czytaj

Tytuł artykułu: Żołnierz to problem dla firmy
Tytuł dziennika: Presspublica
Data wydania: 12 października 2011
Wstąpienie pracownika do Narodowych Sił Rezerwowych wiąże się z dodatkowymi obowiązkami dla
pracodawcy a ponadto ogranicza możliwość wypowiedzenia umowy o pracę. Ta ochrona stosunku
pracy może trwać nawet 15 lat
Mimo tych obciążeń pracodawca nie ma żadnego wpływu na wstąpienie pracownika do NSR. Nie
przysługują mu też żadne instrumenty prawne, pozwalające powstrzymać podwładnego przed takim
krokiem. W praktyce pracodawcy grożą pracownikom zwolnieniem lub starają się wywrzeć nacisk w
inny sposób, jednak są to działania niezgodne z prawem.
Jedyną formą rekompensaty dla pracodawcy jest świadczenie pieniężne, które jednak tylko
częściowo pokrywa jego szkodę związaną z wstąpieniem pracownika do NSR.
Nabór trwa
Narodowe Siły Rezerwowe (tzw. NSR) to jednostka wojskowa składająca się z żołnierzy rezerwy.
Pozostają oni do dyspozycji na wypadek zagrożeń zarówno militarnych (np. zagranicznych misji
wojskowych), jak i niemilitarnych (np. zwalczanie klęsk żywiołowych). Działają w kraju, ale też za
granicą.
Państwo zachęca do wstąpienia do NSR, oferując szeroki pakiet dodatkowych zabezpieczeń, również
pracowniczych. Tyle że pracodawcą nie jest wojsko, ale prywatna firma, w której kandydat
dotychczas pracował. Musi ona respektować dodatkową ochronę takiej osoby, co jest niewygodne,
ale przed czym w zasadzie nie można się zabezpieczyć.
Pracownik może zawrzeć umowę przewidującą wstąpienie do NSR na okres od dwóch do sześciu lat.
Ale równie dobrze może w niej być przez 15-letni maksymalny okres. Co istotne, po zawarciu tej
umowy nie ma możliwości jednostronnego zerwania kontraktu o wykonywanie obowiązków z NSR
przez pracownika.
Taki podwładny nie musi informować firmy, w której pracuje, że stara się o zawarcie kontraktu. W
praktyce pracodawcy zazwyczaj dowiadują się o trwającym procesie rekrutacji do NSR w związku z
prośbą pracownika o wydanie zaświadczenia o zatrudnieniu do tych właśnie celów.
W czasie trwania kontraktu pracownik ma dwojakie obowiązki. Po pierwsze, realizuje zadania
docelowe, jeśli zostaną mu zlecone (np. wyjazd na misję militarną). Po drugie, musi uczestniczyć w
obowiązkowych ćwiczeniach wojskowych. Czas ich trwania nie może przekraczać łącznie 90 dni w
ciągu roku.
Żołnierz rezerwy może odbywać ćwiczenia wojskowe trwające do 24 godzin nie więcej niż trzy razy w
roku, a pozostałe ćwiczenia - raz w roku. Dodatkowo może zostać wezwany raz w roku na ćwiczenia
prowadzone w celu sprawdzenia gotowości mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych.
Na czas trwania tych ćwiczeń lub pełnienia okresowej służby wojskowej pracodawca musi udzielić
podwładnemu urlopu bezpłatnego. Podczas niego pracownik zachowuje wszystkie uprawnienia
wynikające ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.
Wypłatę za ten czas otrzymuje wówczas od Skarbu Państwa, jest to tzw. świadczenie
rekompensujące. Szczegóły jego wypłaty i wysokość określa właściwe rozporządzenie.
Angaż niezagrożony
Ochronie przed zwolnieniem podlega żołnierz NSR, który jest zatrudniony na czas nieokreślony.
Wtedy w zasadzie nie ma możliwości rozwiązania z nim umowy za wypowiedzeniem przez cały okres
trwania kontraktu z NSR.
W praktyce może to oznaczać konieczność utrzymywania nieprzydatnego pracownika przez długie
lata.
Rozwiązanie umowy może nastąpić tylko w dwóch przypadkach:
bez wypowiedzenia z winy pracownika (w trybie dyscyplinarnym),
w związku ze zwolnieniami grupowymi.
Ponadto można rozwiązać umowę za zgodą pracownika w drodze porozumienia stron.
Ochrony przed zwolnieniem nie stosuje się do umów o pracę zawartych na okres próbny, na czas
określony oraz na czas wykonania określonej pracy.
Dodatkowe uprawnienia
Pracownik powołany do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej otrzymuje od pracodawcy
odprawę w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia liczonego jak ekwiwalent za urlop
wypoczynkowy. Odprawa ta nie przysługuje w razie ponownego powołania do tej samej służby.
Innym uprawnieniem pracownika jest prawo do dodatkowych dni wolnych. Na wniosek pracownika,
któremu doręczono kartę powołania do czynnej służby wojskowej, pracodawca musi udzielić
zwolnienia od pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia.
Są to dwa dodatkowe dni w przypadku powołania do zasadniczej lub okresowej służby wojskowej lub
jeden dzień w razie powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych trwających powyżej 30 dni.
W opisanych przypadkach pracodawca może wypłacić wynagrodzenie podwładnemu, ale nie ma
takiego obowiązku.
Zadośćuczynienie
Pracodawcy zatrudniającemu pracownika, który jest żołnierzem rezerwy o nadanym przydziale
kryzysowym, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie, nazywane świadczeniem pieniężnym.
Obejmuje ono wyłącznie rekompensatę kosztów zatrudnienia nowego pracownika, w szczególności
kosztu procesu rekrutacji. Ale nie przysługuje jako zwrot kwot wynagrodzenia pracowników
zatrudnionych w celu zastępstwa żołnierza rezerwy ani z tytułu powierzenia tego zastępstwa innemu
pracownikowi zatrudnionemu dotychczas u tego pracodawcy.
Nie można też liczyć na zwrot wypłaconej żołnierzowi rezerwy odprawy. Jeżeli jednak pracownik
żołnierz rezerwy w okresie odbywania ćwiczeń wojskowych otrzymał wynagrodzenie od pracodawcy,
to w kosztach świadczenia pieniężnego uwzględnia się również kwotę tej pensji.
Świadczenie to wypłaca się wyłącznie na udokumentowany wniosek pracodawcy. A to oznacza, że
bez wniosku firma rekompensaty nie otrzyma.
Podpisany wniosek pracodawca przesyła szefowi wojewódzkiego sztabu wojskowego właściwemu ze
względu na siedzibę jednostki wojskowej, do której żołnierz rezerwy ma nadany przydział kryzysowy.
Musi to zrobić przed upływem 30 dni od dnia zwolnienia żołnierza rezerwy z ćwiczeń wojskowych
bądź najpóźniej ostatniego dnia miesiąca przypadającego po tym, w którym pełnił on okresową
służbę wojskową. Kwotę świadczenia ustala właściwy szef wojewódzkiego sztabu wojskowego i
wypłaca na rachunek bankowy w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku.
Kwota świadczenia za każdy dzień odbywania ćwiczeń wojskowych lub pełnienia okresowej służby
wojskowej przez żołnierza rezerwy nie może być wyższa od 1/30 dwuipółkrotnego przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w miesiącu poprzedzającym termin
powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych, którego wysokość ogłasza prezes GUS.
Według ostatniego obwieszczenia wynosi ono 3591,23 zł. Wysokość odszkodowania ustala się i
wypłaca każdorazowo za czas odbywania danego rodzaju ćwiczeń wojskowych, a w przypadku
okresowej służby wojskowej - za dany miesiąc jej pełnienia.
Autorka jest radcą prawnym w kancelarii prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy we Wrocławiu
Anna Śmigaj