Temat: Budowa układu wydalniczego.

Temat: Budowa i działanie układu
wydalniczego.
1. Wydalanie – proces regulujący pracę
organizmu.
Wydalanie – proces fizjologiczny, którego celem
jest usunięcie z organizmu zbędnych
i szkodliwych produktów metabolizmu,
czyli końcowych produktów przemiany materii.
Produkty te powstają w wyniku:
 oddychania komórkowego,
 degradacji (rozkładu) aminokwasów i kwasów
nukleinowych,
 rozkładu elementów obumarłych komórek.
Do zadań układu wydalniczego należy:
• Wydalanie, czyli usuwanie produktów
przemiany materii.
• Regulacja stężenia soli mineralnych oraz
ilości wody we krwi i innych płynach
ustrojowych.
Dzięki realizacji tych zadań przez układ
wydalniczy, zostaje utrzymana
homeostaza.
2. Produkty przemiany materii.
• Amoniak, mocznik i kwas moczowy – są
końcowymi produktami przemiany białek
i kwasów nukleinowych
Amoniak – jest toksyczny i dlatego przekształcany
jest przez wątrobę w nietoksyczny mocznik. Jest
wydalany przez nerki.
Kwas moczowy – jest wydalany przez nerki
i częściowo przez skórę.
NH3
Produkty przemiany materii
• Dwutlenek węgla – jest produktem
rozkładu węglowodanów i tłuszczów. Jest
wydalany przez płuca i w niewielkim
stopniu przez skórę.
• Woda – powstaje jako produkt rozkładu
węglowodanów i tłuszczów. Jest usuwana
przez skórę, płuca, układ pokarmowy
i nerki.
• Sole mineralne – w nadmiarze zakłócają
równowagę mineralną organizmu. Są
usuwane przez skórę oraz nerki.
3. Narządy układu wydalniczego.
Narządy układu wydalniczego
• Nerka – oczyszcza krew ze zbędnych substancji
i wytwarza mocz.
• Moczowód – przewód długości około 30cm,
który odprowadza mocz z nerki do pęcherza.
Regularne skurcze moczowodu, zbudowanego
z mięśni gładkich, przyśpieszają przepływ
moczu do pęcherza.
• Pęcherz moczowy – narząd o elastycznych
ścianach, który czasowo magazynuje mocz.
• Cewka moczowa – przewód wyprowadzający
mocz z organizmu. W jej ścianie znajdują się
mięśnie (zwieracze) zamykające światło cewki
moczowej. Skurcz mięśni można kontrolować.
4. Budowa nerki.
Kora nerki – jest zbudowana
głównie z licznych ciałek
nerkowych.
Rdzeń nerki – składa się
z tysięcy kanalików
nerkowych oraz większych
od nich kanalików
zbiorczych.
Miedniczka nerkowa
– leży we wgłębieniu nerki.
Bierze udział
w odprowadzaniu moczu.
Kielichy nerkowe
– zbierają mocz
spływający z rdzeni
nerkowych.
Budowa nefronu
Nefron – składa się z ciałka
nerkowego i kanalika nerkowego.
W nim następuje oczyszczanie
krwi i wytwarzanie moczu.
Ciałko nerkowe – składa się
z kłębuszka nerkowego
i torebki kłębuszka (torebki
Bowmana).
Kanalik nerkowy – odprowadza
mocz z ciałka nerkowego
i modyfikuje jego skład.
Uchodzi do większych
kanalików zbiorczych.
BUDOWA I ROLA UKŁADU WYDALNICZEGO
Jak powstaje mocz?
glukoza
erytrocyt
mocznik
Odzyskiwanie
Wchłanianie
Powstawanie
moczu
krwi
Odzyskiwanie
Filtracja – do
soli
potrzebnych
substancji,
wody
ostatecznego.
i zagęszczanie
mineralnych,
wytworzenie
gdy
brakuje
takich
jak glukoza i sole
moczu.
ich
moczu
w organizmie.
mineralne
pierwotnego
sole mineralne
woda
BUDOWA I ROLA UKŁADU WYDALNICZEGO
Jaka jest droga substancji wydalanych z krwi?
kłębuszek
nerkowy
kanalik
zbiorczy
torebka
kłębuszka
moczowód
pęcherz
moczowy
kanalik
nerkowy
cewka moczowa
miedniczka
nerkowa