PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK POLSKI (kl. IV

Transkrypt

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
JĘZYK POLSKI
(kl. IV-VI)
1. Uczeń ma obowiązek przygotować się na każdą lekcję zarówno pod względem wiadomości jak
i umiejętności oraz posiadać przy sobie zeszyt przedmiotowy, zeszyt do ćwiczeń, podręcznik oraz
przybory do pisania.
2. Uczeń w ciągu półrocza może 5 razy bez konsekwencji zgłosić swoje nieprzygotowanie do lekcji lub
brak zadania domowego. Fakt ten należy zgłosić na początku lekcji.
3. Brak przygotowania do lekcji zaznaczany jest minusem (-). Kolejne trzy minusy w rubryce ”braki”
równają się jedynce, przy czym nie jest to ocena wiedzy czy umiejętności, lecz jedynie informacja
o pilności ucznia.
4. W przypadku pracy domowej i recytacji zadanej z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem uczeń nie
może uzyskać „bz”.
5. Uczeń zobowiązany jest do systematycznego prowadzenia zeszytu przedmiotowego oraz ćwiczeń,
a także do uzupełniania w terminie uzgodnionym z nauczycielem zapisów lekcyjnych w przypadku
nieobecności
w szkole.
Kryteria oceny zeszytu przedmiotowego
Ocenianiu podlega:
- prawidłowość zapisu
- czytelność
- systematyczność
- estetyka całości
- przejrzystość
Podstawowe założenia oceniania:
- ocenianie przynajmniej raz w semestrze
- nie należy brać pod uwagę rzeczowości oraz poprawności językowej i ortograficznej, które są oceniane
podczas sprawdzania poszczególnych prac (nie dotyczy to błędów ortograficznych w tematach).
6. Brak zeszytu przedmiotowego lub ćwiczeń w dniu, w którym należało okazać pracę domową,
traktowany jest jako brak zadania domowego.
7. W przypadku nieobecności na jednych lub dwóch kolejnych zajęciach uczeń ma obowiązek uzupełnić
zeszyt i nadrobić braki w wiadomościach i umiejętnościach już na następną lekcję.
8. W przypadku dłuższej (co najmniej dwutygodniowej) nieobecności na zajęciach uczeń może zgłosić
nieprzygotowanie do zajęć, a braki mogą być uzupełniane przez dłuższy okres po uzgodnieniu
z nauczycielem.
9. Za krótkie wypowiedzi ucznia lub jego aktywność, zamiast oceny używa się pomocniczo znaków „+”
i „-‘’ oraz zamienia je na oceny zgodnie z regułą: 1) + + + + + ocena bardzo dobra i 2) - - - - - ocena
niedostateczna.
Kryteria oceniania aktywności
Aktywność na lekcjach
Ocenianiu podlega:
- zaangażowanie na lekcji
- udział w dyskusji
- samodzielne prowadzenie fragmentów lekcji
- ciekawa i rzeczowa prezentacja przygotowanych materiałów
- częstotliwość wypowiedzi poprawnych merytorycznie
Aktywność poza lekcjami
Ocenianiu podlega:
- samodzielność w uczeniu się
- wkład pracy
- efektywność nauki własnej i pomocy koleżeńskiej z języka polskiego
- udział (i ewentualne osiągnięcia) w konkursach przedmiotowych (związanych z językiem polskim) na
etapie szkolnym, rejonowym i wojewódzkim
- inwencja twórcza, pomysłowość
- uczestnictwo w pozalekcyjnych zajęciach języka polskiego
- podejmowanie udanych prób twórczości własnej (ze świadomym stosowaniem dowolnych środków
artystycznych)
10. Omawianie lektur wyznacza się na określony dzień, w którym uczeń może być poddany
sprawdzianowi znajomości treści utworu – ustnemu lub pisemnemu.
11. Sprawdziany obejmujące większy zakres materiału zapowiadane są z co najmniej tygodniowym
wyprzedzeniem.
12. Sprawdzanie wiadomości i umiejętności bez zapowiedzi (np. kartkówki) obejmuje materiał z co
najwyżej trzech ostatnich lekcji.
13. Korzystanie z tzw. ściąg lub odpisywanie w trakcie sprawdzianów pisemnych jest niedopuszczalne
i karane:
*pierwsza uwaga – obniżeniem oceny o jeden stopień,
*druga uwaga – oceną niedostateczną.
DOSTOSOWANIE PUNKTACJI DO OCENY TESTÓW LUB SPRAWDZIANÓW
( dla uczniów, którzy nie mają trudności w nauce )
Test wyboru
100%
99%-91 %
90%-75 %
74% -60 %
59%-40%
39 % i mniej
Celujący
Bardzo dobry
dobry
Dostateczny
Dopuszczający
Niedostateczny
Sprawdzian
99%-100%
90%-98%
75%-89%
50%-74%
30%-49%
29% i mniej
Ocena dyktanda:
( dla uczniów, którzy nie mają trudności w nauce )
•
•
•
•
•
•
•
0 błędów ortograficznych - celujący
1 błąd - bardzo dobry
2 błędy - dobry
3 błędy- +dostateczny
4 błędy – dostateczny
5 błędów - dopuszczający
6 i więcej błędów ortograficznych zasadniczych - niedostateczny
Celujący
Bardzo dobry
Dobry
Dostateczny
Dopuszczający
Niedostateczny
Błąd ortograficzny drugorzędny lub błąd interpunkcyjny powoduje obniżenie oceny o „minus” (np. do –5).
Dwa błędy ortograficzne drugorzędne lub dwa błędy interpunkcyjne powodują obniżenie oceny do stopnia
niższego ze znakiem „plus”(np. do +4).
Zasadnicze błędy ortograficzne:
• niepoprawna pisownia wyrazów z „ó”, „u”, „rz”, „ż”, „ch”, „h”,
• niepoprawna pisownia wyrazów wielką literą,
• niepoprawna pisownia „nie” przed osobowymi formami czasowników.
Błędy drugorzędne:
- pisownia ą, ę, on, om, en, em, i, j, partykuły by, wyrażeń przyimkowych i przyimków złożonych,
- pisownia nie z rzeczownikami, przymiotnikami, przysłówkami, liczebnikami, zaimkami,
- użycie łącznika.
Błędy pozostałe:
- zamiana głosek,
- nieprawidłowe przenoszenie wyrazów,
- brak litery,
- brak znaku diakrytycznego
Trzy błędy ortograficzne drugorzędne lub trzy błędy interpunkcyjne są równoważne z jednym błędem
ortograficznym zasadniczym. Powtarzające się błędne uzupełnienie tego samego wyrazu (np. ludzie,
ludzie) lub wyrazów pokrewnych (np. porzucić, zrzucić) należy traktować jako jeden błąd.
Uczeń może poprawić ocenę niedostateczną wyłącznie z testów po rozdziale, dyktand i ze sprawdzianów
pisemnych z nauki o języku w ciągu tygodnia (zapis w dzienniku: 1/3). W tym celu powinien ustalić
dokładny termin z nauczycielem.
Otrzymanie przez ucznia pozytywnej oceny śródrocznej lub rocznej nie jest uwarunkowane
poprawieniem wszystkich cząstkowych ocen niedostatecznych.
Wszystkie oceny znajdujące się w dzienniku lekcyjnym są brane pod uwagę. Ocena śródroczna (roczna)
nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych.
KRYTERIA OCENY WYPOWIEDZI USTNYCH
A. Kryteria oceny opowiadania ustnego
Numer kryterium
Kryteria
Liczba punktów
I
Wypowiedź (opowiadanie) wiąże się z zadanym tematem
1p.
II
Rozwinięcie wypowiedzi w ramach określonej koncepcji ucznia
0 – 3p.
III
Spójność i logiczne uporządkowanie wypowiedzi
1p.
IV
Płynność opowiadania
1p.
V
Wyraźne mówienie
VI
Przestrzeganie poprawności językowej
[właściwe tempo mówienia]
[uczeń jest dostatecznie słyszany i rozumiany]
[dopuszczalne 3 błędy]
1p.
1p.
VII
Wyraziste mówienie [uczeń dostosowuje sposób mówienia do sytuacji
1p.
opowiadania; zaciekawia, potęguje napięcie itp.]
9 p. – celujący
8 – 7 p. – bardzo dobry
6 p. – dobry
5 p. – dostateczny
4 p. – dopuszczający
0 p. – 3 p. – niedostateczny
B. Kryteria oceny recytacji
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Znajomość tekstu
[dwa nieznaczne błędy (w tym podpowiedzi nauczyciela) – 2 punkty; od 3 do 5
błędów – 1punkt; liczne błędy, podpowiedzi wykluczają przyznawanie
punktów za kolejne kryteria; uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną]
0 – 2p.
II
Wyraźne mówienie [uczeń jest słyszany i rozumiany]
1p.
III
Właściwe tempo mówienia [dostosowane do sytuacji lirycznej ukazanej
w wierszu; przestrzeganie znaków interpunkcyjnych]
1p.
IV
Wyraziste mówienie [uczeń dostosowuje sposób mówienia do sytuacji
lirycznej ukazanej w wierszu; głosem wyraża uczucia, zaciekawia, wzrusza
itp.]
0 – 2p.
6 p. – celujący
5 p. – bardzo dobry
4 p. – dobry
1 p. – niedostateczny
*uczeń z trudnością w czytaniu uczy się fragmentu utworu.
C. Kryteria oceny czytania głośnego
Numer
kryterium
I
Kryteria
Płynność czytania (opanowanie tekstu)
[do dwóch błędów (nieznaczne „przekręcenia”) – 2 punkty; od 3 do 5 błędów –
1punkt; liczne błędy; częste poprawianie przez nauczyciela; wykluczają
przyznawanie punktów za kolejne kryteria; uczeń otrzymuje ocenę
Liczba
punktów
0 – 2p.
niedostateczną]
II
Właściwe tempo czytania
[dostosowane do sytuacji ukazanej w tekście; przestrzeganie znaków
interpunkcyjnych]
1p.
III
Wyraźne czytanie
1p.
IV
Wyraziste czytanie
[uczeń dostosowuje sposób czytania do sytuacji ukazanej
w tekście; głosem wyraża uczucia, zaciekawia, wzrusza itp.]
[uczeń jest słyszany i rozumiany]
0 – 2p.
6 p. – celujący
4 p. – dobry
1 p. – niedostateczny
D. Współpraca w grupie
1. Ogólne zaangażowanie w pracę grupy.
2. Bezpośredni wkład w realizację powierzonego zadania.
3. Stopień wywiązania się z pełnionej funkcji.
4. Umiejętności współpracy z innymi.
Szczegółowe kryteria prac polegających na przekładzie intersemiotycznym (np. inscenizacja, nagranie,
drama, konkretyzacja plastyczna) będą podawane uczniom przed podjęciem zadania indywidualnego
i grupowego.
Do kryteriów głównych zalicza się: pomysłowość, wkład pracy, estetykę.
Jak będę sprawdzać wiadomości i umiejętności uczniów?
Co będę oceniać?
Ile razy w semestrze
Odpowiedzi ustne krótkie
według potrzeb
Wypowiedzi ustne dłuższe
według potrzeb
Kartkówki lub testy
według PROGRAMU
Wielki Sprawdzian
klasa IV - 6
klasa V - 5
klasa VI -4
Test na wejście w każdej klasie (bez
oceny)
Próbny Sprawdzian VI
( bez oceny)
Sprawdziany gramatyczne i prace klasowe według potrzeb
Prace domowe
na bieżąco
Aktywność na zajęciach
na bieżąco
Przygotowanie do lekcji
na bieżąco
Zeszyty (przedmiotowe, ćwiczeń)
według potrzeb
Recytację
według potrzeb
Słówka
na bieżąco
Znajomość lektur szkolnych
4
Czytanie
według potrzeb
Pracę w grupach
według potrzeb
JĘZYK POLSKI
OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV
niedostateczny
* poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej uniemożliwia
osiąganie celów polonistycznych uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności
dopuszczający
* poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej umożliwia
osiąganie celów polonistycznych uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim
poziomie trudności
dostateczny
* poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy czwartej
pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej, uczeń
wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o średnim poziomie trudności ujętych w programie
i wynikających z podstawy programowej
dobry
* uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające
z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne
bardzo dobry
* uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy
teoretyczne i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi
zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach
celujący
* uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów
teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej,
proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV
JĘZYK POLSKI
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji
SŁUCHANIE
- skupia uwagę na krótkich wypowiedziach innych osób reaguje na wypowiedzi innych werbalnie
i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą)
- rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów
- rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny
- wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie
dosłownej
- rozumie ogólny sens słuchanych utworów
CZYTANIE
- identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach
znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji
- rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, przeprosiny i wyrażone
wprost
- rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
- rozumie ogólny sens czytanych utworów
- stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym
DOCIERANIE DO INFORMACJI
- sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury
- mówi o swoich reakcjach czytelniczych
- odróżnia fikcję od rzeczywistości
- odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych
- określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce,
bohaterowie, zdarzenia
- zna cechy baśni i legendy
- wyodrębnia film i spektakl spośród innych przekazów i tekstów kultury
III. Tworzenie wypowiedzi
MÓWIENIE
- nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem
- formułuje proste pytania i udziela prostych pod względem konstrukcyjnym odpowiedzi
- wypowiada komunikaty zawierające proste informacje
- wyraża wprost swoje intencje
- odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji skierować prośbę, pytanie,
odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie
- stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem
- mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu
- za pomocą kilku prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę
- za pomocą kilku prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat
- stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym
- wygłasza tekst utworu z pamięci
PISANIE
- stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu
- zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni – u, rz – ż, ch – h
- dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu
- tworzy proste wypowiedzi na podany temat
- uzupełnia prosty schemat, tabelę
- zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego, dialogu, zaproszenia, planu ramowego
wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi, redaguje
zaproszenie
- zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze
- za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia
- za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu
- stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni
(konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie
znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (wskazuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki
w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy), fonetyki (zna alfabet, dzieli
wyrazy na litery, głoski i sylaby)
- stara się o estetykę zapisu wypowiedzi
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz:
SŁUCHANIE
- słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada
- wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu, tworzy prostą notatkę w formie tabeli,
schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi
- powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii
- rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów
CZYTANIE
- identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi
- określa temat i główną myśl tekstu
- oddziela informacje ważne od drugorzędnych
- wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu
- wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
- rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu
- wskazuje części składowe wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie
- poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania
utworów
DOCIERANIE DO INFORMACJI:
- wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, encyklopedii, czasopisma, stron
internetowych
- nazywa swoje reakcje czytelnicze
- dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe
- odróżnia autora od osoby mówiącej w utworze
- określa i nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce,
bohaterowie, zdarzenia
- wskazuje cechy baśni i legendy w utworze
- wie, czym jest: wers, zwrotka, rym
- wskazuje w tekście porównanie, przenośnię
- wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki
- zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, próba
- przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość –
nienawiść, przyjaźń – wrogość
- odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym)
- odczytuje morał baśni
MÓWIENIE
- świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej
- dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych
i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące
- formułuje pytania otwarte
- udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych
- wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością,
otaczającą rzeczywistością, lekturą
- stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający)
podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem
- wskazuje wyrazy o znaczeniu dosłownym i metaforycznym
- składa życzenia, tworzy wypowiedź o cechach instrukcji, np. zasady gry
- wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza
utwory fabularne
- opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo
określające umiejscowienie w przestrzeni
- dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne
- recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens
- stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych
- posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem)
PISANIE
- stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji
- odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni
wielką literą
- dzieli wyrazy na głoski i litery, rozróżnia funkcję zmiękczającą i sylabotwórczą w typowych
przykładach
- konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym
- używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych
- w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające
i rozkazujące
- zapisuje pytania otwarte
- samodzielnie zapisuje dialog
- dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne
- tworzy ramowy plan wypowiedzi
- układa opowiadanie odtwórcze
- redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu
- zapisuje prostą instrukcję, np. przepis kulinarny, zasady gry
- tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia, obrazu, ilustracji, plakatu,stosując
słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni, w liście prywatnym, dialogu, zaproszeniu stosuje
odpowiedni układ graficzny
- stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne
i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz
wypowiedzenia złożone, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających,
wykrzyknikowych), fleksji (określa formę gramatyczną czasowników, rzeczowników,
przymiotników; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenie złożone;
poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego
czasowników w czasie przyszłym i przeszłym), fonetyki (wykorzystuje umiejętność dzielenia wyrazów na
sylaby przy przenoszeniu wyrazw do następnej linijki)
- stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz:
SŁUCHANIE
- koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych, a zwłaszczaodtwarzanych
utworów
- odróżnia informacje ważne od mniej ważnych
- na podstawie słuchanego tekstu tworzy samodzielną notatkę: rysuje plan, ilustracje do tekstu, formułuje
pytania
- właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu
- odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich
CZYTANIE
- wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio wskazuje akapit
- wybiera i wykorzystuje informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu
- wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi oraz samodzielnie tłumaczy przenośne
znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi
- wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach,
instrukcjach, przepisach
- rozumie funkcje części składowych wypowiedzi: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie
- głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji
DOCIERANIE DO INFORMACJI:
- wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych
- uzasadnia swoje reakcje czytelnicze
- analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie,
zdarzenia
- identyfikuje baśń i legendę
- rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu
- rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście
- objaśnia znaczenia porównań i przenośni w tekście
- wyodrębnia elementy dzieła filmowego, odróżnia film animowany i aktorski
- charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość –
- odczytuje przesłanie utworu
MÓWIENIE
- przedstawia własne zdanie w rozmowie
- świadomie dobiera intonację zdaniową
- udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi
- uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą
odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu
- wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń
- stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika
- gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw
- wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym,
streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza
przysłówki
- w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację,
plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć
- objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów
- odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów
- umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami
bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje różnorodne typy zdań: pojedyncze i złożone;
celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych,
rozkazujących
w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa
odmiennych części mowy w poprawnych formach), fonetyki (stosuje wiadomości z zakresu podziału
wyrazów na litery, głoski i sylaby w poprawnym ich zapisie)
- wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu
- stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń
PISANIE
- stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji oraz potrafi je
zastosować w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach pochodnych i rodzinie
wyrazów)
- w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za
pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji
- w wypowiedziach stosuje poprawne formy gramatyczne rzeczownika, przymiotnika, czasownika
- w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne
- w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań
i postaw
- układa życzenia, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie
- stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi
- pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory
fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki;
opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń
- zapisuje dialog w opowiadaniu
- w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę, obraz, ilustrację,
plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć
- dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz:
SŁUCHANIE
- przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi
- odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów prozatorskich i poetyckich
- wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu
- nazywa intencje nadawcy komunikatu
CZYTANIE
- wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np.
opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą
- wskazuje akapit
- oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytywaniu znaczeń dosłownych
i przenośnych
- odczytuje i wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce
- wskazuje i odczytuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
- wskazuje typowe elementy konstrukcyjne i stylistyczne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach,
- ma świadomość konstrukcji wypowiedzi i rozumie funkcje takich części składowych wypowiedzi, jak
tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie
- głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens
odczytywanego tekstu
- wybiera informacje wyrażone pośrednio w różnych źródłach, np. czasopismach, stronach internetowych;
konfrontuje je z innymi źródłami
- konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami
- objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim
- wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu do interpretacji utworu
- objaśnia funkcję porównań i przenośni w tekście
- wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy
nienawiść, przyjaźń – wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami
MÓWIENIE
- uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, stosuje się do reguł
grzecznościowych
- rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego
- udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym
- w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy
i przysłowia związane z omawianą tematyką
- poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego
i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym
- w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła
- interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania
- zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu
- wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi
- dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka
PISANIE
- komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym
wypowiedzi o przejrzystej, logicznej kompozycji
- uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury
- w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy
- komponuje i przekształca plan wypowiedzi
- pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń
- sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych
wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności
od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym
wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno-składniowej,dba o poprawną interpunkcję
wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach
- w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania,
w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego
i niemęskoosobowego w czasie przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu
fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów)
- dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz:
SŁUCHANIE
- odczytuje i wyjaśnia przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich
CZYTANIE
- czyta ze zrozumieniem na poziomie semantycznym i krytycznym, również teksty spoza listy lektur
- wykorzystuje treści zawarte w artykułach, instrukcjach, przepisach, tabelach, schematach i notatkach
w tworzeniu własnych wypowiedzi
- odczytuje głośno utwory poetyckie i prozatorskie i je interpretuje
wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych
wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym
- porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich
- wskazuje elementy baśni i legendy w innych tekstach kultury
- dostrzega różnice między celem program w informacyjnych, rozrywkowych, reklam
- odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość
MÓWIENIE
- przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania
- podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych
programem nauczania w klasie czwartej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu
lektur
- interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych
PISANIE
- tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, poprawną konstrukcją oraz
właściwym doborem środków językowych
- wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową
oraz estetykę zapisu wypowiedzi
- świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem
nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki.
OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V
JĘZYK POLSKI
niedostateczny
· poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej uniemożliwia
osiąganie celów polonistycznych
· uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności
dopuszczający
· poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej umożliwia
· uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności
dostateczny
· poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy piątej pozwala
na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej
· uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe, o średnim poziomie trudności ujętych
w programie i wynikających z podstawy programowej
dobry
· uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania
i wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne
bardzo dobry
· uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne
i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej, potrafi zastosować
poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach
celujący
· uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami
w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania
i wynikających z podstawy programowej, proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne
uzdolnienia
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V
JĘZYK POLSKI
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą.
I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI
SŁUCHANIE
· skupia uwagę na prostych wypowiedziach innych osób
· reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą)
· rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów
· identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach
· rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia,
przeprosiny, instrukcję
· wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie
dosłownej, i uzupełnia różne typy notatek graficznych o te informacje
· rozumie ogólny sens słuchanych utworów
· rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów
· dostrzega etyczny wymiar języka (prawdę, kłamstwo, przemilczanie informacji, brutalizację
wypowiedzi)
CZYTANIE
· identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach
znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji (autor, narrator, czytelnik, słuchacz)
· rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia,
przeprosiny, instrukcję, ogłoszenie
· wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu
i wyrażone wprost, i uzupełnia na podstawie czytanego tekstu różne typy notatek graficznych o te
informacje
· wskazuje części składowe wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie)
· rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
· rozumie ogólny sens czytanych utworów
· określa nastrój wypowiedzi
· stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, wyróżnia pauzą koniec
wypowiedzenia
· rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik,
przysłówek)
· rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone
· sprawdza pisownię wyrazów w słowniku ortograficznym
· wyszukuje synonimy w słowniku wyrazów bliskoznacznych
· wybiera proste informacje z hasła encyklopedycznego, czasopisma, podanej strony internetowej
II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY
· mówi o swoich reakcjach czytelniczych
· wyraża swój stosunek do postaci
· odróżnia fikcję od rzeczywistości
· odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych
· odróżnia autora od osoby mówiącej w tekście literackim
· określa najważniejsze elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce,
bohaterowie, zdarzenia, omawia akcję
· zna cechy baśni, legendy, bajki, wie, co to jest mit
· rozpoznaje wers, strofę, rym, refren
· rozpoznaje przenośnię, porównane, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy
· wyodrębnia film i spektakl teatralny spośród innych przekazów i tekstów kultury oraz potrafi nazwać ich
tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa)
III. TWORZENIE WYPOWIEDZI
MÓWIENIE
· nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem
· formułuje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym
· wypowiada komunikaty zawierające proste informacje
· wyraża wprost swoje intencje
· odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować
prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie, instrukcję, gratulacje, życzenia
· stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem
· mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu
· za pomocą prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę
· za pomocą prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat
· wygłasza tekst utworu z pamięci
PISANIE
· stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu
· zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó – u, rz – ż, ch – h
· tworzy proste wypowiedzi oraz notatki na podany temat
· uzupełnia prosty schemat, tabelę
· zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego i oficjalnego, dialogu, zaproszenia,
i szczegółowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie, ogłoszenie, instrukcję, pamiętnik i dziennik pisany
z perspektywy bohatera i własnej
· zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze z dialogiem
· za pomocą prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci
· za pomocą prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu
· stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni
( konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia
i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (stosuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki
i przysłówki w zdaniu),fonetyki (dzieli wyrazy przy przenoszeniu do następnej linii, zna sposoby
oznaczania miękkości głosek, zauważa różnicę między wymową a zapisem samogłosek ustnych,
dźwięcznych i bezdźwięcznych)
· stara się dbać o estetykę zapisu wypowiedzi
SŁUCHANIE
· słucha innych, uczestniczy w rozmowie oraz innych sytuacjach komunikacyjnych (zadaje pytania,
odpowiada, instruuje, gratuluje, zaprasza, przeprasza)
· wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu
· tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu
· określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę
usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu
· rozpoznaje proste intencje niewyrażone wprost
· rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne i literackie
· na podstawie intonacji odróżnia wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające
CZYTANIE
· identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi
· określa temat i główną myśl tekstu
· oddziela informacje ważne od drugorzędnych
· wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu
· wskazuje cytat
· wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
· rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu
· określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę
usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu, wskazuje morał
wyrażony wprost
· rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne, literackie, reklamowe
· rozumie funkcję znaków interpunkcyjnych (kropki, przecinka, znaku zapytania, wykrzyknika),
akapitów i marginesów w tekście prozatorskim, wskazuje cudzysłów
· wskazuje wersy, strofy, rymy w tekstach poetyckich
· poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania
utworów
· odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych
· rozpoznaje w wypowiedziach liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik
· rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach (orzeczenie,
podmiot)
· odróżnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego, zdanie pojedyncze rozwinięte od zdania
nierozwiniętego
· rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, rodzajów gramatycznych (rzeczownik, przymiotnik),
osób, czasów i rodzajów gramatycznych (czasownik), określa stopień przymiotnika i przysłówka
· posługuje się alfabetem, uwzględnia różnice między zapisem a wymową samogłosek nosowych, głosek
dźwięcznych i bezdźwięcznych, oznacza miękkość głosek
· wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, słownika wyrazów bliskoznacznych,
szkolnego słownika języka polskiego
· korzysta z encyklopedii, czasopisma, stron internetowych
· nazywa swoje reakcje czytelnicze
· dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe
· nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie,
zdarzenia, wątki
· wskazuje elementy akcji
· wskazuje w utworze cechy baśni, legendy, bajki
· rozumie, czym jest mit
· wie, czym jest: wers, zwrotka, rym, rytm, refren
· wskazuje w tekście porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy
· wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki
· zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, kurtyna, kulisy,
próba, program teatralny, afisz
· przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość –
· odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym)
· odczytuje morał baśni, bajek, zauważa metaforyczny charakter mitu
MÓWIENIE
· świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej
· dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych
i rozwiniętych, stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące
· formułuje pytania zamknięte i otwarte
· udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych
· wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością,
· stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający)
· składa życzenia, gratulacje, instruuje
· wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza
utwory fabularne
· opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające
umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych)
· dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne
· recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens
· stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych
· posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem)
PISANIE
· stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji
· odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni
wielką literą
· poprawnie zapisuje nie z różnymi częściami mowy
· poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe
· poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki
· konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym
· używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, stosuje przecinki
· w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające
i rozkazujące
· samodzielnie zapisuje dialog
· dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne (wstęp, rozwinięcie, zakończenie)
· buduje ramowy i szczegółowy plan wypowiedzi
· układa opowiadanie odtwórcze z dialogiem oraz z elementami opisu, krótką relację, zaproszenie,
ogłoszenie, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej
· redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu czynności
· tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo
określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków
i wyrażeń przyimkowych)
· w liście prywatnym i oficjalnym, dialogu, zaproszeniu i ogłoszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny
· stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne
i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste
i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących,
rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika
w wypowiedzenia złożone), fleksji (używa poprawnych form gramatycznych czasowników, rzeczowników,
przymiotników; poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego
i niemęskoosobowego czasowników w czasie przyszłym i przeszłym
· stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu
SŁUCHANIE
· koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych oraz odtwarzanych utworów
· w typowych sytuacjach komunikacyjnych cytuje wypowiedzi innych, wyraża swoje zdanie na temat
wysłuchanego komunikatu
· odróżnia informacje ważne od mniej ważnych
· właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu (również te niewyrażone wprost)
· na podstawie słuchanego tekstu tworzy notatkę, pisze krótkie streszczenie
· odróżnia wypowiedzi literackie od informacyjnych i reklamowych
· dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy
· odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich (objaśnia morał baśni, bajki,
wyjaśnia metaforyczny charakter mitu)
· na podstawie intonacji odróżnia zdania neutralne od wykrzyknikowych
CZYTANIE
· wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio
· rozumie funkcję akapitu i cytatu w wypowiedzi
· objaśnia przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi
· odróżnia teksty literackie od informacyjnych i reklamowych
· dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy
· odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich
· wskazuje typowe elementy konstrukcyjne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach,
przepisach
· głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji
· wskazuje różnice między rzeczownikami, czasownikami, przymiotnikami, liczebnikami, zaimkami,
przyimkami i spójnikami
· rozpoznaje równoważnik zdania
· rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, rodzajów; odróżnia formy osobowe czasowników
od nieosobowych (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to)
· wie, jakiego typu informacje zawierają słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych,
słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych i umiejętnie je stosuje
· wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych
· uzasadnia swoje reakcje czytelnicze
· analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie,
zdarzenia, wątek
· posługuje się pojęciami akcja, fabuła, związek przyczynowo-skutkowy
· identyfikuje baśń, legendę, mit, bajkę, komiks
· rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, rytmu oraz objaśnia znaczenie
i funkcję środków poetyckich, takich jak: przenośnia, porównanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy
· rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście
· wyodrębnia elementy dzieła filmowego, zna główne etapy powstawania filmu
i przedstawienia, rozumie pojęcie adaptacji
· określa zadania twórców dzieła filmowego i teatralnego – aktora, reżysera, dekoratora, suflera,
reżysera
· charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość –
· odczytuje przesłanie utworu
MÓWIENIE
· przedstawia własne zdanie w rozmowie
· świadomie dobiera intonację zdaniową
· udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi
· uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą
odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu
· wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń
· gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw
· wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku
czasowe, zwłaszcza przysłówki i wyrażenia przyimkowe
· w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat,
stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania,
zdrobnienia, poprawnie używa odpowiedniego stopnia przymiotnika i przysłówka)
· objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów
· odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów
· umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami
celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych,
rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji),
fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach),
· wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu; zwraca uwagę na ważne treści
tekstu
· stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń
PISANIE
· stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó – u, rz – ż, ch – h
i interpunkcji, poprawnie używa i zapisuje formy nieosobowe czasownika
· w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za
pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji
· w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, zastępuje powtarzające się
w tekście wyrazy odpowiednimi zaimkami
· w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań
i postaw
· układa życzenia, gratulacje, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, zaproszenie
· stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi
· pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory
fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe; opowiada z perspektywy
świadka i uczestnika zdarzeń (pamiętnik, dziennik)
· zapisuje dialog w opowiadaniu
· w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, stosując słownictwo służące do
formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia)
· opisując obraz, rzeźbę, ilustrację, plakat, stosuje podstawowe słownictwo charakterystyczne dla danej
dziedziny sztuki
· dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia
SŁUCHANIE
· przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, potrafi ustosunkować się do wypowiedzi innych oraz
nawiązać do nich podczas własnej wypowiedzi
· uzasadnia swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu
· nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją
nadawcy wypowiedzi, w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii
CZYTANIE
· wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je
w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą
· oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytaniu znaczeń dosłownych
i przenośnych
· wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie
i notatce
· nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją
nadawcy wypowiedzi
· nazywa osobę mówiącą w tekście w zależności od rodzaju utworu (podmiot liryczny, narrator)
· w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii
· wskazuje typowe elementy stylistyczne i graficzne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach,
· dostrzega relacje między takimi elementami konstrukcji, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie
· głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens
· rozumie funkcje użytych w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, pojedynczych
i złożonych, równoważników zdań
· rozumie funkcję użytych form przypadków, liczb, osób, czasów w tekstach literackich, użytkowych,
reklamowych
· w zależności od celu poszukiwań świadomie wybiera odpowiedni słownik (słownik ortograficzny,
słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych)
· konfrontuje ze sobą informacje zgromadzone na podstawie różnych źródeł
· konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami
· charakteryzuje osobę mówiącą na podstawie jej wypowiedzi
· objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim oraz środków
stylistycznych w utworze poetyckim (w tym rozróżnia ożywienie i uosobienie jako rodzaje przenośni)
· wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu, rytmu, refrenu do interpretacji utworu
· wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy; dostrzega
różnice między celem tych programów
· charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość –
nienawiść, przyjaźń – wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami
MÓWIENIE
· uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, cytuje, stosuje się do reguł
grzecznościowych
· rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego
· udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym
· w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy i przysłowia
związane z omawianą tematyką
· poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego
i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym
· w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła
· interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania
· zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu
· wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi
· dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka
PISANIE
· potrafi zastosować reguły ortograficzne w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach
pochodnych i rodzinie wyrazów, pisowni nie w przeciwstawieniach)
· przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, a także zdania
w równoważniki zdań i odwrotnie – odpowiednio do przyjętego celu
· komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym
· uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury
· udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym
i stylistycznym
· w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy
· komponuje i przekształca plan wypowiedzi
· pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń
· w opisie dzieła kultury stosuje słownictwo wyrażające stosunek odbiorcy wobec dzieła
· sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawnoś słownikową tworzonych
wypowiedzi, odpowiednio dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne, wzbogacając tekst
w zależności od formy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem
składniowym wypowiedzi, stosuje się do zasad poprawności logiczno- składniowej, dba o poprawną
interpunkcję wypowiedzeń złożonych), fleksji (w wypowiedziach stosuje w poprawnych formach
odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania, w tym poprawnie stosuje for
my czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w czasach
przeszłym i przyszłm), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu fonetyki i wykorzystuje je
w poprawnym zapisie wyrazów)
· dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu
SŁUCHANIE
· w rozmowie i innych sytuacjach komunikacyjnych celowo odwołuje się do wypowiedzi innych osób
· dokonuje selekcji informacji w celu wykorzystania ich w sytuacjach nietypowych
· dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach
poetyckich i reklamowych, wskazuje elementy o charakterze perswazyjnym
CZYTANIE
· czyta ze zrozumieniem na poziomie krytycznym teksty spoza listy lektur
· interpretuje utwory poetyckie i prozatorskie
· wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych
wypowiedziach o charakterze informacyjnym lub oceniającym
· porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich
i poetyckich
· wskazuje elementy baśni, legendy, bajki, mitu w innych tekstach kultury oraz odnajduje i omawia
nawiązania do tego typu utworów we współczesnych tekstach kultury, np. opowiadaniach, reklamach, oraz
w języku, np. we frazeologii
· odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość
· dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach
MÓWIENIE
· przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania,
formułuje twórcze uwagi
· podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych
programem nauczania w klasie piątej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur
· interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych
PISANIE
· tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, pomysłową formą, poprawną
konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych
· wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową
· świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem
nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki
OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI
JĘZYK POLSKI
niedostateczny
* poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szóstej uniemożliwia
* uczeń nie potrafi wykonać zadań o niewielkim poziomie trudności
dopuszczający
* poziom umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szóstej umożliwia
osiąganie celów polonistycznych,
* uczeń potrafi wykonać zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim poziomie trudności
dostateczny
* poziom zdobytych umiejętności i wiadomości objętych wymaganiami edukacyjnymi klasy szóstej
pozwala na rozwijanie kompetencji ujętych w programie i wynikających z podstawy programowej
* uczeń wykonuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe, o średnim poziomie trudności ujętych
w programie i wynikających z podstawy programowej
dobry
* uczeń poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności ujęte w programie nauczania i wynikające
z podstawy programowej, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne
bardzo dobry
* uczeń sprawnie się posługuje zdobytymi wiadomościami, rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne
i praktyczne ujęte w programie nauczania i wynikające z podstawy programowej
* potrafi zastosować poznaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach
celujący
* uczeń biegle się posługuje zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów
teoretycznych i praktycznych objętych programem nauczania i wynikających z podstawy programowej
* proponuje rozwiązania nietypowe; jest twórczy, rozwija własne uzdolnienia
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY VI
JĘZYK POLSKI
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych
na ocenę dopuszczającą.
SŁUCHANIE
- skupia uwagę na prostych wypowiedziach innych osób
- reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą)
- rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów
- rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia,
przeprosiny, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis
- wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej,
i uzupełnia różne typy notatek graficznych o te informacje
- rozumie ogólny sens słuchanych utworów
- rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów
- dostrzega etyczny wymiar języka (prawdę, kłamstwo, przemilczanie informacji, brutalizację
wypowiedzi)
- rozpoznaje manipulację
CZYTANIE
znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji (autor, narrator, czytelnik, słuchacz)
- rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia,
przeprosiny, zawiadomienie, instrukcję, ogłoszenie, w tym przepis
- wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu
i wyrażone wprost, i uzupełnia na podstawie czytanego tekstu różne typy notatek graficznych o te
informacje
- wskazuje części składowe wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie)
- rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
- rozumie ogólny sens czytanych utworów
- określa nastrój wypowiedzi
- wyciąga wnioski z przesłanek zawartych w tekście, w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz
- rozpoznaje manipulację
- rozumie mechanizmy oddziaływania reklam na odbiorcę
- stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, wyróżnia pauzą koniec
wypowiedzenia
- rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot)
- rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik,
przysłówek, liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik)
- rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone
- wskazuje cudzysłów
- sprawdza pisownię wyrazów w słowniku ortograficznym
- wyszukuje synonimy w słowniku wyrazów bliskoznacznych
- wybiera proste informacje z hasła encyklopedycznego, poradnika, leksykonu, czasopisma, podanej strony
internetowej
- mówi o swoich reakcjach czytelniczych
- porównuje swoje wrażenia związane z odbiorem innych tekstów
- wyraża swój stosunek do postaci
- odróżnia fikcję od rzeczywistości
- rozpoznaje typowe elementy fikcji, charakterystyczne dla poznanych gatunków
- odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych w baśniach, legendach, mitach, bajkach,
opowiadaniach, powieściach
- odróżnia autora od osoby mówiącej w tekście literackim
- charakteryzuje osobę mówiącą na podstawie jej wypowiedzi
- określa najważniejsze elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce,
bohaterowie, zdarzenia,
- omawia akcję
- wyodrębnia w utworze epickim wydarzenia układające się w wątki
- rozpoznaje baśń, legendę, bajkę, mit, powieść, opowiadanie, komiks, fraszkę, wiersz, przysłowie
- rozpoznaje wers, strofę, rym, refren, rytm
- odróżnia wiersz rymowany od nierymowanego (białego)
- rozpoznaje przenośnię, porównane, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie
- wyodrębnia film, program informacyjny, program rozrywkowy, spektakl teatralny spośród innych
przekazów i tekstów kultury oraz potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa)
- odczytuje informacje z plakatu teatralnego
MÓWIENIE
- nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem
- w rozmowie zadaje pytania uzupełniające
- formułuje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym
- wypowiada komunikaty zawierające proste informacje
- wyraża wprost swoje intencje
- odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować
prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie, instrukcję, gratulacje, życzenia, przekonać, zachęcić,
przestrzec
- stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem
- mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu
- za pomocą prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę
- za pomocą prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat, fotografię
- wygłasza tekst utworu z pamięci (teksty poetyckie, fragmenty prozy)
PISANIE
- stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu
- zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni – u, rz – ż, ch – h
- tworzy proste wypowiedzi oraz notatki na podany temat
- uzupełnia prosty schemat, tabelę
- zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego i oficjalnego, dialogu, zaproszenia,
ogłoszenia, planu ramowego i szczegółowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog,
- układa plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie, ogłoszenie, instrukcję, pamiętnik
i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej, proste sprawozdanie
- zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze z dialogiem
- za pomocą prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci
- za pomocą prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu, fotografii
- stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni
(konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie
znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (stosuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki
w zdaniu), fonetyki (dzieli wyrazy przy przenoszeniu do następnej linii, zna sposoby oznaczania miękkości
głosek, zauważa różnicę między wymową a zapisem samogłosek ustnych, dźwięcznych
i bezdźwięcznych)
- stara się dbać o estetykę zapisu wypowiedzi
SŁUCHANIE
- słucha innych, uczestniczy w rozmowie oraz innych sytuacjach komunikacyjnych (zadaje pytania,
odpowiada, instruuje, gratuluje, zaprasza, przeprasza)
- wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu
- tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu
- określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę
usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu
- rozpoznaje proste intencje niewyrażone wprost
- wyciąga wnioski z przesłanek zawartych w tekście, w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz
- rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne i literackie
- na podstawie intonacji odróżnia wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające
- rozumie mechanizmy oddziaływania reklam na odbiorcę
- odróżnia fakty od opinii, wskazuje elementy perswazji
CZYTANIE
- identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi
- określa temat i główną myśl tekstu
- wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu
- wskazuje cytat
- wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
- rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, zawiadomienia, ogłoszenia, instrukcji, przepisu
- określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę
usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu, wskazuje morał wyrażony
wprost
- rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne, literackie, reklamowe
- rozumie funkcję znaków interpunkcyjnych (kropki, przecinka, znaku zapytania, wykrzyknika,
cudzysłowu, dwukropka, nawiasu), akapitów i marginesów w tekście prozatorskim
- wskazuje wersy, strofy, rymy w tekstach poetyckich
- poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania
utworów
- odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych
- rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot,
dopełnienie, przydawka, okolicznik)
- odróżnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego, zdanie pojedyncze rozwinięte
zdania nierozwiniętego
- rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, rodzajów gramatycznych (rzeczownik, przymiotnik,
zaimek w związku z rzeczownikiem), osób, czasów i rodzajów gramatycznych (czasownik), określa
stopień przymiotnika i przysłówka
- posługuje się alfabetem, uwzględnia różnice między zapisem a wymową samogłosek nosowych, głosek
dźwięcznych i bezdźwięcznych, oznacza miękkość głosek
- wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, słownika wyrazów bliskoznacznych,
szkolnego słownika języka polskiego, słownika frazeologicznego
- korzysta z encyklopedii, czasopisma, stron internetowych, leksykonu, poradnika
- nazywa swoje reakcje czytelnicze
- dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe
- nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie,
zdarzenia, wątki
- wyodrębnia wątki
- wskazuje elementy akcji
- wskazuje w utworze cechy baśni, legendy, bajki, mitu, opowiadania, powieści, wiersza, fraszki, komiksu
- rozpoznaje przysłowie
- wskazuje w tekście porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy , ożywienie
- posługuje się terminami: wiersz rymowany i nierymowany (biały)
- wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki
- zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, kurtyna,
kulisy, próba, program teatralny, afisz, ujęcie, kadr, plan
- przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość –
nienawiść, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada
- odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym)
- odczytuje przesłanie baśni, odczytuje morał bajek, zauważa metaforyczny charakter mitu
- odczytuje informacje z plakatu teatralnego
MÓWIENIE
- świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej
- dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypowiedzeń prostych
i rozwiniętych, stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące
- formułuje pytania zamknięte i otwarte
- wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością,
- stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający)
- składa życzenia, gratulacje, instruuje, przekonuje, zachęca, przestrzega wypowiada się w sposób
uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne
- opisuje przedmiot,miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, fotografię, stosując słownictwo
określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych)
- dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne
- recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens
- stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych
posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem, postawą ciała)
PISANIE
- stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji
- odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni
wielką literą
- poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe oraz nie z różnymi częściami mowy
- poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki
- konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logiczno-składniowym
- używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, stosuje przecinki
- w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające
i rozkazujące
- samodzielnie zapisuje dialog
- dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne (wstęp, rozwinięcie, zakończenie)
- buduje ramowy i szczegółowy plan wypowiedzi
- układa opowiadanie odtwórcze z dialogiem oraz z elementami opisu, krótką relację, proste
sprawozdanie, zaproszenie, ogłoszenie, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej,
regulamin
- redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu
- zapisuje instrukcję z uwzględnieniem sformułowań wskazujących na kolejność wykonywanych
czynności
- tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, obrazu, ilustracji, fotografii, plakatu, stosując
słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych)
- w liście prywatnym i oficjalnym, dialogu, zaproszeniu i ogłoszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny
- stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne
w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste i rozwinięte oraz wypowiedzenia
złożone, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających,
wykrzyknikowych; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenia złożone,
rozdziela przecinkiem wypowiedzenia składowe w wypowiedzeniu złożonym), fleksji (używa poprawnych
form gramatycznych czasowników, rzeczowników, przymiotników, zaimków, liczebników; poprawnie
zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego
czasowników w czasie przyszłym i przeszłym)
- stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu
SŁUCHANIE
- koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych oraz odtwarzanych utworów
- w typowych sytuacjach komunikacyjnych cytuje wypowiedzi innych, wyraża swoje zdanie na temat
wysłuchanego komunikatu
- odróżnia informacje ważne od mniej ważnych
- właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu (również te niewyrażone wprost)
- na podstawie słuchanego tekstu tworzy notatkę, pisze krótkie streszczenie
- odróżnia wypowiedzi literackie od informacyjnych i reklamowych
- dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy
- odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich (omawia przesłanie baśni,
objaśnia morał bajki, wyjaśnia metaforyczny charakter mitu)
- rozumie mechanizmy oddziaływania reklam na odbiorców
- na podstawie intonacji odróżnia zdania neutralne od wykrzyknikowych
CZYTANIE
- wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio
- rozumie funkcję akapitu i cytatu w wypowiedzi
- objaśnia przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi
- odróżnia teksty literackie od informacyjnych i reklamowych
- dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy
- odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich
- wskazuje typowe elementy konstrukcyjne w zaproszeniach, życzeniach, gratulacjach, ogłoszeniach,
zawiadomieniach, instrukcjach, przepisach
- głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji, wprowadza pauzę
- wskazuje różnice między rzeczownikami, czasownikami, przymiotnikami, liczebnikami, zaimkami,
przyimkami i spójnikami
- rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte, pojedyncze i złożone (współrzędnie
i podrzędnie)
- rozpoznaje równoważnik zdania
- wydziela w zdaniu grupę podmiotu i orzeczenia
- rozpoznaje zdania bezpodmiotowe
- ustala stosunki nadrzędno-podrzędne i współrzędne z zdaniu pojedynczym
- rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, rodzajów; odróżnia formy osobowe czasowników
od nieosobowych (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to)
- odróżnia wyrazy gwarowe od potocznych
- wie, jakiego typu informacje zawierają słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych,
słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych, słownik frazeologiczny i umiejętnie je stosuje
- wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych
- uzasadnia swoje reakcje czytelnicze
- porównuje swoje wrażenia związane z odbiorem innych tekstów kultury
- analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie,
zdarzenia, wątek
- rozpoznaje typowe elementy fikcji, charakterystyczne dla poznanych gatunków
- omawia zależność osoby mówiącej (narratora, podmiotu lirycznego) i świata ukazanego w utworze
- posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, związek przyczynowo-skutkowy
- omawia powiązania między częściami tekstu (rozdział, podrozdział) w dłuższym utworze prozatorskim,
np. w opowiadaniu, powieści
- identyfikuje baśń, legendę, mit, bajkę, komiks, opowiadanie, powieść, fraszkę, wiersz, przysłowie
- omawia akcje w utworze dramatycznym
- rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, rytmu oraz objaśnia znaczenie i funkcję środków
poetyckich, takich jak: przenośnia, porównanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, uosobienie, ożywienie
- dostrzega zależność między zastosowanymi w utworze środkami stylistycznymi a treścią
- rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście
- wyodrębnia elementy dzieła filmowego, zna główne etapy powstawania filmu i przedstawienia, rozumie
pojęcie adaptacji
- określa zadania twórców dzieła filmowego – aktora, reżysera, scenarzysty
- określa zadania twórców dzieła teatralnego – aktora, reżysera, dekoratora, suflera
- posługuje się pojęciami z zakresu sztuki filmowej, np. kadr, scena, plan, a także związanymi
z przedstawieniem teatralnym i sztuką teatralną
nienawiść, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada
- konfrontuje sytuację bohaterów z własnym doświadczeniem
- odczytuje przesłanie utworu
MÓWIENIE
- dostosowuje sposób wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej, takiej jak: podziękowanie,
przemówienie, wystąpienie
- przedstawia własne zdanie w rozmowie
- przestrzega zasad kulturalnej rozmowy
- dyskutuje na wybrany temat
- świadomie dobiera wypowiedzenia, by osiągnąć zamierzony cel (np. zachęcić, przekonać, przestrzec)
- tworzy spójne, logiczne wypowiedzi
- świadomie dobiera intonację zdaniową
- udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi
- uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami;
- łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki w zdaniu
- wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń
- wyjaśnia motywy postępowania postaci
- gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw
- wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym,
streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza
przysłówki i wyrażenia przyimkowe
- w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat,
fotografię, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety,
porównania, zdrobnienia, poprawnie używa odpowiedniego stopnia przymiotnika i przysłówka)
- objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów
- odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów
- umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami
stosuje odpowiedni szyk wyrazów w zdaniu; celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających,
oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do
zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach),
wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu; zwraca uwagę na ważne treści
tekstu
- stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń
PISANIE
- stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni – u, rz – ż, ch – h i interpunkcji, poprawnie używa
i zapisuje formy nieosobowe czasownika w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą,
filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki
wyrazowe
i stosuje się do zasad interpunkcji
- w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, zastępuje powtarzające się w tekście wyrazy
odpowiednimi zaimkami
- w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań
i postaw
- układa życzenia, gratulacje, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie
- stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi
- pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory
fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe; opowiada z perspektywy
świadka i uczestnika zdarzeń (pamiętnik, dziennik)
- zapisuje dialog w opowiadaniu
- w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, fotografię, stosując słownictwo
służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia)
- opisując obraz, rzeźbę, ilustrację, plakat, fotografię; stosuje podstawowe słownictwo charakterystyczne
dla danej dziedziny sztuki
- dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia
SŁUCHANIE
- przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, potrafi ustosunkować się do wypowiedzi innych oraz
nawiązać do nich podczas własnej wypowiedzi
- uzasadnia swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu
- nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją
nadawcy wypowiedzi, w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii
CZYTANIE
- wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np.
opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą
- oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytaniu znaczeń dosłownych
i przenośnych
- wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce
- nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją
nadawcy wypowiedzi
- nazywa osobę mówiącą w tekście w zależności od rodzaju utworu (podmiot liryczny, narrator)
- w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii
- wskazuje typowe elementy stylistyczne i graficzne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach,
zawiadomieniach, instrukcjach, przepisach
- dostrzega relacje między takimi elementami konstrukcji, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie,
akapity
- głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens
interpretuje głosowo wybrane fragmenty prozy
- rozumie funkcje użytych w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, pojedynczych
i złożonych, równoważników zdań
- rozumie funkcję użytych form przypadków, liczb, osób, czasów w tekstach literackich, użytkowych,
reklamowych
- wykorzystuje wiedzę o języku podczas analizy różnych tekstów kultury
- w zależności od celu poszukiwań świadomie wybiera odpowiedni słownik (słownik ortograficzny,
słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych, słownik
frazeologiczny)
- konfrontuje ze sobą informacje zgromadzone na podstawie różnych źródeł
- konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami
- charakteryzuje osobę mówiącą na podstawie jej wypowiedzi
- objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim oraz środków
stylistycznych w utworze poetyckim (w tym rozróżnia ożywienie i uosobienie jako rodzaje przenośni)
- omawia funkcje elementów realistycznych i fantastycznych w: baśniach, legendach, mitach, bajkach,
opowiadaniu, powieści
- wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu, rytmu, refrenu do interpretacji utworu
- nazywa elementy świata przedstawionego w utworze dramatycznym
- rozumie powiązania między częściami utworu dramatycznego (akt, scena)
- dostrzega zależność między rodzajem i funkcją komunikatu a jego odbiorcą (programy edukacyjne,
rozrywkowe, informacyjne, reklamy)
- wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy; dostrzega
różnice między celem tych programów
nienawiść, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, wierność – zdrada; konfrontuje sytuację bohaterów
z własnymi doświadczeniami
MÓWIENIE
- tworzy wypowiedź zróżnicowaną stylistycznie w zależności od intencji nadawcy, sytuacji
komunikacyjnej
i rodzaju adresata
- tworzy wypowiedź zróżnicowaną ze względu na funkcję komunikatu (ekspresywna, impresywna,
poetycka)
- uzasadnia własne zdanie w rozmowie, podaje odpowiednie przykłady, cytuje, stosuje się do reguł
grzecznościowych
- rozpoczyna i podtrzymuje rozmowę na temat lektury czy dzieła filmowego
- zadaje pytania alternatywne (przedstawia rozmówcy dwie możliwości rozwiązania problemu)
- posługuje się przysłowiami i powiedzeniami regionalnymi
- w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy
- poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego
i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym
- interpretuje przenośne treści utworów poetyckich przewidzianych w programie nauczania
- zaznacza akcenty logiczne, stosuje pauzy, dostosowuje tempo recytacji do treści utworu
- wzbogaca komunikat pozawerbalnymi środkami wypowiedzi
- wykorzystuje wiedzę o częściach mowy podczas tworzenia własnej wypowiedzi
- dokonuje samokrytyki wypowiedzi i doskonali ją pod względem konstrukcji i języka
PISANIE
- potrafi zastosować reguły ortograficzne w sytuacjach nietypowych (np. wykorzystać wiedzę o wyrazach
pochodnych i rodzinie wyrazów, pisowni nie w przeciwstawieniach)
- przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie, a także zdania w równoważniki zdań i odwrotnie
– odpowiednio do przyjętego celu
- wprowadza i przekształca różne typy wypowiedzeń w zależności od celu i intencji wypowiedzi (zdania
pojedyncze i złożone, równoważniki zdań)
- komponuje poprawne pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym, fleksyjnym, składniowym
- uzasadnia własne zdanie, podaje odpowiednie przykłady, np. z lektury
udziela wyczerpujących wypowiedzi poprawnych pod względem konstrukcyjnym i stylistycznym
- w wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami stosuje frazeologizmy
- komponuje i przekształca plan wypowiedzi
- pisze opowiadanie twórcze, list z perspektywy bohatera, baśń, sprawozdanie
- świadomie wprowadza dialog, słownictwo opisujące przeżycia bohaterów jako element ożywiający
akcję
- tworzy folder, charakterystykę, komiks
- dokonuje samodzielnej autokorekty napisanego tekstu
- sprawnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (dba o poprawność słownikową tworzonych
wypowiedzi, odpowiednio i przeciwstawne, wzbogacając tekst w zależności od formy wypowiedzi
i sytuacji komunikacyjnej), składni (tworzy ciekawe pod względem składniowym wypowiedzi, stosuje się
do zasad poprawności logiczno-składniowej, dba o poprawną interpunkcję wypowiedzeń złożonych,
wydziela przecinkiem lub wpisuje w nawias wypowiedzenia wtrącone), fleksji (w wypowiedziach stosuje
w poprawnych formach odmienne i nieodmienne części mowy przewidziane w programie nauczania,
w tym poprawnie stosuje formy czasu teraźniejszego oraz formy rodzaju męskoosobowego
i niemęskoosobowego w czasach przeszłym i przyszłym), fonetyki (biegle stosuje wiadomości z zakresu
fonetyki i wykorzystuje je w poprawnym zapisie wyrazów)
SŁUCHANIE
- w rozmowie i innych sytuacjach komunikacyjnych celowo odwołuje się do wypowiedzi innych osób
- dokonuje selekcji informacji w celu wykorzystania ich w sytuacjach nietypowych
- dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach
CZYTANIE
- czyta ze zrozumieniem na poziomie krytycznotwórczym teksty spoza listy lektur
- interpretuje utwory poetyckie i prozatorskie
- wybiera i wykorzystuje informacje z różnych źródeł (np. czasopism, stron internetowych) we własnych
wypowiedziach o charakterze informacyjnym
- porównuje funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w różnych utworach epickich,
poetyckich, dramatycznych
- wskazuje elementy baśni, legendy, bajki, mitu w innych tekstach kultury oraz odnajduje i omawia
nawiązania do tego typu utworów we współczesnych tekstach kultury, np. opowiadaniach, powieściach,
reklamach, oraz w języku, np. we frazeologii
- odnosi się do postaw bohaterów fikcyjnych i opisuje otaczającą ich rzeczywistość
- dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi w tekstach
MÓWIENIE
- przedstawia własne stanowisko w związku ze sposobem rozwiązania problemu, wykonania zadania,
formułuje twórcze uwagi
- podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury, dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianych
programem nauczania w klasie szóstej; omawia je w odniesieniu do innych dzieł także spoza kanonu lektur
- interpretuje metaforyczne i symboliczne treści utworów literackich i plastycznych
PISANIE
- tworzy samodzielne wypowiedzi cechujące się ciekawym ujęciem tematu, pomysłową formą, poprawną
konstrukcją oraz właściwym doborem środków językowych
- wykazuje się szczególną dbałością o poprawność ortograficzną, interpunkcyjną, fleksyjną i składniową
- świadomie stosuje wiedzę językową w zakresie treści materiałowych przewidzianych programem
nauczania słownictwa, składni, fleksji i fonetyki
DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO
KL. IV – VI
Dla uczniów z zagrożeniem dyslekcją
- zmniejszanie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań
- dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie, odpytywanie
- wprowadzanie dodatkowych środków dydaktycznych
- odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego
- nie należy wymagać, by uczeń czytał głośno przy klasie nowy tekst
- wskazanie wybranych fragmentów dłuższych tekstów do opracowania w domu
- zezwolenie na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach
- podjęcie treningu poprawnej pisowni z wykorzystaniem wskazanych przez nauczyciela konkretnych
zeszytów ćwiczeń dla uczniów ujawniających trudności w pisaniu
- jeśli to konieczne, przeczytanie dyktanda jeszcze raz w wolniejszym tempie
- wydłużenie czasu na przeczytanie lektury
- czytanie lektur szkolnych lub innych opracowań rozłożyć w czasie, pozwalać na korzystanie z książek
„ mówionych "
- niewymaganie, aby uczeń czytał głośno nowy tekst przy klasie
- wskazywanie wybranych fragmentów dłuższych tekstów do opracowania w domu i na nich sprawdzanie
techniki czytania
- wydłużenie czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej pracy lub
sprawdzianów, w miarę potrzeby pomagać w ich odczytaniu
- częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy,
wyjaśnień
- zezwolenie na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcji
- podawanie jasnych kryteriów oceny prac pisemnych ( wiedza, dobór argumentów, logika wywodu, treść,
styl, kompozycja itd.
- uczenie tworzenia schematów pracy, planowania kompozycji wypowiedzi ( wstęp, rozwinięcie,
zakończenie)
- objęcie ucznia systematyczną opieką w ramach zajęć wyrównawczych, korekcyjnych oraz zajęć
z psychologiem
- kontynuowanie pracy wyrównawczej w domu pod okiem rodziców.
Dla uczniów z dysortografią
- kierowanie do ucznia krótkich poleceń
- zadawanie pytań pomocniczych
- poprawianie błędów innym kolorem niż czerwony
- motywowanie ucznia, aby wskazane błędy poprawiał samodzielnie z wyjaśnieniem zasad pisowni, które
stale powinien powtarzać i utrwalać w oparciu o słownik ortograficzny
- jeżeli praca nieczytelna, zezwolenie uczniowi na samodzielne przeczytanie lub odpowiadanie ustnie
z danego materiału
- podczas sprawdzianu stosowanie testów wyboru, zdań niedokończonych, co pozwoli skoncentrować się
na treści a nie na pisowni
- pozwolenie na pisanie prac domowych pisemnych na komputerze lub drukiem
- ocenianie strony merytorycznej prac pisemnych, stosowanie dodatkowo oceny opisowej
- zachęcanie do stałego używania słownika ortograficznego, który zawsze powinien się znajdować się na
ławce wraz z wydrukowanym na planszy alfabetem. Ułatwi to ustalenie kolejności liter i odszukanie
potrzebnego słowa
- wykorzystywanie programów multimedialnych i komputerów do ćwiczeń praktycznych
- doskonalenie techniki czytania poprzez codzienny trening, pod okiem osoby dorosłej
- ocenianie nawet za najdrobniejsze osiągnięcia - każdorazowo motywować ucznia do pracy ( ocena
słowna, opisowa , cyfrowa )
- ocenianie dyktand i prac pisemnych bardziej liberalnie pod względem poprawności ortograficznej
i graficznej
- przeznaczenie więcej czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej
pracy lub sprawdzianów, w miarę potrzeby pomaganie w ich odczytaniu
- podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień
- zezwolenie na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcji
- dawanie więcej czasu na prace pisemne
- objęcie ucznia systematyczną opieką w ramach zajęć wyrównawczych, kompensacyjno- korekcyjnych
oraz zajęć z psychologiem
- kontynuowanie pracy wyrównawczej w domu pod okiem rodziców.
Dla uczniów z dysgrafią
- kierowanie do ucznia krótkich poleceń
- zadawanie pytań pomocniczych
- podczas pisania kontrolowanie stopnia zrozumienia samodzielnie przeczytanych przez ucznia poleceń,
szczególnie podczas sprawdzianów
- umożliwienie zapisywania prac pisemnych drukiem lub za pomocą komputera, jeżeli praca jest
nieczytelna uczeń może ją sam przeczytać lub odpowiadać ustnie z danego materiału
- podczas sprawdzianu stosowanie testów wyboru, zdań niedokończonych, co pozwoli skoncentrować się
na treści a nie na pisowni
- poprawianie błędów innym niż czerwony kolorem
- nieobniżanie ocen za błędy ortograficzne i graficzne w pracach pisemnych
- motywowanie, aby wskazane błędy uczeń poprawiał samodzielnie z wyjaśnieniem zasad pisowni, które
stale powinien powtarzać i utrwalać w oparciu o słownik ortograficzny
- podczas pisania dłuższych treści dawanie gotowej notatki do wklejenia
- ocenianie strony merytorycznej prac pisemnych, stosowanie dodatkowo oceny opisowej
styl, kompozycja itd. )
zakończenie)
- dawanie więcej czasu na prace pisemne, sprawdzanie, czy uczeń skończył notatkę z lekcji, w razie
potrzeby skracanie wielkości notatek
- zachęcanie do stałego używania słownika ortograficznego, który zawsze powinien się znajdować się na
ławce wraz z wydrukowanym na planszy alfabetem. Ułatwi to ustalenie kolejności liter i odszukanie
potrzebnego słowa.
- wykorzystywanie programów multimedialnych i komputerów do ćwiczeń praktycznych
- doskonalenie techniki czytania poprzez codzienny trening, pod okiem osoby dorosłej
- udział w zajęciach w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych oraz kompensacyjno- korekcyjnych
Dla uczniów o niższych niż przeciętne zdolnościach do nauki
- zmniejszanie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań
- dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie
- wydłużanie czasu na odpowiedź, przeczytanie lektury
- wprowadzanie dodatkowych środków dydaktycznych
- odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego
- wydłużenie czasu na czytanie tekstów, poleceń, instrukcji, szczególnie podczas samodzielnej pracy lub
sprawdzianów, w miarę potrzeby pomaganie w ich odczytaniu
- częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy,
wyjaśnień
- niewymaganie, by uczeń czytał głośno przy klasie nowy tekst
- wskazanie wybranych fragmentów dłuższych tekstów do opracowania w domu
- zezwolenie na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach
- przeprowadzanie dyktand indywidualnie w wolniejszym tempie
styl, kompozycja itd.,
zakończenie)
- potrzeba większej czasu ilości czasu i powtórzeń na opanowanie materiału
- kierowanie procesem samokontroli i samokształcenia poprzez motywowanie ucznia, aby wskazane błędy
poprawiał samodzielnie przy użyciu słownika ortograficznego
- udział w zajęciach w ramach zespołu dydaktyczno – wyrównawczego
Ogólne kryteria stopni z języka polskiego w klasach 4-6 z uwzględnieniem potrzeb dziecka
dyslektycznego :
stopień celujący otrzymuje uczeń, który :
• twórczo wykorzystuje wiedzę i umiejętności w sytuacjach problemowych
• uczestniczy w konkursach, turniejach przedmiotowych
• podczas pisemnych prac z języka polskiego samodzielnie korzysta ze słownika ortograficznego
• bardzo dobrze zna zasady ortografii
• posiada bardzo dobre tempo i technikę czytania w stosunku do swoich możliwości
• nie korzysta z wydłużonego czasu pisania pisemnych sprawdzianów
• przy pomocy słownika samodzielnie sprawdza i poprawia całkowicie dyktando
stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który :
• osiągnął dopełniający poziom wymagań, a więc objęte programem nauczania treści kształcenia
potrafi wykorzystać w sytuacjach problemowych
• podczas pisemnych prac z języka polskiego samodzielnie korzysta ze słownika ortograficznego
• bardzo dobrze zna zasady ortografii
• posiada bardzo dobre tempo i technikę czytania w stosunku do swoich możliwości
• przy pomocy słownika samodzielnie sprawdza i poprawia całkowicie dyktando
• nie korzysta z wydłużonego czasu pisania pisemnych sprawdzianów
• widoczne są bardzo duże postępy ucznia w nauce.
stopień dobry otrzymuje uczeń, który :
• osiągnął rozszerzający poziom wymagań
• zdobytą wiedzę stosuje bez kłopotów w sytuacjach typowych, a niekiedy radzi sobie z sytuacją
problemową
• podczas pisemnych prac z języka polskiego korzysta ze słownika ortograficznego
• dobrze zna zasady ortografii
• posiada dobre tempo i technikę czytania w stosunku do swoich możliwości
• przy pomocy słownika i niewielkiej pomocy nauczyciela sprawdza i poprawia całkowicie
dyktando
• sporadycznie korzysta z wydłużonego czasu pisania pisemnych sprawdzianów
• widoczne są duże postępy ucznia w nauce
stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który :
• osiągnął podstawowy poziom wymagań gwarantujący dalsze poznanie, tzn. pamięta i stosuje
w sytuacjach typowych najważniejsze treści kształcenia zapisane w podstawie programowej
• podczas pisemnych prac z języka polskiego słabo korzysta ze słownika ortograficznego
• w średnim stopniu zna zasady ortografii
• posiada dość wolne tempo i technikę czytania w stosunku do swoich możliwości
• przy pomocy słownika i dużej pomocy nauczyciela sprawdza i poprawia całkowicie dyktando
• często korzysta z wydłużonego czasu pisania pisemnych sprawdzianów
• widoczne są średnie postępy ucznia w nauce
stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który :
• osiągnął konieczny do dalszej nauki ( rozwoju ) poziom wymagań, tzn. pamięta, rozumie
najważniejsze treści ujęte w podstawie programowej na tyle, żeby zastosować je w zadaniach
typowych i prostych
• podczas pisemnych prac z języka polskiego h w bardzo słabym stopniu potrafi korzystać ze
słownika ortograficznego
• zna niewiele zasad ortografii
• posiada wolne tempo i technikę czytania w stosunku do swoich możliwości
• mimo dużej pomocy nauczyciela nie potrafi sprawdzić i poprawić dyktanda
• prawie zawsze korzysta z wydłużonego czasu pisania pisemnych sprawdzianów
• na prośbę nauczyciela prowadzi słowniczek trudniejszych wyrazów
• mało zauważalne są postępy ucznia w nauce
stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który :
• nie osiągnął koniecznego poziomu wymagań umożliwiającego dalszy rozwój
• nie umie korzystać ze słownika ortograficznego
• nie zna zasad ortografii
• nie potrafi czytać płynnie nawet przy wolnym tempie czytania
• mimo bardzo dużej pomocy nauczyciela nie potrafi sprawdzić i poprawić dyktanda
• zawsze korzysta z wydłużonego czasu pisania pisemnych sprawdzianów, niestety bezskutecznie
• mimo próśb nauczyciela nie prowadzi słowniczka trudniejszych wyrazów
• brak jakichkolwiek postępów ucznia w nauce
KRYTERIA POPRAWNOŚCI I OCENY PRACY UCZNIÓW DYSLEKTYCZNYCH
I. Prace literackie z języka polskiego
KRYTERIA:
1. Zgodność treści wypracowania z tematem.
2. Poprawność materiału rzeczowego.
3. Stopień wyczerpania materiału.
4. Umiejętność podsumowania, wnioskowania, uogólniania.
5. Kompozycja wypracowania (proporcjonalność, spójność, logiczność wywodu, cechy typowe dla formy).
6. Język i styl:
· poprawne pod względem znaczeniowym zastosowanie słownictwa, także w związkach frazeologicznych,
· poprawna odmiana wyrazów, łączenie wyrazów w zdania i zdań pojedynczych w zdania złożone,
· różnorodność struktur składniowych,
· trafny dobór środków językowych (m.in. unikanie wulgaryzmów, nieuzasadnionych kolokwializmów,
powtórzeń wyrazowych, zbytniej skrótowości czy też rozwlekłości wypowiedzi, pustosłowia, mieszania
stylów),
· dostosowanie stylu do sytuacji komunikacyjnej, formy wypowiedzi.
OCENA CELUJĄCA
· oryginalne, twórcze ujęcie tematu,
· pełne zrozumienie tematu, bogaty materiał literacki,
· pomysłowy, niestereotypowy, funkcjonalny układ treści,
· zachowanie proporcji między częściami pracy,
· akapity,
· bardzo bogate słownictwo,
· zgodna z normą fleksja i frazeologia,
· styl dopasowany do sytuacji komunikacyjnej, formy wypowiedzi,
· język indywidualny.
OCENA BARDZO DOBRA
· zgodność z tematem,
· bogaty materiał rzeczowy,
· prawidłowa, logiczna kompozycja, w miarę oryginalna,
· samodzielność wnioskowania, uogólniania, oceny i sądów,
· proporcjonalność między częściami pracy,
· akapity, · styl bezbłędny, dopasowany do sytuacji komunikacyjnej,
· bogate, poprawne pod względem znaczeniowym słownictwo i frazeologia,
· zgodna z normą fleksja i frazeologia.
OCENA DOBRA
· właściwe zrozumienie i ujęcie tematu,
· dopuszczalne drobne odstępstwa od tematu i nieścisłości merytoryczne,
· w miarę poprawna kompozycja – dopuszczalne niewielkie usterki, np. brak właściwych proporcji między
częściami pracy,
· styl poprawny, jednorodny, · zachowane akapity,
· dopuszczalne drobne błędy frazeologiczne, fleksyjne, nieliczne składniowe.
OCENA DOSTATECZNA
· poprawne opracowanie tematu, ale niepełne i odtwórcze,
· dopuszczalny jeden poważny błąd merytoryczny,
· liczne błędy w zakresie spójności wypowiedzi, logicznego jej uporządkowania, ale tekst zrozumiały, myśl
przewodnia, czytelna,
· ubogie słownictwo, błędy fleksyjne i frazeologiczne,
· brak dbałości o przejrzystą, proporcjonalną kompozycję.
OCENA DOPUSZCZAJĄCA
· wyraźnie odtwórczy charakter pracy,
· minimalny zakres i poprawność przywołanego materiału rzeczowego,
· poważne błędy w układzie treści (brak wstępu, proporcji itp.),
· brak myśli przewodniej,
· ubogie słownictwo, nieznajomość znaczeń pewnych wyrazów,
· liczne błędy fleksyjne i frazeologiczne,
· liczne powtarzające się błędy w zakresie budowy zdań, wytyczania ich granic,
· brak akapitów,
· nieprawidłowy dobór środków językowych /wulgaryzmy, kolokwializmy, wielosłowia, pustosłowie,
mieszanie stylów/.
OCENA NIEDOSTATECZNA
· praca w ponad 50% nie na temat,
· brak zrozumienia tematu,
· bardzo ubogie słownictwo,
· kompozycja niewłaściwa, chaotyczna,
· liczne, powtarzające się, rażące błędy fleksyjne i frazeologiczne.
Czas pisania prac klasowych jest wydłużony o 20 minut.
II. Sprawdzenie umiejętności z zakresu ortografii i interpunkcji
1. Nauczyciel zobowiązany jest do oceny pracy ucznia z uwzględnieniem zaleceń poradni
psychologiczno – pedagogicznej.
2. Opinia poradni nie zwalnia ucznia z pisania sprawdzianów ortograficznych.
3. Sprawdziany ortograficzne ocenia się według następujących zasad:
• zaznacza się wszystkie błędy
• wpisuje się ilość błędów
• życzliwie informuje się ucznia o błędach
• w dzienniku lekcyjnym zamiast oceny niedostatecznej wpisuje się „d”
Przy ocenianiu dyktanda stosuje się następujące kryteria:
0 błędów: celujący
1 błąd: bardzo dobry
2 błędy: +dobry
3 błędy: dobry
4 błędy: +dostateczny
5 błędów: dostateczny
6 błędów: +dopuszczający
7-8-9: dopuszczający
10 i więcej błędów: wpisuje się „d”.
Uczeń w ciągu tygodnia ma możliwość poprawy prac ortograficznych.
Prace pisemne (nie ocenia się poziomu graficznego pisma) są oceniane na podstawie treści, wiedzy,
kompozycji, bogactwa słownictwa z pominięciem błędów ortograficznych.
III. Kartkówki, sprawdziany z nauki języka, teorii literatury, znajomości treści lektury
Uczeń dyslektyczny otrzymuje osobny, gotowy zestaw pytań, dzięki temu ma czas na zastanowienie.
Praca oceniana jest na podstawie ogólnych kryteriów. Nie należy brać pod uwagę błędów ortograficznych.
Sprawdziany pisemne są punktowane. Przeliczenie punktów na stopnie szkolne odbywa się według
następującej skali procentowej w stosunku do ilości wszystkich możliwych do uzyskania punktów:
99%-100%
98%- 81 %
80% - 65 %
64 % - 50 %
49 % - 30 %
29 % i mniej
Test wyboru
Celujący
Bardzo dobry
Dobry
Dostateczny
Dopuszczający
Niedostateczny
98-100%
97%-81%
80%-61%
60%-41%
40%-21 %
20 % i mniej
Sprawdzian
Celujący
Bardzo dobry
Dobry
Dostateczny
Dopuszczający
Niedostateczny
IV. Ocena wypowiedzi ustnych
Nie należy stosować odpytywania przy tablicy.
Kryteria:
· zgodność wypowiedzi z tematem,
· umiejętność porównywania, wnioskowania, oceniania, zestawiania informacji z różnych źródeł.
V. Ocena recytacji utworu poetyckiego lub fragmentu prozy
Uczeń dyslektyczny otrzymuje do pamięciowego opanowania fragment krótszy niż jego koledzy z klasy
(zwykle 20 wersów). Decyduje też o tym, czy prezentuje interpretację na forum klasy.
OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, który:
· przedstawia oryginalną, niepowtarzalną interpretację utworu,
· zmienia tempo mówienia, moduluje głos, wprowadza elementy dramy,
· wygłasza tekst przed wyznaczonym terminem bez żadnych pomyłek.
OCENĘ BARDZO DOBRĄ otrzymuje uczeń, który:
· wygłasza tekst prawie bezbłędnie (dopuszczalne 2 pomyłki),
· zwraca uwagę na znaki przestankowe, tempo mówienia, modulację głosu,
· recytując pozostawia miłe wrażenie artystyczne.
OCENE DOBRĄ otrzymuje uczeń, który
· wygłasza z pamięci utwór (dopuszczalne 4 pomyłki, które sam naprawia),
· stara się interpretować utwór,
· zwraca uwagę na znaki przestankowe.
OCENĘ DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który:
· mechanicznie odtwarza utwór,
· nie próbuje go interpretować,
· popełnia pomyłki, które poprawia nauczyciel.
OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który:
· wypowiada tekst bez próby interpretacji,
· ma kłopoty z odtwarzaniem utworu z pamięci.
OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który:
· nie podjął nawet próby nauczenia się tekstu na pamięć.
· wypowiada tekst bez próby interpretacji, · ma kłopoty z odtwarzaniem utworu z pamięci.
OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który:
· nie podjął nawet próby nauczenia się tekstu na pamięć.
KRYTERIA OCENY WYPOWIEDZI PISEMNYCH
Kryteria oceny opisu przedmiotu
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
Wyodrębnienie i nazwanie elementów (części składowych) przedmiotu – nazwa
przedmiotu, określenie kształtu, wielkości, materiału, koloru,
charakterystycznych cech
Stosowanie różnorodnych przymiotników przy opisywaniu elementów
przedmiotu
4p.
1p.
IV
Stosowanie słownictwa (sformułowania typu: na górze, z tyłu, pod spodem,
bliżej, z lewej strony...) sytuującego względem siebie opisywane elementy
przedmiotu
Ujęcie opisu w schemat trójdzielności wypowiedzi
V
Sformułowanie własnych wrażeń, refleksji dotyczących opisanego przedmiotu
1p.
VI
Poprawność językowa, bogactwo języka (brak powtórzeń wyrazów w bliskim
sąsiedztwie)
Poprawność ortograficzna
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń zamyka myśl w obrębie zdań
(nie ma potoku składniowego).
2p.
I
II
III
VII
1p.
1p.
1p.
VIII
IX
Poprawność interpunkcyjna
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń rozpoczyna zdanie wielką
literą i kończy we właściwych miejscach odpowiednimi znakami
interpunkcyjnymi.
Estetyka zapisu i uwzględnienie akapitów
[czystość, czytelność zapisu]
[dopuszczalne 2 – 3 estetyczne skreślenia]
1p.
1p.
*Kryteria nie powinny być stosowane do opisów nieskomplikowanych przedmiotów.
[Jeżeli praca liczy mniej niż połowę objętości określonej przez nauczyciela – za kryterium VI, VII, VIII
przyznaje się 0 punktów.]
13 p. [bez żadnego błędu] – celujący
12p. – bardzo dobry minus
11p. – dobry plus
10 p. – dobry
9 p. – minus dobry
8 p. – dostateczny plus
6 p. – dopuszczający plus
5p. – dopuszczający
Kryteria oceny opisu krajobrazu
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Opisywanie tego, co przedstawia krajobraz [punktu nie przyznajemy, jeżeli
dominuje forma opowiadania]
1p.
II
Wyodrębnienie i nazwanie elementów krajobrazu [niezbędne minimum ustala
każdorazowo nauczyciel w zależności od tematu opisu]
3p.
III
Stosowanie różnorodnych przymiotników (określających, np. kształt,
wielkość, kolor) przy opisywaniu elementów krajobrazu
2p.
IV
Stosowanie słownictwa (sformułowania typu: tuż za, dalej, bliżej, z lewej
strony...) sytuującego w przestrzeni opisywane elementy
1p.
V
Zamieszczenie oceny krajobrazu (własne wrażenia lub refleksje)
1p.
VI
Poprawność językowa
1p.
VII
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń zamyka myśl w obrębie
zdań (nie ma potoku składniowego).
1p.
VIII
interpunkcyjnymi.
1p.
Estetyka zapisu i uwzględnienie akapitów [czystość, czytelność zapisu]
1p.
IX
10p. – dobry plus
9 p. – dobry
Kryteria oceny opisu dzieła sztuki (obrazu)
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Opisywanie tego, co zostało przedstawione na obrazie [punktu nie przyznajemy,
jeżeli dominuje forma opowiadania]
II
Wyodrębnienie i nazwanie elementów przedstawionych na obrazie [niezbędne
minimum ustala każdorazowo nauczyciel w zależności od rodzaju reprodukcji]
3p.
III
Stosowanie różnorodnych przymiotników (określających, np. kształt, wielkość,
kolor, materiał) przy opisie dostrzeżonych elementów
2p.
IV
Stosowanie słownictwa (sformułowania typu: na pierwszym planie, w tle...)
sytuującego w przestrzeni obrazu opisywane elementy
1p.
V
Zamieszczenie oceny obrazu (własne wrażenia lub refleksje na temat obrazu)
1p.
VI
Tekst jest spójny
1p.
VII
1p.
1p.
VIII
IX
X
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń zamyka myśl w obrębie zdań (nie
ma potoku składniowego).
Poprawność interpunkcyjna [dopuszczalne 3 błędy]
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń rozpoczyna zdanie wielką literą i
kończy we właściwych miejscach odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi.
1p.
1p.
1p.
[Jeżeli praca liczy mniej niż połowę objętości określonej przez nauczyciela – za kryterium VII, VIII, IX
11p. – dobry plus
10p. – dobry
9 p. – dobry minus
Kryteria oceny opisu postaci literackiej i rzeczywistej
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
Obecność podstawowych elementów:
I
1. przedstawienie postaci
2. opis wyglądu zewnętrznego
3. nazwanie cech [nauczyciel każdorazowo określa minimalną ilość]
4. uzasadnienie podanych cech [nauczyciel określa minimalną
ilość]
5. ocena własna [zakończenie, podsumowanie]
1p.
1p.
1p.
2p.
1p.
II
Rozwinięcie tematu
2p.
III
Spójność i logiczne uporządkowanie opisu
1p.
IV
Poprawność językowa bogactwo języka (brak powtórzeń wyrazów w bliskim
sąsiedztwie)
2p.
V
1p.
VI
interpunkcyjnymi.
1p.
VII
Estetyka zapisu i uwzględnienie odpowiedniej ilości akapitów
1p.
[Jeżeli praca liczy mniej niż połowę objętości określonej przez nauczyciela – za kryterium IV, V, VI
przyznaje się 0 punktów, zaś w kryterium 2 – 1 punkt.]
13p. – bardzo dobry
12p. – dobry plus
11p. – dobry
0 p. – 5 p. –niedostateczny
Kryteria oceny opowiadania odtwórczego
(napisanego na podstawie utworu literackiego)
Numer
kryterium
I
II
III
IV
Kryteria
Ujęcie najważniejszych składników treści [nauczyciel określa każdorazowo dla
konkretnego utworu]
Opowiadanie treści swoimi słowami [Dopuszczalne są nieliczne zaczerpnięcia
z tekstu pojedynczych wyrażeń lub zwrotów.]
2p.
1p.
Rozwinięcie tematu, wzbogacenie treści opisem np. krajobrazu lub przeżyć,
urozmaicone słownictwo i składnia
3p.
Obecność słownictwa dynamizującego tok opowiadania [nagromadzenie
czasowników oraz stosowanie wyrazów wskazujących na następstwo zdarzeń]
1p.
Konsekwentne posługiwanie się wybraną formą narracji
V
Liczba
punktów
Wypowiedź jest spójną, zamkniętą całością [zawiera: wprowadzenie do wydarzeń,
1p.
1p.
opis ich przebiegu, zakończenie]
VI
1p.
VII
Poprawność ortograficzna [dopuszczalne 2 błędy]
1p.
VIII
1p.
1p.
IX
[Jeżeli uczeń ogranicza się do przepisania utworu (lub jego fragmentów), nie przyznaje się punktów za
żadne kryterium.]
przyznaje się 0 punktów.
11p. – dobry plus
10p. – dobry
Kryteria oceny opowiadania twórczego
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba punktów
I
Zgodność pracy z tematem, wprowadzenie elementów np. baśni lub mitu itp.
2p.
II
Rozwinięcie tematu, wzbogacenie treści opisem, np. krajobrazu lub przeżyć,
3p.
III
Przedstawienie przyczynowo – skutkowego toku wydarzeń
1p.
IV
1p.
Konsekwentne posługiwanie się wybraną formą narracji
1p.
V
1p.
VI
1p.
VII
1p.
VIII
1p.
1p.
IX
11p. – dobry plus
10p. – dobry
Kryteria oceny opowiadania twórczego z dialogiem
(zredagowanego na podstawie zdarzeń przeżytych lub wymyślonych przez autora)
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Zgodność pracy z tematem, wprowadzenie elementów np. baśni lub mitu itp.
2p.
II
Rozwinięcie tematu, wzbogacenie treści opisem np. krajobrazu lub przeżyć,
3p.
III
Przedstawienie przyczynowo – skutkowego toku wydarzeń
1p.
IV
1p.
1p.
konsekwentne posługiwanie się wybraną formą narracji
V
1p.
VI
Poprawnie zapisany dialog [każda kolejna wypowiedź zapisana od nowej linii, od
myślnika, wielką literą]
1p.
VII
Zachowanie właściwych proporcji między częścią narracyjną a dialogiem
1p.
VIII
1p
1p.
1p.
X
XI
1p.
[Jeżeli praca liczy mniej niż połowę objętości określonej przez nauczyciela – za kryterium VIII, IX, X
13p. – dobry plus
12p. – dobry
8 p. – minus dostateczny
Kryteria oceny sprawozdania
Numer
kryterium
I
Kryteria
Wskazanie wszystkich istotnych wydarzeń w kolejności chronologicznej .
Liczba
punktów
1p.
II
Rozwinięcie tematu
2p.
III
Stosowanie czasowników w czasie przeszłym (w liczbie pojedynczej lub
mnogiej)
1p.
IV
Zamieszczenie informacji o miejscu, czasie i uczestnikach wydarzeń [punkt
przyznajemy za podanie wszystkich informacji]
1p.
V
Stosowanie słownictwa informującego o kolejności wydarzeń (np. później,
potem, następnie...)
1p.
VI
Ocena wydarzeń z punktu widzenia świadka bądź uczestnika (sformułowanie
wrażeń, refleksji)
1p.
VII
Wypowiedź jest spójną, zamkniętą całością
[w tym: zaznaczenie akapitami trójdzielności wypowiedzi]
1p.
VIII
1p.
IX
1p.
X
interpunkcyjnymi.
1p.
XI
Estetyka zapisu [czystość, czytelność zapisu]
[dopuszczalne 2 – 3 estetyczne skreślenie]
1p.
[Jeżeli praca liczy mniej niż połowę objętości określonej przez nauczyciela – za kryterium VIII, IX, X
10p. – dobry plus
9 p. – dobry
Kryteria oceny listu prywatnego
Numer
kryterium
Liczba
punktów
Kryteria
I
Zgodność pracy z tematem
1p.
II
Rozwinięcie tematu, urozmaicone słownictwo i skladnia
4p.
III
Obecność elementów charakterystycznych dla listu
nagłówek, podpis]
1p.
IV
Odpowiedni układ graficzny [właściwe rozmieszczenie charakterystycznych
elementów, akapity, odstępy, marginesy]
1p.
V
Trójdzielność wypowiedzi z zachowaniem właściwych proporcji [wstęp,
rozwinięcie, zakończenie]
1p.
VI
Obecność zwrotów do adresata [2 – 3 poza nagłówkiem]
1p.
VII
1p.
VIII
1p.
IX
interpunkcyjnymi.
1p.
X
Estetyka zapisu
1p.
[miejscowość, data,
11p. – dobry plus
10p. – dobry
Kryteria oceny listu oficjalnego
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Zgodność pracy z tematem
1p.
II
Zwięzłość, rzeczowość, styl oficjalny, stosowanie zwrotów do adresata
dostosowane do oficjalnej sytuacji komunikacyjnej
2p.
III
Obecność elementów charakterystycznych dla listu oficjalnego [miejscowość,
data, dane adresowe nadawcy i adresata, podpis]
1p.
IV
Zaczynanie i kończenie listu właściwymi zwrotami grzecznościowymi
1p.
V
Odpowiedni układ graficzny [właściwe rozmieszczenie charakterystycznych
elementów, akapity, odstępy, marginesy]
1p.
VI
Odpowiednia kompozycja [przedstawienie się, sformułowanie celu,
uzasadnienie prośby (propozycji), zakończenie w grzeczny sposób, wypowiedź
rozwinięta, bogata treściowo]
3p.
VII
1p.
VIII
1p.
IX
interpunkcyjnymi.
1p.
X
Estetyka zapisu
[dopuszczalne 1 estetyczne skreślenie]
1p.
11p. – dobry plus
10p. – dobry
Kryteria oceny kartki z dziennika
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Zgodność pracy z tematem – zredagowanie kartki z dziennika, poprzedzenie
zapisu datą
1p.
II
Rozwinięcie tematu, wypowiedź bogata treściowo
2p.
III
Zastosowanie narracji pierwszoosobowej
1p.
IV
Opowiadanie o zdarzeniach bez dystansu czasowego
1p.
V
Informacje o przemyśleniach, uczuciach i refleksjach piszącego, obecność
odautorskich komentarzy
2p.
VI
Spójność i logika wypowiedzi
1p.
VII
1p.
VIII
1p.
IX
interpunkcyjnymi.
1p.
X
1p.
przyznaje się 0 punktów, zaś w kryterium II – 1 punkt.]
10p. – dobry plus
9 p. – dobry
Kryteria oceny kartki z pamiętnika
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Zgodność pracy z tematem – zredagowanie kartki z pamiętnika
1p.
II
Rozwinięcie tematu, wypowiedź bogata treściowo
2p.
III
Zastosowanie narracji pierwszoosobowej
1p.
IV
Opowiadanie o zdarzeniach z dystansem czasowym, stosowanie czasu
przeszłego
1p.
V
Informacje o przemyśleniach, uczuciach i refleksjach piszącego, obecność
odautorskich komentarzy
2p.
VI
Spójność i logika wypowiedzi
1p.
VII
1p.
VIII
1p.
IX
interpunkcyjnymi.
1p.
X
Estetyka zapisu
1p.
przyznaje się 0 punktów, zaś w kryterium II – 1 punkt.]
10p. – dobry plus
9 p. – dobry
Kryteria oceny streszczenia
Numer kryterium
I
Kryteria
Zachowanie formy streszczenia
[zwięzłe ujęcie treści utworu]
Liczba punktów
1p.
Obecność wyróżników streszczenia:
II
1.
2.
3.
4.
uwzględnienie najważniejszych wydarzeń
zachowanie chronologii zdarzeń
unikanie dialogów, opisów, zbędnych szczegółów
obiektywizm (pominięcie uwag i ocen piszącego)
1p.
1p.
1p.
1p.
III
Jasny, rzeczowy styl [krótkie zdania lub równoważniki zdań,
pozbawione porównań, przenośni itp.]
1p.
IV
1p.
V
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń zamyka myśl
w obrębie zdań (nie ma potoku składniowego).
1p.
VI
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń rozpoczyna zdanie
wielką literą i kończy we właściwych miejscach odpowiednimi znakami
interpunkcyjnymi.
1p.
VII
[dopuszczalne 1 – 2 estetyczne skreślenie]
1p.
9 p. – dobry plus
8 p. – dobry
Kryteria oceny dialogu
Numer kryterium
Kryteria
Liczba punktów
I
Rozmowa dotyczy podanego tematu
1p.
II
Rozwinięcie dialogu w ramach określonego tematu
2p.
III
Logiczne powiązanie ze sobą poszczególnych wypowiedzi
1p.
IV
Rozmowa stanowi spójną, zamkniętą całość [ma wstęp, rozwinięcie
i zakończenie]
1p.
V
Poprawnie zapisany dialog, właściwie wprowadzona narracja [każda
kolejna wypowiedź zapisana od nowej linii, od myślnika, wielką literą]
2p.
VI
1p.
VII
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń zamyka myśl
w obrębie zdań (nie ma potoku składniowego).
1p.
VIII
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń rozpoczyna zdanie
wielką literą i kończy we właściwych miejscach odpowiednimi znakami
interpunkcyjnymi.
1p.
1p.
IX
przyznaje się 0 punktów, zaś w kryterium 2 – 1 punkt.
10 p. – minus bardzo dobry
9 p. – dobry plus
8 p. – dobry
Kryteria oceny planu ramowego
[notatka w formie planu]
Numer kryterium
Kryteria
Liczba punktów
I
Wybór najistotniejszych wydarzeń (informacji)
2p.
II
Zapisanie wydarzeń w punktach
1p.
III
Zwięzłość, rzeczowość punktów
1p.
IV
Zapis w formie równoważników zdań
1p.
V
1p.
VI
1p.
VII
Poprawność interpunkcyjna [dopuszczalny 1 błąd]
1p.
VIII
1p.
8 p. – dobry plus
7 p. – dobry
Kryteria oceny planu szczegółowego
Numer kryterium
Kryteria
Liczba punktów
I
Wybór i zapis najistotniejszych wydarzeń (informacji) w
punktach
2p.
II
Uzupełnienie treści punktów podpunktami
1p.
III
Zwięzłość, rzeczowość punktów i podpunktów podpunkty nie
muszą pojawiać się przy każdym punkcie]
1p.
IV
Zapis w formie równoważników
zdań
1p.
V
Poprawność zapisu [konsekwencja w zastosowanym sposobie
zapisu, np. 1. a) b)]
1p.
VI
1p.
VII
1p.
VIII
1p.
IX
[dopuszczalny 1 błąd]
9 p. – dobry plus
8 p. – dobry
1p.
Kryteria oceny kartki pocztowej wraz z adresem
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Poprawne zaadresowanie kartki [Umieszczenie we właściwych miejscach
niezbędnych elementów adresu: imię (inicjał) i nazwisko, ulica z numerem
domu, kod pocztowy i nazwa miejscowości z siedzibą poczty.]
1p.
II
Bezpośredni lub pośredni zwrot do adresata oraz podpisanie kartki przez nadawcę
1p.
III
Realizacja podanego tematu, zamieszczenie informacji i pozdrowień
3p.
IV
Dobór słownictwa dostosowany do osoby adresata oraz wyrażonej treści,
właściwe rozplanowanie treści
2p.
V
1p.
VI
Poprawność ortograficzna [dopuszczalny 1 błąd]
1p.
VII
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń rozpoczyna zdanie wielką literą
i kończy we właściwych miejscach odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi.
1p.
VIII
1p.
9 p. – dobry plus
8 p. – dobry
Kryteria oceny ogłoszenia / zawiadomienia
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Zredagowanie wypowiedzi nastawionej na podanie informacji o czymś,
zwracającej uwagę na coś
1p.
II
Uwzględnienie niezbędnych elementów (np. terminu, miejsca, celu,
ewentualnych dodatkowych uwag na temat sprawy, nadawcy)
2p.
III
Zwięzłość, rzeczowość oraz informacyjny charakter wypowiedzi
1p.
IV
1p.
V
Poprawność ortograficzna [dopuszczalny 1 błąd]
1p.
VI
Uczeń z dysleksją: przyznajemy punkt, jeśli uczeń rozpoczyna zdanie wielką literą
i kończy we właściwych miejscach odpowiednimi znakami interpunkcyjnymi.
1p.
VII
Właściwy układ graficzny [nagłówek, treść, podpis; przejrzystość zapisu]
1p.
VIII
1p.
8 p. – dobry plus
7 p. – dobry
Kryteria oceny zaproszenia
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
Zamieszczenie informacji odpowiadających na pytania:
I
II
1.
2.
3.
4.
5.
Kto? [podpis pod zaproszeniem]
Kogo? [informacje o adresacie]
Na co? [nazwa uroczystości, imprezy]
Kiedy? [dzień, miesiąc, rok, godzina]
Gdzie? [miejsce uroczystości, imprezy]
Zastosowanie charakterystycznego słownictwa [np. uprzejmie/serdecznie
1p.
1p.
1p.
1p.
1p.
1p.
zapraszam, mam zaszczyt/honor zaprosić, proszę o przybycie na...]
III
Zwięzłość, rzeczowość oraz informacyjny charakter wypowiedzi
1p.
IV
1p.
V
1p.
VI
interpunkcyjnymi.
1p.
VII
Właściwy układ graficzny
1p.
VII
Estetyka zapisu
[nagłówek, treść, podpis; przejrzystość zapisu]
1p.
10p. – dobry plus
9 p. – dobry
Kryteria oceny instrukcji
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
Realizacja tematu, podanie tytułu
[Podanie dokładnych poleceń dotyczących:
I
• sposobu wykonania czegoś
(lub)
• obsługi jakiegoś urządzenia
(lub)
• postępowania w określonych okolicznościach.]
2p.
II
Zachowanie logicznego układu podawanych kolejno poleceń
1p.
III
Rzeczowość i komunikatywność
każdego odbiorcy]
1p.
[pisanie w prosty sposób, zrozumiały dla
IV
Konsekwencja użytych form czasowników [uczeń stosuje bezokoliczniki,
formy trybu rozkazującego lub formy 1. osoby liczby mnogiej]
1p.
V
Przejrzysty układ graficzny
1p.
VI
1p.
VII
1p.
VIII
interpunkcyjnymi.
1p.
1p.
IX
[np. zapis w punktach, czytelne akapity]
9 p. – dobry plus
8 p. – dobry
Kryteria oceny przepisu kulinarnego
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
I
Realizacja tematu [podanie składników i sposobu postępowania z nimi]
1p.
II
Podanie prawdopodobnej ilości składników [dotyczy także wagi, objętości]
1p.
III
Informacje na temat wykonania, zachowanie logicznego układu podawanych
czynności dotyczących postępowania ze składnikami
2p.
IV
Rzeczowość i komunikatywność
każdego odbiorcy]
1p.
V
Konsekwencja użytych form czasowników
[uczeń stosuje bezokoliczniki,
formy trybu rozkazującego lub formy 1. osoby liczby mnogiej]
VI
[pisanie w prosty sposób, zrozumiały dla
Przejrzysty zapis
[dwuczęściowy: podanie składników, informacje
o kolejności czynności]
1p.
1p.
VII
1p.
VIII
1p.
IX
1p.
X
1p.
9 p. – dobry plus
8 p. – dobry
Kryteria oceny życzeń
Numer
kryterium
Kryteria
Liczba
punktów
Zamieszczenie informacji odpowiadających na pytania:
I
1. Kto?
2. Komu? [informacje o adresacie]
3. Czego?
4. Z jakiej okazji? [życzy]
1p.
1p.
1p.
1p.
II
Zastosowanie charakterystycznego słownictwa
1p.
III
dostosowanie słownictwa do osoby adresata raz zastosowanie zwrotów
grzecznościowych
1p.
IV
1p.
V
VI
1p.
1p.
interpunkcyjnymi.
VII
Estetyka zapisu
9 p. – dobry plus
8 p. – dobry
1p.

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK POLSKI (kl. IV

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kryteria oceny opisu postaci literackiej i rzeczywistej [klasy IV – VI]

Kryteria oceny przepisu kulinarnego [klasy IV – VI]

przemówienie pisemne

Kryteria oceny listu prywatnego [klasy IV – VI]

Kryteria oceny listu oficjalnego [klasa VI]

Kryteria oceny opowiadania twórczego [klasy IV – VI]

Kryteria oceny streszczenia [klasy IV

Kryteria oceny dialogu [klasy IV – VI]

Kryteria oceny opisu krajobrazu [klasy V – VI]

dziennik