przyroda---klasy-4---6-sp

Kryteria wymagań edukacyjnych z przyrody
na poszczególne stopnie obowiązujące przy ocenie bieżącej
Klasa IVa,b
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:














wymienia dziedziny nauki zajmujące się przyrodą
wymienia cechy oglądanych przedmiotów
umie przeprowadzić proste obserwacje i doświadczenia przyrodnicze
potrafi z pomocą sporządzić notatkę z obserwacji i doświadczenia
wymienia składniki pogody i przyrządy służące do ich pomiaru
wymienia składniki krajobrazu najbliższej okolicy
zna nazwy roślin i zwierząt środowiska słodkowodnego i lądowego w
najbliższym otoczeniu
wymienia cechy produktów spożywczych nadających się do spożycia
nazywa kierunki główne i pośrednie, podaje sposoby wyznaczania
kierunków głównych
wyjaśnia co to jest plan, rysuje plan prostych przedmiotów
wymienia kolejne czynności w trakcie czytania planu, odczytuje
informacje umieszczone w legendzie mapy
wskazuje na mapie hipsometrycznej Polskę i własną miejscowość
nazywa obiekty chronione występujące w regionie, wymienia nazwy
chronionych roślin i zwierząt
wskazuje właściwe i niewłaściwe zachowania wobec środowiska
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
 określa przedmiot badań dwóch dziedzin nauk przyrodniczych
 potrafi posługiwać się przyrządami stosowanymi w obserwacjach
przyrodniczych
 umie przygotować i przeprowadzić proste obserwacje i doświadczenia
przyrodnicze
 umie sporządzić notatkę z obserwacji i doświadczenia
 wskazuje sposoby obserwacji pogody, dokonuje pomiaru składników
pogody za pomocą przyrządów
 umie wskazać elementy krajobrazu najbliższego otoczenia i opisać je
 rozpoznaje pospolite rośliny i zwierzęta środowiska słodkowodnego i
lądowego w najbliższym otoczeniu
 umie wskazać źródła zanieczyszczeń wody i powietrza
 wymienia wspólne cechy organizmów
1
 zna strony świata i umie je wyznaczyć za pomocą zmian długości cienia
 umie szkicować uproszczone plany klasy, boiska
 umie posługiwać się planem miasta i mapą turystyczną w celu znalezienia
danego miejsca
 dostrzega wpływ swoich działań na stan środowiska przyrodniczego
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
 określa przedmiot badań kilku dziedzin nauk przyrodniczych
 umiejętnie posługuje się przyrządami stosowanymi w obserwacjach
przyrodniczych
 sprawnie przygotowuje i przeprowadza obserwacje i doświadczenia
przyrodnicze
 umiejętnie sporządza notatkę z obserwacji i doświadczeń przyrodniczych
 omawia sposoby prowadzenia obserwacji pogody
 podaje różnice między krajobrazem naturalnym a przekształconym przez
człowieka
 proponuje sposoby ochrony roślin i zwierząt
 podaje przykłady działalności człowieka, której skutkiem są korzystne
zmiany w środowisku
 wskazuje sposoby wyznaczania kierunku północnego w terenie bez
użycia przyrządów
 wymienia czynności umożliwiające narysowanie planu, rysuje plan klasy,
szkoły, boiska stosując odpowiednią skalę
 odczytuje skalę mapy i oblicza odległość rzeczywistą między dwoma
punktami, omawia znaczenie umiejętności czytania planu.
 odczytuje na mapie Polski wysokość położenia własnej miejscowości w m
n. p. m.

podaje różnice między rezerwatem przyrody a parkiem narodowym
 wskazuje możliwości ochrony środowiska w trakcie wykonywania
codziennych zajęć
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
 wyjaśnia dlaczego obserwacje i doświadczenia są podstawowymi
metodami poznawania przyrody
 zna wszystkie przyrządy służące do obserwacji i zawsze potrafi się nimi
posługiwać
 podaje różnice między patrzeniem a obserwowaniem
2






wyciąga i formułuje wnioski z obserwacji i doświadczeń
uzasadnia potrzebę prowadzenia obserwacji pogody
opisuje krajobraz najbliższej okolicy
określa swoją rolę w ochronie środowiska
wykazuje skutki nieprzemyślanej działalności człowieka w środowisku
określa cechy istot żywych
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
 posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program
nauczania przyrody w klasie 4
 samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w
rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych.
 osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych
Klasa Va,b
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń ,który:
 zna i objaśnia znaczenie wprowadzonych pojęć,
 podaje przykłady zastosowań i oddziaływań poznanych zjawisk i
organizmów w życiu codziennym,
 przeprowadza doświadczenia według podanej instrukcji, z pomocą
nauczyciela,
 dokonuje obserwacji przyrodniczych według podanych wskazówek,
 wskazuje na mapie krainy geograficzne i rzeki Polski, Morze Bałtyckie,
Polskę i jej sąsiadów na mapie Europy,
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń , który:
 wymienia właściwości i cechy poznanych zjawisk, substancji, pojęć i
organizmów,
 opisuje poznane krainy geograficzne i ich osobliwości, wskazuje miasta i
rzeki,
 samodzielnie pracuje z mapą.
 rozpoznaje różne zjawiska, substancje, organizmy w rzeczywistości i na
ilustracjach.
3
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń , który:
 charakteryzuje oddziaływania w środowisku poznanych zjawisk,
substancji i organizmów, objaśnia ich rolę i pochodzenie,
 określa charakterystyczne cechy zjawisk, substancji, organizmów i
krajobrazów, porównuje i podaje przykłady,
 poprawnie stosuje i odróżnia poznane pojęcia i określenia,
 analizuje i wyciąga wnioski na podstawie zdobytej wiedzy,
 samodzielnie przeprowadza doświadczenia przyrodnicze w oparciu o
instrukcję,
 poprawnie odczytuje dane z tekstu, mapy i wykresu.
 określa położenie krain geograficznych na mapie Polski.
 określa położenie Polski w Europie.
 zna położenie sąsiadów Polski .
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:




czynnie posługuje się poznanymi terminami.
biegle posługuje się mapą w określonym zakresie,
projektuje i przeprowadza doświadczenia przyrodnicze,
korzysta z różnych źródeł wiedzy, przygotowuje na lekcje dodatkowe
informacje w zakresie omawianych treści,
 bierze udział w konkursach przedmiotowych z przyrody,
 porównuje, wyjaśnia, opisuje i wyciąga wnioski na podstawie
przeprowadzonych obserwacji, doświadczeń i posiadanej wiedzy,
 wskazuje przystosowania organizmów w środowisku ich występowania.
Ocenę celującą otrzymuje uczeń , który:
 opanował wiadomości i umiejętności wykraczające poza program
nauczania przyrody w klasie 5
 samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze
 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w
rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych
 osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych.
4
Klasa VI a,b
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:



























planuje i organizuje własne uczenie się
potrafi zaplanować rozkład zajęć w ciągu doby z uwzględnieniem czasu i
kolejności wykonywania planowanych czynności
skutecznie porozumiewa się w różnych sytuacjach
współpracuje w zespole
rozwiązuje proste zadania sytuacyjne
klasyfikuje organizmy do poszczególnych grup świata organicznego
potrafi zlokalizować miejsce swojego pobytu posługując się planem,
mapą
charakteryzuje wybrany krajobraz Polski
wyjaśnia znaczenie wody dla organizmów żywych
właściwie korzysta z dostępnych w gospodarstwie domowym produktów
chemicznych
opisuje wykorzystanie znajomości zjawisk przyrodniczych przez
człowieka
planuje jadłospis w oparciu o zasady zdrowego żywienia
określa zasady higieny osobistej
wymienia niektóre choroby bakteryjne człowieka
zna negatywny wpływ palenia tytoniu, picia alkoholu, brania narkotyków
i innych używek na organizm człowieka
wskazuje na mapie położenie swojej miejscowości
wymienia czynniki zagrażające środowisku w najbliższej okolicy
podaje przykłady obiektów i obszarów chronionych w najbliższej okolicy
wyjaśnia zasługi Mikołaja Kopernika
wskazuje na mapie Polski obszar nizinny, wyżynny i górski, dwie główne
rzeki, kilka dużych miast, krainy geograficzne
określa położenie Polski na mapie ogólno-geograficznej
wymienia i wskazuje na mapie kontynenty oraz oceany świata
opisuje znajdujące się w okolicy miejsca rekreacji i wypoczynku
wykazuje istnienie trzech stanów skupienia materii
wyjaśnia pojęcie energia oraz siła ciężkości
zna zasadę zachowania energii
wskazuje urządzenia techniczne domowego użytku, w których zachodzą
przemiany fizyczne lub chemiczne
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:


poszukuje i wykorzystuje informacje przyrodnicze z różnych źródeł
prowadzi pomiary, obserwacje i doświadczenia przyrodnicze
5


























wykazuje wpływ środowiska na różnorodność grzybów, roślin i zwierząt
wymienia cechy organizmów wykazujące związek ze środowiskiem ich
życia
rozpoznaje za pomocą atlasów pospolite gatunki organizmów
rozpoznaje w terenie składniki naturalne krajobrazu i wytworzone przez
człowieka
przedstawia informacje o położeniu Polski
wymienia i wskazuje na mapie kontynenty oraz oceany
wykazuje różnicę między pogodą a klimatem
przewiduje pogodę na podstawie mapy synoptycznej
opisuje właściwości fizyczne metali i niemetali oraz podaje ich
zastosowanie
podaje przykłady substancji rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w
wodzie
wykonuje doświadczenia charakteryzujące trzy stany skupienia wody
bada właściwości ciał stałych, cieczy i gazów
podaje przykłady zjawisk zachodzących w przyrodzie (parowania,
skraplania, topnienia, krystalizacji)
wyjaśnia zjawisko krążenia wody w przyrodzie
wyjaśnia znaczenie i zastosowanie przemian chemicznych w życiu
człowieka
i przyrodzie
bada rozszerzalność temperaturową ciał stałych i cieczy, podaje
zastosowanie
w praktyce
wskazuje przykłady mieszanin jednorodnych i niejednorodnych w
przyrodzie
wykazuje się znajomością rozumienia kinetyczno–molekularnego modelu
budowy materii
wyjaśnia na modelach, że cząsteczki różnych substancji różnią się
kształtem
i rozmiarem
bada przyleganie cieczy do ciała stałego
hoduje i bada monokryształ soli
bada dyfuzje w gazach i cieczach
podaje przykłady zjawisk mechanicznych, elektrycznych i
magnetycznych, optycznych i akustycznych
buduje prosty obwód elektryczny
zna czynności życiowe człowieka i przystosowanie organizmu do
podtrzymywania tych funkcji
charakteryzuje etapy rozwoju człowieka z uwzględnieniem dojrzewania
biologicznego i zasad higieny
6




















wymienia źródła i skutki zakażenia chorobami przekazywanymi drogą
płciową oraz AIDS
uzasadnia konieczność racjonalnego korzystania z podstawowych
surowców energetycznych i wody
posługuje się skalą, planami oraz mapami o różnej treści
opisuje ukształtowanie powierzchni swojego regionu geograficznego
orientuje się w terenie wg kierunków na widnokręgu, kompasu, planu,
mapy, obiektów przyrodniczych
podaje przykłady zmian zaobserwowanych w środowisku lokalnym w
ostatnim roku
podaje znaczenie wybranych gatunków grzybów, roślin i zwierząt dla
człowieka
wyjaśnia znaczenie bakterii w przyrodzie i życiu człowieka
opisuje sposoby zagospodarowywania odpadów
proponuje działania zmierzające do ochrony i odnowy środowiska
omawia rolę wody, powietrza i gleby jako podstawy życia, zjawisk i
procesów chemicznych oraz w działalności człowieka
podaje na przykładach sposoby zagospodarowania obszaru oraz ich
wpływ na życie i kulturę ludzi
wykazuje się znajomością prawnie chronionych obiektów i obszarów
przyrodniczych
wymienia ciała niebieskie Układu Słonecznego
określa położenie Ziemi w Układzie Słonecznym
wymienia cechy krajobrazu nizinnego, wyżynnego i górskiego oraz
charakteryzuje krajobraz wybranej krainy geograficznej
odczytuje na mapie wysokość n.p.m. nizin, wyżyn, gór oraz wyjaśnia
pojęcia: wysokość względna i bezwzględna
wskazuje na mapie najdłuższe rzeki, najgłębsze jeziora, największe miasta
i parki narodowe w Polsce
podaje zastosowanie ciał sprężystych, plastycznych i kruchych w życiu
człowieka
planuje formy wypoczynku ze szczególnym uwzględnieniem walorów
turystycznych najbliższej okolicy
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:




potrafi przechowywać, odszukiwać i prezentować informację naukową
wyodrębnia grupy świata organicznego i uzasadnia sposób
uporządkowania organizmów
wymienia czynniki kształtujące warunki życia w środowisku lądowym i
wodnym
rozróżnia naturalne oraz powstałe w wyniku działalności człowieka formy
rzeźby terenu
7





















wykazuje związek między zniszczonym środowiskiem i pogarszaniem się
warunków życia ludzi
wyjaśnia procesy korozji metali i sposoby ich zabezpieczania
rozdziela mieszaniny na składniki
bada rozpuszczalność ciał stałych i cieczy w cieczach
wskazuje przykłady rozszerzalności temperaturowej cieczy i ciał stałych
w życiu człowieka i przyrodzie
wyjaśnia znaczenie dyfuzji w życiu roślin, zwierząt oraz otaczającym
świecie
podaje bezpośrednie dowody drobinowej budowy substancji
wykazuje zależność właściwości różnych substancji od ich budowy
cząsteczkowej
porównuje zjawisko powstawania obrazu w oku i w mikroskopie
charakteryzuje czynności życiowe człowieka
opisuje zmiany zachodzące u dziewcząt i chłopców w okresie dojrzewania
ocenia efekty własnego uczenia się
podaje alternatywne źródła energii z uwzględnieniem wad i zalet
wyjaśnia zależności między czynnikami środowiska przyrodniczego i
kulturowego
wyjaśnia wpływ szkodliwych substancji na organizmy żywe i środowisko
przyrodnicze
omawia na przykładach wpływ przemysłu na środowisko i zdrowie
człowieka
wyznacza na mapie, globusie trasy wypraw geograficznych
przedstawia konsekwencje ruchów Ziemi ( m. in. pozorny ruch Słońca i
pory roku)
rysuje schemat zaćmienia Słońca i Księżyca
wymienia cechy przystosowujące organizmy do życia w różnych
środowiskach
wskazuje wzajemne powiązania między klimatem a szatą roślinną
wybranej krainy geograficznej
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:





układa prostą instrukcję i przeprowadza według niej doświadczenie, a
następnie opisuje obserwacje i wyciąga wnioski
podaje przykłady zastosowania praw przyrody w technice
planuje i przeprowadza doświadczenie, w którym porównuje gęstość
różnych substancji
wyjaśnia na przykładach z życia codziennego i obserwacji przyrodniczych
zjawiska astronomiczne, elektryczne oraz cieplne
podaje zastosowanie procesu krystalizacji w życiu człowieka i w
przyrodzie
8











ocenia działalność człowieka w krajobrazie nizin, wyżyn i gór
ocenia wartość historyczną, kulturową, przyrodniczą najciekawszych
miejsc w okolicy
oblicza średnią wartość temperatury powietrza, opadów i ciśnienia
atmosferycznego według danych otrzymanych z obserwacji pogody
podaje przykłady zjawisk zachodzących w sferach Ziemi
uzasadnia, że Ziemia i jej zasoby naturalne są dziedzictwem, które należy
zachować dla przyszłych pokoleń
obserwuje i identyfikuje różnorodne zjawiska fizyczne i procesy
chemiczne w najbliższym otoczeniu oraz wskazuje ich zastosowanie w
życiu człowieka i przyrodzie
opisuje zasadę działania przyrządów optycznych na przykładzie aparatu
fotograficznego i oka ludzkiego
wyjaśnia zjawisko powstawania dźwięku i jego znaczenie w przyrodzie,
gospodarce, medycynie oraz życiu człowieka
prowadzi monitoring zużycia energii, wody, produkcji odpadów w celu
bardziej doskonałego sposobu gospodarowania surowcami
przyrodniczymi
wykazuje związki między zdrowiem a czynnikami, które je warunkują
(tkwiącymi w ludziach, środowisku i warunkach życia)
wyjaśnia przyczyny i skutki tzw. dziury ozonowej
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:



samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze
biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w
rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych
osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych.
9