Propozycje Ogólnopolskiego Zwi±zku Bezrob[1]

Propozycje Ogólnopolskiego Związku Bezrobotnych dotyczące
projektu Krajowego Planu Działań na Rzecz Zatrudnienia na 2006
rok.
Jedną z grup społecznych będącą w trudnej sytuacji na rynku pracy są kobiety.
W związku z powyższym proponujemy:
1. Opracować i wcielić w życie krajowy program działań na rzecz kobiet.
2. W programie zapisać zadania dotyczące wspierania pracy kobiet na własny rachunek, sprzyjające
powstawaniu i rozwojowi małych przedsiębiorstw oraz spółdzielni socjalnych zakładanych i kierowanych
szczególnie przez kobiety zarówno w miastach, jak i na wsi.
3. Ponadto proponujemy:
• wprowadzenie instrumentów motywujących kobiety bezrobotne do korzystania z pożyczek funduszu
pracy na działalność gospodarczą oraz zakładanie spółdzielni socjalnych ;
• upowszechnianie wiedzy o możliwościach i warunkach rozwoju małego biznesu w lokalnym środowisku;
• rozwijanie turystyki i agroturystyki poprzez reklamę, uproszczenie zasad rejestracji kwater i szkolenie
osób chcących świadczyć usługi turystyczne;
• rozwijanie na wsi i w środowiskach lokalnych usług opiekuńczych dla dzieci, osób niepełnosprawnych i
starszych jako potencjalnych miejsc pracy dla kobiet;
• uproszczenie procedury finansowego wspierania działalności inwestycyjnej w sektorze małych i średnich
przedsiębiorstw oraz spółdzielni socjalnych, w tym prowadzonych przez kobiety;
• opracowanie lokalnych programów promowania nowo zakładanych przez kobiety firm i spółdzielni
socjalnych poprzez zapewnie im szczególnego wsparcia merytorycznego i prawnego
• szkolenie kobiet bezrobotnych w zakresie przygotowania do prowadzenia własnej firmy;
• prowadzenie długofalowych badań dostarczających informacji do analizy i oceny udziału kobiet w
rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw, spółdzielni socjalnych oraz podejmowania działalności
gospodarczej w miastach i na wsi;
• promocję telepracy , jako potencjalnego miejsca pracy dla kobiet wychowujących małe dzieci.
Z informacji MPIPS wynika, że:
Cytat ze strony MPIPS ,, Duży udział bezrobocia długotrwałego. W końcu września 2005 r. wśród
bezrobotnych dominowały osoby poszukujące pracy powyżej 12 miesięcy - 51,6% ogółu
zarejestrowanych bezrobotnych.
Wysoki udział bezrobotnych zamieszkałych na wsi. W końcu września 2005 r. było 1154 tys. osób
bezrobotnych mieszkających na wsiach. Stanowili oni 41,8 % ogółu bezrobotnych (udział ludności
zamieszkałej na wsi
w ludności ogółem wynosi ok. 38%). Podane wskaźniki bezrobocia nie uwzględniają istniejącego na wsi
bezrobocia ukrytego. Szacuje się, że bezrobocie ukryte na wsi wynosi 0,8 – 1,2 mln osób.
Niski udział bezrobotnych posiadających uprawnienia do otrzymywania zasiłku dla bezrobotnych. W
końcu października 2005 r. tylko 12,5% ogółu bezrobotnych otrzymywało to świadczenie, co oznacza
trudną sytuację materialną bezrobotnych (tylko co 8 bezrobotny otrzymuje zasiłek).”
Powszechnie wiadomo, że istnieje pokaźna liczba osób z małymi perspektywami na znalezienie pracy,
które z tego powodu są narażone na ryzyko ubóstwa i wykluczenia społecznego. Największym
wyzwaniem jest zatem osiągnięcie takiego poziomu, przy którym strategia ochrony społecznej efektywnie
przyczyniała się będzie do mobilizacji osób zdolnych do pracy przy równoczesnym zapewnieniu
przyzwoitego standardu życia osobom, które są i pozostaną poza rynkiem pracy.
W związku z powyższym proponujemy:
1.Opracowanie strategii pomocy społecznej, poprzez zintegrowanie i uporządkowanie dotychczasowych
form świadczonej pomocy i podjęcia faktycznych działań zmierzających do ponownego włączenia do
rynku pracy osób z niego wykluczonych.
2. Wprowadzenie do ustawy o promocji zatrudnienia i ustawy o pomocy społecznej minimalnego zapisu
ustanawiającego obligatoryjny zasiłek w postaci minimalnego dochodu gwarantowanego
zabezpieczającego środki finansowe, zapewniające godny poziom egzystencji dla osób pozostających bez
pracy nie z własnej winy do momentu otrzymania propozycji pracy, co stanowić będzie dla osób
wykluczonych drogę ucieczki od ubóstwa, a jednocześnie umożliwi udział w programach aktywizacyjnych
połączonych z aktywnymi formami poszukiwania pracy.
Naszym zdaniem winien on kształtować się na poziomie płacy minimalnej.
Kwotowy poziom obecnie wypłacanego zasiłku, który ustawowo miał mieć charakter obligatoryjny, a w
praktyce wciąż wypłacany jest uznaniowo i na tak niskim poziomie, że trudno go uważać za środki
zabezpieczające godne przeżycie miesiąca, dlatego też nie uznajemy obecnego zasiłku okresowego za
rozwiązanie zasługujące na miano minimalnego dochodu gwarantowanego.
W praktyce też wadliwie funkcjonuje ustawowo wprowadzony nowy rodzaj pomocy społecznej, w formie
kontraktu socjalnego, który wg. opinii naszego związku powinien być szerzej stosowany, a zarazem
stanowczo egzekwowany art. 11 ust.2 ustawy z 12 marca 2004r.o pomocy społecznej.
Jednakże nieodzownym elementem dokumentu ustalającego minimalny dochód gwarantowany musi być
także promocja integracji rynku pracy dla tych, którzy są zdolni do pracy.
UZASADNIENIE
W celu uzasadnienia naszego stanowiska, z upoważnienia autora tekstu dr Ryszarda Szarfenberga z
Instytutu Polityki Społecznej UW, wykorzystujemy fragment opracowania pt. Minimalny dochód
gwarantowany i dziura w polskiej sieci bezpieczeństwa socjalnego (wersja z 16.02.2005).
www.ips.uw.edu.pl/rszarf/.
,, W artykule 13 [Europejskiej Karty Społecznej] „Prawo do pomocy społecznej i medycznej"
zobowiązano... państwa strony m.in. do zapewnienia, by „każdej osobie, która nie posiada dostatecznych
zasobów i która nie jest zdolna do zapewnienia ich sobie z innych źródeł, szczególnie poprzez
świadczenia z systemu zabezpieczenia społecznego, została przyznana odpowiednia pomoc oraz, w
przypadku choroby, opieka konieczna ze względu na jej stan”... W zrewidowanej EKS z 1996 r. w
artykule 30 ustanowiono prawo każdego do ochrony przed ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Już te
dwa artykuły wystarczą, by domagać się od rządu, który związał się nimi, ich poszanowania, ochrony i
realizacji.
W Karcie Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników WE z 1989 r. (drugi obok Europejskiej Karty
Społecznej filar polityki społecznej Unii Europejskiej, patrz Traktat Rzymski zmieniony Traktatem
Amsterdamskim, art. 136) w tytule pierwszym, w części ochrona socjalna (art. 10) zapisano „Osoby
znajdujące się poza rynkiem pracy ze względu na brak dostępu do niego – bądź też nie mające
możliwości powrotu na ten rynek – i pozbawione środków utrzymania, powinny posiadać prawo do
korzystania ze środków i świadczeń w odpowiedniej wysokości, stosowanie do ich osobistej sytuacji”, a w
części „osoby starsze”, mamy art. 25 „Każda osoba po osiągnięciu wieku emerytalnego, która nie może
uzyskać prawa do emerytury i która nie posiada innych środków utrzymania, powinna mieć prawo do
korzystania z odpowiednich środków oraz pomocy społecznej i opieki medycznej stosowanie do jej
indywidualnych potrzeb”. Ponadto w Karcie Praw Podstawowych UE zapisano w art. 34 „Zabezpieczenie i
pomoc społeczna” w ust.3 „W celu zwalczania wykluczenia społecznego i ubóstwa Unia uznaje i szanuje
prawo do pomocy społecznej i pomocy mieszkaniowej dla zapewnienia godnej (decent) egzystencji
wszystkim osobom, którym brakuje wystarczających zasobów...”. Schodząc na poziom ogólnych
wskazówek co do sposobu realizacji tych praw, zostały one sformułowane oficjalnie zarówno przez Radę
Europy, jak i przez Unię Europejską. Ta pierwsza sformułowała zalecenie „na temat głębokiego ubóstwa i
wykluczenia społecznego: ku gwarantowanemu minimalnemu poziomowi zasobów” (1992). Rozpoczyna
ją deklaracja wielkiej troski o to, że „głębokie, trwałe i rozpowszechnione ubóstwo wyklucza rosnącą
liczbę osób i rodzin z normalnych procesów, relacji i udogodnień cywilizowanych społeczeństw”, a
„marginalizacja i wykluczenie społeczne najsłabszych ekonomicznie są symptomami rozkładu moralnych i
kulturowych podstaw naszych społeczeństw: są one przeciwne – i mogą stwarzać zagrożenie – zasadom
zdrowej demokracji”. Za główną zasadę i cel polityki uznano zaś „gwarantowanie przyzwoitego minimum
poziomu zasobów dla osób znajdujących się w potrzebie”. W związku z tym systemy zabezpieczenia
społecznego powinny zostać zreformowane by być zgodne z tą zasadą i skutecznie osiągać ten cel. W
przypadku UE wspomnieć należy o dwóch zaleceniach z 1992 r. w sprawie wspólnych kryteriów
dotyczących wystarczających zasobów oraz pomocy społecznej w systemach ochrony socjalnej
(92/441/EWG) i w sprawie zbieżności celów i polityk ochrony socjalnej 92/442/EWG. W pierwszym
zalecono państwom członkowskim, aby uznały „podstawowe prawo jednostki do odpowiednich środków
oraz pomocy społecznej, zapewniających życie z poszanowaniem godności ludzkiej za element
kompleksowej i konsekwentnej strategii przeciwdziałania zjawisku wykluczenia społecznego” we
wszystkich jego odmianach. Ponadto uznano m.in., że „prawo to nie podlega ograniczeniom czasowym,
pod warunkiem spełnienia warunków kwalifikujących”. W drugim z zaleceń czytamy m.in., że pierwszym
zadaniem systemów ochrony socjalnej jest „zagwarantowanie poziomu środków umożliwiających
zachowanie ludzkiej godności”. W 2000 r. w Nicei państwa członkowskie UE uzgodniły cele Europejskiej
Strategii Integracji Społecznej. Oto jeden z nich: „Organizować systemy zabezpieczenia społecznego w
taki sposób, aby w szczególności zagwarantować by każdy miał wystarczające zasoby konieczne by żyć
zgodnie z ludzką godnością”. Instrumenty realizacji wspomnianego wyżej prawa i związanych z jego
realizacją celów w społeczeństwach podobnych do naszego określa idea zagwarantowania minimalnego
dochodu każdemu... może być [ona] realizowana na różne sposoby - od selektywnego i warunkowego
wsparcia dochodów osób ubogich do uniwersalnego i bezwarunkowego dochodu dla każdego.”
Z wyrazami szacunku
Barbara Maria Radziewicz
Członek NRZ
rekomendowana przez Ogólnopolski Związek Bezrobotnych