SANKTUARIUM MATKI BO EJ ŚWIERCZYŃSKIEJ Kościół p.w. św

SANKTUARIUM MATKI BOŻEJ ŚWIERCZYŃSKIEJ
Kościół p.w. św. Łukasza w Świerczynie jest wyjątkowym miejscem. Przebywając
w świątyni można naprawdę poczuć jak Duch Święty napełnia nasze serce. Może dzieje się
tak przez to, iż bardzo oryginalny jest wystrój obiektu. Wielu przyjezdnych, gości
i pielgrzymów po prostu „zakochuje się" w tym niezwykłe prostym, ale jakże pięknym
wnętrzu. Do refleksji skłania nas także cudowna figura Matki Bożej Świerczyńskiej.
To właśnie dzięki Niej tak wielu parafian (i nie tylko) otrzymało łaskę zdrowia, czy nawet
życia. By oddać cześć naszej Duchowej Matce, na rozpoczęcie każdego nabożeństwa jest
śpiewana pieśń pt. „Witaj Świerczyńska Matko Jedyna...”.
Msze św. odbywają się tu codziennie o godz. 18.00, w każdą środę jest Nowenna
do MB. W niedziele i święta nabożeństwa są o 715, 900 i 1030. Odpust ku czci Matki Bożej
Świerczyńskiej – 15 sierpnia.
Historia kościoła i parafii i świerczyńskiej
Miejsce wybudowania kościoła nie jest przypadkowe. Otóż podanie legendarne głosi,
że jeszcze przed rokiem 1000, gdy św. Wojciech wędrował do Gniezna, odpoczywał właśnie
na tym wzniesieniu, na którym stoi teraz kościół. Nauczał on wówczas miejscowych ludzi,
a byli nimi jeszcze poganie. Dlatego też w tym miejscu stanęła później świątynia. Data erekcji
parafii w Świerczynie nie jest dokładnie znana. Najstarszy dokument pochodzi z 1412 r.
Pierwotny kościół był drewniany i powstał w XII w. W XVII wieku został jednak rozebrany,
a na jego miejscu powstał nowy, również drewniany, istniejący do dziś. Fundatorem jego był
Wojciech Skarbek-Malczewski – kasztelan lądzki. Kościół oraz ołtarz św. Jana Chrzciciela
został konsekrowany 23.04.1675 r. przez biskupa Macieja Kurskiego – sufragana
poznańskiego.
Wizytowany był 5 maja 1684 r. przez ks. Ignacego Gnińskiego. Podał on, że świątynia
była pod wezwaniem św. Łukasza i św. Wojciecha. Ks. prób. Kędrzyński, w dniu 18 listopada
1774 r. uroczyście wprowadził do kościoła relikwie św. Łukasza Ewangelisty. W 1853 r.
do kościoła dobudowano kaplicę p.w. Przemienienia Pańskiego, której fundatorem był
ówczesny właściciel Świerczyny – Jan Modlibowski.
W latach 1929-30 dobudowano murowaną nawę, a dach pokryto blachą. W drugiej
połowie lat dwudziestych sporządzono projekt przebudowy świątyni, zatwierdzony przez
władze kościelne i wojewódzkiego konserwatora zabytków. Nastąpił jednak kryzys i starczyło
funduszy tylko na wyżej wymienioną nawę. W 1989 r. podjęto się gruntownego remontu.
Prace zostały wykonane przez parafian, czynem społecznym.
Prezbiterium
kościoła jest
drewniane,
a
nawy
boczne murowane.
Na dwuspadowym dachu kościoła jest wieżyczka , a na niej chorągiewka z literami WSM
i datą 1731. Litery odnoszą się prawdopodobnie do nazwiska fundatora kościoła. Wieża
zwieńczona jest stożkowym hełmem blaszanym, są w niej trzy dzwony. Na wschodniej
zewnętrznej ścianie kościoła znajduje się XVIII-wieczna płaskorzeźba przedstawiająca św.
Łukasza malującego Matkę Boską.
Świątynię otacza rozległy plac przykościelny, na którym znajdują się dwie figury
słupowe: św. Jana Chrzciciela z 1878 r. i św. Jana Nepomucena z 1929 r. Plac ten był
w przeszłości cmentarzem grzebalnym. Dziś znajduje się tu kilka grobów: ks. Stanisława
Swiderskiego, ks. Franciszka Brzeskiego, ks. Jana Theinerta oraz groby rodziny
Wyssogotów-Zakrzewskich.
W 1889 r. ks. Świderski zbudował przy kościele nowe probostwo i dom katolicki.
Parafia świerczyńska, w przeszłości bardzo rozległa, obejmowała ok. 20 wiosek. XIXwieczny słownik podaje nazwy 21 wsi: Belęcin, Berdychowo, Bojanice, Brzostkownica,
Brylewo, Chmielkowo, Czarnysad, Dobramyśl, Drobnin, Frankowo, Garzyn, Górka,
Goruszki, Górzno, Grodzisko, Hersztupowo, Karchowo, Kleszczewo, Łoniewo, Świerczyna,
Trzebiec, Ustronie i Węgorzewo.
W 1750 roku na okoliczne pola spadla plaga szarańczy. Zatrwożeni gospodarze
przybyli wówczas do swego parafialnego kościoła i z pokornym sercem modlili się by Pan
Bóg, za przyczyną patronów kościoła i św. Jana Chrzciciela nieszczęście od nich oddalił.
Wróciwszy procesją do swoich wsi ujrzeli, że wszystka prawie szarańcza odleciala.
Za wyświadczoną im wtedy laskę, św. Jana obrali sobie za Patrona i ofiarowali srebrne
wotum. Od tego czasu, co roku, w dniu 24 czerwca, mieszkańcy Grodziska i Łoniewa
przybywają z pielgrzymką do świerczyńskiego kościoła na adorację przy grobie św. Jana
Chrzciciela.
To wydarzenie dało początek licznym cudom jakie zaczęły dziać się za pośrednictwem Matki
Bożej Świerczyńskiej.
Wnętrze świątyni
W wystroju wnętrza świerczyńskiej
świątyni można dostrzec różnorodność stylów,
dominuje jednak późny barok. Wchodząc
do kościoła głównym wejściem, patrząc na wprost,
w tylnej części prezbiterium znajduje się
późnobarokowy ołtarz główny. Drzwi i wolna
przestrzeń za nim umożliwiają nam swobodne
obejście go dookoła. Wykonany jest w całości
z drewna, zdobią go rzeźby świętych pańskich. Na mensie (również drewnianej) znajduje się
tabernakulum. Po lewej stronie stoją figury św. Antoniego z Padwy i św. Stanisława Biskupa.
Po prawej zaś św. Franciszka z Asyżu i św. Wojciecha. Na ołtarzu są dwa barokowe, XVIIIwieczne relikwiarze w kształcie trumienek. Ołtarz zajmuje całą powierzchnię ściany
od podłogi aż do sklepienia. Zwieńczony jest rzeźbą Trójcy Przenajświętszej.
Najcenniejszym zabytkiem jest gotycka, pochodząca z 1300 roku figura Matki Bożej
Świerczyńskiej. Należy ona do serii Pięknych Madonn w Polsce. Znajduje się ponad
tabernakulum w środkowym polu ołtarza, zakryta jest obrazem Matki Boskiej Niepokalanie
Poczętej, pochodzącym z 1737 r. Na początku każdego nabożeństwa figura jest odsłaniana,
na końcu z powrotem zasłaniana. Pierwotnie suknia Matki Bożej Świerczyńskiej była złota.
Później przemalowano ją na kolor niebieski. W roku 1989 ponownie pokryto ją złotem.
Przy bocznych ścianach prezbiterium znajdują się piękne, rzeźbione popiersia
12 apostołów. Wykonane zostały przez Andrzeja Majchrzaka z Karchowa. Mimo tego,
że rzeźby te pochodzą z II poł. XX w. już są chronione jak zabytek sztuki.
W nawie znajdują się dwa ołtarze boczne: po prawej stronie p.w. św. Jana Chrzciciela
z jego obrazem w centrum oraz rzeźbą Chrystusa na krzyżu w zwieńczeniu, natomiast po
lewej stronie p.w. św. Anny Samotrzeciej z jej obrazem w polu środkowym i św. Michała
Archanioła w zwieńczeniu.
W kościele, od strony probostwa jest neogotycka kaplica p.w. Przemienienia
Pańskiego, zbudowana na planie pięcioboku, pochodząca z 1853 r. W roku tym został
wybudowany również ołtarz z reminiscencjami klasycystycznymi znajdujący się w owej
kaplicy. W centrum ołtarza widoczna jest rzeźba Chrystusa Salvatore Mundi, w zwieńczeniu
obraz Świętej Rodziny.
Ambona i chrzcielnica wykonane zostały ok. 1731 r. są więc późnobarokowe.
Korpus ambony pokrywają rzeźby czterech ewangelistów. Baldachim wieńczy figura
św. Stanisława Biskupa z polowy XVII w. Świerczyńska chrzcielnica należy
do najpiękniejszych w okolicy. Jej czarę podtrzymuje anioł, na pokrywie jest rzeźba
przedstawiająca moment chrztu Chrystusa. W zwieńczeniu popiersie Boga Ojca.
Chór muzyczny pochodzi z I polowy XVIII w. Parapet zdobi 9 malowideł świętych,
całość wsparta jest na kolumnach. Prospekt organowy ma skromną dekorację barokową.
Organy zostały w 1930 roku przebudowane.
Wspomnę, iż godne uwagi są też: barokowa szafa w zakrystii z XVIII w., dwa
późnogotyckie krucyfiksy, relikwiarz rokokowy, dwa lichtarze klasycystyczne z ok. 1800 r.
około dwudziestu blach wotywnych z XVIII i XIX w., sześć z XIX w. z cechami Poznania
Blaua, gwiazdy Orderu Orla Białego i Orderu św. Stanisława ponadto biały, barokowy ornat
z tkaniny brokatowej.
Modlitwa
do Najświętszej Marii Panny
Świerczyńskiej
Witaj Najdostojniejsza Królowo Pokoju, najświętsza Boga-Rodzico! Przez najświętsze Serce
Jezusa, Syna Twego, Książęcia Pokoju, sprawa, aby ustał gniew Jego i niech On króluje nad
nami w pokoju! Pamiętaj o najlitościwsza Panno Maryjo, że od wieków nie słyszano, aby, kto
Ciebie o przyczynę prosząc, został opuszczony. Tą nadzieją ożywiony, przystępuję do Ciebie,
moja Matko. Nie chciej gardzić słowami moimi, lecz usłysz mnie i wysłuchaj. O łaskawa!
o litościwa! o słodka Panno Maryjo!