologiczny, WUJ, Kraków 2007
4.Barthes R., Mitologie, Wydawnictwo KR, Warszawa 2000 (zwłaszcza: Saponiny i detergenty,
Zabawki, Wino i mleko, Befsztyk i frytki, Reklama i głębia)
5.Barber B.R., Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka
obywateli, Muza , Warszawa 2008
6.Baudrillard J., Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, Sic! 2006, Warszawa
7. Bauman Z., Konsumowanie życia, WUJ, Kraków 2009
8.Bauman Z., Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy, Wyd. WAM, Kraków 2006
9.Bogunia-Borowska, M. Śleboda, Globalizacja i konsumpcja. Dwa dylematy współczesności,
Uniwersitas, Kraków 2003
10. Bokszańska G., Ubiór w teatrze życia codziennego, PŁ, Łódź 2004
11.Bourdieu P., , Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, Scholar, Warszawa 2005
12.Bywalec Cz, Rudnicki L., Konsumpcja, PWE, Warszawa 2002
13.Bywalec Cz., Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, Ch.C. Beck,Warszaa 2010
14.Debord G, Społeczeństwo spektaklu oraz rozważania o społeczeństwie spektaklu, PIW,
Warszawa 2006
15.Foxall G.R., Goldsmith R., E, Psychologia konsumenta dla menedżera marketingu, PWN
ITP., W-wa 1998
16.Fromm E, Być czy mieć, Rebis, Poznań 1999
17.Hostyński L., Wartości w świecie konsumpcji, UMCS, Lublin 2006
18.Jachnis A., Terelak J.F., Psychologia konsumenta i reklamy, Oficyna Wydawnicza Branta,
1998
19.Jawłowska A., Ruch konsumentów, WP, Warszawa 1981
20.Jedzenie. Rytuały i magia, opr. F.T. Gottwald, L. Kolmer, WL MUZA, Warszawa 2009
21.Kall J., Reklama, PWE , Warszawa 1994
22.Konig R., Potęga i urok mody, WAiF, Warszawa 1979
23.Kotler Ph., Marketing, Rebis, Poznań, 2006 , ( zwł. rozdz. 5 -Gromadzenie informacji i
mierzenie popytu, r.7 - Analiza rynku konsumenta i zachowania nabywców i r. 10
Rozpoznawanie segmentów rynku i wybór rynków docelowych)
24.Krajewska A., Spory konsumenckie i ich rozwiązywanie, Trio, Warszawa 2009
25. Levinson P., Telefon komórkowy. Jak zmienił świat, WL Muza, Warszawa 2006
26. Lindstrom M., Zakupologia,. Prawda i kłamstwa o tym, dlaczego kupujemy, Znak, Kraków
2009
27.Lister R., Bieda, Sic! Warszawa 2007
28.Makowski G., Świątynia konsumpcji. Geneza i społeczne znaczenie centrum handlowego,
Trio, Warszawa 2003
29.Moles A., Kicz, czyli sztuka szczęścia. Studium z psychologii kiczu, PIW 1979
30. Oblicza konsumpcjonizmu., red. B. Mróz, SGH, Warszawa 2009
31.Obyczaje w Polsce. Od Średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Chwalb, WN PWN ,
Warszawa 2005,
32.O’Shaughnessy, Dlaczego ludzie kupują , PWE, Warszawa 1994
33.Psychologia zachowań konsumenckich, red. A. Falkowski, T. Tyszka, GWP, Gdańsk 2001
34.Reinhard W., Życie po europejsku. Od czasów najdawniejszych do współczesności, WN
PWN, Warszawa 2009
35.Ritzer G., Magiczny świat konsumpcji, Muza, Warszawa 2001
36.Ritzer R, Makdonaldyzacja społeczeństwa, wyd. II, Muza, Warszawa 2003
37.Robbins R.H., Globalne problemy a kultura kapitalizmu, Wyd. Pro Publico, Poznań 2008,
zwl. Cz I., http://www.globalneproblemy.pl/oksiazce.html
38.Rudnicki L., Zachowanie konsumentów na rynku, PWE, Warszawa 2000
39.Schiller H., Sternicy świadomości (oryg. The Hidden Persuaders), OBP, Kraków 1976
40.Socjologia codzienności, red. P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska, cz. Ulica i konsumpcja,
Znak, Kraków, 2008
41.Sowiński P., Wakacje w Polsce Ludowej. Polityka władz i ruch turystyczny(1945-1989),
Trio, ISP PAN, Warszawa 2005
42.Sulima, R, Antropologia codzienności, Wyd. UJ, Krakow 2001
43.Szlendak T., Supermarketyzacja. Religia i obyczaje seksualne młodzieży w kulturze
konsumpcyjnej, FNP, Wrocław 2004
44. Toussant-Samat M, Historia stroju, Larousse, WAB, Warszawa 2002
45.Toussant-Samat M, Historia naturalna i moralna jedzenia, Larousse, WAB, Warszawa 2002
46.Umowa o kartki, red. J.Kurczewski, Trio, Warszawa 2004
47.Underhill P., Dlaczego kupujemy? Nauka o robieniu zakupów. Zachowanie klienta w sklepie,
MTBiznes, Warszawa 2001
48.Veblen Th., Teoria klasy próżniaczej., PWN , Warszawa 1971 , lub, wyd. MUZA 1998
49.Walmsley D.J, Lewis G.J, Geografia człowieka. Podejście behawioralne, r. 8, PWN
W-wa 1997
50. W stronę socjologii przedmiotów, red. M. Krajewski, WN UAM, Poznan 2005
51.Zachowania konsumenta. Koncepcje i badania europejskie, red. M. Lambkin, G.Foxall, F.
Van Raaij, B. Heilbrunn, PWN, Warszawa 2001
52.Zachowanie konsumenta. Podręcznik akademicki, G. Antonides, F.W. van Raaj, PWN,
Warszawa 2003