Materiał wymagany do badań w kierunku zakażeń

Materiał wymagany do badań w kierunku zakażeń wirusem MERS-CoV
(hCoV-EMC/2012) wykonywanych w ramach nadzoru
epidemiologicznego metodą RT-PCR.
Badania diagnostyczne techniką Real-Time RT-PCR w kierunku zakażeń układu oddechowego
wirusem MERS-CoV wykonywane są w laboratorium Zakładu Wirusologii NIZP-PZH. Zgłoszenia
telefoniczne dotyczące zamiaru wykonania badań przyjmowane są w sekretariacie Zakładu Wirusologii
w godz. od 800 do 1500 od poniedziałku do piątku.
Formularz zlecenia badań (w załączeniu poniżej) jest ogólnie dostępny na stronie NIZP-PZH:
http://www.pzh.gov.pl/page/index.php?id=35
Badania wykonywane są zgodnie z rekomendacjami WHO zamieszczonymi na stronie:
(http://www.who.int/csr/disease/coronavirus_infections/LaboratoryTestingNovelCoronavirus_21Dec12.
pdf) .
Materiałem do badań w kierunku MERS-CoV są z wyboru:
1. próbki pobrane z dolnych dróg oddechowych takie jak aspiraty przeztchwicze (TTA), ewentualnie
popłuczyny oskrzelikowo-pęcherzykowe (BAL);
.
2. plwocina nieindukowana;
3. wymazy z nosogardła* lub aspiraty z nosogardła*
4. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca ponadto pobranie do badań retrospektywnych 2 próbek
surowicy/plazmy (pobrane na początku zachorowania oraz po ok. 1-2 tyg.) – do ewentualnych
badań w serologicznych.
* ujemny wynik poszukiwania wirusa MERS-CoV w materiałach z górnych dróg oddechowych (np. w
wymazie) nie wyklucza zakażenia. Wskazane jest badanie materiałów z dolnych dróg oddechowych.
Sposób pobrania, przechowywania i transportu materiału do badań w kierunku MERS-CoV
Aspiraty przeztchawicze (TTA) - Pobranie zgodnie z procedurami medycznymi. Do laboratorium
należy dostarczyć w ilości 2 – 4 ml w jałowej próbówce - najszybciej jak to możliwe po pobraniu (do 24
godzin), najlepiej w temperaturze chłodni (5
3o C) (transport na lodzie). Jeżeli próbka będzie
przechowywana/transportowana dłużej niż 24 godziny, należy ją zamrozić i dostarczyć do laboratorium
w warunkach uniemożliwiających rozmrożenie (transport na suchym lodzie).
Popłuczyny oskrzelowo – pęcherzykowe (BAL) – jak powyżej; możliwość niższego stężenia wirusa w
próbce w stosunku do TTA, ale materiał nadal jest polecany do badań;
Plwocina nieindukowana – przechowywanie i transport jak powyżej; konieczność upewnienia się, że
jest to materiał z dolnych dróg oddechowych (badanie mikroskopowe). Nie zaleca się indukowania
plwociny ze względu na ryzyko zakażenia personelu.
Aspiraty z nosogardła – transport i przechowywanie jak powyżej,
Wymaz - należy pobrać używając zestawów transportowych przewidzianych specjalnie do pobierania
materiału klinicznego w kierunku zakażeń wirusowych (wymazówka + podłoże w próbówce). Jałowa
wymazówka powinna być wykonana w całości ze sztucznego tworzywa, tzn. patyczek plastikowy oraz
wacik wykonany z materiału innego niż wata (dakron, czysta wiskoza, poliester lub sztuczny jedwab),
ponieważ stosowanie innych wymazówek powoduje inhibicję reakcji PCR. W próbówce wolnej od
DNA-az i RNA-az powinno być umieszczone jałowe podłoże (buforowany roztwór soli fizjologicznej –
PBS lub płyn Hanks’a albo fizjologiczny roztwór soli).
Uwaga:
Stosowanie innych podłoży transportowych, np. bakteriologicznych uniemożliwia izolację
wirusa z próbki. Przesyłanie próbki w nieodpowiedniej próbówce może spowodować
uzyskanie fałszywie ujemnego wyniku.
Jałową wymazówką należy pobrać głęboki wymaz z gardła i umieścić w probówce z
podłożem (patrz opis powyżej). Próbówkę należy szczelnie zamknąć (w razie potrzeby
uciąć patyczek wymazówki), jednoznacznie opisać (data pobrania, imię i nazwisko
chorego) i przechowywać w temperaturze chłodni (5 ± 3 o C).
Transport do laboratorium zgodnie z opisem umieszczonym powyżej.
Surowica lub plazma w ilości około 1 ml; bez hemolizy, pobrana jałowo do szczelnie zamykanej
probówki. Próbkę należy zamrozić i transportować w warunkach uniemożliwiających rozmrożenie lub
przesłać na lodzie w czasie 24 godzin od pobrania.
a. Pierwsza próbka surowicy – w fazie ostrej choroby – w trakcie 1 tygodnia od wystąpienia
objawów
b. Druga próbka surowicy – w fazie ozdrowieńczej – najlepiej 3 lub 4 tygodnie później
Pełna krew – po pobraniu do pojemnika z EDTA transportowana na lodzie (bez zamrożenia) –
maksymalnie do 24 godzin od pobrania. Materiał zalecany do badania jedynie w pierwszym tygodniu
choroby
Zalecenia dotyczące pakowania materiałów klinicznych (rysunek poniżej w załączeniu) znajdują się
na stronie NIZP-PZH:
http://www.pzh.gov.pl/page/fileadmin/user_upload/zaklady/wirusologia/instrukcja.pdf
Ze względu na potencjalnie zakaźny charakter próbek materiału klinicznego obowiązują następujące
zasady pakowania próbek (poziom BSL2):
Pojemniki z materiałem do analizy powinny być zapakowane zgodnie z ogólną zasadą pakowania
wymaganą dla zakaźnych patogenów. Obowiązuje zasada potrójnego opakowania.
1. naczynie zasadnicze zawierające materiał kliniczny powinno być:
 jednorazowe, z nietłukącego tworzywa sztucznego, odporne na zgniecenie;
 zamykane nakrętką z dodatkową uszczelką zapobiegającą wyciekowi materiału;
 otwierane i zamykane w nieskomplikowany sposób;
2. wtórne opakowanie:
wykonane z odpornych na zgniecenie materiałów i hermetycznie zamknięte. Dopuszcza się
możliwość umieszczenia w jednym opakowaniu wtórnym kilku naczyń zasadniczych z materiałem
klinicznym pod warunkiem ich jednoznacznego oznakowania. Opakowanie wtórne musi mieć
wymiary umożliwiające otwarcie go w boksie laminarnym (wymaganie BHP). Przed umieszczeniem
w opakowaniu transportowym powierzchnia opakowania wtórnego powinna być wyjałowiona.
Dokumentacja dołączona do próbek nie może być umieszczana w opakowaniu wtórnym.
3. opakowanie zewnętrzne: czyli opakowanie transportowe. W przypadku transportu materiałów w
warunkach specjalnych (suchy lód, lód) powinno być odporne na dany czynnik. Musi być
oznakowane i opisane w sposób identyfikujący klienta i umożliwiający nawiązanie z nim szybkiego
kontaktu w przypadkach uszkodzenia próbek czy innych zdarzeń losowych.
4. dokumentacja dotycząca materiału: powinna być umieszczona oddzielnie, w zamkniętych
kopertach i przytwierdzona do opakowania zewnętrznego.
1 – probówka z materiałem do badania
2 – opakownie zbiorcze szczelne
3 – opakowanie zewnętrzne termoizolacyjne
Formularz nr PO-02/F06
Obowiązuje od dnia: 2009.02.23
ZLECENIE nr ........................../......................... w NIZP - PZH
symbol laboratorium
Klie nt:
A.
Zle ceniodawca: .............................................................................................................................................................................................
Adres: ul.................................................................................................................................................... nr domu.........................................
kod.................................. miejscowość .............................................................. .............................................................................
Oddział:...................................................................................................... REGON/NIP*:... ..........................................................................
B. Dane Pacjenta ***
Imię i nazwisko pacjenta:.................................................................................................... .......................................................................
Data urodzenia......................................................................................... płeć* K M
PESEL
Adres zamieszkania: ul........................................................................................ nr domu.............................................. . nr lokalu...............
kod............................................ miejscowość......................................................................................... nr telefonu......................................
Dane lekarza zlecającego badanie................................................................................................................. nr telefonu................................
Dane osoby pobierającej materiał do badania.................................................................................. ...............................................................
1.
Wskazanie do wykonania badania (istotne kliniczne dane pacjenta).................................................................................................. ....
.................................................................................................................................................................................................................
2.
Lp.
Opis materiału i zakres badania:
Rodzaj materiału
Data i godzina
pobrania próbki
Uwagi
Oczekiwany kierunek
badania w NIZP - PZH
Data i godzina przyjęcia
próbki
(wypełnia PPM w NIZP - PZH)
3. T ermin realizacji ........................................... Tryb wykonania badania: cito / zwykły*
4. Dodatkowa dokumentacja: skierowanie od lekarza, inne*: ......................................................................................................................
5. Próbki po badaniu do dyspozycji Laboratorium tak / nie*
6. Przekazanie sprawozdania z badań: faksem** / pocztą / odbiór osobisty*
7. Miejsce przesłania wyniku: instytucja / pacjent / inne* ...................................................................... .....................................................
8. Koszt realizacji zlecenia:...........................................................................................................................................................................
9. Klient ma prawo uczestniczyć w badaniu jako obserwator z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z przepisów o hermetyzacji laboratorium
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie listy organizmów patogennych oraz ich klasyfikacji, a także środków
niezbędnych dla poszczególnych stopni hermetyczności (Dz. U..212.1798 z 16 grudnia 2002r.).
10. Klient ma prawo do złożenia skargi w ciągu 14 dni od daty otrzymania sprawozdania.
11. Klient wyraża /nie wyraża* zgody na wykorzystanie wyników do celów opracowań syntetycznych.
12. Zmiana treści zlecenia wymaga formy pisemnej.
13. Klient zgadza się na przetwarzanie swoich danych osobowych w zakresie niezbędnym do realizacji zlecenia zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 29
sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 101, poz. 926).
.......................................................................
Klient - data/podpis
...............................
...................................................................
Główny Księgowy - data/podpis (dla Klientów instytucjonalnych)
........................................
Rezultat przeglądu
(wypełnia laboratorium w NIZP - PZH)
Osoba przyjmująca zlecenie
Osoba dokonująca przeglądu zlecenia
pozytywny / negatywny *
data/podpis
data/podpis
(wypełnia PPM w NIZP - PZH)
(wypełnia NIZP - PZH)
Szare pola formularza są wypełniane w NIZP - PZH
*niepotrzebne skreślić
**Wyniki badań mogą być wysłane na wskazany nr faksu po każdorazowym nadesłaniu imiennego zobowiązania do ochrony przetwarzanych informacji
*** Zgodnie z Ustawą z dnia 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. Nr 234, poz. 1570) i
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 stycznia 2009 zmieniającym rozporządzenie w sprawie standardów jakości dla medycznych laboratoriów
diagnostycznych i mikrobiologicznych( Dz.U. Nr 22, poz.128 ).