docGeologic - Urząd Gminy Świerklaniec
download 
Reklamacja Transkrypt
Geologic - Urząd Gminy Świerklaniec
Geologic 44-203 Rybnik, Strzelecka 78 Tel: 502773557 email: [email protected] PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA MPZP OBSZARU POŁOŻONEGO PRZY PÓŁNOCNOWSCHODNIEJ GRANICY GMINY W SOŁECTWIE ŚWIERKLANIEC Zleceniodawca: Pracownia Urbanistyczna w Rybniku sp. z o.o. ul. Wodzisławska 30 44-200 Rybnik Autorzy: Sylwia Miłowska Tomasz Miłowski Data wykonania: maj 2014 r. Geologic Tomasz Miłowski - ochrona środowiska, doradztwo prawne, konsulting; ul. Strzelecka 78, 44-203 Rybnik; tel: 502773557, email: [email protected]; nip: 642-283-41-91, REGON: 241759860 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie ........................................................................................................ 1.1 1.2 1.3 1.4 2. Cel, zakres pracy, powiązania z innymi dokumentami ............................ Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy ................................... Cele ochrony środowiska oraz sposoby ich realizacji w planie ................ Ustalenia i główne cele miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ............................................................................................ 4 5 6 6 Charakterystyka środowiska ............................................................................... 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 Położenie fizyczno-geograficzne ................................................................. Budowa geologiczna ...................................................................................... Wody powierzchniowe i zagrożenie powodziowe......................................... Wody podziemne ......................................................................................... Klimat ............................................................................................................. Powierzchnia ziemi ..................................................................................... 2.6.1 Ukształtowanie terenu i zagrożenia osuwiskowe............... .............. 2.6.2 Gleby .................................................................................................... Zasoby naturalne ........................................................................................... Środowisko przyrodnicze ............................................................................. Obszary chronione na podstawie ustawy z 16.04.2004 r. oraz korytarze ekologiczne............................................................................. Krajobraz ...................................................................................................... Zabytki i obiekty o wartościach kulturowych ............................................. 8 8 9 9 10 10 10 11 11 12 12 12 12 3. Ocena potencjalnych zmian stanu środowiska przy braku realizacji ustaleń planu .......................................................................................................... 12 4. Istniejące problemy ochrony środowiska ........................................................... 13 5. Skutki dla środowiska wynikające z realizacji ustaleń planu ........................... 14 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 6. Wpływ na wody powierzchniowe ............................................................... Wpływ na wody podziemne ....................................................................... Wpływ na klimat ........................................................................................... Powierzchnia ziemi ....................................................................................... 5.4.1 Wpływ na ukształtowanie terenu ...................................................... 5.4.2 Wpływ na gleby .................................................................................. Wpływ na zasoby naturalne ......................................................................... Wpływ na środowisko przyrodnicze ........................................................... Wpływ na obszary chronione na podstawie ustawy z 16.04.2004 r. i na korytarze ekologiczne....................................................................... ......... Wpływ na krajobraz .................................................................................... Wpływ na zabytki i obiekty o wartościach kulturowych .......................... Wpływ na warunki i jakość życia mieszkańców ........................................ 5.10.1 Jakość powietrza atmosferycznego ................................................. 5.10.2 Klimat akustyczny............................................................................... 5.10.3 Pole elektromagnetyczne …………………………………………… 5.10.4 Gospodarka odpadami ................................................................... 5.10.5 Zagrożenie powodziowe .................................................................. 5.10.6 Zagrożenie osuwiskowe .................................................................... 14 14 14 14 14 15 15 15 16 17 17 17 17 17 18 18 18 18 Przewidywane możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko.............................................................................................................. 18 2 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec 7. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacje przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko ................................... 19 8. Możliwości rozwiązań alternatywnych dla obszaru Natura 2000 ..................... 20 9. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego planu oraz częstotliwości jej przeprowadzania .................................................................................................... 20 10. Streszczenie w języku niespecjalistycznym .......................................................... 21 11. Literatura ............................................................................................................... 22 12. Dokumentacja fotograficzna .................................................................................. 23 Spis rysunków Rys. 1 Położenie terenu objętego mpzp – skala 1:25000 3 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec 1. WPROWADZENIE 1.1 CEL, ZAKRES PRACY, POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Świerklaniec, który został sporządzony w Pracowni Urbanistycznej w Rybniku w maju 2014 r. Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wynika z przepisu art. 51 ust 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. O udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 1235). Podstawowym celem prognozy jest wykazanie, jak określone w planie kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy wpłyną na środowisko i czy, a jeśli tak to w jakim stopniu naruszą zasady prawidłowej gospodarki zasobami naturalnymi. Ze względu na dużą złożoność zjawisk przyrodniczych, ograniczony zakres rozpoznania środowiska oraz ogólny charakter dokumentów planistycznych, ocena potencjalnych przekształceń środowiska wynikających z projektowanego przeznaczenia terenu ma formę prognozy. Do pozostałych celów realizacji prognozy zalicza się: a) wyeliminowanie jeszcze na etapie sporządzania planu, ustaleń sprzecznych z zasadami zrównoważonego rozwoju analizowanego obszaru i jego otoczenia, b) ocenę skutków oddziaływania przyjętych kierunków zagospodarowania gminy na środowisko, a co za tym idzie określenie wpływu nowego przeznaczenia terenów na poszczególne rodzaje użytkowania oraz określenie warunków zagospodarowania tych obszarów, c) wprowadzenie ustaleń umożliwiających działalność gospodarczą na analizowanym terenie i zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej przy równoczesnym zachowaniu równowagi przyrodniczej i trwałości procesów przyrodniczych, d) ocenę na ile ustalenia planu pozwolą na zachowanie istniejących wartości zasobów środowiska, na ile wzbogacą lub odtworzą obniżone, czy też zdegradowane wartości oraz w jakim stopniu spotęgują lub osłabią istniejące zagrożenia, a także na ile stwarzają możliwość pojawienia się nowych szans dla ukształtowania wyższej jakości środowiska. Reasumując prognoza nie jest dokumentem rozstrzygającym o słuszności realizacji zamierzeń inwestycyjnych przewidzianych nowymi ustaleniami planu, a jedynie przedstawia prawdopodobne skutki jakie niesie za sobą realizacja ustaleń planu na poszczególne komponenty środowiska w ich wzajemnym powiązaniu, w szczególności na ekosystemy, krajobraz, a także na ludzi, dobra materialne oraz dobra kultury. Niniejsza prognoza została sporządzona w oparciu o wymogi wynikające z przepisu art. 51 ust 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie , udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 1235). Zgodnie z wyżej wymienionym artykułem sporządzana prognoza: a) zawiera 4 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec ustalenia i główne cele projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Świerklaniec oraz jego powiązania z innymi dokumentami, - informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, - informacje na temat przewidywanych możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko, - propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego planu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, - streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym, b) określa, analizuje i ocenia - istniejący stan środowiska, - potencjalne zmiany stanu środowiska przy braku realizacji postanowień projektowanego dokumentu, - przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko przy realizacji postanowień projektowanego dokumentu, - istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, - cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby w jakich te cele zostały uwzględnione, c) przedstawia - rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, - możliwości rozwiązań alternatywnych w odniesieniu do obszaru Natura 2000. - Zakres niniejszej prognozy został również uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska pismem nr WOOŚ.411.51.2014.RK1 z dnia 28 marca 2014 oraz Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Bytomiu pismem znak NS/522-4482/14 z dnia 15 kwietnia 2014 r. Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego fragmentu gminy Świerklany powiązany jest z następującymi dokumentami: Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego z 2004 r., Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Świerklaniec przyjęte uchwałą Nr XXXIII/271/13 Rady Gminy Świerklaniec z dnia 31 stycznia 2013 r. 1.2 Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp obszaru położonego przy północnowschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec, Geologic Tomasz Miłowski, Rybnik, kwiecień 2014 r. METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY W celu sporządzenia prognozy przeprowadzono następujące prace: zaznajomiono się z projektem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w tym z wnioskami do planu, 5 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec 1.3 zaznajomiono się z danymi fizjograficznymi oraz innymi dostępnymi opracowaniami sozologicznymi obejmującymi obszar objęty prognozą, dokonano oceny projektu MPZP w odniesieniu do obowiązujących aktów prawnych, w tym przepisów gminnych, przeprowadzono wizję obszaru objętego prognozą w kwietniu 2014 r., dokonano analizy czynników potencjalnie mogących przynieść negatywne skutki dla środowiska. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA ORAZ SPOSOBY ICH REALIZACJI W PLANIE W projekcie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Świerklaniec powinny zostać uwzględnione priorytety w zakresie ochrony środowiska wynikające z dokumentów ustanowionych na szczeblu rządowym, samorządowym, porozumień międzynarodowych oraz projektów dokumentów i dyrektyw Unii Europejskiej. Podstawą formułowania ustaleń projektu planu była zasada zrównoważonego rozwoju, która zakłada m.in. ochronę i racjonalne kształtowanie cennych zasobów środowiska przyrodniczego poprzez kształtowanie struktur przestrzennych nie naruszających jego walorów oraz umożliwiających aktywną ochronę jego wartości prowadzących do realizacji ekorozwoju. 1.4 USTALENIA I GŁÓWNE CELE PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Na terenie gminy Świerklaniec obowiązuje obecnie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Świerklaniec przyjęte uchwałą Nr XXXIII/271/13 Rady Gminy Świerklaniec z dnia 31 stycznia 2013 r., w którym ujawnione zostało udokumentowane złoże kruszyw „Żyglin VI” oraz pozostałe znajdujące się w pobliżu złoża kopalin. W pobliżu analizowanego terenu prowadzona była już na początku lat 90 XX w. eksploatacja złoża „Żyglin IV”. Po eksploatacji złoża teren sukcesywnie był rekultywowany i powrócił on do zasobu leśnego. Można więc mówić tu nawet tylko o czasowym wyłączeniu z produkcji leśnej. Podobnie też planuje się prowadzić eksploatację złoża „Żyglin VI”1. Najbliższa zabudowa mieszkaniowa znajduje się w odległości ok. 600 m od granic złoża, w związku z czym nie występują tu żadne uciążliwości związane z eksploatacją kruszyw. Należy również dodać, że dla analizowanego terenu Decyzją Ministra Środowiska znak ZS-D-2120/95/2006 z dnia 18 lipca 2006 r. wydana została już zgoda na zmianę przeznaczenia istniejących tu gruntów leśnych na cele nieleśne na powierzchni ok. 20 ha, gdyż procedura sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego była już na tym terenie prowadzona, z nieznanych jednak bliżej przyczyn procedura nie została zakończona uchwaleniem planu. W projekcie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego znalazły się następujące przeznaczenia podstawowe terenów: 1 Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych „Żyglin VI”, Katowice, 2001 r. 6 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec PE – tereny eksploatacji powierzchniowej, ZL – Tereny lasów KW – tereny dróg wewnętrznych Podjęcie prac nad uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego związane jest z chęcią prowadzenia eksploatacji terenu złoża „Żyglin VI” na terenie dla którego wydana została już zgoda na zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne. Zakłada się, że eksploatacja będzie prowadzona w sposób podobny do eksploatacji złoża „Żyglin VI”, polegający na eksploatowaniu poszczególnych wydm i późniejszym sukcesywnym zalesianiu terenu w ramach rekultywacji. W projekcie planu uwzględniono granice udokumentowanego złoża „Żyglin VI” i „Brynica”, a także ujawniono występowanie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 327 Zbiornik Lubliniec-Myszków. W projekcie planu wskazano również strefy ochronne od gazociągu wysokoprężnego (po 25 metrów w każdą stronę od osi gazociągu). 7 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec 2. 2.1 CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA POŁOŻENIE FIZYCZNO-GEOGRAFICZNE Pod względem administracyjnym analizowany obszar zlokalizowany jest w województwie śląskim, w powiecie tarnogórskim w gminie wiejskiej Świerklaniec, w jej wschodniej części, tuz przy granicy z gminą Miasteczko Śląskie. Analizowany obszar obejmuje fragment udokumentowanego złoża „Żyglin VI”. Powierzchnia złoża „Żyglin VI” to ok. 70,39 ha, zaś powierzchnia terenu objętego miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego to ok. 58 ha. Wg danych GUS za 2012 r. powierzchnia całej gminy Świerklaniec to 4463 ha, a gminę zamieszkiwały 11582 osoby. Teren złoża „Żyglin VI”, a także jego otoczenie stanowią grunty leśne pozostające w zagospodarowaniu Lasów Państwowych. Na południowy-zachód od terenu złoża usytuowane było złoże ”Żyglin IV”, którego eksploatacja była prowadzona na początku lat 90 XX w. Powierzchnia tego złoża została zrekultywowana w kierunku leśnym. Według podziału na jednostki fizyczno-geograficzne J. Kondrackiego analizowany obszar znajduje się w prowincji Niż Środkowopolski (31), podprowincji Nizina Środkowopolska (318), w makroregionie Nizina Śląska (318.5), w mezoregionie Równina Opolska (318.57). 2.2 BUDOWA GEOLOGICZNA W przekroju geologicznym pod utworami czwartorzędu występują utwory triasowe należące do wapienia muszlowego. Utwory te reprezentowane są przez wapienie gogolińskie oraz dolomity kruszconośne. Miejscami występują też utwory liasu dolnego należące do jury. Na utworach jurajskich i triasowych zalegają utwory plejstoceńskie czwartorzędu reprezentowane w spągu przez gliny, na nich zaś zalegają piaski i żwiry wodnolodowcowe oraz będące przedmiotem udokumentowania złoża piaski wydmowe. Zgodnie z Szczegółową Mapą Geologiczną Polski2 całość analizowanego terenu pokrywają piaski i żwiry wodnolodowcowe tzw. fluwioglacjalne, których deponowane tu były w okresie Zlodowacenia Środkowopolskiego. Znajdujące się na analizowanym terenie wyniesienia to piaski eoliczne w wydmach – to one właśnie mają być przedmiotem eksploatacji. Pod nadkładem o grubości 0,1 – 0,8 m zbudowanym z piasków gliniastych, gliny i gleby w obrębie wydm zalegają piaski średnioziarniste o miąższości od ok. 1,5 do 19 m. Poza wydmami oprócz cienkich warstw piasku występują tutaj również warstwy żwirów i glin. Praktycznie w granicach całego udokumentowanego złoża występują cztery wzniesienia wydmowe tworzące pasmo wzgórz przebiegających z północnego zachodu na południowy wschód. We wschodniej części analizowanego terenu znajduje się wzgórze (wydma) nazywane Dębicz o maksymalnej rzędnej 306 m n.p.m. Stwierdzono tu występowanie ok. 19 metrów piasku średnioziarnistego żółtego stanowiącego dokumentowane złoże. W otworach badawczych odwierconych u podnóża wydmy miąższości piasku są małe i wynoszą od 3,1 m w otworze B-19/2001 do 1,5 m w otworze B-17/2001. W środkowej części udokumentowanego złoża miąższość jest 2 Biernat S. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski ark. Bytom, PIG, Warszawa, 1955 r. 8 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec zmienna i wynosi od 6 metrów do 2,7 metra. W tym rejonie znaczna część złoża występująca poza wydmami posiada miąższość pozabilansową (<3,0 m).3 2.3 WODY POWIERZCHNIOWE Na analizowanym terenie nie występują jakiekolwiek wody powierzchniowe. Cały analizowany teren należy do zlewni rzeki Brynicy, która przepływa w odległości ok. 1200 metrów na południe i południowy wschód od granic analizowanego terenu. Zagrożenie powodziowe Na analizowanym terenie nie występują zjawiska powodziowe. 2.4 WODY PODZIEMNE Analizowany teren wchodzi w skład4 bytomsko-olkuskiego regionu hydrogeologicznego XV w którym główny poziom użytkowy wód podziemnych znajduje się w utworach triasu środkowego i dolnego. Na analizowanym terenie w profilu hydrogeologicznym występuje piętro wodonośne w utworach czwartorzędu i w utworach triasowych, przy czym za główne piętro użytkowe uznane zostało piętro triasowe5. Piętro czwartorzędowe ma znaczenie podrzędne. Piętro wodonośne triasowe obejmuje swym zasięgiem obszar współwystępowania poziomów użytkowych w utworach serii węglanowej triasu i w utworach świerklanieckich niższej części triasu dolnego. Główny poziom wodonośny stanowią szczelinowo-krasowe wapienie i dolomity oraz margle wapienia muszlowego i retu o miąższościach zmieniających się w przedziale od 10 do 40 m; średnia miąższość wynosi 23 m. Głębokość zalegania utworów zawodnionych wynosi 15 do 50 m. W utworach tych na Mapie Hydrogeologicznej Polski wydzielono jednostkę hydrogeologiczną 3/aT1,2/T1/1IV. Zwierciadło wody ma charakter swobodny. Wydajności potencjalne studni wierconej mieszczą się w przedziale 10 – 30 m3/h. Pod względem jakości wody głównego użytkowego poziomu wodonośnego należą do klasy Ib, co oznacza, że jakość wód jest dobra, ale może być nietrwała ze względu na brak izolacji, wody te nie wymagają uzdatniania. Stopień zagrożenia tych wód jest bardzo wysoki, ze względu na obecność ognisk zanieczyszczeń i brak izolacji. Badania hydrogeologiczne przeprowadzone dla potrzeb dokumentowania złoża6 wykazały zawodnienie złoża. Z odwierconych 40 otworów badawczych w 20 nawiercono zwierciadło wody. Praktycznie poziom wód gruntowych występuje poniżej podstawy wzgórz wydmowych. Wyniki badań prób wody pobranych z otworów badawczych wskazują, że woda gruntowa wykazuje średni stopień agresywności węglanowej oraz słaby stopień agresywności kwasowej i ługującej względem konstrukcji budowlanych z betonu na cemencie portlandzkim. 3 Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych „Żyglin VI”, Katowice, 2001 r. 4 Liszkowski i in., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:200000 ark. Gliwice, PIG, Warszawa, 1988 r. 5 Kropka J., Kowalczyk A., Rubin K. Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Bytom, PIG, Warszawa 1998; 6 Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych „Żyglin VI”, Katowice, 2001 r. 9 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec Tabela 1 Główne parametry jednostek hydrogeologicznych Symbol jednostki Piętro Głębokość hydrogeologicznej wodonośne występowania Miąższość Współczynnik Przewodność [m] filtracji warstwy [m/24h] wodonośnej [m2/24h] 3/aT1,2/T1/1IV T 15 - 50 m Śr. 23 17 Moduł Moduł zasobów zasobów odnawialnych dyspozycyjnych [m3/24h/km2] [m3/24h/km2] 385 312 90 Według Mapy wstępnej waloryzacji głównych zbiorników wód podziemnych 7, materiałów Państwowej Służby Hydrogeologicznej oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz. U. 2006 nr 126 poz. 878) w podłożu analizowanego terenu znajduje się Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 327 Zbiornik Lubliniec-Myszków. Według podziału Polski na jednolite części wód podziemnych analizowany teren znajduje się w obrębie JCWPd nr 117. Ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych Na analizowanym terenie ani w pobliżu nie powierzchniowych lub podziemnych ani ich strefy ochronne. 2.5 znajdują się ujęcia wód KLIMAT Pod względem klimatycznym analizowany obszar znajduje się w regionie klimatycznym Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Klimat tego obszaru, podobnie jak klimat całej południowej Polski odznacza się dużą nieregularnością i zmiennością typów pogody. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7 – 8oC, czas trwania okresu wegetacji wynosi 205 – 215 dni. Przeciętny czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi ok. 60 – 70 dni. Wysokości średniego rocznego opadu wynoszą odpowiednio 690 i 701 mm (na posterunkach opadowych w Świerklańcu i Zabrzu Rokitnicy. Cechą charakterystyczną strefy klimatu umiarkowanego jest występowanie najwyższych opadów w półroczu letnim, tzn. od maja do października.8 2.6 POWIERZCHNIA ZIEMI 2.6.1 UKSZTAŁTOWANIE TERENU, ZAGROŻENIE OSUWISKOWE, Na analizowanym terenie występuje niemal płaska terasa ukształtowana głownie w wyniku procesów morfologicznych plejstocenu (akumulacji, erozji i denudacji), które przemodelowały silnie zróżnicowaną rzeźbę mezozoiczną. Ta płaska powierzchnia stanowiła w plejstocenie (zlodowacenie środkowopolskie) rozległą dolinę rzeczną. Płaską terasę pokrywają pola piasków eolicznych i wydmy, których wysokość dochodzi do 15 metrów, i to one stanowią urozmaicenie terenu, stanowią one również cel dokumentowania i eksploatacji złoża Żyglin VI. 7 Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 1:800000, PIG, Warszawa; 8 Kropka J., Kowalczyk A., Rubin K. Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Bytom, PIG, Warszawa 1998; 10 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec Najwyżej położony punkt analizowanego terenu znajduje się w części południowozachodniej, rzędne terenu wynoszą tu ok. 306 m n.p.m. – jest to kulminacja wydmy. Generalnie kulminacje wydm osiągają wysokość ok. 295 - 300 m n.p.m., zaś powierzchnia zrównania eolicznego ma rzędne ok. 290 m n.p.m. Deniwelacje terenu wynoszą tu około 10 m. Zjawiska osuwiskowe Na analizowanym terenie nie stwierdzono występowania zjawisk osuwiskowych, ani występowania terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi. 2.6.2 GLEBY Na analizowanym terenie występują słabe jakościowo gleby wykształcone w postaci gleb bielicowych lub też pseudobielicowych, znacznie przekształcone na skutek prowadzenia intensywnej gospodarki leśnej. Ich słabe właściwości wynikają również z naturalnych właściwości podłoża (piaski, piaski gliniaste). Na dużej części terenu warstwę gleby stanowi prawie wyłącznie humus w typie mor. Na analizowanym terenie nie występuje rolnicza przestrzeń produkcyjna, tereny użytkowane są jako las przez Lasy Państwowe i w ewidencji gruntów oznaczone są jako Ls. 2.7 ZASOBY NATURALNE Granice miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz niniejszego opracowania ekofizjograficznego obejmują północno-zachodnią część udokumentowanego złoża „Żyglin VI”. W podłożu analizowanego terenu występuje również udokumentowane złoże piasków „Brynica”, a w pobliżu udokumentowane złoże „Żyglin IV”. Poniżej przedstawiono najważniejsze informacje o tych złożach. Tabela 7 Udokumentowane złoża na terenie miasta Jelenia Góra ID Midas Kopalina Złoże/ Powierzchnia [ha]/Zasoby geologiczne bilansowe Obszar Górniczy/ Stan zagospodarowania Teren górniczy/ Powierzchnia [ha} 228 5107 b.d. Piaski podsadzkowe Kruszywa naturalne Kruszywa naturalne Brynica /191,6/13231 mln m3 Żyglin IV /7,2/b.d. Żyglin VI /70,39/6,8 mln ton Złoże rozpoznane szczegółowo Eksploatacja złoża zaniechana Złoże rozpoznane szczegółowo Złoże „Brynica” Złoże piasków podsadzkowych „Brynica” znajduje się na wschód od złoża „Chechło”. Udokumentowane zostało w kategorii C1 i zajmuje powierzchnię 174,7 ha. Serię złożową budują piaski plejstoceńskie o miąższości od 2 do 17 m, przykryte nadkładem o średniej grubości 0,30 m. Zawartość frakcji o wymiarach do 2 mm wynosi średnio 97,19 %. Złoże jak dotąd nie było przedmiotem eksploatacji W obrębie złoża „Brynica” znajdują się 2 złoża kruszywa naturalnego: „Żyglin IV” oraz „Żyglin VI”. W złożu „Żyglin IV” o powierzchni 10,2 ha serię złożową stanowiły szare piaski różnoziarniste. Złoże było przedmiotem eksploatacji na początku lat 90 XX w. Wyrobisko eksploatacyjne zostało zrekultywowane, a pozostałe w złożu zasoby 11 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec przekwalifikowano do pozabilansowych. Złoże kruszywa naturalnego „Żyglin VI” stanowi ciąg wzgórz wydmowych. Jego powierzchnia wynosi 70,7 ha. Piaski z tego złoża charakteryzują się punktem piaskowym wynoszącym 93,9 % i zawartością pyłów mineralnych 4,7 %. 2.8 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Na całości analizowanego terenu rośnie las sosnowy pozostający w zarządzie Lasów Państwowych. Teren złoża „Żyglin VI” obejmuje oddziały 137, 138, 139, 158 Nadleśnictwa Świerklaniec. Występujące tu lasy pod względem przyrodniczym przedstawiają niską wartość. Nie występują tu obiekty cenne przyrodniczo, występujące tu lasy to intensywnie eksploatowane gospodarcze monokultury sosnowe, które tylko w bardzo daleki sposób nawiązują do będącego tu zbiorowiskiem klimaksowym suboceanicznego śródlądowego boru sosnowego Leucobryo-Pinetum. Lasy te są silnie zniekształcone poprzez intensywnie prowadzoną gospodarkę leśną i zaznaczają się w nich wszystkie negatywne cechy: juwenalizacja, monotypizacja, pinetyzacja, fruitecetyzacja i cespityzacja. Na analizowanym terenie nie stwierdzono występowania stanowisk roślin chronionych czy cennych siedlisk przyrodniczych. Należy również dodać, że dla analizowanego terenu Decyzją Ministra Środowiska znak ZS-D-2120/95/2006 z dnia 18 lipca 2006 r. wydana została już zgoda na zmianę przeznaczenia istniejących tu gruntów leśnych na cele nieleśne na powierzchni ok. 20 ha. 2.9 OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z 16 KWIETNIA 2004 ORAZ KORYTARZE EKOLOGICZNE Na analizowanym terenie, ani w jego pobliżu nie występują formy ochrony przyrody. Teren ten również nie był proponowany do objęcia ochroną. Korytarze ekologiczne9 – Analizowany teren znajduje się w zasięgu korytarza ekologicznego dla ssaków drapieżnych i dla ssaków kopytnych „Lasy Lublinieckie”. Ten korytarz ekologiczny został określony jako węzłowy. Jako obszar newralgiczny uznany został teren leśny pomiędzy Ostróżnicą i Żyglinem, po zachodniej stronie DW nr 912, położony na zachód od terenu objętego zmianą mpzp. Analizowany teren znajduje się również w granicach korytarza ekologicznego dla ptaków o znaczeniu ponadregionalnym „Lasy Lublinieckie”. 2.10 KRAJOBRAZ Na analizowanym terenie występuje mało interesujący krajobraz leśny w typie monokultur sosnowych. Tego typu krajobraz jest bardzo monotonny i nieciekawy. Nie występują tu interesujące otwarcia widokowe czy inne ciekawe formy krajobrazu. 2.11 ZABYTKI I OBIEKTY O WARTOŚCIACH KULTUROWYCH Na analizowanym terenie nie występują zabytki ani obiekty o wartościach kulturowych. 9 Parusel J. B. [red], Korytarze ekologiczne w województwie Śląskim – koncepcja do planu zagospodarowania przestrzennego województwa etap I, CDPGŚ, Katowice, 2007 12 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec 3. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN STANU ŚRODOWISKA PRZY BRAKU REALIZACJI USTALEŃ PLANU Na analizowanym terenie obecnie brak jest obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku realizacji ustaleń planu teren pozostałby w użytkowaniu leśnym, nie zmieniłaby się jego funkcja. 4. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA Na analizowanym terenie nie stwierdza się występowania szczególnych problemów ochrony środowiska, można jednak tu wspomnieć o niskiej jakości lasów, które tu występują. Są to jednolite monokulturowe plantacje sosny o bardzo niskiej wartości przyrodniczej. 13 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec 5. SKUTKI DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCE Z REALIZACJI USTALEŃ PLANU 5.1 WPŁYW NA WODY POWIERZCHNIOWE Na terenie objętym planem nie występują wody powierzchniowe, ani w postaci cieków, ani w postaci zbiorników, w związku z czym nie przewiduje się zagrożenia tego komponentu środowiska. Specyfika prowadzonej na tym terenie eksploatacji (eksploatacja wydm do powierzchni terenu wyznaczonej rzędną w przybliżeniu 290 m n.p.m.) powoduje, że nie powstanie tu lej depresji, który mógłby zaburzyć spływ wód powierzchniowych oraz spowodować przesuszenie terenu. 5.2 WPŁYW NA WODY PODZIEMNE Na analizowanym terenie występuje triasowy użytkowy poziom wodonośny. W utworach triasowych wyznaczono również Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 327 Lubliniec-Myszków. Głębokość występowania piętra wodonośnego to 15 do 50 m p.p.t. wg mapy hydrogeologicznej ark. Bytom, jednak wody gruntowe mogą pojawiać się wyżej jak wykazano to w dokumentacji geologicznej złoża. Specyfika prowadzonej na tym terenie eksploatacji (eksploatacja wydm do powierzchni terenu wyznaczonej rzędną w przybliżeniu 290 m n.p.m.) powoduje, że nie powstanie tu lej depresji, nie zostaną również zaburzone istniejące w podłożu poziomy wodonośne. Nie przewiduje się również odwadniania złoża. Na terenie eksploatacji nie będą prowadzone żadne procesy technologiczne, w tym uszlachetnianie kruszywa, w związku z czym nie przewiduje się powstania zagrożeń związanych np. z awarią sprzętu czy pozbywaniem się ścieków bytowych. Ewentualnym zagrożeniem może być wykorzystywanie do napędu maszyn olejów różnego rodzaju. W sytuacji awaryjnej może dojść do wycieku tych substancji do gruntu, jednak nawet w sytuacji gdyby doszło do wycieku substancji ropopochodnych do gruntu nie będzie to stanowiło istotnego zagrożenia dla jakości wód podziemnych, ze względu na niewielkie ilości substancji które mogłyby się przedostać do środowiska. Pracownicy każdorazowo są zobowiązani do przeciwdziałania tego typu awariom, co zabezpiecza obowiązujące prawo ochrony środowiska. 5.3 WPŁYW NA KLIMAT W szerszej skali realizacja ustaleń planu nie będzie miała wpływu na klimat ze względu na skalę planu. Natomiast na pewno zmianie ulegnie mikroklimat terenów na których będzie prowadzona eksploatacja. Obecnie występuje tu topoklimat leśny, w przypadku prowadzenia eksploatacji lokalny topoklimat będzie zmieniał się na topoklimat terenów otwartych, należy jednak zauważyć, że zjawisko to występuje również w trakcie prowadzenia zwykłej gospodarki leśnej, gdy prowadzone są zręby zupełne i odlesione są znacznie powierzchnie terenów. W przypadku prowadzenia eksploatacji zjawisko to będzie czasowe, gdyż po wyeksploatowaniu danego fragmentu złoża nastąpi rekultywacja w kierunku leśnym, powróci tu więc topoklimat leśny. Zaznaczyć przy tym należy, że otwarta wskutek wylesienia powierzchnia nie przekroczy jednorazowo 1 ha i osłonięta będzie lasem. 5.4 POWIERZCHNIA ZIEMI 5.4.1 WPŁYW NA UKSZTAŁTOWANIE TERENU Na skutek prowadzenia eksploatacji nastąpi przekształcenie powierzchni terenu, które będzie polegało na wyeksploatowaniu występujących tu wydm do powierzchni ich podstawy, 14 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec a więc do rzędnej ok. 290 m n.p.m. Po przeprowadzeniu eksploatacji powierzchnia terenu stanie się mniej więcej płaska. Nie przewiduje się realizacji dużej odkrywki poniżej powierzchni terenu, gdyż wyklucza to technika i przedmiot eksploatacji złoża. 5.4.2 WPŁYW NA GLEBY Na terenie objętym planem występują słabe jakościowo gatunki gleb, wykorzystywane do tej pory pod uprawy leśne. Niewątpliwie prowadzenie eksploatacji przyczyni się do usunięcia istniejącej pokrywy glebowej. Należy pamiętać, że w świetle obowiązującego prawa zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1205) przeznaczenie występujących tu gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa na cele nieleśne wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Dla analizowanego terenu Decyzją Ministra Środowiska znak ZS-D2120/95/2006 z dnia 18 lipca 2006 r. wydana została już zgoda na zmianę przeznaczenia istniejących tu gruntów leśnych na cele nieleśne na powierzchni ok. 20 ha (jest to teren oznaczony na rysunku planu jako tereny PE), gdyż procedura sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego była już na tym terenie prowadzona. 5.5 WPŁYW NA ZASOBY NATURALNE Projekt planu nie wprowadza form zagospodarowania przestrzennego, które kolidowałyby ze złożami kruszyw naturalnych i uniemożliwiały w przyszłości ich eksploatację. Stosownie do art. 72 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1232) w projekcie planu uwzględniono obszary występowania złóż kopalin oraz obecnych i przyszłych potrzeb eksploatacji tych złóż. Ujawnienie złóż udokumentowanych kopalin wymagane jest również art. 95 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2011 nr 163 poz. 981 ze zm.). Projekt planu wypełnia również ustalenia art. 125 i art. 126 prawa ochrony środowiska, które dotyczą ochrony kopalin. Zgodnie z tymi przepisami: „Art. 125 Złoża kopalin podlegają ochronie polegającej na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami oraz kompleksowym wykorzystaniu kopalin, w tym kopalin towarzyszących.” „Art. 126. 1. Eksploatację złoża kopaliny prowadzi się w sposób gospodarczo uzasadniony, przy zastosowaniu środków ograniczających szkody w środowisku i przy zapewnieniu racjonalnego wydobycia i zagospodarowania kopaliny. 2. Podejmujący eksploatację złóż kopaliny lub prowadzący tę eksploatację jest obowiązany przedsiębrać środki niezbędne do ochrony zasobów złoża, jak również do ochrony powierzchni ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych, sukcesywnie prowadzić rekultywację terenów poeksploatacyjnych oraz przywracać do właściwego stanu inne elementy przyrodnicze.” 5.6 WPŁYW NA ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Na całości analizowanego terenu, za wyjątkiem niewielkiej powierzchni gdzie trwa eksploatacja piasku, rośnie las sosnowy pozostający w zarządzie Lasów Państwowych. Teren złoża „Żyglin VI” obejmuje oddziały 138 i 139 Nadleśnictwa Świerklaniec. Występujące tu lasy pod względem przyrodniczym przedstawiają niską wartość. Nie występują tu obiekty 15 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec cenne przyrodniczo, występujące tu lasy to intensywnie eksploatowane gospodarcze monokultury sosnowe, plantacje drzew. Podjęcie eksploatacji będzie wiązało się w fazie początkowej z wycinką lasu sosnowego w celu udostępnienia terenu. Pozbawienie drzew będzie miało jednak charakter wyłącznie czasowy, gdyż po wyeksploatowaniu poszczególnych wydm nastąpi rekultywacja terenu w kierunku leśnym. Po wyeksploatowaniu złoża tereny te z powrotem, już jako las, wrócą pod jurysdykcję Lasów Państwowych. Sytuację tę można porównać do procesu prowadzenia racjonalnej gospodarki leśnej, gdzie prowadzone są zręby zupełne i odlesione są znacznie powierzchnie terenów, następnie teren zaś z powrotem zostaje obsadzony drzewami. W przypadku złoża „Żyglin VI” mamy dodatkową fazę splantowania terenu, która może pozytywnie wpłynąć na możliwości prowadzenia gospodarki leśnej, gdyż poprawione zostaną parametry związane z ukształtowaniem terenu oraz wilgotnością gleb. Reasumując na terenach przeznaczonych w projekcie planu pod eksploatację nie występują stanowiska roślin chronionych czy cenne siedliska przyrodnicze, które potencjalnie mogłyby zostać zniszczone, a projekt planu nie przyczyni się do pogorszenia stanu środowiska przyrodniczego. 5.7 WPŁYW NA OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE Z 16 KWIETNIA 2004 I NA KORYTARZE EKOLOGICZNE USTAWY Na analizowanym terenie, ani w jego pobliżu nie występują formy ochrony przyrody, teren ten również nie był proponowany do objęcia ochroną. Analizowany teren znajduje się w zasięgu korytarza ekologicznego dla ssaków drapieżnych i dla ssaków kopytnych „Lasy Lublinieckie”. Ten korytarz ekologiczny został określony jako węzłowy. Jako obszar newralgiczny uznany został teren leśny pomiędzy Ostróżnicą i Żyglinem, po zachodniej stronie DW nr 912, położony na zachód od terenu objętego zmianą mpzp. Analizowany teren znajduje się również w granicach korytarza ekologicznego o znaczeniu ponadregionalnym „Lasy Lublinieckie”. Realizacja ustaleń planu nie spowoduje negatywnego wpływu na drożność korytarza ekologicznego dla ssaków drapieżnych i kopytnych „Lasy Lublinieckie”. Nawet w przypadku całkowitego zajęcia terenu objętego planem zwierzęta będą miały pełną możliwość przemieszczania się, gdyż pomiędzy północną granicą terenu, a terenami zurbanizowanymi Żyglina pozostałby niezagospodarowany pas terenu o szerokości ok. 1100 metrów. Analogicznie pomiędzy wschodnią granicą terenu objętego planem, a terenami zurbanizowanymi Brynicy pozostałby pas terenu o szerokości ok. 600 m. Szerokości te pozwalają na swobodne przemieszczanie się zwierzyny. Należy jednak mieć na uwadze, że eksploatacja na tym terenie nie obejmie całego terenu, będzie ona prowadzona sukcesywnie, wyeksploatowane zaś tereny będą rekultywowane w kierunku leśnym. W rzeczywistości więc powierzchnie możliwe dla penetracji zwierząt będą zdecydowanie większe. Teren również w żaden sposób nie będzie grodzony, tak więc w nocy czy w dniach wolnych od pracy zwierzęta będą miały możliwość przemieszczania się bezpośrednio po terenie samej odkrywki. Projekt planu nie wprowadza żadnych funkcji (jak zespoły zabudowy wysokiej, elektrownie wiatrowe), które mogłyby zagrozić korytarzowi ekologicznemu dla ptaków „Lasy Lublinieckie”. 16 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec 5.8 WPŁYW NA KRAJOBRAZ Nie przewiduje się wpływu na walory krajobrazowe, gdyż po wyeksploatowaniu złoża zostanie tu przeprowadzona rekultywacja w kierunku leśnym i teren wróci do obecnego stanu zagospodarowania - przywrócony zostanie tu krajobraz leśny. Czasowo na analizowanym terenie będzie występował krajobraz terenów otwartych związanych z eksploatacją kopalin. Postrzeganie krajobrazu jest sprawą mocno subiektywną, nie mniej wydaje się, że budowa odkrywki może spowodować powstanie interesującego otwarcia widokowego na skarpy wydm i na profile geologiczne, które obecnie są właściwie niewidoczne. Tak więc można również uznać, że eksploatacja piasku może prowadzić do urozmaicenia dość monotonnego krajobrazu. 5.9 WPŁYW NA ZABYTKI I OBIEKTY O WARTOŚCIACH KULTUROWYCH Na analizowanym terenie nie występują zabytki ani obiekty o wartościach kulturowych. 5.10 WPŁYW NA WARUNKI I JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 5.10.1 JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Projekt planu nie wprowadza funkcji, które w sposób znaczący mogłyby wpłynąć na potencjalne pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego. Jedyną emisją, która może wystąpić w związku z eksploatacją kopaliny jest emisja niezorganizowana najdrobniejszych frakcji, gdyż eksploatowane złoże piasku jest niezorganizowanym powierzchniowym źródłem emisji pyłu. W najbliższym otoczeniu terenu złoża „Żyglin VI” nie występują tereny zabudowy mieszkaniowej. Najbliższe takie tereny położone są ok. 650 m w kierunku wschodnim od wschodniej granicy złoża (sołectwo Brynica) i ok. 1,3 km na północny-zachód od zachodniej granicy złoża (Żyglin). Ze względu na odległość, ale także i formę zalegania złoża i możliwy sposób jego eksploatacji nie przewiduje się jakiegokolwiek wpływu na tereny zabudowy mieszkaniowej. Z uwagi na przewidywaną skalę eksploatacji emisja spalin będzie stosunkowo niewielka, a stosowane przez przedsiębiorcę maszyny będą musiały posiadać certyfikaty bezpieczeństwa w zakresie emisji spalin. Dodatkowym czynnikiem jest fakt, że odkrywka otoczona jest ze wszystkich stron lasem, który pełni funkcję ochronną i izolacyjną przed pyleniem. 5.10.2 KLIMAT AKUSTYCZNY Dopuszczalne poziomy hałasu powinny odpowiadać wymaganiom rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826 ze zm). Prowadzenie działalności na terenach o funkcjach usługowych i infrastrukturalnych nie powinno powodować przekroczenia standardów jakości środowiska, o czym wyraźnie mówi art. 144 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska. W dalszej części w ust. 2 tego artykułu jest wyraźny nakaz dotyczący ewentualnego oddziaływania na środowisko i tereny sąsiednie, tj. eksploatacja instalacji powodująca wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, emisje hałasu oraz wytwarzanie pól elektromagnetycznych nie powinna powodować przekroczenia standardów jakości środowiska, poza terenem do którego prowadzący instalację ma tytuł prawny. Najbliższe takie tereny położone są ok. 650 m w kierunku wschodnim od wschodniej granicy złoża (sołectwo Brynica) i ok. 1,3 km na północny-zachód od zachodniej granicy złoża (Żyglin). Ze względu 17 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec na tę odległość wystąpienie jakichkolwiek uciążliwości jest niemożliwe, w związku z czym nie przewiduje się negatywnego wpływu na pogorszenie jakości klimatu akustycznego. Niewątpliwie prowadzenie eksploatacji, poprzez pracę maszyn oraz ruch ciężarówek przyczyni się do pogorszenia jakości klimatu akustycznego, jednak ze względu na brak w pobliżu terenów chronionych akustycznie nie można mówić o przekroczeniu jakichkolwiek norm. 5.10.3 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE Na analizowanym terenie nie znajdują się obecnie linie elektroenergetyczne, nie przewiduje się również budowy takiej infrastruktury w przyszłości. W związku ze specyfiką przeznaczenia terenu ustalonego w projekcie planu nie wystąpią zagrożenia związane z ponadnormatywnym oddziaływaniem elektromagnetycznym. Należy również dodać, że zgodnie z ustawą z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie może ustanawiać zakazów, a przyjmowane w nim rozwiązania nie mogą uniemożliwiać rozwoju telefonii komórkowej. 5.10.4 GOSPODARKA ODPADAMI Specyfika planu (powierzchniowa eksploatacja kopalin) powoduje, że właściwie nie wystąpi wzrost wytwarzania odpadów. Będą tu powstawały minimalne ilości odpadów wytwarzane przez pracowników, czy też w trakcie pracy maszyn. Gospodarka odpadami obostrzona jest szeregiem przepisów oraz systemu kontroli, stojących poza systemem planowania przestrzennego. Problem ten regulują zarówno ustawy (Ustawa z 27 kwietnia 2012 r. o odpadach, Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) jak również odpowiednie uchwały Rady Gminy oraz programy gospodarki odpadami, nie ma więc potrzeby, ani delegacji ustawowej do regulowania tego zagadnienia przepisami miejscowego planu. 5.10.5 ZAGROŻENIE POWODZIOWE Na analizowanym terenie nie występują zjawiska powodziowe. 5.10.6 ZAGROŻENIE OSUWISKOWE Na analizowanym terenie nie występują osuwiska ani tereny zagrożone ruchami masowymi ziemi. 6. PRZEWIDYWANE MOŻLIWOŚCI TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Projekt planu nie wprowadza funkcji, które mogłyby potencjalnie transgranicznie oddziaływać na środowisko. 7. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJE PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO Specyfika miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Świerklaniec (jednolity teren leśny wskazany pod eksploatację piasku), powoduję, że w projekcie planu trudno było ująć rozwiązania mające na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych 18 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec oddziaływań na środowisko. Zakres planu określony w ustawie z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. 2012 r., poz. 647 z póź. zm.) oraz w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1587) przewiduje tylko w bardzo ograniczonym zakresie możliwość wprowadzenia jakichkolwiek ustaleń dla eksploatacji kopalin. Zgodnie z art. 4 ust. 1 i art. 14 ust 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym10 „ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.” Natomiast wydanie koncesji na eksploatację kopalin następuje na podstawie działu III ustawy prawo geologiczne i górnicze. Zgodnie z art. 30 ust 1 i 2 ustawy prawo geologiczne i górnicze11: „1. Koncesja określa: 1) rodzaj i sposób wykonywania zamierzonej działalności; 2) przestrzeń, w granicach której ma być wykonywana zamierzona działalność; 3) czas obowiązywania koncesji; 4) termin rozpoczęcia działalności określonej koncesją, a w razie potrzeby – przesłanki, których spełnienie oznacza rozpoczęcie działalności. 2. Koncesja może określać inne wymagania dotyczące wykonywania działalności objętej koncesją, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa powszechnego i ochrony środowiska.” Tak więc tylko porównanie tych dwóch delegacji ustawowych pozwala rozdzielić kompetencje wynikające z poszczególnych ustaw: domeną planowania przestrzennego jest ustalenie przeznaczenia terenu, natomiast domeną koncesji na wydobycie jest określenia zasad eksploatacji kopalin. Szczegółowe zasady ochrony środowiska, a także rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą będą musiały zostać ustalone w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz w koncesji na wydobycie. W projekcie mpzp nie wprowadzono zapisów dotyczących kompensacji przyrodniczej. Zakres kompensacji przyrodniczej może zostać określony, zgodnie z art. 75 ust. 4 i 5 prawa ochrony środowiska w pozwoleniu na budowę lub w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Ze względu na charakter planu oraz brak znaczących negatywnych oddziaływań na elementy środowiska w prognozie oddziaływania na środowisko nie proponuje się działań zapobiegawczych lub minimalizujących negatywne oddziaływania. Jedynym działaniem, które wskazano w projekcie planu, a które było możliwe do zawarcia w akcie prawa miejscowego jakim jest mpzp było wyznaczenie kierunku rekultywacji. W projekcie mpzp wskazano, że teren po przeprowadzeniu eksploatacji należy rekultywować w kierunku leśnym, co spowoduje powrót do obecnego stanu zagospodarowania. Ten zapis można uznać za działanie jednocześnie zapobiegawcze, ograniczające oraz kompensujące negatywne oddziaływanie. 10 Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. 2012 r., poz. 647 ze zm.) 11 Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. 2011 nr 163 poz. 981 ze zm.) 19 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec 8. MOŻLIWOŚCI ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DLA OBSZARU NATURA 2000 Projekt planu nie wprowadza funkcji, które mogłyby oddziaływać na jakikolwiek obszar Natura 2000, więc nie ma potrzeby rozpatrywania rozwiązań alternatywnych. Najbliżej położony obszar Natura 2000 to „Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie” PLH2400003, położone w odległości ok. 7 km na zachód od terenu opracowania. Specyfika proponowanej zmiany przeznaczenia (lokalna eksploatacja kruszywa) wyklucza wpływ na te, oraz na pozostałe obszary Natura 2000. 9. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO PLANU ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA Na etapie projektu planu nie wprowadzono konkretnych rozwiązań mających na celu analizę skutków realizacji oraz częstotliwości jej przeprowadzania. Zakres planu określony w ustawie z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. 2012 r., poz. 647 z póź. zm.) oraz w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1587) nie przewiduje możliwości określenia monitoringu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Jednocześnie skutki realizacji postanowień planu będą podlegały bieżącemu monitoringowi odpowiednich służb ochrony środowiska, służb ochrony przyrody, organów administracji oraz organizacji ekologicznych. Bardzo ważna jest również postawa obywateli, którzy powinni reagować natychmiastową interwencją w przypadku stwierdzenia wystąpienia uciążliwości. 20 10. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Świerklaniec obejmującego część złoża „Żyglin VI”. Prognoza ma na celu określenie prawdopodobnych skutków realizacji ustaleń planu na poszczególne elementy środowiska w ich wzajemnym powiązaniu, w szczególności na ekosystemy, krajobraz, a także na ludzi, dobra materialne i dobra kultury. Została ona wykonana zgodnie z obowiązującym przepisami. Celem planu było umożliwienie eksploatacji udokumentowanego złoża kruszyw naturalnych „Żyglin VI”. Analizowany obszar obejmuje część złoża „Żyglin VI”, które położone jest w północnowschodniej części gminy Świerklaniec. Na powierzchni terenu na przeważającym obszarze występują piaski eoliczne. Na analizowanym terenie nie występują cieki powierzchniowe. Wody podziemne reprezentowane są przez triasowe piętro użytkowe. Na analizowanym terenie nie występuje rolnicza przestrzeń produkcyjna, teren porasta las pozostający w zarządzie Lasów Państwowych. Występujące tu lasy pod względem przyrodniczym przedstawiają niską wartość. Nie występują tu obiekty cenne przyrodniczo, występujące tu lasy to intensywnie eksploatowane gospodarcze monokultury sosnowe. Na analizowanym terenie nie występują formy ochrony przyrody, teren ten również nie był proponowany do objęcia ochroną. Na analizowanym terenie nie występują zabytki ani obiekty o wartościach kulturowych. Na analizowanym terenie nie występują zagrożenie osuwiskowe i powodziowe. Nie przewiduje się znaczącego negatywnego wpływu na środowisko. W szczególności nie przewiduje się znaczącego wpływu na wody powierzchniowe, podziemne, klimat, przyrodę ożywioną, zabytki, krajobraz oraz na zdrowie i jakość życia mieszkańców. Zmianie ulegnie powierzchnia terenu na skutek eksploatacji wydm. Nie przewiduje się przekroczenia standardów powietrza i klimatu akustycznego, gdyż najbliższe tereny mieszkaniowe znajdują się w odległości ponad 600 m i oddziela je ściana lasu. Projekt planu nie wprowadza funkcji, które mogłyby potencjalnie transgranicznie oddziaływać na środowisko. Rozwiązaniem kompensującym konieczność wycinki istniejącego lasu gospodarczego jest prowadzenie rekultywacji w kierunku leśnym. Na etapie oceny projektu planu nie wprowadzono konkretnych rozwiązań mających na celu analizę skutków realizacji oraz częstotliwości jej przeprowadzania, nie ustalono również prac kompensacyjnych, gdyż ustawodawca nie przewiduje wprowadzenia takich rozwiązań w projekcie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Projekt planu nie wprowadza funkcji, które mogłyby wpłynąć na cele, przedmiot ochrony oraz integralność jakiegokolwiek obszaru Natura 2000, w związku z czym nie ma potrzeby wprowadzenia rozwiązań alternatywnych. Geologic Tomasz Miłowski - ochrona środowiska, doradztwo prawne, konsulting; ul. Strzelecka 78, 44-203 Rybnik; tel: 502773557, email: [email protected]; nip: 642-283-41-91, REGON: 241759860 Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp obszaru położonego przy północno-wschodniej granicy Gminy w sołectwie Świerklaniec 11. LITERATURA Abasalon i in., Mapa Sozologiczna Polski, ark. Bytom, Główny Geodeta Kraju, Warszawa, 1997 r. Biernat S. Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski ark. Bytom, PIG, Warszawa, 1955 r. Centralna Baza Danych Geologicznych – strona internetowa PIG, http://baza.pgi.gov.pl/ Kondracki J., Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa 2001; Kotliccy G. i S., Mapa geologiczna Polski w skali 1:200000, ark. Gliwice, WG, Warszawa, 1979; Kotlicka G., Wagner J., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:200000, ark. Gliwice, WG, Warszawa, 1986; Kropka J., Kowalczyk A., Rubin K. Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Bytom, PIG, Warszawa 1998; Krzanowska A. i in. Mapa Geośrodowiskowa Polski ark. Bytom M3450D, PIG, Warszawa 2004 r. Matuszkiewicz W. [red], Potencjalna roślinność naturalna Polski – Mapa przeglądowa 1:300000 ark. 11, PAN, Warszawa , 1995; Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Świerklaniec, Ekoid, Katowice, 2004 r. Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych „Żyglin VI”, Katowice, 2001 r. Różkowski A. [red.], 1997: Mapa warunków występowania, użytkowania, zagrożenia i ochrony zwykłych wód podziemnych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego obrzeżenia; 1 : 100 000. PIG, Warszawa; Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 1:800000, PIG, Warszawa; Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Świerklaniec przyjęte uchwałą Nr XXXIII/271/13 Rady Gminy Świerklaniec z dnia 31 stycznia 2013 r. 22
