1_analiza-zasobów_Idzików

ANALIZA ZASOBÓW
Znaczenie
zasobu
Rodzaj zasobu
Wieś Idzików
Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje
M
a
ł
e
D
u
ż
e
W
y
r
ó
ż
n
i
a
j
ą
c
e
Przyrodniczy
walory krajobrazu, rzeźby terenu
stan środowiska
walory klimatu
walory szaty roślinnej
cenne przyrodniczo obszary lub
obiekty
świat zwierzęcy (ostoje,
siedliska)
wody powierzchniowe (cieki,
rzeki, stawy)
wody podziemne
Wieś położona jest na wysokości 450-500 m. n.p.m. na
granicy Krowiarek w Masywie Śnieżnika i Wysoczyzny
Idzikowa w Rowie Górnej Nysy, przy drodze z Bystrzy
Kłodzkiej do Stronia Śląskiego. Wieś rozciąga się na
długości około 7 kilometrów wzdłuż dolnego biegu
Białej Wody aż do jej ujścia do Pławnej i dalej wzdłuż
biegu Pławnej.
Czyste powietrze, gleba, zanieczyszczona rzeka, potok
,,Biała Woda”
Klimat umiarkowany. Długość okresu wegetacyjnego
przekracza tu 200 dni. Okres wegetacyjny jest krótszy o
2 – 6 tygodni. Ujemne temperatury występują dłużej.
Średnia suma rocznego opadu wynosi od 800 – 1200
mm, a ilość dni z opadem przekracza 220.
Bory wysokogórskie tworzy las świerkowy
górnoreglowy. W partii szczytowej występują łąki
wysokogórskie porośniętą kosodrzewiną. Gatunki roślin
zielnych-podrzeń żebrowiec, dzwonek brodaty, pępawa
wielkokwiatowa, szarotka norweska, lepiężnik biały,
kokoryczka okółkowa, fiołek sudecki.
,,Pasterskie Skałki” - zespół pięciu skał z zlepieńców
kredowych. Datowane na 70 milionów lat. Użytek
ekologiczny – Pasterskie Skały. Jest to grupa skał
otoczona drzewostanami bukowymi, które stanowią
miejsce bytowania ssaków pilchowatych. Same
Pasterskie Skały (bez lasu) są pomnikiem przyrody
nieożywionej.
Jeleń, sarna, dzik, zając, lis, borsuk.
Rzeka ,,Biała Woda” z jednym dopływem ,,Szklarynka”
gleby
Wody podziemne piętra czwartorzędowego, ujmowane
przede wszystkim studniami kopanymi. Rozproszony
system ujęć wód podziemnych i powierzchniowych
charakteryzujący się różnorodnością ujęć takich jak
studnie głębinowe, drenażowe oraz ujęcia źródliskowe
utrudnia ustalenie łącznej liczby zasobów
eksploatacyjnych, tym bardziej, że znaczna część ujęć
nie posiada ustalonych zasobów eksploatacyjnych.
Klasa bonitacyjna gleb ,klasa- IV-VI
kopaliny
Nieczynny kamieniołom
walory geotechniczne
brak
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
1
ANALIZA ZASOBÓW
Kulturowy
walory architektury
walory przestrzeni wiejskiej
publicznej
Kilka budynków z kamienia, Przeważająca część
murowanych z cegieł, kilka drewnianych.
Łańcuchowy układ wsi z rozmieszczonymi obiektami
historycznymi ,kultu religijnego, kultury oraz sportu.
X
X
walory przestrzeni wiejskiej
prywatnej
zabytki i pamiątki historyczne
Nieruchomości stanowią własność prywatną wzdłuż
drogi. Za budynkami rozciągają się przynależne do
gospodarstw grunty rolne.
Zabytek, nr rejestru 2027/72. W górnej części wsi.
Zameczek wzniesiony XIII, XIV/XV zniszczony. Na
zgliszczach powstał tzw. dwór obronny, zniszczony
1622 przez wojska cesarskie. Od tego czasu w ruinie.
Zachowane fragmenty ściany murowanej z kamienia z
użyciem cegły. W otoczeniu nikłe ślady ogrodu
dworskiego. Zabytek, nr rejestru 764/1960. zbud. k.
XVIII, przebud. pocz. XX. murowany, potynkowany,
piętrowy. Fasada 9-osiowa. Dach mansardowy, z
facjatkami, kryty blachą. Obecnie opuszczony. Browar
zbudowany 1569, murowany, potynkowany, piętrowy,
usytuowany kalenicowo. Fasada 8-osiowa, w tylnej
elewacji dwuosiowy ryzalit. Dach dwuspadowy, kryty
blachą. Obecnie filia biblioteki publicznej oraz Wiejski
Dom Kultury, Remiza OSP .
Usytuowana ok. 500 m na południe od Idzikowa, na
zboczu Modlicy (544 m n.p.m.). zbud. poł. XIX w., na
planie prostokąta, dłuższa ściana ok. 4 m długości.
Murowana z kamienia i cegły. Dach piramidalny, kryty
papą, zwieńczony krzyżem. We wnętrzu niewielki
ołtarzyk i 3 wnęki (w przeszłości prawdopodobnie
znajdowały się w nich rzeźby).Przydrożne światki i
figury św. Jana Nepomucena z XVI wieku . Postawiona
1740 (47), przed kościołem, fundacja proboszczów
Ch.I. Mohra i V.F. Becka. Podstawa stopniowana.
Postument 3-kondygnacyjny, z gzymsami. Figura św.
Jana Nepomucena kamienna (pozytyw - krzyż wsparty
na prawej ręce). Usytuowana ok. 650 m na północ od
Idzikowa, przy drodze do Kamiennej. Postawiona pocz.
XIX. Murowana, pobielona, słupowa na planie
prostokąta, dwukondygnacyjna przedzielona gzymsem
(dolna część węższa). W dolnej części niewielka wnęka
zakończono ostrołukowo. W górnej części wnęka
zamknięta półkoliście, z obrazem Matki Boskiej z
Dzieciątkiem. Daszek czterospadowy, kryty dachówką.
Na tylnej ścianie płaskorzeźba w kształcie krzyża.
Postawiony ok. 1880, kamienny, pomalowany na
zielono. Postument prostopadłościenny, zwieńczony
trójkątnym frontonikiem. W postumencie półkoliście
zamknięta wnęka, we wnęce Pieta. Na postumencie
krzyż z figurką Chrystusa Ukrzyżowanego. Usytuowany
naprzeciw domu nr 125. Podstawa stopniowana.
Postument prostopadłościenny, uskokowy, zwieńczony
gzymsem, dekorowany łukiem "w ośli grzbiet". Krzyż
żelazny, ażurowy, z figurką Chrystusa Ukrzyżowanego i
kolistym medalionem. U stóp krzyża mała figurka św.
Barbary. Napisy w jęz. niemieckim, zamalowane.
Upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli
podczas I wojny światowej. Obelisk murowany z ciosów
X
X
2
ANALIZA ZASOBÓW
kamiennych, ze zniszczonym zwieńczeniem. Płytka
wnęka, obecnie pusta. Postawiona 1738 r. Kamienny 8boczny, wysmukły słup zwieńczony bazą. Figura św.
Barbary w pozie modlitewnej, polichromowana, pod
metalowym zadaszeniem. Na bazie kolumny napis:
"ATTL/1738"..Postawiony 1817. Postument kamienny,
prostopadłościenny, wysmukły, z fazowaną płyciną.
Krzyż z figurką Chrystusa Ukrzyżowanego, po bokach
figurki Matki Boskiej i Św. Jana Ewangelisty. Ramiona
krzyża zakończone pięciolistnie. Podstawa ogrodzona
płotkiem metalowym. Zbudowany 1480, gotycki, 1674
dobudowa wieży, 1794 przebudowa w baroku.
Świątynia orientowana, na planie krzyża łacińskiego z
transeptem. Prezbiterium zamknięte półkoliście. Od
zach. czworoboczna wieża, 4-kondygnacyjna, na planie
kwadratu, zwieńczona hełmem barokowym z latarnią.
Okna zamknięte ostrołukowo, w korpusie w dolne
części okienka półkoliste. Dach dwuspadowy, kryty
blachą. a wewnątrz kościoła warte zobaczenia:
-Ołtarz główny 1687 fundacji von Deichsela
(przypisywany warsztatowi M. I. Klahra), z bramkami.
-Ołtarze boczne pochodzą z XIX w.; Serca Pana
Jezusa - prawy, św. Anny - lewy.
-Ambona barokowa, z płaskorzeźbami Ewangelistów,
1679.
-Chrzcielnica kamienna, 1588, z drewnianą pokrywą z
grupa Chrztu w Jordanie. Na trzonie herby fundatorów i
dobrodziejów kościoła.
-Prospekt organowy, XVIII.
-Zespół barokowych figur, 2 poł. XVIII, warsztat Klahra.
osobliwości kulturowe
miejsca, osoby i przedmioty kultu
święta, odpusty, pielgrzymki
Wiejski Dom Kultury .
Każda epoka miała swoje miejsca, w którym kwitło
życie towarzyskie, gdzie rozmawiano na różne tematy.
Spotykali się twórcy, studenci, uczniowie klas wyższych
i tak zwana śmietanka towarzyska. Dyskutowano,
opowiadano dowcipy, odreagowując trudy życia, lub
wydarzenia, kulturalne i polityczne. Dziś największym
wzięciem cieszą się tak zwane "Puby", w czasach PRLu kawiarnie i klubokawiarnie. W wiejskim Domu Kultury
od dawna kwitło rzycie kulturalno –towarzyskie ,to tu w
czasach PRL-u lata 70-te w takich miejscach
przeprowadzano pokazówki gdzie złapanego na
gorącym uczynku delikwenta przedstawiano przy
wszystkich jako złego obywatela, to w takich miejscach
odbywały się wszystkie Wybory do Parlamentu,
Powiatu czy Sołectwa. W latach 80-tych młodzież w
Idzikowie zajęła I Miejsce w Polsce za najlepszą
Klubokawiarnie zdobywając Komputer oraz zestaw
Audio-telewizyjny.
Miejsca kultu religijnego:
Kościół pw. wniebowzięcia NMP, Kaplica –Modlnica w
Maju-majówki.
odpusty ,wniebowzięcia NMP ( 15 sierpień),
-Święta Wielkanocne i Bożego Narodzenia,
X
X
X
3
ANALIZA ZASOBÓW
-Boże Ciało,
-opłatek,
-dzień Matki,
-dożynki wiejskie,
-festyny,
tradycje, obrzędy, gwara
legendy, podania i fakty
historyczne
Uroczystości wielkanocne przy Grobie Bożym z
udziałem Strażaków z OSP tradycja przywieziona ze
wschodu. Udział w adorowaniu Bożego Ciała przez
Strażaków z OSP - ta tradycja pochodzi z dawnej
Polski .
X
X
Idzików jest jedną z najstarszych wsi położonych na
ziemi kłodzkiej. Jego początki sięgają prawdopodobnie
końca XIII wieku. Być może jego założycielem był
rycerz wymieniany w dokumentach jako Fredrikus
Kysling. Pierwsze wzmianki dotyczące parafii pochodzą
z roku 1340 kiedy to Idzików nosił niemiecką nazwę
Kieslingswald. W roku 1360 prawdopodobnie wchodząc
w skład dóbr międzyleskich należał do znanego
posiadacza ziemskiego von Glubosa. Od przełomu XIV
i XV wieku często zmieniali się właściciele Idzikowa.
Już w XIV wieku funkcjonował we wsi młyn wodny i
karczma a w drugiej połowie XIV wieku i na początku
XV wieku funkcjonowała jedna z pierwszych na ziemi
kłodzkiej huta szkła.
Praktycznie brak danych źródłowych dotyczących
okresu budowy i charakteru założenia obronnego w
Idzikowie. Nie jest znany również inicjator budowy tego
założenia.
W XV wieku właścicielami Idzikowa byli
Tschischwitzowie, potem od 1488 roku H. Henczel a od
1499 Hans Schoff. Prawdopodobnie w tym czasie
doszło do podziału ziem Idzikowa między dwóch a
okresowo nawet trzech właścicieli. Jednym z nich był
niejaki Reinchenbach który władał częścią Idzikowa od
1545 roku.
Na miejscu zniszczonego zameczku-strażnicy
funkcjonował później kamienny dwór obronny
zniszczony w roku 1622 przez wojska cesarskie pod
wodzą Lichtensteina, pacyfikujące zimie kłodzką po
rebelii chłopskiej. Od tego czasu dwór popadł w ruinę i
nie został już odbudowany.
W XVIII wieku w Idzikowie funkcjonowały trzy dwory:
górny i dolny w posiadaniu hrabiego von Wallisa od
roku 1747 a średni w posiadaniu T. Kińskiej od 1753
roku. Następnie właścicielem części dóbr Idzikowskich
został hrabia von Magnis.
Obecnie w górnej części Idzikowa można zobaczyć
fragment jednej ze ścian prawdopodobnie kamiennego
dworu zniszczonego w 1622 roku. Zachowany jest
także barokowy, murowany, dwukondygnacyjny dwór z
końca XVIII wieku, przebudowany w XX wieku. Po
częściowym zniszczeniu w 1977 roku został
prowizorycznie zabezpieczony i nie jest użytkowany.
Obecnie zabudowania dworskie wraz z pozostałościami
XVI wiecznego parku należą Agencji Rolnej Skarbu
4
ANALIZA ZASOBÓW
Państwa.
W latach 1945-54 siedziba Gminy Idzików. W latach
1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do
województwa wałbrzyskiego.
Gmina Idzików powstała po II wojnie światowej na
terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. II okręg
administracyjny –Dolny Śląsk) 28 czerwca 1946 gmina
–jako jednostka administracyjna powiatu bystrzyckiego
–weszła w skład nowo utworzonego woj.
wrocławskiego. Według stanu z 1 lipca 1952 gmina
składała się z 6 gromad: Biała Wody, Idzików,
Kamienna, Marcinków i Pławnica. Gromady zostały
wprowadzone 29 września 1954 roku. Organem
wykonawczym gromady była Gromadzka Rada
Narodowa, częste zmiany podstawowych jednostek
administracyjnych PRL miały również cele polityczne.
Przypisy:
1. Od 1946 jednostka administracyjna nowo
utworzonego polskiego woj. Wrocławskiego.
2. Do 28 wrzesnia 1945.
3. Dz.U z 1946 r .Nr 28,poz 177-Rozporzadzenie
Rady Ministrów.
4. Dz.U z 1944r. Nr.14,poz 74.
5. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczpospolitej
Ludowej według stanu z dnia
1.VII.1952.PRL,GUS.Warszawa.
6. Dz.U z1954r.Nr.43, poz 191.
7. Dz.U z1972r. Nr.49,poz 312.
przekazy literackie
ważne postacie i przekazy
historyczne
Wydane w kraju oraz na zachodzie - USA, Kanadzie
książki byłych mieszkańców Wołynia opisujące tragedie
mieszkańców oraz ich losy po wojnie. Ciekawsze
pozycje to: ,,27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK
,,Michała Fiałka-,,Przez Wołyń I Polesie Na Podlasie,,
Czesława Piotrowskiego- ,,W szponach trzech wrogów”
Władysława Kobylańskiego- ,,WOŁYŃ moje
wspomnienia z lat 1916-1943 ,, Antoniego
Gutkowskiego.
Ze wschodu-Historia 27 Wołyńskiej Dywizji AK, Strony
o Wołyniu-Internet.
Tej miejscowości-Wieś Kyselingeswalde,
Kiesslingswalde( Idzików) została założona w XIII w.
prawdopodobnie przez rycerza Fredericusa (dictus
Kysling). W 1360 r. w składzie dóbr międzyleskich
należała do von Glubosów. We wsi był już kościół
parafialny. W 1412 r. wolne sołectwo należało do
szklarza (we wsi była już wtedy niewielka huta szkła).
Podczas wojen husyckich wieś i zameczek obronny
zostały zniszczone. W XV w. należała do von
Tschischwitzów, w 1495 r. wieś kupił Hans von
Schaffgotsch. W 1558 r. wieś ponownie należy do von
Tschischwitzów. Wieś ucierpiała w 1622 r. wskutek
represji po buncie chłopów (p. Bystrzyca). W XVIII w.
wieś w dużej części należała do hr. von Wallisa. W
1753 r. właścicielką dworu "środkowego" była T.
Kińska, krewna ks. Józefa Poniatowskiego. W 1787 r.
właścicielem był hr. von Mutius, po nim przeszła w ręce
potentata ziemskiego hr. von Magnisa. W 1840 r. wieś
X
X
5
ANALIZA ZASOBÓW
dawne zawody
liczyła aż 240 budynków, była szkoła i liczne zakłady
rzemieślnicze. Młyny Wodne.
Arbata-herbata,
Wołyniaki
Centralaki
Tarnawiczanie
Kutia-potrawa wigilijna ze zboża i miodu. Kartoflanikiplacki ziemniaczane z serem.
stolarz, kowal, szewc, piekarz, rzeźnik
zespoły artystyczne, twórcy
brak
specyficzne nazwy
specyficzne potrawy
X
X
X
Obiekty i tereny
działki pod zabudowę
mieszkaniową
działki pod domy letniskowe
działki pod zakłady usługowe i
przemysł
pustostany mieszkaniowe
pustostany poprzemysłowe
tradycyjne nie użytkowane
obiekty gospodarskie (stodoły,
spichlerze, kuźnie, młyny, itp.)
tak
X
tak
X
X
Po byłym PGR.
Po byłym PGR
X
X
Infrastruktura społeczna
place publicznych spotkań,
festynów
sale spotkań, świetlice, kluby
miejsca uprawiania sportu
miejsca rekreacji
-boisko sportowe,
-place zabaw dla dzieci znajdujące się przy boisku
sportowym
-świetlica Remizy Ochotniczej Straży Pożarnej.
- sala widowiskowa WDK
-biblioteka wiejska
-boisko sportowe,
X
X
X
-boisko sportowe,
-plac zabaw dla dzieci znajdującym się boisku
sportowym
X
ścieżki rowerowe, szlaki
turystyczne
Szkoły
przedszkola
biblioteki
placówki opieki społecznej
placówki służby zdrowia
X
jest Biblioteka Wiejska
X
Infrastruktura techniczna
wodociąg
kanalizacja
drogi (nawierzchnia,
oznakowanie oświetlenie)
chodniki, parkingi
przystanki
Po remoncie zbyt wąska droga.
X
brak
są trzy przystanki autobusowe:
- w dolnej części wsi,
- w środkowej części wsi, przy kościele z wiatą,
X
6
ANALIZA ZASOBÓW
sieć telefoniczna i dostępność
internetu
telefonia komórkowa
wieś prawie w 100% ztelefonizowana.
Dostęp do internetu:
-za pomocą łącza telefonicznego,
-za pomocą przekazu telefonii komórkowej
-transmisja radiowa w otwartym paśmie częstotliwości
~5GHz
są operatorzy ERA, PLUS GSM, PLAY i ORANGE
inne
---
X
X
Gospodarka, rolnictwo
Miejsca pracy (gdzie, ile? )
- tartak, 4 miejsca, biblioteka 1 , warsztat
samochodowy 3, stolarnia 5, stolarnia mebli
kuchennych 3,
znane firmy produkcyjne i
zakłady usługowe. i ich produkty
gastronomia
miejsca noclegowe
gospodarstwa rolne
uprawy hodowle
możliwe do wykorzystania
odpady produkcyjne
zasoby odnawialnych energii
Sklep spożywczo-przemysłowy.
15 miejsc agroturystyka
140 gospodarstw domowych rolnych
zboża (pszenica jara i zimowa, owies, jęczmień, gryka)
facelia, koniczyna czerwona, ziemniaki i warzywa na
własne potrzeby, hodowle- w niezbyt dużej ilości bydło
trzoda chlewna
trociny,
X
X
x
X
X
X
kilka domów, mieszkań wyposażonych jest w baterie
słoneczne wykorzystywane do podgrzewania wody, czy
też ogrzewania domów.
X
Środki finansowe i pozyskiwanie funduszy
środki udostępniane przez gminę
środki wypracowywane
system wsparcia sołectw
-np. dochody z festynów
-lokalni darczyńcy
X
X
Mieszkańcy (kapitał społeczny i ludzki)
Autorytety i znane postacie we
wsi
Krajanie znani w regionie, w
kraju i zagranicą
Osoby o specyficznej lub ważnej
dla wiedzy i umiejętnościach,
m.in. studenci
Przedsiębiorcy, sponsorzy
Osoby z dostępem do Internetu
i umiejętnościach
informatycznych
Pracownicy nauki
Związki i stowarzyszenia
Kontakty zewnętrzne (np. z
Ks. Czarny, Nauczyciele, Komendant OSP, Leśniczy,
Organista, Pracownicy Urzędu Skarbowego,
Pracownicy Prokuratury.
X
studenci-, nauczyciele, pracownicy leśni cieśla ,
Leśniczy, Członkowie Koła Łowieckiego,
X
-65 osób w tym program OFFICE 2010-ADOBE
READER, Photoshop, Corell.
X
Nauczyciele uczący w Publicznej Szkole Podstawowej
różnych przedmiotów,
1. Ochotnicza Straż Pożarna.
2. Klub sportowy LZS -CZARNI
3.Koło Gospodyń Wiejskich
4.Rada Sołecka.
Gazeta lokalna, tygodnik Euroregionglacensis, radio
X
X
X
7
ANALIZA ZASOBÓW
mediami)
Współpraca zagraniczna i
krajowa
Wrocław, telewizja ORLICA, Telewizja Kłodzko .
brak
X
Publikatory, lokalna prasa
Książki, przewodniki
Strony www
Słownik geografii turystycznej Sudetów nr.14 Góry
Bystrzyckie i Orlickie
Słownik geografii turystycznej Sudetów nr.15
Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy - w którym
opisane są dzieje Idzikowa
Serwis bystrzycki, facebook. Strona OSP.
X
X
8