Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata
Transkrypt
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016 – 2023 Kwiecień 2016 r. 1|Strona Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Spis treści I. Wprowadzenie .............................................................................................................. 4 I.1. Metodologia procesu opracowywania Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec ..................................................................................................................................... 5 II. Diagnoza stanu gminy ................................................................................................... 8 II.1. Struktura badanej próby ........................................................................................... 9 II.2. Ocena poziomu zadowolenia z faktu zamieszkiwania w gminie ............................. 13 II.3. Ocena funkcjonowania poszczególnych obszarów gminy ...................................... 14 II.4. Budżet gminy na lata 2016-2023............................................................................. 19 II.5. Przedsięwzięcia na lata 2016-2023 ......................................................................... 20 II.6. Mocne strony gminy................................................................................................ 21 II.7. Słabe strony gminy .................................................................................................. 21 II.8. Opinia dotycząca odnawialnych źródeł energii ....................................................... 22 II.9.Rozwiązywanie problemów społecznych mieszkańców gminy ............................... 23 II.10. Działalność gminy na rzecz osób niepełnosprawnych .......................................... 24 II.11. Źródła informacji o działaniach podejmowanych przez władze ........................... 25 II.12. Podsumowanie wyników badania ......................................................................... 26 II.13 Wyniki konsultacji społecznych .............................................................................. 28 III. Analiza SWOT .............................................................................................................. 31 IV. Wizja i misja gminy Bogdaniec .................................................................................... 34 V. Plan Operacyjny Strategii ............................................................................................ 36 V.1. Harmonogram realizacji celów ............................................................................... 44 VI. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 a inne dokumenty strategiczne ................................................................................................................. 68 VII. Realizacja Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016 - 2023 ………….......................................................................................................................77 VII.1. Finansowanie Strategii Zrównoważonego Rozwoju ............................................. 77 VII.2. Wdrażanie i monitorowanie Strategii Zrównoważonego Rozwoju ...................... 78 2|Strona Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Załącznik 1. Listy osób uczestniczących w konsultacjach................................................... 83 Załącznik 2. Raport o stanie gminy Bogdaniec VIII. Spis rysunków, wykresów i tabel................................................................................. 91 3|Strona Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 I. Wprowadzenie Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016 - 2023 jest najważniejszym dokumentem programowym gminy, określa obszary priorytetowe i cele, które umożliwią rozwój społeczno – gospodarczy jej obszaru. Cele, jakie stoją przed gminą zostały określone na podstawie analizy stanu obecnego oraz zestawienia silnych i słabych stron gminy, a także szans, jakie przed nią stoją oraz potencjalnych zagrożeń. Niniejsza Strategia powstała z inicjatywy władz lokalnych, dostrzegających potrzebę kompleksowego rozwoju gminy. Jest odpowiedzią na nieustannie zmieniające się wewnętrzne i zewnętrzne warunki gospodarowania oraz wzrost konkurencyjności otoczenia. Powstały dokument gwarantuje, że podejmowane działania wpisują się w wizję regionu i są z nią komplementarne, co z kolei ma znaczenie przy aplikowaniu o środki unijne. Z uwagi na wieloaspektowość i wielopodmiotowość Strategii do udziału w jej opracowaniu zaproszono przedstawicieli władz, radnych, pracowników Urzędu Gminy w Bogdańcu, mieszkańców gminy. W trakcie prac nad dokumentem zostały przeprowadzone konsultacje społeczne, które pomogły poznać opinie mieszkańców dotyczące obecnej sytuacji gminy oraz ich zdanie na temat przyszłych działań, jakie gmina powinna podjąć, by umożliwić jak największy rozwój społeczno – gospodarczy. Dzięki przeprowadzonym konsultacjom przyjęta polityka rozwoju gminy będzie zgodna z oczekiwaniami społecznymi. Program powinien przyczynić się do wzrostu atrakcyjności życia społeczno-kulturalnego, zaktywizować społeczność lokalną oraz zwiększyć jej poczucie tożsamości z miejscem, które zamieszkują. Najważniejszym celem Strategii jest jednak poprawa warunków życia mieszkańców. Opracowanie tego dokumentu pozytywnie wpłynie na planowanie rozwoju gminy, jak również ułatwi codzienną działalność i podejmowanie decyzji przez władze gminy. Strategia stanowi ponadto cenne źródło informacji dla potencjalnych inwestorów o przyjętych i zakładanych przez gminę ścieżkach rozwoju. Niniejszy dokument został opracowany do roku 2023, który to czas pokrywa się z okresem nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej. 4|Strona Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 I.1. Metodologia procesu opracowywania Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec Główną i najważniejszą potrzebą opracowania niniejszego dokumentu było stworzenie listy celów strategicznych, które wyznaczą docelowe, długoterminowe kierunki rozwoju Gminy Bogdaniec, które będą spójne z dokumentami strategicznymi wyższego szczebla: Tabela 1. Poziomy planowania strategicznego w procesie tworzenia strategii POZIOM EUROPEJSKI Strategia „Europa 2020” POZIOM KRAJOWY Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 Krajowy Program Reform Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2020 Umowa Partnerstwa POZIOM REGIONALNY Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego do 2020 Plan zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubuskiego 2014-2017 POZIOM POWIATU Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Gorzowskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku POZIOM GMINY Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec Źródło: opracowanie własne. „Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023” pełni następujące funkcje: x Kierunkową dla władz gminnych, środowisk naukowych i biznesowych, organizacji pozarządowych oraz innych instytucji, jak również dla wszystkich mieszkańców regionu; x Koordynacyjną dla innych dokumentów programowych i planistycznych na poziomie gminnym; x Informacyjną dla mieszkańców, inwestorów, partnerów, itp.; x Promocyjną w ponadnarodowym. 5|Strona kontekście lokalnym, regionalnym, krajowym oraz Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Strategia wyraża długoterminowe cele gminy Bogdaniec, które odpowiadają generalnym kierunkom działania oraz obejmuje: x Diagnozę obecnej sytuacji społeczno-gospodarczej, x Identyfikację strategicznych obszarów rozwoju wraz z realizacją analizy SWOT dla każdego z nich, x Wskazanie spójności strategii z dokumentami z poziomu regionalnego, krajowego oraz unijnego, x Wskazanie głównych kierunków rozwoju, celów oraz działań niezbędnych do podjęcia. Diagnozę obecnej sytuacji Gminy Bogdaniec przeprowadzono na podstawie: x Analizy danych zastanych – dane statystyczne, dane udostępnione przez Urząd Gminy w Bogdańcu (desk research); x Badania ankietowego wśród mieszkańców gminy oraz urzędników Urzędu Gminy (kwestionariusz ankiety); x Konsultacji społecznych w gminie. Metody badań dobrane zostały zgodnie z zasadą triangulacji metod i źródeł danych rozumianej jako zwielokrotnienie: x metod i technik badawczych (triangulacja metodologiczna) polegająca na kontrolowaniu spójności wniosków formułowanych przy wykorzystaniu różnych technik gromadzenia danych; x źródeł informacji (triangulacja źródeł informacji) polegająca na zwielokrotnieniu źródeł informacji w ramach tej samej metody ich gromadzenia, uwzględnionych w badaniu perspektyw; x perspektyw badawczych osób realizujących badanie (triangulacja analityczna) związaną ze zwiększeniem liczby osób analizujących wnioski z badań. Podejście takie pozwoli na uchwycenie różnych aspektów badanego przedmiotu (np. udzielenie odpowiedzi na pytania o skalę zjawisk dzięki zastosowaniu metod ilościowych oraz głębsze zrozumienie specyfiki problemów, dzięki zastosowaniu metod jakościowych), pozwoli też wykorzystać mocne strony każdej metody przy wzajemnej neutralizacji ich słabości. Zestawienie metod i technik zastosowanych przy diagnozie sytuacji powiatu oraz dobór próby ilustruje tabela: 6|Strona Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Tabela 2. Zestawienie metod i technik wraz z doborem próby Technika badawcza Analiza danych zastanych (desk research) Badanie ankietowe Konsultacje społeczne Źródło: Opracowanie własne 7|Strona Dobór próby x Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT), x Strategia Europa 2020, x Strategia Rozwoju Kraju 2020, x Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020, x Krajowy Program Reform, x Umowa Partnerstwa 20142020, x Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego do 2020, x Strategia Polityki Społecznej Województwa Lubuskiego na lata 2014-2020, x Dokumenty strategiczne i planistyczne szczebla lokalnego i gminnego (Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Gorzowskiego z horyzontem czasowym do 2020, Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Bogdaniec na lata 2015-2020, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bogdaniec, Program społecznogospodarczy na lata 20152018), x Dane gminy dot. sytuacji społeczno-gospodarczej. x Przedstawiciele: gminy Bogdaniec; x Przedstawiciele społeczności lokalnej gminy, x Przedstawiciele przedsiębiorców z gminy. x Przedstawiciele: gminy Bogdaniec, x Przedstawiciele społeczności lokalnej gminy, x Przedstawiciele przedsiębiorców z gminy. Realizacja badania Analiza dokumentów zgodnie z poszukiwanymi informacjami, porównywanie danych statystycznych, kontakt z organizacjami, instytucjami dysponującymi danymi. W badaniu ankietowym możliwość udziału mieli wszyscy mieszkańcy gminy Bogdaniec. Kwestionariusz był dostępny w formie online na oficjalnej stronie internetowej Urzędu Gminy, w formie papierowej w Urzędzie Gminy. Uzyskano 156 ankiet. Udostępniono dokument do konsultacji społecznych zgodnie z ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z dnia 6 grudnia 2006r. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 II. Diagnoza stanu gminy W ramach opracowania niniejszej Strategii zostały przeprowadzone działania, mające na celu zdiagnozowanie opinii społeczności lokalnej na temat jakości życia w gminie oraz różnych aspektów jej funkcjonowania. Dane te udało się uzyskać w oparciu o przygotowany kwestionariusz. Przedmiotem przeprowadzonego badania było uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania: x Jaka w odczuciu mieszkańców jest jakość życia w gminie Bogdaniec? x Jak mieszkańcy oceniają poszczególne aspekty funkcjonowania gminy? Analiza uzyskanych odpowiedzi stanowi uzupełnienie do przeprowadzonej analizy społeczno-gospodarczej, która została sporządzona na podstawie danych zastanych, oraz spotkań z mieszkańcami gminy. Badanie zostało przeprowadzone na terenie gminy Bogdaniec, w okresie 10.11.2015r. 15.12.2015r. Badania przeprowadzone zostały z wykorzystaniem doboru próby opartej o dostępność respondentów. Ankiety rozmieszczone były w Urzędzie Gminy, oraz w jednostkach pomocniczych takich jak Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, w szkołach podstawowych oraz gimnazjum. Wypełnione kwestionariusze mieszkańcy mogli pozostawiać w Urzędzie Gminy w Bogdańcu lub oddawać je sołtysom. Po przeprowadzeniu badań uzyskano 156 wypełnionych kwestionariuszy. Biorąc pod uwagę liczbę ludności w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym (5910 osób) można stwierdzić, że ankietę wypełnił co 38 mieszkaniec gminy Bogdaniec. Dane pozyskane z badań, po wprowadzeniu do arkusza kalkulacyjnego zostały przeanalizowane. Analiza danych ilustrowana jest wykresami graficznymi, które zamieszczane są poniżej analizowanego zagadnienia. Dane przedstawiane są najczęściej w postaci procentowej. Suma liczb procentowych danego wykresu może być mniejsza lub większa niż 100%, - wynika to z zaokrąglania obliczeń dokonywanych automatycznie przez wykorzystywany arkusz kalkulacyjny. 8|Strona Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 II.1. Struktura badanej próby W badaniu wzięło udział 156 osób, w tym 94 kobiety (60%) oraz 60 mężczyzn (39%). Dwie osoby nie udzieliły odpowiedzi. Wykres 1. Struktura badanej próby pod względem płci 1% 39% mężczyźni kobiety brak danych 60% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. Największą grupę wśród respondentów stanowiły osoby w wieku 15-20 lat (31%), a następnie w wieku 21-30 lat oraz 31-40 lat (w każdym przypadku stanowiły one 17% badanej próby). Najmniej liczną grupę stanowiły osoby w wieku 51-60 lat (11%) oraz powyżej 61 lat (6%). Pięć osób nie udzieliło odpowiedzi na pytanie dotyczące ich wieku. 9|Strona Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Wykres 2. Struktura wieku w badanej próbie 49 27 27 21 17 10 5 15-20 lat 21-30 lat 31-40 lat 41-50 lat 51-60 lat 61 lat i więcej brak danych Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. Pod względem wykształcenia, w badanej próbie największy odsetek stanowiły osoby z wykształceniem wyższym - 36%. Na kolejnych miejscach uplasowały się osoby legitymujące się wykształceniem podstawowym (27%) oraz średnim (24%). Najmniej liczną reprezentację miały osoby z wykształceniem zawodowym - 12%. W dwóch ankietach poziom wykształcenia nie został podany. Wykres 3. Struktura badanej próby wg poziomu wykształcenia 1% 27% Podstawowe 36% Zawodowe Średnie Wyższe 12% Brak danych 24% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. 10 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 W odpowiedziach dotyczących aktywności zawodowej, ankietowani najczęściej zaznaczali odpowiedź „uczeń/student” - 28% badanych. Równie wysoki udział stanowiły osoby pracujące w instytucji publicznej (22%) oraz przedsiębiorstwach prywatnych (16%). Badani najrzadziej wskazywali na odpowiedzi wskazujące na prowadzenie działalności rolniczej (10%), bycie emerytem lub rencistą (6%) oraz prowadzenie własnej działalności (5%). Spośród badanych 9% określiło siebie jako osoby bezrobotne, a 5 osób nie zaznaczyło żadnej odpowiedzi. Wykres 4. Aktywność zawodowa badanej próby Brak danych 5 Osoba bezrobotna 14 Uczeń/student 44 Emeryt/rencista 10 Rolnik 15 Własna działalność gospodarcza 8 Przedsiebiorstwo prywatne 25 Instytucja publiczna 35 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. Osoby, które wzięły udział w badaniu, najczęściej zamieszkiwały w miejscowości Bogdaniec (27%) oraz Jenin (17%). Procentowy udział mieszkańców poszczególnych miejscowości w przeprowadzonym badaniu przedstawia się następująco: - Bogdaniec - 27%, - Jenin - 17%, - Jeniniec - 6%, - Łupowo - 6%, - Chwałowice - 4%, - Jeninek - 3%, - Gostkowice - 3%, 11 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 - Kwiatkowice - 3%, - Lubczyno - 3%, - Krzyszczyna - 3%, - Jasiniec - 3%, - Stanowice - 3%, - Włostów - 3%, - Racław - 2%, - Gorzów Wielkopolski - 2%. Najmniejszy odsetek - 1% - dotyczył następujących miejscowości: Gliwice, Nowiny Wielkie, Podjenin, Jeżyki, Motylewo, Witnica, Wieprzyce oraz Warszawa. Pod względem wielkości gospodarstwa domowego, zdecydowaną większość stanowią gospodarstwa czteroosobowe - 37% wszystkich wskazań. Na kolejnym miejscu znajdują się gospodarstwa liczące trzy osoby (19%) oraz pięć (18%). 13% ankietowanych zamieszkiwało w gospodarstwie składającym się z dwóch osób. Badani najrzadziej pochodzili z domów, w których liczba członków wynosiła sześć osób lub więcej (8%) bądź mieszkali samotnie (2%). Pięć osób nie udzieliło odpowiedzi na zadane pytanie. Wykres 5. Ilość osób w gospodarstwach domowych badanej próby 60 57 50 40 30 30 20 28 21 10 12 3 5 0 Jedna Dwie Trzy Cztery Pięć Sześć i więcej Brak danych Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. 12 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 II.2. Ocena poziomu zadowolenia z faktu zamieszkiwania w gminie Pierwsze pytanie, które skierowane do respondentów, dotyczyło poziomu zadowolenia z faktu zamieszkiwania w gminie. Większość badanych - 58% - uznało, że zadowolenie to jest na poziomie średnim. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż stosunkowo duży odsetek mieszkańców zaznaczyło odpowiedź „wysoko” - 32%. Oznacza to, że co 3 mieszkaniec gminy jest zadowolony z faktu zamieszkiwania w niej. Brak zadowolenia wyraziło 9% ankietowanych, natomiast 2 osoby nie udzieliły odpowiedzi na zadane pytanie. Wykres 6. Ocena poziomu zadowolenia z faktu zamieszkiwania w gminie w % 1% 9% 32% Wysoko Średnio - mogłoby być lepiej Nisko Brak danych 58% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. Wśród uzasadnień dotyczących braku zadowolenia z faktu zamieszkiwania w gminie znalazły się: x zły stan infrastruktury drogowej (w tym oświetlenia), x niewystarczająca infrastruktura sportowa i kulturalna, x słabo rozwinięta komunikacja zbiorowa, x brak wystarczającej bazy turystycznej i rekreacyjno-wypoczynkowej, x małą oferta spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży, x brak ścieżek rowerowych, 13 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 x zły stan urządzeń melioracyjnych. Z kolei zadowolenie mieszkańców najczęściej wynikało z następujących czynników: x dobry układ komunikacyjny i bliskość dużego ośrodka miejskiego, x zrównoważony i sukcesywny rozwój gminy, x satysfakcjonująca infrastruktura oświatowa, x duża ilość zabytków, x czyste powietrze i walory przyrodnicze, x możliwość korzystania z boisk i skate parku. II.3. Ocena funkcjonowania poszczególnych obszarów gminy Kolejnym zadaniem, które postawiono przed respondentami było wyrażenie opinii na temat wskazanych obszarów funkcjonowania gminy. Ocena przedstawiona została w 5 stopniowej skali, na której badani mieli przyznać ocenę od 1 – najniżej, do 5 – najwyższej1, prezentowanym w kwestionariuszu elementom poszczególnych obszarów działania gminy, takim jak: edukacja, kultura i rekreacja; strefa przestrzenna, Infrastruktura techniczna, gospodarka i rynek pracy, strefa społeczna, turystyka. 1. Edukacja, kultura i rekreacja Obszar związany z edukacją, kulturą i rekreacją badani ocenili średnio na poziomie 3, co oznacza, że jest on uznawany za dostateczny. Najwyżej została oceniona liczba obiektów oświatowych w gminie (średnia ocena 4), przy czym respondenci wskazywali na zbyt małą ilość przedszkoli oraz brak żłobka. Największa liczba ankietowanych wskazała na ocenę 5 (42%), co oznacza wysoki poziom zadowolenia z liczby obiektów oświatowych w gminie. W zakresie rozwoju infrastruktury sportowo-rekreacyjnej, 26% badanych zaznaczyło ocenę 4, natomiast 25% - ocenę 3. Oznacza to, że ponad połowa badanych nie ocenia infrastruktury sportowo-rekreacyjnej negatywnie, jednak wymaga ona poprawy. Wśród 1 Skala ocen: 1- bardzo źle; 2- źle; 3- dostatecznie; 4- dobrze; 5-bardzo dobrze. 14 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 komentarzy najczęściej pojawiała się potrzeba budowy nowych boisk oraz wzbogacenia infrastruktury rekreacyjnej. Liczba obiektów kulturalnych w gminie została oceniona przez większość badanych na poziomie bardzo dobrym - 27%. Wysoki odsetek badanych wskazał również na ocenę dobrą (24%) oraz dostateczną (21%). Dane te wskazują na fakt, iż o ile liczba obiektów kulturalnych oceniana jest pozytywnie, to jednak obszar ten również wymaga poprawy. W komentarzach mieszkańcy wskazywali na zbyt małą liczbę bibliotek, świetlic oraz miejsc, gdzie młodzież mogłaby spędzać wolny czas. Jakość usług świadczonych przez obiekty kulturalne w gminie jest według respondentów na poziomie dobrym - 32% wskazań. Z kolei jakość i różnorodność wydarzeń kulturalnorozrywkowych najczęściej była oceniana na poziomie dostatecznym - 33%. Badani wskazywali na konieczność wprowadzenia większej ilości rozrywek dla mieszkańców. Należy jednak mieć na uwadze, iż na drugim miejscu znalazła się odpowiedź „dobrze” - 28% wskazań co oznacza, że wprawdzie mieszkańcy wskazują na potrzebę większej ilości wydarzeń kulturalnych, jednak obecna oferta jest dla wielu badanych wystarczająca. 2. Sfera przestrzenna W ramach strefy przestrzennej respondenci oceniali estetykę swojej miejscowości, stan i jakość terenów rekreacyjnych, stan zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz stan środowiska naturalnego. Średnia ocena dla całej strefy wyniosła 3 co oznacza, że jest ona na poziomie dostatecznym. Estetyka miejscowości, w której zamieszkują badani, została oceniona przez taki sam odsetek na poziomie dostatecznym i dobrym - w każdym przypadku 26%. Wyniki te wskazują na konieczność podnoszenia walorów estetycznych gminy, jednak istniejący stan jest również zadowalający. Według badanych, stan i jakość terenów rekreacyjnych jest dostateczna (30% wskazań). Ankietowani wskazywali przede wszystkim na problemy związane z zaśmieceniem gminy, zły stan techniczny terenów rekreacyjnych oraz ich rozbudowę. Taki sam odsetek badanych - 30% - wskazał na odpowiedź dostateczną w pytaniu dotyczącym oceny stanu zagospodarowania przestrzeni publicznej 15 | S t r o n a w gminie. Według Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 mieszkańców, poprawy wymaga przede wszystkim stan czystości gminy oraz zwiększenie ilości chodników i ławek. Stan środowiska naturalnego również został oceniony na poziomie dostatecznym - 32% wskazań, jednak równie wysoki odsetek, bo 29%, wydało opinię dobrą. Podobnie jak w powyższych pytaniach, ankietowani wskazywali przede wszystkim na konieczność poprawy stanu czystości w gminie. 3. Infrastruktura techniczna W zakresie infrastruktury technicznej mieszkańcy gminy oceniali stan dróg, infrastrukturę około drogową, system segregacji odpadów, dostęp do Internetu, rozwój sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej. Średnia ocena dla tego obszaru wyniosła 3 co oznacza, że ankietowani oceniają infrastrukturę techniczną gminy na poziomie dostatecznym. Stan dróg w gminie został przez większość badanych oceniony na poziomie dostatecznym - 26% wskazań. Na drugim miejscu znalazła się ocena „dobrze” - 22%. Wyniki te wskazują na konieczność poprawy infrastruktury drogowej na terenie gminy Bogdaniec. Podobnie oceniona została mała infrastruktura drogowa - na ocenę dostateczną wskazało 33% badanych. Jednak na drugim miejscu znalazła się ocena 2 (22%) co oznacza, że duży udział wśród wszystkich odpowiedzi miały te, wskazujące na zły stan małej infrastruktury drogowej. Przyczyny takiego rozkładu odpowiedzi zostały podane przez respondentów. Według nich w gminie Bogdaniec jest zbyt mała ilość ścieżek rowerowych, niewystarczające oświetlenie w mniejszych miejscowościach oraz zaniedbane przystanki. W zakresie oceny systemu segregacji na terenie gminy, 24% badanych wskazało zarówno na odpowiedź „dostatecznie” jak i „dobrze”. Obszar ten wymaga zatem również poprawy, jednak znaczna część badanych jest usatysfakcjonowana obecnym systemem. Zdecydowana większość mieszkańców negatywnie oceniała dostęp do Internetu na terenie gminy. Ocenę „bardzo złą” wydało 30% wszystkich badanych. Badani podkreślali, iż w gminie możliwy jest dostęp do Internetu tylko za pomocą własnego łącza. Poziom rozwoju sieci wodociągowej został oceniony zdecydowanie pozytywnie na odpowiedź „bardzo dobrze” wskazało 36% wszystkich badanych. Nieco gorzej wypadła kanalizacja - została ona bowiem oceniona przez większość badanych na poziomie dostatecznym 16 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 - 26% wszystkich wskazań. Ankietowani wskazywali przede wszystkim na konieczność dalszego rozwoju sieci oraz pojawiające się nieprzyjemne zapachy. 4. Gospodarka i rynek pracy W kolejnym obszarze dotyczącym gospodarki i rynku pracy, badani oceniali możliwość uzyskania zatrudnienia na terenie gminy, jej atrakcyjność inwestycyjną, warunki do prowadzenia działalności rolnej oraz produkcyjnej. Średnia ocena dla tego obszaru wynosiła 3 co oznacza, że ankietowani oceniają ten obszar na poziomie dostatecznym. Możliwość uzyskania zatrudnienia na terenie gminy została oceniona na poziomie dostatecznym - 31% wszystkich odpowiedzi. Na drugim miejscu znalazła się odpowiedź „bardzo źle”- 27%. Wyniki te zdecydowanie wskazują na potrzebę zwiększenia możliwości znalezienia zatrudnienia na terenie gminy. Atrakcyjność inwestycyjna obszaru gminy również została oceniona na poziomie dostatecznym - taką odpowiedź dało 29% badanych. Jeszcze większy odsetek wskazał na odpowiedź „dostatecznie” w przypadku oceny warunków do prowadzenia działalności rolnej 33% wskazań. Taki sam odsetek badanych wskazał na odpowiedź „dostatecznie” w przypadku oceny warunków do prowadzenia działalności produkcyjnej. 5. Sfera społeczna Kolejną sferą, jaką oceniali ankietowani, była sfera społeczna. Osoby badane wyraziły opinię na temat: ochrony zdrowia, sieci usług, komunikacji zbiorowej, poziomu edukacji, oferty spędzania wolnego czasu dla dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów oraz skali występowania w gminie alkoholizmu i przemocy w rodzinie. Średnia ocena tego obszaru wynosi 3. W zakresie dostępności do usług ochrony zdrowia, badani najczęściej wydawali opinię dostateczną - 29% wskazań. Na drugim miejscu znalazła się odpowiedź „dobrze” - 26% wszystkich odpowiedzi. Respondenci wskazywali przede wszystkim na niewystarczającą liczbę lekarzy specjalistów oraz potrzebę zwiększenia ilości aptek. Sieć usług na terenie gminy również została oceniona na poziomie dostatecznym - w tym wypadku przez 34% ankietowanych. Komunikacja zbiorowa na terenie gminy jest, według badanych, niezadowalająca. Odpowiedź „źle” zaznaczył największy odsetek respondentów - 28%. 17 | S t r o n a Wśród komentarzy Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 pojawiły się głosy wskazujące na niewystarczającą liczbę połączeń, zwłaszcza w godzinach wieczornych i w dni świąteczne. Poziom edukacji w gminie został oceniony przeciętnie. Stopień „dobry” zaznaczyło 28% badanych, tak samo jak w przypadku odpowiedzi „dostatecznie”. Respondenci wskazywali w tym przypadku na konieczność zwiększenia oferty zajęć pozalekcyjnych. Oferta spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży jest, według osób badanych, dostateczna. Odsetek wskazań na tę odpowiedź w przypadku dzieci wynosi 28%, natomiast w przypadku młodzieży - 29%. Respondenci stwierdzili, że potrzebna jest większa ilość zajęć integracyjnych oraz organizacja miejsc do spędzania wolnego czasu przez młodzież. Spędzanie wolnego czasu na terenie gminy przez dorosłych było oceniane najczęściej na poziomie zarówno dostatecznym jak i bardzo złym - w każdym przypadku odpowiedzi te stanowią 26% wszystkich wskazań. Jedynie w przypadku oferty spędzania wolnego czasu dla seniorów największy odsetek badanych wskazał na odpowiedź negatywną - ocenę „bardzo źle” zaznaczyło 26% badanych. Skala występowania w gminie alkoholizmu oraz przemocy w rodzinie jest uznawana przez badanych na poziomie średnim. W przypadku alkoholizmu odsetek badanych wskazujący na tę odpowiedź wyniósł 36%, natomiast w odniesieniu do przemocy w rodzinie - 34%. 6. Turystyka Ostatnią sferą, jaką oceniali ankietowani w tym pytaniu była turystyka. Badani oceniali ją pod względem: atrakcyjności turystycznej gminy, poziomu bazy turystyczno-wypoczynkowej oraz promocji gminy. Średnia ocena tego obszaru wynosi 3. Atrakcyjność turystyczna gminy (ilość i jakość zabytków, miejsc atrakcyjnych pod względem przyrodniczym, stan środowiska naturalnego, obszary chronione i rezerwaty, ścieżki przyrodnicze i edukacyjne) była najczęściej oceniana na poziomie dostatecznym - 34% wszystkich wskazań. Poziom bazy noclegowej został oceniony przez większość badanych negatywnie na odpowiedź bardzo źle wskazało 32% respondentów. Według nich, głównym problemem w tym obszarze jest brak wystarczającej liczby miejsc noclegowych. 18 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 W przypadku oceny promocji gminy najwięcej odpowiedzi dotyczyło wskazań „bardzo źle” i „źle” - 24% dla każdego z nich. Można zatem stwierdzić, że promocja gminy jest, według respondentów, na niezadowalającym poziomie i wymaga poprawy. II.4. Budżet gminy na lata 2016-2023 W następnym pytaniu osoby badane zostały poproszone o wskazanie maksymalnie trzech celów, na jakie powinny zostać przeznaczone pieniądze z budżetu gminy na lata 20162023. Spośród wszystkich odpowiedzi najczęściej pojawiającymi się były: x infrastruktura drogowa, x sport, rekreacja i organizacja czasu wolnego, x porządek i czystość w gminie, x bezpieczeństwo publiczne, x ochrona i profilaktyka zdrowia, x oświata i opieka przedszkolna. Wśród wskazań zawierających się w odpowiedzi „inne” najczęściej pojawiały się: remont miejscowego skateparku, budowa basenu, zwiększenie infrastruktury oświetleniowej, dostęp do szerokopasmowego Internetu, remont ul. Cichej w Jeninie. Szczegółowy rozkład odpowiedzi dotyczących każdego obszaru przedstawia poniższy wykres: 19 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Wykres 7. Budżet gminy na lata 2016-2023 - główne cele Inne 4% Wspieranie przedsiębiorczości 3% Promocja i reklama gminy 3% Porządek i czystość w gminie 9% Inwestycje turystyczne 4% Sport, rekreacja i organizacja czasu wolnego 14% Bezpieczeństwo publiczne 7% Infrastruktura drogowa 18% Infrastruktura komunalna 6% Ochrona środowiska 6% Ochrona i profilaktyka zdrowia 7% Pomoc społeczna 6% Organizacje pozarządowe 1% Kultura i działalność instytucji kultury 5% Oświata i opieka przedszkolna 7% 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 20% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. II.5. Przedsięwzięcia na lata 2016-2023 Przedstawiciele mieszkańców gminy Bogdaniec wskazali ponadto przedsięwzięcia, które powinny być zrealizowane w gminie w latach 2016-2023. Wśród najczęściej pojawiających się odpowiedzi znalazły się: ¾ oświetlenie dróg gminnych oraz ciągów pieszych, ¾ poprawa jakości infrastruktury drogowej (w tym budowa ciągów pieszych w celu zabezpieczenia drogi dzieci do szkoły), ¾ rozwój infrastruktury sportowej i rekreacyjnej (w tym budowa boiska, basenu, siłowni), ¾ rozwój komunikacji zbiorowej, ¾ budowa Domu Kultury, ¾ poprawa bezpieczeństwa, ¾ promocja i reklama gminy, 20 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 ¾ organizacja czasu wolnego dla dzieci i młodzieży, ¾ budowa boisk i placów zabaw, ¾ wzrost dostępności do Internetu, ¾ aktywizacja bezrobotnych, ¾ rozwój sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, ¾ rozwój infrastruktury turystycznej i agroturystycznej. Spośród wszystkich badanych 20% nie udzieliło odpowiedzi na zadane pytanie. II.6. Mocne strony gminy W kolejnym pytaniu przedstawiciele mieszkańców gminy Bogdaniec wskazali mocne strony gminy. Najczęściej pojawiającymi się zaletami gminy były: x położenie gminy (przygraniczne położenie i bliskość Gorzowa Wlkp.), x walory krajobrazowe, nieskażone środowisko naturalne, x infrastruktura drogowa, x oświata, x infrastruktura sportowo-rekreacyjna, x place zabaw dla dzieci, x duże zasoby ludzkie. Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, iż 42% badanych nie udzieliło odpowiedzi na zadane pytanie. Badani ponadto wskazali kluczowe szanse (możliwości korzystnej zmiany) dla gminy Bogdaniec. Spośród ankietowanych aż 86% nie udzieliło odpowiedzi. Najczęściej wskazywanymi szansami były: inwestycje w OZE, rozwój infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, rozwój turystyki, pomoc społeczna i kultura. II.7. Słabe strony gminy Oprócz zalet, osoby ankietowane wskazały również słabe strony swojej gminy. Za największe wady gminy Bogdaniec uznano: 21 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 ¾ słabą jakość dróg (wiejskich i gminnych oraz niewystarczające oświetlenie), ¾ brak placów zabaw i terenów do aktywnego spędzania czasu dla dzieci, młodzieży i dorosłych, ¾ brak miejsc pracy - duże bezrobocie, ¾ nierozwiniętą infrastrukturę turystyczną, ¾ słabo rozwiniętą komunikację autobusową na terenie gminy, ¾ infrastrukturę oświatową, ¾ problemy społeczne, ¾ słabą jakość infrastruktury ochrony zdrowia. Aż 44% badanych nie dzieło odpowiedzi na pytanie. Badani wskazali ponadto główne zagrożenia dla rozwoju gminy. Wśród najczęściej wskazywanych zagrożeń najczęściej pojawiały się: problemy społeczne, infrastruktura drogowa, wyprzedaż ziemi oraz poszczególne rodzaje OZE: kotły na biomasę, biogazownie, pompy ciepła i wiatraki. Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, iż pytanie związane z zagrożeniami dla rozwoju gminy odpowiedzi odmówiło aż 85% ankietowanych. II.8. Opinia dotycząca odnawialnych źródeł energii Przedstawiciele gminy Bogdaniec wyrazili także swoją opinię dotyczącą odnawialnych źródeł energii. Jak widać na poniższym wykresie, największa ilość zwolenników dotyczy solarów i fotowoltaiki - 70% badanych. Na drugim miejscy znalazły się pompy ciepła - 51% zwolenników. Najwięcej odpowiedzi negatywnych dotyczyło wiatraków i biogazowi - w obu przypadkach odsetek osób wyrażających sprzeciw wyniósł 15%. Należy również zwrócić uwagę na to, iż duża część ankietowanych nie wyraziła opinii na temat odnawialnych źródeł energii. W przypadku biogazowi odsetek ten wyniósł aż 53%. 22 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Wykres 8. Opinia dotycząca odnawialnych źródeł energii 80% 70% 70% 60% 53% 47% 50% 51% 46% 41% 41% 39% 40% 32% 30% 25% 20% 15% 12% 10% 15% 8% 5% 0% Solary i fotowoltaika Kotły na biomasę Za Wiatraki Przeciw Biogazownie Pompy ciepła Nie mam zdania Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. II.9.Rozwiązywanie problemów społecznych mieszkańców gminy W kolejnym pytaniu badani ocenili pracę urzędników oraz stopień zaangażowania i kierunki działań władz lokalnych, związanych z rozwiązywaniem problemów społecznych mieszkańców. Największa liczba badanych uznała, że stopień ten jest dostateczny - 35% odpowiedzi. Pozostali ankietowani najczęściej oceniali ten stopień na poziomie dobrym (30%) lub niedostatecznym (19%). Jedynie 6% ankietowanych uznało, że stopień ten jest na poziomie bardzo dobrym. 10% badanych nie miało zdania na temat stopnia zaangażowania rozwiązywania problemów społecznych przez władze lokalne. 23 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Wykres 9. Stopień rozwiązywania problemów społecznych mieszkańców gminy przez władze lokalne 10% 6% Bardzo dobry 19% 30% Dobry Dostateczny Niedostateczny Nie mam zdania 35% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. II.10. Działalność gminy na rzecz osób niepełnosprawnych W kolejnym pytaniu osoby badane zostały poproszone o ocenę działalności gminy na rzecz osób niepełnosprawnych. Zdecydowana większość badanych - 40% - uznała, że działalność ta jest na poziomie dostatecznym. Jednak wysoki odsetek osób wskazało na odpowiedź „dobrze” - 28% wszystkich odpowiedzi. Ocenę niedostateczną wydało 15% badanych, a bardzo dobrą - 8%. 14 osób nie udzieliło odpowiedzi na pytanie. Tym samym można uznać, że zdecydowana większość mieszkańców gminy przeciętnie ocenia działalność gminy na rzecz osób niepełnosprawnych. 24 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Wykres 10. Ocena działalności gminy na rzecz osób niepełnosprawnych 9% 8% Bardzo dobrze 15% 28% Dobrze Dostatecznie Niedostatecznie Nie mam zdania 40% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. II.11. Źródła informacji o działaniach podejmowanych przez władze Ostatnie pytanie w ankiecie dotyczyło źródeł, z jakich osoby badane czerpią informacje o działaniach podejmowanych przez władze gminy i o wydarzeniach lokalnych. Najwięcej osób badanych korzysta ze strony internetowej (48%), plakatów i ulotek (12%) oraz spotkań społeczności lokalnej (11%). Do najmniej popularnych źródeł informacji należą: inne strony internetowe (2%), tablice ogłoszeń (4%), oraz prasa lokalna (6%). Czternaście osób nie odpowiedziało na zadane pytanie. 25 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Wykres 11. Źródła informacji o działaniach podejmowanych przez gminę Inne 1% Tablice ogłoszeń 4% Inne strony internetowe 2% Spotkania społeczności lokalnych 11% Plakaty/ulotki Prasa lokalna 12% 6% Strona internetowa 48% Brak danych 9% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Źródło: opracowanie własne na podstawie badań ankietowych. II.12. Podsumowanie wyników badania Rozpoczynając badanie ankietowe postawiono kilka kluczowych pytań, których odpowiedzi pozwoliłyby na poznanie obecnego stanu gminy - jej uwarunkowań wewnętrznych, które mają wpływ na poczucie komfortu przez jej mieszkańców. Analiza danych zastanych została zatem wzbogacona o badania opinii ludzi, którzy w danej jednostce samorządowej mieszkają. Zebrane dane mogą wnieść wiele do procesu diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej analizowanej gminy. Poniżej znajdują się wnioski wynikające z odpowiedzi na postawione na wcześniejszym etapie prac pytania. 9 Jaka w odczuciu mieszkańców jest jakość życia w gminie Bogdaniec? Większość mieszkańców jest średnio zadowolona z faktu zamieszkiwania w gminie Bogdaniec - 58% badanych. Wśród uzasadnień pojawiały się następujące wskazania: x zły stan infrastruktury drogowej (w tym oświetlenia), 26 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 x niewystarczająca infrastruktura sportowa i kulturalna, x słabo rozwinięta komunikacja zbiorowa, x brak wystarczającej bazy turystycznej i rekreacyjno-wypoczynkowej, x mała oferta spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży, x brak ścieżek rowerowych, x zły stan urządzeń melioracyjnych. Wszystkie oceniane obszary, tj. edukacja, kultura i rekreacja, strefa przestrzenna, infrastruktura techniczna, gospodarka i rynek pracy, strefa społeczna, turystyka, zostały ocenione na poziomie dostatecznym (3). Osoby badane wskazały również przedsięwzięcia, które ich zdaniem powinny zostać zrealizowane w latach 2016-2020. Należą do nich przede wszystkim: oświetlenie dróg gminnych oraz ciągów pieszych, poprawa j3kości infrastruktury drogowej (w tym budowa ciągów pieszych w celu zabezpieczenia drogi dzieci do szkoły), rozwój infrastruktury sportowej i rekreacyjnej (w tym budowa boiska, basenu, siłowni),rozwój komunikacji zbiorowej, budowa Domu Kultury, poprawa bezpieczeństwa, promocja i reklama gminy oraz organizacja czasu wolnego dla dzieci i młodzieży. Wśród mocnych stron gminy najczęściej wymieniane były walory krajobrazowe i nieskażone środowisko naturalne, natomiast wśród jej największych barier pojawiała się najczęściej słaba jakość dróg. 9 Jak mieszkańcy oceniają poszczególne aspekty funkcjonowania gminy? W zakresie sfery dotyczącej edukacji, kultury i rekreacji średnia ocena wyniosła 3 (dostatecznie). Respondenci wskazywali przede wszystkim na potrzebę zwiększenia ilości przedszkoli i żłobków, konieczność rozwoju infrastruktury sportowo-rekreacyjnej oraz zwiększenie ilości miejsc, w których najmłodsi mieszkańcy gminy mogliby spędzać swój czas wolny. Ponadto w ramach jakości i różnorodności wydarzeń kulturalno-rozrywkowych, respondenci zwrócili uwagę na zwiększenie ich ilości. Sfera przestrzenna wymaga poprawy we wszystkich prawie obszarach - najlepiej w ramach tego zagadnienia wypadła estetyka miejscowości. Infrastruktura techniczna również wypadła, w opinii osób ankietowanych, dostatecznie. Najlepiej oceniona została sfera wiązana z segregacją odpadów. 27 | S t r o n a Wśród uwag, najczęściej Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 pojawiały się te związane z niewystarczającym oświetleniem miejscowości i małą ilością chodników. Sfera gospodarki i rynku pracy została oceniona na poziomie dostatecznym co oznacza, że jednym z głównych wyzwań w tej dziedzinie jest utworzenie nowych miejsc pracy w celu zwiększenia zatrudnienia na terenie gminy. Sfera społeczna również wymaga poprawy w wielu obszarach. Szczególnej uwagi wymaga komunikacja zbiorowa w gminie, bowiem w tej dziedzinie pojawiło się dużo głosów negatywnych. Respondenci wskazywali przede wszystkim na niewystarczającą ilość połączeń autobusowych, zwłaszcza w godzinach wieczornych i w dni świąteczne. W pytaniach związanych ze spędzaniem wolnego czasu przez poszczególne grupy wiekowe okazało się, że w gminie potrzebne jest zwiększenie oferty w tym zakresie. W obszarze związanym z turystyką, który również został oceniony na poziomie dostatecznym, szczególnej uwagi wymaga sfera związana z bazą noclegową oraz promocją gminy. Mieszkańcy gminy zdecydowali, że działania na rzecz osób niepełnosprawnych oraz rozwiązywania problemów społecznych przez władze lokalne są na poziomie dostatecznym. W pytaniu dotyczącym OZE, w każdym jego rodzaju (solary i fotowoltaika, kotły na biomasę, wiatraki, biogazownie, pompy ciepła) ilość zwolenników przewyższyła liczbę odpowiedzi negatywnych (nie biorąc pod uwagę odpowiedzi „nie mam zdania”). II.13 Wyniki konsultacji społecznych W dniu 7.03.2016 r. w gminie Bogdaniec zostały przeprowadzone konsultacje społeczne, mające na celu dostosowanie założeń niniejszej Strategii do oczekiwań lokalnej społeczności. W spotkaniu uczestniczyli zarówno nauczyciele, członkowie Rady Gminy, pracownicy Urzędu Gminy, przedstawiciele najważniejszych instytucji w gminie jak i uczniowie gimnazjum. Łącznie spotkanie przeprowadzono w obecności 49 osób - przedstawicieli gminy oraz firmy PHIN Inwestycje (2 osoby). W trakcie warsztatów przedstawiciele społeczności lokalnej zostali podzieleni na grupy, a każda z nich zajmowała się oddzielnym zagadnieniem, wpływającym na kształt niniejszego dokumentu: słabe i mocne strony gminy, szanse i zagrożenia jej rozwoju i działania, jakie powinny być wykonane w latach 2016-2023. 28 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Wyniki prac grup zostały przedstawione poniżej: Tabela 3. Słabe i mocne strony gminy - grupa warsztatowa Mocne strony Słabe strony 1. Bliskość granicy i dużego miasta 1. Duże natężenie ruchu na drodze - droga 2. Dobre skomunikowanie z Niemcami oraz bliskość trasy S3 wojewódzka nr 132 2. Zbyt 3. Duże zasoby ludzkie mała ilość miejsc rekreacyjno- wypoczynkowych i sportowych 4. Walory turystyczno-przyrodnicze 3. Słabo rozwinięta komunikacja wewnątrz 5. Ekologiczne tereny gminy 6. Bogata i różnorodna sieć usługowa 4. Niezadowalający stan dróg 5. Słaba dostępność do Internetu szerokopasmowego Tabela 4. Szanse i zagrożenia gminy - grupa warsztatowa Szanse 1.Zachowanie walorów Zagrożenia przyrodniczych i 1.Zagrożenia p/powodziowe i p/pożarowe. krajobrazowy 2. Zagrożenia komunikacyjne- droga 132 i linia 2. Atrakcyjne położenie gminy – bliskość kolejowa granicy i dużego miasta 3. Brak miejsc pracy 3. Duży i urozmaicony rozwój usług 4. Brak alternatywnych rozwiązań dla małych 4. Pozarolnicze wykorzystanie gruntów rolnych gospodarstw rolnych 5.Promocja produktów lokalnych 5. Brak strefy ekonomicznej 6. Współpraca z zagranicznymi gminami partnerskimi 7. Rozwój nowych technologii energetycznych w oparciu i odnawialne źródła energii 8. Większe możliwości wykorzystania środków unijnych przez firmy na inwestycje rozwojowe. 9.Rozwój agroturystyki. Tabela 5. Działania na lata 2016-2023 - grupa warsztatowa 29 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Działania na lata 2016-2023 Inwestycyjne 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Społeczne 1. 2. 3. 4. 5. 1. Promocyjne 2. Kontynuacja przebudowy dróg, Budowa ścieżek rowerowych Budowa PSZOK-u Rozbudowa oświetlenia drogowego Budowa świetlicy w Stanowicach Modernizacja drogi wojewódzkiej z budową i przebudową przejść dla pieszych Przebudowa GOK i Biblioteki Kontynuacja budowy przydomowych oczyszczalni ścieków i szamb Środowiskowy dom samopomocy, Dom dziennego pobytu dla osób starszych Tworzenie miejsc spotkań, zieleni, parki i siłownie Budowa zespołu żłobek – przedszkole Zatrudnienie instruktorów w świetlicach Stworzenie harmonogramu imprez kulturalno-integracyjnych Opracowanie map dla ścieżek rowerowych z oznaczeniem stanic, punktów odpoczynku, noclegi i sklepy. Ponadto uczestnicy spotkania wypracowali przykładowy plan operacyjny Strategii, w którym zawarte są cele szczegółowe i działania. Tabela 6. Przykładowy plan operacyjny - grupa warsztatowa Cele szczegółowe Działania 1. Uregulowanie gospodarki odpadami płynnymi 1. Rozbudowa sieci kanalizacyjnej i stałymi 2. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków oraz zbiorników bezodpływowych. 3. Modyfikacja systemu zbiórki odpadów stałych (PSzOK i zbiorniki podziemne) 2. Umocnienie wałów przeciwpowodziowych 1. Przebudowa korony i skarpy wału na odcinku Jasiniec – Podjenin 2. Monitoring urządzeń 3. Bieżąca konserwacja wału 30 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 3. Poprawa nawierzchni dróg i chodników 1. Opracowanie harmonogramu przebudowy dróg 2. Przebudowa dróg gminnych i powiatowych 3. Budowa ścieżek rowerowych 4. Likwidacja miejsc niebezpiecznych, poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dnia 14.04.2016 roku odbyło się drugie spotkanie konsultacyjne, które miało na celu weryfikację ujęcia powyższych uwag mieszkańców gminy w planie operacyjnym i harmonogramie Strategii. Podobnie jak poprzednio, przedstawiciele społeczności lokalnej spotkali się z reprezentantami firmy odpowiedzialnej za przygotowanie niniejszego dokumentu. W trakcie konsultacji ustalono ostateczną formę dokumentu, mieszkańcy gminy zapoznali się z jego harmonogramem oraz przekazali uwagi zarówno do niniejszego dokumentu, jak i do jego załączników. III. Analiza SWOT Analiza uwarunkowań rozwojowych SWOT, mająca postać analizy silnych i słabych stron gminy oraz szans i zagrożeń, została opracowana na podstawie: zdiagnozowanej w pierwszej części Strategii sytuacji społeczno – gospodarczej gminy Bogdaniec oraz wyników ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców gminy. Analiza SWOT to jedna z najpopularniejszych metod diagnozy sytuacji, w jakiej znajduje się gmina. Służy ona porządkowaniu i segregacji informacji, stanowi użyteczną pomoc przy dokonywaniu oceny zasobów własnych i wpływu otoczenia, ułatwia też identyfikację problemów i określenie priorytetów rozwoju. Nazwa metody pochodzi od pierwszych liter angielskich słów, stanowiących jednocześnie pola przyporządkowania czynników mogących mieć wpływ na powodzenie planu strategicznego: x „S” silne strony (strenghts), x „W” słabe strony (weaknesses), x „O” szanse (opportunities) x „T” zagrożenia (threats). 31 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Rysunek 1. Schemat analizy SWOT Źródło: http://www.ceo.org.pl/pl/szkolazklasa2zero/library/analiza-swot Silne i słabe strony traktowane są jako czynniki wewnętrzne, natomiast szanse i zagrożenia jako czynniki zewnętrzne – umiejscowione w bliższym i dalszym otoczeniu jednostki. Poniżej przedstawiono analizę SWOT w oparciu o zdiagnozowaną sytuację społecznogospodarczą oraz w oparciu o wyniki badania ankietowego. 32 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 - - - - MOCNE STRONY występowanie złóż gazu ziemnego, bogata sieć hydrograficzna - Warta, Noteć, elementy ochrony przyrody: rezerwaty, tereny chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, nieskażone środowisko naturalne, ekologiczne tereny spadek bezrobocia rejestrowanego w latach 2013-2014, postępujący rozwój gospodarczy - wzrost liczby firm zarejestrowanych w systemie REGON, bogata i różnorodna sieć usługowa rozwój lokalnego mieszkalnictwa, walory turystyczne: zabytki, szlaki nordic walking, ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna, 4 szlaki rowerowe, infrastruktura oświatowa na dobrym poziomie, rozbudowana infrastruktura wodociągowa, pozytywne nastawienie mieszkańców do OZE, rozwiązana kwestia gospodarki odpadami wzrost liczby ludności, sieć szerokopasmowa i węzły dystrybucyjne. - - 33 | S t r o n a SŁABE STRONY słaba jakość gleb, rolniczy charakter gminy (70% pow. stanowią użytki rolne), brak alternatywnych rozwiązań dla małych gospodarstw rolnych starzejąca się struktura ludności gminy, niski wskaźnik przyrostu naturalnego, wzrost liczby osób długotrwale bezrobotnych (w powiecie gorzowskim), brak wystarczającej liczby miejsc pracy na terenie gminy wysoka skala występowania problemów społecznych (przewyższająca dane dotyczące powiatu i województwa), znaczna ilość dróg o charakterze lokalnym nie posiada utwardzonej nawierzchni, średni poziom zadowolenia mieszkańców z faktu zamieszkiwania w gminie, zły stan infrastruktury drogowej, słabo rozwinięta komunikacja zbiorowa wewnątrz gminy, brak wystarczającej bazy turystycznej (w tym noclegowej), zbyt mała ilość miejsc rekreacyjnowypoczynkowych i sportowych, mała oferta spędzania wolnego czasu, mała ilość ścieżek rowerowych, zły stan urządzeń melioracyjnych, niewystarczająca oferta kulturalna oraz ilość obiektów kulturalnych, stan czystości gminy wymagający poprawy, niewystarczająca infrastruktura oświetleniowa, niewystarczająca infrastruktura kanalizacyjna, niskie możliwości znalezienia zatrudnienia na terenie gminy, niewystarczająca infrastruktura ochrony zdrowia, słaba promocja gminy, brak dostępu do szerokopasmowego internetu duże natężenie ruchu na drodze wojewódzkiej nr 132 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 SZANSE - atrakcyjne położenie gminy - bliskość granicy i dużego miasta, - bliskość drogi ekspresowej S3, - większe możliwości wykorzystania środków UE przez firmy na inwestycje rozwojowe, - możliwość skorzystania z doradztwa gospodarczego, - współpraca z zagranicznymi gminami partnerskimi, - dostęp do tanich i preferencyjnych kredytów, - korzystne położenie geograficzne, - nowe technologie, wyższy poziom specjalizacji, - rosnący popyt na dobra i usługi, - rozwój małej i średniej przedsiębiorczości, - rozwój nowych technologii energetycznych w oparciu o odnawialne źródła energii, - możliwość zawiązania współpracy zagranicznej, - rozwój obszarów inwestycyjnych, - rozwój skutecznego systemu promocji, - rozwój sektora ekonomii społecznej, - promocja produktów lokalnych na sąsiednich terenach. IV. ZAGROŻENIA - zagrożenia powodziowe i pożarowe, - zagrożenia komunikacyjne - droga 132 i linia kolejowa, - brak strefy ekonomicznej, - ograniczenie tempa rozwoju gospodarczego, - ograniczona wiedza na temat zewnętrznych środków pomocowych, - złożona procedura ubiegania się o środki z UE, - niska opłacalność produkcji rolnej, - aktywność inwestycyjna sąsiednich gmin i miast, - wysokie koszty i ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej, - wysokie koszty tworzenia i utrzymania nowych miejsc pracy, - biurokracja, w tym związana z pozyskiwaniem środków zewnętrznych na inwestycje, - wzrastający stopień zanieczyszczenia środowiska, - ograniczone środki budżetu gminy na dofinansowanie placówek oświatowych i kulturalnych, - wzrastające koszty inwestycji infrastrukturalnych, - postępujący spadek salda migracji, - emigracja ludzi młodych, zjawisko migracji zarobkowej. Wizja i misja gminy Bogdaniec Wizja gminy Bogdaniec jest stanem docelowym, opisem pożądanego stanu rzeczywistości lokalnej w perspektywie najbliższych lat. Określa ona jak przyjęta polityka prorozwojowa wpłynie na gminę, w jaki sposób ją zmieni i jaka się ona stanie po jej wprowadzeniu. Osiągnięcie wizji możliwe jest dzięki współpracy całej wspólnoty gminy, tj. władz samorządowych oraz ich partnerów (lokalnych i ponadlokalnych), wykorzystując możliwości płynące z własnych atutów i szans pojawiających się w otoczeniu. Wizja gminy wynika z przeprowadzonej diagnozy stanu obecnego oraz analizy konsultacji społecznych i badań ankietowych. Ukierunkowana jest ona prognostycznie, określa cel, do jakiego zmierza gmina. 34 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Schemat 1. Wizja gminy Bogdaniec Gmina Bogdaniec jest obszarem wzrastającej jakości życia mieszkańców, z atrakcyjnymi warunkami do uprawiania turystyki, sportu i rekreacji oraz rozwoju przedsiębiorczości przy poszanowaniu jej wyjątkowych walorów przyrodniczych Wykonaniu przyjętej wizji służy misja, czyli całościowe, generalne ujęcie działań, jakie muszą zostać podjęte w gminie, by założona wizja rozwoju została osiągnięta. Misja ma na celu ukierunkowanie podejmowanych działań tak, by przyniosły one oczekiwane efekty. Misją strategiczną dla gminy Bogdaniec jest: Schemat 2. Misja rozwoju gminy Bogdaniec Zrównoważony i spójny rozwój gminy atrakcyjnej turystycznie, ekonomicznie i inwestycyjnie, który oparty jest o racjonalne i efektywne wykorzystanie istniejących zasobów przyrodniczych i kulturowych, nowoczesną infrastrukturę , wyspecjalizowane rolnictwo oraz dobre warunki pracy 35 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Misja gminy Bogdaniec zakłada, iż rozwój tego obszaru musi być przede wszystkim zrównoważony i spójny, aby wszelkie założone cele mogły się uzupełniać i stopniowo wpływać na realizację przyjętej wizji. Zgodnie z założeniami misji, gmina Bogdaniec jest terenem atrakcyjnym turystycznie, ekonomicznie i inwestycyjnie. W zakresie turystyki ważne jest zatem, aby wszelkie podejmowane działania prowadziły do podnoszenia jakości usług świadczonych w tej dziedzinie. Atrakcyjność ekonomiczna ma na celu przede wszystkim zapewnienie wysokiej jakości życia mieszkańców, co wpływa na pobudzenie sfery społecznej i procesów gospodarczych. Sfera ekonomiczna związana jest ściśle z obszarem inwestycyjnym, który warunkuje rozwój gminy. Misja gminy Bogdaniec może zostać osiągnięta dzięki właściwemu wykorzystaniu istniejących zasobów przyrodniczych i kulturowych, rozwijającej się infrastrukturze, wyspecjalizowanemu rolnictwu oraz zapewnieniu godziwych warunków pracy. Polityka prowadzona na terenie gminy będzie kładła nacisk na rozwój infrastruktury technicznej, komunalnej tak, by zaspokoić potrzeby bytowe jej mieszkańców. Zostaną zainicjowane działania pobudzające sferę społeczną oraz procesy gospodarcze. Wszelkie działania przewidziane w misji rozwoju gminy będą prowadzone tak, aby nie dopuścić do skażenia walorów środowiskowych terenu. Wizja oraz misja gwarantują odpowiednie ukierunkowanie polityki programowania rozwoju na terenie gminy, natomiast szczegółowo zaplanowane działania i zadania, stymulujące szeroko pojęty rozwój, ujęte są na poziomie celów szczegółowych, przypisanych do celów strategicznych każdego obszaru problemowego. V. Plan Operacyjny Strategii Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej gminy, wyniki przeprowadzonej ankiety oraz konsultacji społecznych, analiza SWOT i przyjęta wizja rozwoju pozwoliły na wyróżnienie pięciu obszarów strategicznych, które mają znaczący wpływ na przyszły rozwój gospodarczy, społeczny, ekologiczny i przestrzenny gminy. Z racji tego, iż w perspektywie długookresowej obszary te stwarzają największe możliwości wzrostu, zostały one uznane za priorytetowe. Wyróżnione obszary są względem siebie równoważne i uzupełniające się: 36 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 I. GOSPODARKA II. TURYSTYKA, REKREACJA I KULTURA III. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA IV. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA V. ZARZĄDZANIE ROZWOJEM GMINY Dla każdego ze strategicznych obszarów rozwoju sformułowany został cel strategiczny (w perspektywie do 2020 roku), z którego wynikają cele szczegółowe. Dla ich urzeczywistnienia wyodrębniono natomiast kierunki działań, czyli przykładowe zadania i projekty do realizacji. Należy je traktować jako pewną propozycję, otwartą listę przedsięwzięć w danym zakresie, określającą ogólne ramy koncentracji aktywności programowej, finansowej i organizacyjnej całej wspólnoty gminy Bogdaniec w perspektywie długookresowej. 37 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec GOSPODARKA TURYSTYKA, REKREACJA I KULTURA INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA Cel strategiczny I. Silna gospodarka lokalna oparta o wysoką aktywność zawodową mieszkańców Cel strategiczny II. Rozwój zróżnicowanej oferty turystycznej, rekreacyjnej i kulturalnej, przy poszanowaniu zasobów przyrodniczych Cel strategiczny III. Rozwój infrastruktury społecznej gminy, podnoszącej jakość życia mieszkańców gminy Cel szczegółowy 1.1. Rozwój potencjału gospodarczego gminy i przedsiębiorczości wśród mieszkańców Cel szczegółowy 2.1. Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej gminy Cel szczegółowy 1.2. Aktywne działania na rzecz minimalizowania skutków bezrobocia Cel szczegółowy 2.2. Rozwój skutecznego systemu promocji gminy Cel szczegółowy 3.1. Zabezpieczenie porządku publicznego Cel szczegółowy 3.2. Infrastruktura edukacyjna zapewniająca wysoki poziom nauczania na lata 2016-2023 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Cel strategiczny IV. Wysoka jakość infrastruktury technicznej, dostosowanej do potrzeb mieszkańców gminy Cel szczegółowy 4.1 Wysoka dostępność komunikacyjna gminy Cel szczegółowy 4.2. Uregulowanie gospodarki odpadami płynnymi i stałymi ZARZĄDZANIE ROZWOJEM GMINY Cel strategiczny V. Sprawny i efektywny system zarządzania publicznego, oparty o współpracę, partnerstwo i efektywne wykorzystanie zasobów Cel szczegółowy 5.1. Sprawny i efektywny system administracji połączony ze skuteczną promocją Cel szczegółowy 5.2. Rozwój aktywności obywatelskiej oraz wzmacnianie kapitału społecznego 38 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec Cel szczegółowy 1.3. Wsparcie gospodarstw rolnych w celu ich specjalizacji i poszukiwania alternatywnych rozwiązań rozwoju 39 | S t r o n a Cel szczegółowy 2.3. Rozwój oferty i infrastruktury kulturalnej Cel szczegółowy 3.3. Zapewnienie wysokiej jakości opieki żłobkowej i przedszkolnej Cel szczegółowy 2.4. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego połączona z racjonalną gospodarką zasobami na lata 2016-2023 Rozwój infrastruktury komunalnej Cel szczegółowy 5.3. Pozyskiwanie środków finansowych na realizację zdań własnych gminy Cel szczegółowy 3.4. Zapewnienie odpowiedniego zakresu i poziomu usług medycznych Cel szczegółowy 4.4. Umocnienie wałów przeciwpowodziowych Cel szczegółowy 5.4. Rozwój współpracy lokalnej i międzynarodowej Cel szczegółowy 3.5. Rozwój instrumentów polityki społecznej w celu wspierania osób i rodzin w trudnych sytuacjach życiowych Cel szczegółowy 4.5. Poprawa infrastruktury drogowej Cel szczegółowy 4.3. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy Działania Gospodarka 1.1. Rozwój potencjału gospodarczego gminy x Doradztwo w zakresie zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej; i przedsiębiorczości wśród mieszkańców x Stworzenie systemu wsparcia dla lokalnych przedsiębiorców, m.in. poprzez wprowadzenie ulg i zachęt dla przedsiębiorców i osób planujących rozpocząć własną działalność gospodarczą; x Pozyskiwanie nowych terenów inwestycyjnych 1.2. Aktywne działania na rzecz x Organizacja kursów i szkoleń minimalizowania skutków bezrobocia pozwalających na zdobycie czy uzupełnienie kwalifikacji zawodowych; x Rozwój doradztwa zawodowego; x Analiza i prognoza rynku pracy; x Współdziałanie z Powiatowym Urzędem Pracy 1.3. Wsparcie gospodarstw rolnych w celu ich x specjalizacji i poszukiwania alternatywnych rozwiązań rozwoju x Wsparcie i promocja tworzenia gospodarstw agroturystycznych oraz produkujących zdrową żywność; Wspieranie modernizacji produkcji rolnej w celu jej specjalizacji; x Organizacja miejsc sprzedaży produktów lokalnych Turystyka, rekreacja i kultura 2.1. Rozwój infrastruktury turystycznej x Rozwój i modernizacja bazy noclegowoi rekreacyjnej gminy gastronomicznej; x Rozwój szlaków turystycznych, m.in. pieszych (w tym dla potrzeb osób uprawiających nordicwalking), rowerowych, konnych czy ścieżek edukacyjnych, kulturowych, poznawczych; x Wspieranie i promowanie rozwoju agroturystyki; x Rozwój i modernizacja infrastruktury rekreacyjnej i sportowej: tworzenie miejsc spotkań, parków, siłowni, placów zabaw; x Organizacja imprez o charakterze ponadlokalnym; x Wspieranie rozwoju i powstawania nowych produktów turystycznych gminy (np. stadnina koni) 2.2. Rozwój skutecznego systemu promocji x Współpraca z mediami lokalnymi gminy i regionalnymi w zakresie promocji gminy i poszczególnych sołectw; x Promocja walorów turystycznych gminy 40 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 2.3. 2.4. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. w kraju i zagranicą; x Stworzenie harmonogramu imprez kulturalno-integracyjnych; x Opracowanie map dla ścieżek rowerowych z oznaczeniem stanic, punktów odpoczynku, noclegów i sklepów Rozwój oferty i infrastruktury kulturalnej x Przebudowa GOK i Biblioteki; x Organizacja imprez kulturalnych, bazujących na tradycji i walorach gminy; x Wspieranie i ochrona obiektów dziedzictwa kulturowego (zabytki i ich otoczenie) Ochrona dziedzictwa przyrodniczego x Wspieranie i rozwój działań skierowanych połączona z racjonalną gospodarką na ochronę środowiska i krajobrazu; zasobami x Promocja i wspieranie ekologicznych przedsięwzięć inwestycyjnych; x Edukacja mieszkańców z zakresu naturalnych zasobów środowiska oraz ich ochrony; x Zachowanie i poprawa stanu środowiska naturalnego obejmująca efektywną ochronę powietrza i ograniczenie niskiej emisji (w tym OZE) Infrastruktura społeczna Zabezpieczenie porządku publicznego x Modyfikacja systemu zarządzania bezpieczeństwem w gminie; x Monitorowanie porządku publicznego; x Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i przeciwpowodziowego Infrastruktura edukacyjna zapewniająca x Rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych wysoki poziom nauczania w placówkach edukacyjnych (kółka artystyczne); x Rozwój systemu opieki nad młodzieżą szczególnie uzdolnioną poprzez system stypendiów i nagród; x Doposażenie bibliotek szkolnych; x Budowa świetlic; x Zatrudnienie instruktorów w świetlicach x Rozwój i doposażenie placówek edukacyjnych Zapewnienie wysokiej jakości opieki x Budowa zespołu żłobek-przedszkole żłobkowej i przedszkolnej Zapewnienie odpowiedniego zakresu x Wspieranie podnoszenia standardu i poziomu usług medycznych technicznego i wyposażenia placówek opieki zdrowotnej; x Kształtowanie i promocja postaw, aktywna edukacja na rzecz zdrowego i aktywnego 41 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 3.5. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. stylu życia; x Organizowanie i wspieranie akcji oraz programów profilaktycznych, badań i konsultacji medycznych dla mieszkańców gminy Rozwój instrumentów polityki społecznej x Budowa środowiskowego domu w celu wspierania osób i rodzin samopomocy; w trudnych sytuacjach życiowych x Budowa domu dziennego pobytu dla osób starszych; x Wykorzystanie instrumentów ekonomii społecznej w celu wspierania osób zagrożonych wykluczeniem społecznym; x Wsparcie i aktywizacja osób niepełnosprawnych, w tym wyrównywanie szans w dostępie do edukacji oraz rynku pracy, a także likwidacja barier architektonicznych; x Tworzenie i realizacja programów pomocy rodzinie, w tym dotkniętej problemem przemocy Infrastruktura techniczna Wysoka dostępność komunikacyjna gminy x Rozwój komunikacji zbiorowej - zwiększenie ilości połączeń z dużymi ośrodkami miejskimi, dostosowanie rozkładu jazdy do potrzeb mieszkańców gminy oraz poprawa stanu przystanków; x Likwidacja barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych, w tym m.in. zagospodarowanie terenów wokół budynków użyteczności publicznej – przystosowanie otoczenia, podjazdów do potrzeb niepełnosprawnych Uregulowanie gospodarki odpadami x Rozbudowa sieci kanalizacyjnej; płynnymi i stałymi x Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków oraz zbiorników bezodpływowych; x Modyfikacja systemu zbiórki odpadów stałych (PSZOK i zbiorniki podziemne) Rozwój infrastruktury komunalnej x Rozwój sieci szerokopasmowego Internetu; x Rozbudowa sieci wodociągowej i gazociągowej; x Rozwój budownictwa socjalnego Umocnienie wałów x Przebudowa korony i skarpy wału na przeciwpowodziowych odcinku Jasiniec - Podjenin; x Monitoring urządzeń melioracyjnych; x Bieżąca konserwacja wału przeciwpowodziowego 42 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 4.5. Poprawa infrastruktury drogowej 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. x Opracowanie harmonogramu przebudowy dróg; x Rozbudowa i modernizacja oświetlenia drogowego; x Modernizacja drogi wojewódzkiej z budową i przebudową przejść dla pieszych; x Przebudowa dróg gminnych i powiatowych z uwzględnieniem przejść dla pieszych i azyli; x Budowa ścieżek rowerowych; x Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego Zarządzanie rozwojem gminy Sprawny i efektywny system administracji x Podnoszenie kwalifikacji i umiejętności połączony ze skuteczną promocją pracowników administracji publicznej poprzez system szkoleń; x Wdrażanie nowoczesnych instrumentów zarządzania publicznego, a także rozwój usług elektronicznych; x Partnerskie współdziałanie z mediami lokalnymi i regionalnymi; x Budowa i promocja marki gminy, ze szczególnym uwzględnieniem promocji walorów turystycznych i produktów lokalnych Rozwój aktywności obywatelskiej x Inicjowanie współpracy z nowymi oraz wzmacnianie kapitału społecznego partnerami (społecznymi i gospodarczymi); x Konsultacje społeczne w trakcie tworzenia budżetu gminy Pozyskiwanie środków finansowych x Opracowanie programu wykorzystania na realizację zdań własnych gminy instrumentów ekonomicznych i prawnych w gminie; x Aktywne pozyskiwanie środków pozabudżetowych, w tym m.in. z UE; x Podjęcie inicjatywy w sprawie prawidłowości naliczania i przyznawania subwencji i dotacji na zadania zlecone gminie przez administrację rządową Rozwój współpracy lokalnej x Podpisanie porozumień o współpracy i międzynarodowej z wybranymi jednostkami organizacyjnymi z zagranicy; x Współpraca samorządu gminy z podmiotami na szczeblu lokalnym i krajowym, również z sektora organizacji pozarządowych 43 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 V.1. Harmonogram realizacji celów W celu sprawnej realizacji celów przyjętych w niniejszym dokumencie ważne jest, aby założone działania zostały zrealizowane terminowo. W tym celu został sporządzony harmonogram, który sytuuje poszczególne zadania w konkretnych latach. Rozwiązanie to pozwala na strategiczne planowanie rozwoju gminy Bogdaniec, uwzględniając wydatki potrzebne na realizację przedsięwzięć oraz osoby za nie odpowiedzialne. Cel szczegółowy 1.1. Rozwój potencjału gospodarczego gminy i przedsiębiorczości wśród mieszkańców Rozwój gospodarczy gminy Bogdaniec jest istotny dla podniesienia jakości życia jej mieszkańców. Rozwój przedsiębiorstw, wzrost liczby miejsc pracy oraz zarobków to elementy, które z pewnością zachęcą miejscową ludność do mieszkania oraz zakładania rodzin w gminie Bogdaniec. Jednak aby wizja ta została osiągnięta niezbędne jest prowadzenie działań wspierających lokalnych przedsiębiorców, poprzez m.in. wprowadzenie ulg. Harmonogram na lata 2016-2023 ‘17 ‘18 ‘19 ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 Źródła finanso wania x x x x x x x x Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu, PUP ‘16 Koszty (PLN) - Cel 1.1. Rozwój potencjału gospodarczego gminy i przedsiębiorczoś ci wśród mieszkańców Doradztwo w zakresie zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej 44 | S t r o n a x x x x x x Rada Gminy w Bogdańcu, PUP w Gorzowie Wlkp. x Rada Gminy w Bogdańcu 5 000 Budżet gminy Bogdaniec, PUP w Gorzowie Wlkp., RPO WL Stworzenie systemu wsparcia dla lokalnych przedsiębiorców, m.in. poprzez wprowadzenie ulg i zachęt dla przedsiębiorców i osób planujących rozpocząć własną działalność gospodarczą Pozyskiwanie nowych terenów inwestycyjnych - Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 x x x x x x x x Cel szczegółowy 1.2. Aktywne działania na rzecz minimalizowania skutków bezrobocia Jednym z największych problemów, dotykających mieszkańców gminy Bogdaniec, jest bezrobocie. Brak stałego źródła dochodu wpływa negatywnie na jakość życia osoby bezrobotnej, co w dłuższym okresie czasu może powodować również problemy natury psychicznej: negatywizm, niskie poczucie własnej wartości, depresja. W celu zadbania o prawidłowy rozwój sfery gospodarczej ważne jest wypracowanie takich instrumentów polityki społecznej, które będą skutecznie przeciwdziałały bezrobociu na terenie gminy. 45 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Harmonogram na lata 2016-2023 10 000 x x x x x x x x Rozwój doradztwa zawodowego 15 000 x x x x x x x x Analiza i prognoza rynku pracy 5 000 x x x x x x x x Współdziałanie z Powiatowym Urzędem Pracy - x x x x x x x Odpowie dzialny w ‘23 Rada Gminy w Bogdańcu, PUP Gorzowie Wlkp. ‘22 Rada Gminy w Bogdańcu, PUP w Gorzowie Wlkp. ‘21 Rada Gminy w Bogdańcu, PUP w Gorzowie Wlkp. ‘20 Rada Gminy w Bogdańcu ‘19 Budżet gminy Bogdaniec, PUP w Gorzowie Wlkp., Krajowy Urząd Pracy w Warszawie, RPO WL, konkursy POWER ‘18 Budżet gminy Bogdaniec, PUP w Gorzowie Wlkp. ‘17 Źródła finanso wania Budżet gminy Bogdaniec, PUP w Gorzowie Wlkp. ‘16 Koszty (PLN) - Cel 1.2. Aktywne działania na rzecz minimalizowania skutków bezrobocia Organizacja kursów i szkoleń pozwalających na zdobycie czy uzupełnienie kwalifikacji zawodowych x 46 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 1.3. Wsparcie gospodarstw rolnych w celu ich specjalizacji i poszukiwania alternatywnych rozwiązań rozwoju Jednym z najważniejszych elementów gospodarki w gminie jest rolnictwo. Obecnie jednak nie jest ono źródłem satysfakcjonujących zarobków dla miejscowej ludności, dlatego też ta gałąź gospodarki wymaga wsparcia i promocji. W celu utworzenia prężnie rozwijającego się rolnictwa niezwykle istotna jest jego specjalizacja. Wyprodukowanie wysokiej jakości płodów rolnych zwiększy konkurencyjność miejscowych rolników na szerszym rynku, co wpłynie tym samym na oferowane ceny i uzyskiwane zarobki. Dużą szansą są również gospodarstwa agroturystyczne, które dodatkowo podnoszą atrakcyjność turystyczną obszaru. 47 | S t r o n a Harmonogram na lata 2016-2023 ‘22 ‘23 10 000 x x x x x x x Budżet Bogdaniec, x 20 000 x x x x x x x x w ‘21 Rada Gminy Bogdańcu ‘20 w ‘19 Odpowie dzialny Rada Gminy Bogdańcu ‘18 gminy ‘17 Źródła finanso wania gminy ARiMR, ‘16 Koszty (PLN) Budżet Bogdaniec, LIR, PROW Cel 1.3. Wspieranie gospodarstw rolnych w celu ich specjalizacji i poszukiwania alternatywnych rozwiązań rozwoju Wsparcie i promocja tworzenia gospodarstw agroturystycznych oraz produkujących zdrową żywność Wspieranie modernizacji produkcji rolnej w celu jej specjalizacji; x x x x x x x x w Rada Gminy Bogdańcu 3 000 Budżet Bogdaniec, LIR Organizacja miejsc sprzedaży produktów lokalnych gminy ARiMR, Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 2.1. Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej gminy Potencjał turystyczny gminy jest jednym z tych czynników, które silnie wpływają na atrakcyjność danego obszaru. Bogata baza turystyczna jest ponadto nie tylko atrakcją dla turystów, ale także miejscem pracy dla lokalnej społeczności. Bogata i zróżnicowana oferta turystyczna jest jednocześnie doskonałą promocją gminy, co znacznie podnosi jej konkurencyjność. Z kolei różnorodna oferta rekreacyjna wpływa na jakość życia miejscowej ludności, zarówno młodzieży jak i osób starszych. ‘18 ‘19 ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 30 000 x x x x x x x x Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu ‘17 Źródła finanso wania Rada Gminy w Bogdańcu ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec Rozwój szlaków turystycznych, m.in. pieszych (w tym dla potrzeb osób uprawiających nordicwalking), rowerowych, konnych czy ścieżek edukacyjnych, kulturowych, poznawczych Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL Cel 2.1. Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej gminy Rozwój i modernizacja bazy noclegowogastronomicznej 20 000 x x x x x x x x 48 | S t r o n a x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 50 000 Rada Gminy w Bogdańcu x x x x x x x x 10 000 Rada Gminy w Bogdańcu 50 000 Organizacja imprez o charakterze ponadlokalnym Wspieranie rozwoju i powstawania nowych produktów turystycznych gminy (np. stadnina koni) Rada Gminy w Bogdańcu x Rada Gminy w Bogdańcu x Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, WFOŚiGW, NFOŚiGW x Budżet gminy Bogdaniec, Zarząd Województwa Lubuskiego Rozwój i modernizacja infrastruktury rekreacyjnej i sportowej: tworzenie miejsc spotkań, parków, siłowni, placów zabaw 5 000 Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW Wspieranie i promowanie rozwoju agroturystyki; Budżet gminy Bogdaniec Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 2.2. Rozwój skutecznego systemu promocji gminy Skuteczny system promocji jest niezwykle istotny dla podniesienia atrakcyjności turystycznej gminy. Promowanie walorów gminy w kraju jak i zagranicą jest czynnikiem, który zwiększy liczbę turystów odwiedzających gminę Bogdaniec. Wśród działań zmierzających do rozwoju systemu promocji znajduje się m.in. współpraca z mediami lokalnymi i regionalnymi, 49 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 stworzenie harmonogramu imprez odbywających się w gminie oraz opracowanie map dla ścieżek rowerowych. ‘23 10 000 x x x x x x x Budżet Bogdaniec x 20 000 x x x x x x x x 1 000 x x x x x x x x Odpowie dzialny w ‘22 Rada Gminy Bogdańcu ‘21 Rada Gminy w Bogdańcu ‘20 Rada Gminy w Bogdańcu ‘19 gminy ‘18 Budżet gminy Bogdaniec ‘17 Źródła finanso wania Rada Gminy w Bogdańcu Opracowanie map dla ścieżek rowerowych z oznaczeniem stanic, punktów odpoczynku, noclegów i sklepów ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec Stworzenie harmonogramu imprez kulturalnointegracyjnych Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec Cel 2.2. Rozwój skutecznego systemu promocji gminy Współpraca z mediami lokalnymi i regionalnymi w zakresie promocji gminy i poszczególnych sołectw Promocja walorów turystycznych gminy w kraju i zagranicą 5 000 x x x x x x x x Cel szczegółowy 2.3. Rozwój oferty i infrastruktury kulturalnej Dla zapewnienia mieszkańcom gminy Bogdaniec różnorodnej oferty spędzania wolnego czasu ważne jest stworzenie atrakcyjnej oferty kulturalnej. W tym celu władze gminy planują przebudowę miejscowych placówek kulturalnych, aby dostosować je do potrzeb miejscowej 50 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 ludności. W celu zrównoważonego rozwoju gminy równie istotne jest wzbogacenie oferty imprez kulturalnych, które będą bazowały na walorach i tradycjach gminy. ‘17 ‘18 ‘19 ‘22 ‘23 x x x x x x x x x x x Rada Gminy w Bogdańcu x x 20 000 40 000 Rada Gminy w Bogdańcu x x x x Odpowie dzialny Budżet gminy Bogdaniec Wspieranie i ochrona obiektów dziedzictwa kulturowego (zabytki i ich otoczenie). ‘21 70 000 x Organizacja imprez kulturalnych, bazujących na tradycji i walorach gminy ‘20 Źródła finanso wania Rada Gminy w Bogdańcu ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec, Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków, RPO WL Cel 2.3. Rozwój oferty i infrastruktury kulturalnej Przebudowa GOK i Biblioteki Cel szczegółowy 2.4. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego połączona z racjonalną gospodarką zasobami Rozwój turystyki danego regionu zależny jest w dużej mierze od jego zasobów przyrodniczych. Gmina Bogdaniec, należąca do terenów nadwarciańskich, posiada bogate walory przyrodnicze co stanowi jej duży atut. Ich ochrona prowadzona jest poprzez m.in. racjonalne gospodarowanie istniejącymi zasobami przy wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. 51 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 ‘22 ‘23 20 000 x x x x x x x x 50 000 x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 3 000 Rada Gminy Bogdańcu x 50 000 x x Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu ‘21 Rada Gminy w Bogdańcu ‘20 w ‘19 Budżet gminy Bogdaniec, WFOŚiGW, NFOŚiGW, PROW, RPO WL ‘18 Budżet gminy Bogdaniec, WFOŚiGW, NFOŚiGW, PROW, RPO WL ‘17 Źródła finanso wania Rada Gminy w Bogdańcu Edukacja mieszkańców z zakresu naturalnych zasobów środowiska oraz ich ochrony Zachowanie i poprawa stanu środowiska naturalnego obejmująca efektywną ochronę powietrza i ograniczenie niskiej emisji (w tym OZE) ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec Promocja i wspieranie ekologicznych przedsięwzięć inwestycyjnych Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec, WFOŚiGW, NFOŚiGW, PROW, RPO WL Cel 2.4. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego połączona z racjonalną gospodarką zasobami Wspieranie i rozwój działań skierowanych na ochronę środowiska i krajobrazu 52 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 3.1. Zabezpieczenie porządku publicznego Jednym z istotnych elementów infrastruktury społecznej jest stopień bezpieczeństwa publicznego. System zarządzania bezpieczeństwem w gminie, monitorowanie porządku publicznego oraz wspieranie jednostek odpowiedzialnych za bezpieczeństwo to propozycje działań, które mają wpłynąć na poziom jakości życia w gminie Bogdaniec. Przedsięwzięcia te skierowane są nie tylko w stronę miejscowej ludności, ale także w stronę turystów i innych osób odwiedzających gminę Bogdaniec. ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 20 000 x x x x x x x x x x x x x x x x 500 000 x x x x x x x x Rada Gminy w Bogdańcu 10 000 Rada Gminy w Bogdańcu ‘19 Odpowie dzialny w ‘18 Budżet gminy Bogdaniec ‘17 Źródła finanso wania Rada Gminy Bogdańcu Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa przeciwpożarowe go i przeciwpowodzio wego ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec Monitorowanie porządku publicznego Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL Cel 3.1. Zabezpieczenie porządku publicznego Modyfikacja systemu zarządzania bezpieczeństwem w gminie Cel szczegółowy 3.2. Infrastruktura edukacyjna zapewniająca wysoki poziom nauczania W celu zabezpieczenia przyszłości najmłodszych mieszkańców gminy Bogdaniec ważne jest zapewnienie wysokiego poziomu usług edukacyjnych. Rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych jest istotne dla kształtowania indywidualnych talentów miejscowej młodzieży. Gmina przewiduje również dostosowanie infrastruktury edukacyjnej do potrzeb jej mieszkańców: doposażenie bibliotek, budowa świetlic, doposażenie placówek edukacyjnych. 53 | S t r o n a Ponadto, w ramach Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 wspierania dzieci i młodzieży z terenu gminy, przewiduje się również rozwój systemu stypendiów i nagród. x x x x x x x 10 000 x x x x x x x x Doposażenie bibliotek szkolnych 25 000 x x x x x x x x Budowa świetlic 70 000 x Zatrudnienie instruktorów w świetlicach Budżet Bogdaniec, RPO WL x x 30 000 x x x x x x w 20 000 Odpowie dzialny Rada Gminy Bogdańcu ‘23 Rada Gminy w Bogdańcu ‘22 Rada Gminy w Bogdańcu ‘21 Rada Gminy w Bogdańcu ‘20 Rada Gminy w Bogdańcu ‘19 gminy PROW, ‘18 Budżet gminy Bogdaniec, Zarząd Województwa Lubuskiego ‘17 Źródła finanso wania Budżet gminy Bogdaniec, Zarząd Województwa Lubuskiego ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW Rozwój systemu opieki nad młodzieżą szczególnie uzdolnioną poprzez system stypendiów i nagród Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec Cel 3.2. Infrastruktura edukacyjna zapewniająca wysoki poziom nauczania Rozwój oferty zajęć pozalekcyjnych w placówkach edukacyjnych (kółka artystyczne) 54 | S t r o n a 50 000 x x x x x x x x Rada Gminy w Bogdańcu Rozwój i doposażenie placówek edukacyjnych Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 3.3 Zapewnienie wysokiej jakości opieki żłobkowej i przedszkolnej Mieszkańcy gminy Bogdaniec w szczególnym stopniu odczuwają brak wystarczającej opieki żłobkowej i przedszkolnej. Dlatego też uznano, iż w ramach rozwoju infrastruktury społecznej należy wybudować zespół żłobkowo-przedszkolny, który zapewni opiekę nad najmłodszymi mieszkańcami gminy, a ich rodzicom umożliwi swobodny powrót do pracy zawodowej. Harmonogram na lata 2016-2023 ‘17 ‘18 ‘19 ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 100 000 x Źródła finanso wania Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego Cel 3.3. Zapewnienie wysokiej jakości opieki żłobkowej i przedszkolnej Budowa zespołu żłobekprzedszkole Cel szczegółowy 3.4. Zapewnienie odpowiedniego zakresu i poziomu usług medycznych W celu zagwarantowania wysokiej jakości życia mieszkańcom gminy Bogdaniec oraz jej zrównoważonego rozwoju należy mieć również na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomu usług medycznych. Wyspecjalizowany sprzęt oraz fachowa kadra gwarantują wysoki poziom opieki medycznej. Jest ona ważna również pod kątem postrzegania gminy przez osoby przejezdne i turystów, odwiedzających te tereny. 55 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 ‘21 ‘22 ‘23 80 000 x x x x x x x x x x x x x x x x 10 000 Rada Gminy Bogdańcu x x 25 000 Rada Gminy Bogdańcu x Odpowie dzialny w ‘20 Rada Gminy Bogdańcu ‘19 x x w ‘18 w ‘17 Źródła finanso wania Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec, NZOZ, NFZ Kształtowanie i promocja postaw, aktywna edukacja na rzecz zdrowego i aktywnego stylu życia Organizowanie i wspieranie akcji oraz programów profilaktycznych, badań i konsultacji medycznych dla mieszkańców gminy Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec, NZOZ, NFZ Cel 3.4. Zapewnienie odpowiedniego zakresu i poziomu usług medycznych Wspieranie podnoszenia standardu technicznego i wyposażenia placówek opieki zdrowotnej Cel szczegółowy 3.5. Rozwój instrumentów polityki społecznej w celu wspierania osób i rodzin w trudnych sytuacjach życiowych Rozwój gminy Bogdaniec powinien opierać się między innymi na wspieraniu rodzin i osób w trudnych sytuacjach życiowych. Posiadanie odpowiednich instrumentów polityki społecznej, służących pomocą mieszkańcom gminy, jest jednym z głównych celów w ramach rozwoju infrastruktury społecznej. Jego osiągnięcie zależy od realizacji przewidzianych działań, w tym m.in. budowa środowiskowego domu samopomocy oraz domu dziennego pobytu dla osób starszych. 56 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Harmonogram na lata 2016-2023 ‘18 ‘19 ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 250 000 x Wykorzystanie instrumentów ekonomii społecznej w celu wspierania osób zagrożonych wykluczeniem społecznym 57 | S t r o n a x x x x x 250 000 Rada Gminy w Bogdańcu Budowa domu dziennego pobytu dla osób starszych 25 000 Rada Gminy w Bogdańcu x Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego x x x x x Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu ‘17 Źródła finanso wania Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego, konkursy POWER Cel 3.5. Rozwój instrumentów polityki społecznej w celu wspierania osób i rodzin w trudnych sytuacjach życiowych Budowa środowiskowego domu samopomocy x x x x x Rada Gminy w Bogdańcu x 30 000 x w x Rada Gminy Bogdańcu x 25 000 Budżet gminy Bogdaniec, PFRON, PUP w Gorzowie Wlkp., konkursy POWER Wsparcie i aktywizacja osób niepełnosprawnych, w tym wyrównywanie szans w dostępie do edukacji oraz rynku pracy, a także likwidacja barier architektonicznych Tworzenie i realizacja programów pomocy rodzinie, w tym dotkniętej problemem przemocy Budżet gminy Bogdaniec, PCPR, GOPS Bogdaniec Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 4.1. Wysoka dostępność komunikacyjna gminy W ramach rozwoju infrastruktury technicznej gmina Bogdaniec przewiduje zwiększenie dostępności komunikacyjnej gminy. Obecna ilość połączeń komunikacji zbiorowej jest niewystarczająca, dlatego też w kolejnych latach planowane jest ich zwiększenie. Ponadto w celu zwiększenia dostępności gminy dla osób niepełnosprawnych przewiduje się likwidację istniejących barier architektonicznych. 58 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 x ‘18 x x ‘19 x x ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 80 000 80 000 x x x Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu ‘17 Źródła finanso wania Rada Gminy w Bogdańcu ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego Likwidacja barier architektonicznyc h dla osób niepełnosprawny ch, w tym m.in. zagospodarowani e terenów wokół budynków użyteczności publicznej – przystosowanie otoczenia, podjazdów do potrzeb niepełnosprawny ch. Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego, PFRON Cel 4.1. Wysoka dostępność komunikacyjna gminy Rozwój komunikacji zbiorowej zwiększenie ilości połączeń z dużymi ośrodkami miejskimi, dostosowanie rozkładu jazdy do potrzeb mieszkańców gminy oraz poprawa stanu przystanków Cel szczegółowy 4.2. Uregulowanie gospodarki odpadami płynnymi i stałymi Dalsze prace związane z uregulowaniem gospodarki odpadami płynnymi i stałymi zakładają rozbudowę sieci kanalizacyjnej, budowę przydomowych oczyszczalni ścieków oraz zbiorników bezodpływowych a także modyfikację systemu zbiórki odpadów stałych. Działania te mają w założeniu przyczynić się do poprawy jakości życia w gminie Bogdaniec oraz wpłynąć na ochronę walorów przyrodniczych w gminie. 59 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Harmonogram na lata 2016-2023 ‘18 ‘19 ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 60 000 x Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków oraz zbiorników bezodpływowych x Modyfikacja systemu zbiórki odpadów stałych (PSZOK i zbiorniki podziemne) x x x x 80 000 Rada Gminy w Bogdańcu x 40 000 Rada Gminy w Bogdańcu x Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego, WFOŚiGW, NFOŚiGW x Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu ‘17 Źródła finanso wania Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego, WFOŚiGW, NFOŚiGW ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego, WFOŚiGW, NFOŚiGW Cel 4.2. Uregulowanie gospodarki odpadami płynnymi i stałymi Rozbudowa sieci kanalizacyjnej x 60 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 4.3. Rozwój infrastruktury komunalnej Zrównoważony rozwój gminy Bogdaniec uwarunkowany jest również stanem istniejącej infrastruktury komunalnej. W odpowiedzi na zgłaszane problemy mieszkańców gminy, założono: rozwój sieci szerokopasmowego Internetu, rozbudowę sieci wodociągowej i gazociągowej oraz rozwój budownictwa socjalnego. Działania te mają przyczynić się do wyrównania poziomu życia we wszystkich miejscowościach w gminie oraz zapewnić godne warunki mieszkaniowe osobom o niższym statusie materialnym. x ‘18 x ‘19 ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 x 61 | S t r o n a x 100 000 80 000 x Rozbudowa sieci wodociągowej i gazociągowej x x x x x Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu ‘17 Źródła finanso wania Rada Gminy w Bogdańcu ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego, WFOŚiGW, NFOŚiGW Cel 4.3. Rozwój infrastruktury komunalnej Rozwój sieci szerokopasmowe go Internetu 200 000 x x x Rada Gminy w Bogdańcu Rozwój budownictwa socjalnego Budżet gminy Bogdaniec, Zarząd Województwa Lubuskiego Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 4.4. Umocnienie wałów przeciwpowodziowych Z powodu bliskiego położenia rzeki Warty, w gminie Bogdaniec duże znaczenie ma stan urządzeń melioracyjnych. Wysokie zagrożenie powodziowe w gminie wymusza utrzymywanie wałów przeciwpowodziowych w nienagannym stanie. Z tego powodu gmina Bogdaniec przewiduje dalsze etapy przebudowy istniejących wałów, ich konserwację oraz monitoring. ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 40 000 x x 10 000 x x x x x x x x 40 000 x x x x x x x x Rada Gminy w Bogdańcu ‘19 Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu ‘18 Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL ‘17 Źródła finanso wania Rada Gminy w Bogdańcu Bieżąca konserwacja wału przeciwpowodzio wego ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec Monitoring urządzeń melioracyjnych Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec Cel 4.4. Umocnienie wałów przeciwpowodzi owych Przebudowa korony i skarpy wału na odcinku Jasiniec Podjenin 62 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 4.5. Poprawa infrastruktury drogowej Ostatnim celem dotyczącym infrastruktury technicznej w gminie jest poprawa infrastruktury drogowej. Jest to element, wobec którego znaczna część mieszkańców gminy wyraziła swoje niezadowolenie. W odpowiedzi na te głosy gmina przygotowała szereg działań, służących podniesieniu jakości infrastruktury drogowej, wśród których znalazła się poprawa nawierzchni dróg, modernizacja istniejącej infrastruktury drogowej oraz budowa ścieżek rowerowych. ‘16 ‘17 ‘18 ‘19 ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 Koszty (PLN) Źródła finanso wania x 63 | S t r o n a Rada Gminy w Bogdańcu x 500 000 Rada Gminy w Bogdańcu Modernizacja drogi wojewódzkiej z budową i przebudową przejść dla pieszych x Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego, WFOŚiGW , NFOŚiGW (programy: KAWKA, SOWA) x 100 000 Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego Rozbudowa i modernizacja oświetlenia drogowego x x Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu Harmonogram na lata 2016-2023 - Cel 4.5. Poprawa infrastruktury drogowej Opracowanie harmonogramu przebudowy dróg Budowa ścieżek rowerowych x x 50 000 x Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego x 200 000 Rada Gminy w Bogdańcu x Rada Gminy w Bogdańcu x Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego x x x x x x Rada Gminy w Bogdańcu 200 000 Budżet gminy Bogdaniec, Zarząd Województwa Lubuskiego Przebudowa dróg gminnych i powiatowych z uwzględnieniem przejść dla pieszych i azyli Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW, Zarząd Województwa Lubuskiego Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Cel szczegółowy 5.1.Sprawny i efektywny system administracji połączony ze skuteczną promocją W ramach stworzenia sprawnego i efektywnego systemu administracji gmina Bogdaniec przewiduje wprowadzenie systemu szkoleń dla pracowników gminy, które to wpłyną pozytywnie na rozwój ich kwalifikacji i umiejętności. Ponadto, pracownicy gminy będą odpowiedzialni za sprawne prowadzenie działań promocyjnych, za którymi kryje się m.in. współpraca z lokalnymi i regionalnymi mediami. 64 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 ‘22 ‘23 30 000 x x x Budżet Bogdaniec x 100 000 x x x x x x x x x x 30 000 x x x x x x x Rada Gminy w Bogdańcu x Rada Gminy w Bogdańcu - x Odpowie dzialny w ‘21 Rada Gminy Bogdańcu ‘20 w ‘19 Rada Gminy Bogdańcu ‘18 gminy ‘17 Źródła finanso wania Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL, PROW ‘16 Koszty (PLN) - Budowa i promocja marki gminy, ze szczególnym uwzględnieniem promocji walorów turystycznych i produktów lokalnych Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec, RPO WL Cel 5.1. Sprawny i efektywny system administracji połączony ze skuteczną promocją Podnoszenie kwalifikacji i umiejętności pracowników administracji publicznej poprzez system szkoleń Wdrażanie nowoczesnych instrumentów zarządzania publicznego, a także rozwój usług elektronicznych; Partnerskie współdziałanie z mediami lokalnymi i regionalnymi; Cel szczegółowy 5.2. Rozwój aktywności obywatelskiej oraz wzmacnianie kapitału społecznego W celu sprawnego rozwoju gminy niezwykle istotne jest wspieranie aktywności obywatelskiej. Inwestycje w istniejący kapitał ludzki są bowiem inwestycjami w przyszłość gminy, która tworzona jest przez dzisiejszych jej mieszkańców. Dlatego też gmina Bogdaniec planuje 65 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 w najbliższych latach kontynuację konsultacji społecznych, prowadzonych w trakcie tworzenia budżetu, oraz zacieśnianie współpracy z nowymi partnerami. x x x ‘18 x x ‘19 x x ‘20 x x ‘21 x x ‘22 x x ‘23 30 000 3 000 x x Odpowie dzialny Rada Gminy w Bogdańcu x ‘17 Źródła finanso wania Rada Gminy w Bogdańcu ‘16 Koszty (PLN) Budżet gminy Bogdaniec Konsultacje społeczne w trakcie tworzenia budżetu gminy Harmonogram na lata 2016-2023 Budżet gminy Bogdaniec Cel 5.2. Rozwój aktywności obywatelskiej oraz wzmacnianie kapitału społecznego Inicjowanie współpracy z nowymi partnerami (społecznymi i gospodarczymi); Cel szczegółowy 5.3. Pozyskiwanie środków finansowych na realizację zadań własnych gminy Kolejny cel, opracowany w ramach obszaru związanego z zarządzeniem rozwojem gminy, polega na pozyskiwaniu środków finansowych na realizację zadań własnych gminy. Pozyskiwanie środków pozabudżetowych pozwoli gminie Bogdaniec na przeprowadzenie znacznie większej ilości inwestycji, niż w przypadku, gdyby miały być one realizowane tylko ze środków własnych. 66 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 ‘20 ‘21 ‘22 ‘23 10 000 Budżet Bogdaniec x x x x x x x x Rada Gminy w Bogdańcu - w ‘19 Odpowie dzialny Rada Gminy Bogdańcu ‘18 gminy ‘17 Źródła finanso wania Rada Gminy w Bogdańcu Podjęcie inicjatywy w sprawie prawidłowości naliczania i przyznawania subwencji i dotacji na zadania zlecone gminie przez administrację rządową ‘16 Koszty (PLN) - Aktywne pozyskiwanie środków pozabudżetowych , w tym m.in. z UE Harmonogram na lata 2016-2023 - Cel 5.3. Pozyskiwanie środków finansowych na realizację zadań własnych gminy Opracowanie programu wykorzystania instrumentów ekonomicznych i prawnych w gminie x - x x x x x x x x Cel szczegółowy 5.4. Rozwój współpracy lokalnej i międzynarodowej Gmina Bogdaniec pragnie dalej rozwijać współpracę lokalną i międzynarodową. Dlatego też w działach zaplanowanych do roku 2023, znalazły się także te wskazujące na pozyskiwanie nowych partnerów krajowych i zagranicznych. 67 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 VI. Harmonogram na lata 2016-2023 ‘22 ‘23 10 000 x x x x x x x x 10 000 x x x x x x x Odpowie dzialny w ‘21 Rada Gminy Bogdańcu ‘20 w ‘19 x Rada Gminy Bogdańcu ‘18 Budżet gminy Bogdaniec ‘17 Źródła finanso wania gminy ‘16 Koszty (PLN) Budżet Bogdaniec Cel 5.4. Rozwój współpracy lokalnej i międzynarodowej Podpisanie porozumień o współpracy z wybranymi jednostkami organizacyjnymi z zagranicy Współpraca samorządu gminy z podmiotami na szczeblu lokalnym i krajowym, również z sektora organizacji pozarządowych Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 a inne dokumenty strategiczne Wizja i misja gminy oraz plan jej realizacji powinien być zgodny z najważniejszymi dokumentami na szczeblu międzynarodowym, krajowym jak i regionalnym. 68 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Schemat 3. Powiązanie Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 z dokumentami strategicznymi szczebla europejskiego, krajowego, regionalnego i lokalnego Strategia UE EUROPA 2020 Krajowy Program Reform Strategia Rozwoju Kraju Umowa partnerstwa Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego do 2020 Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Gorzowskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Bogdaniec na lata 2015-2020 Strategia Zównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Podczas tworzenia Strategii brano pod uwagę założenia dokumentów nadrzędnych. Program w swoich założeniach uwzględnia najbardziej istotne kierunki rozwoju zarysowane w dokumentach wyższego szczebla. Cele, obszary problemowe oraz kierunki rozwoju analizowanych dokumentów prezentuje poniższa tabela: 69 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Tabela 7. Zestawienie dokumentów strategicznych wraz z ich celami, obszarami problemowymi oraz kierunkami rozwoju Nazwa dokumentu Strategia Europa Cele x Rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach (ang. smart growth) 2020 x Promowanie gospodarki zrównoważonej – mniej obciążającej środowisko, efektywniej, wykorzystującej zasoby, a zarazem konkurencyjnej (ang. sustainable growth), x Wzmacnianie gospodarki charakteryzującej się wysokim zatrudnieniem oraz spójnością ekonomiczną, społeczną i terytorialną (ang. inclusive growth). Strategia na rzecz x Zwiększenie stopy zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat, inteligentnego x Wzrost poziomu inwestycji w B+R do i zrównoważonego 3% PKB, x Podniesienie poziomu wykształcenia rozwoju ludności, sprzyjającego x Zwiększenie efektywności energetycznej, włączeniu x Zmniejszenie o 25% liczby osób społecznemu żyjących poniżej krajowej granicy ubóstwa. Strategia Rozwoju x Wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i Kraju 2020 instytucjonalnych potencjałów zapewniających wysoką jakość życia Główne obszary problemowe Kierunki rozwoju x Wysoki deficyt strukturalny finansów publicznych, x Niedostateczny ogólny poziom wydatków inwestycyjnych, x Nadmierne obciążenia regulacyjne i administracyjne, x Niski poziom podaży pracy połączony z nieadekwatną jej strukturą, x Niedostateczny poziom zdolności innowacyjnych przedsiębiorstw. x Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego; x Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego; x Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu. x Niska średnia stopa wzrostu w Europie na tle potęg gospodarczych, x Niskie wskaźniki zatrudnienia w Europie na tle potęg gospodarczych, x Starzejące się społeczeństwo. x Inteligentny rozwój poprzez innowacje, edukacje i społeczeństwo cyfrowe, x Zrównoważony rozwój poprzez poprawę klimatu, stanu gospodarki energetycznej, mobilności oraz podniesienie konkurencyjności, x Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. x Nierównowaga finansów publicznych, x Przekształcenia instytucjonalne utrwalające sprawne państwo, x Nieefektywne instytucje publiczne, x Nadmiar, niejasność i niestabilność przepisów x Efektywny rozwój społecznogospodarczy i wysoka prawnych, 70 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec x Efektywne wykorzystanie potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju. x Niski poziom kapitału społecznego, x Niekonkurencyjna struktura oraz poziom innowacyjności polskiej gospodarki, x Niesprzyjające warunki prowadzenia działalności gospodarczej, x Niska jakość systemu edukacji, x Niska aktywność, zawodowa osób 55+, x Niska mobilność kapitału ludzkiego, x Słabo rozwinięta infrastruktura transportowa, x Niezrównoważona gospodarka energetyczna kraju, x Ograniczony dostęp do opieki lekarskiej, x Niska jakość zagospodarowania przestrzennego. x Niskie wartości wskaźników określających poziom konkurencyjności i perspektywy rozwojowej. x Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu, x Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zwiększenie potencjału innowacyjnego nauki oraz informatyzacja społeczeństwa, x Niski udział B&R w gospodarce oraz skrajnie x Zapewnienie przestrzennej, niskie wydatki przedsiębiorstw na ten sektor, gospodarczej i społecznej spójności regionu, x Niski poziom innowacyjności firm, x Niewykorzystany potencjał rozwoju turystyki x Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, w województwie, zwiększenie potencjału x Niska jakość połączeń drogowych, kolejowych innowacyjnego nauki oraz i lotniczych z innymi regionami kraju oraz z oraz szybszy rozwój kraju. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Strategia Rozwoju Województwa Lubuskiego do 2020 71 | S t r o n a na lata 2016-2023 konkurencyjność gospodarki, x Spójność społeczno-gospodarcza i terytorialna. x Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów, x Budowanie spójności terytorialnej, x Przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych, x Tworzenie warunków ku realizacji działań rozwojowych. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec x Rozwój przedsiębiorczości oraz działania mające na celu podniesienie poziomu technologicznego przedsiębiorstw i ich innowacyjności dzięki współpracy z nauką, x Efektywne, prorozwojowe wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego x x x x x x x x Strategia polityki społecznej województwa lubuskiego na lata 2014-2020 x Wyrównywanie szans rozwojowych dzieci i młodzieży, x Zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób i rodzin oraz ich integracja ze społeczeństwem, x Doskonalenie systemu wsparcia społecznego, x Wspieranie społeczeństwa obywatelskiego, x x na lata 2016-2023 krajami UE, Niski poziom dostępności do Internetu, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Dekapitalizacja urządzeń melioracji w tym systemu ochrony przeciwpowodziowej, Liczne zdegradowane obszary poprzemysłowe, powojskowe i popegeerowskie, Przestarzałe sieci i urządzenia ochrony środowiska, Niewystarczający poziom oraz wadliwa struktura kwalifikacji zawodowych nieprzystająca do potrzeb gospodarki województwa, Wysokie bezrobocie strukturalne, Niski poziom uczestnictwa w organizacjach pozarządowych, Brak współdziałania i niski poziom uczestnictwa społecznego. Starzenie się populacji: systematyczny wzrost ludności w wieku poprodukcyjnym (zmniejszenie dzietności, odpływ ludzi młodych),wzrost zapotrzebowania na usługi opiekuńcze dla osób starszych i samotnych, niewielka aktywność społeczna i środowiskowa ludzi starszych, Zmiana modelu rodziny: odkładanie decyzji o zawarciu związku małżeńskiego, wzrost ilości związków nieformalnych, zmniejszenie dzietności, ograniczanie funkcji wychowawczych i opiekuńczych informatyzacja społeczeństwa, x Rozwój przedsiębiorczości, oraz działania mające na celu podniesienie poziomu technologicznego przedsiębiorstw i ich innowacyjności dzięki współpracy z nauką, x Efektywne, prorozwojowe wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego. x Wspieranie rodziny w wypełnianiu jej funkcji, w tym szczególnie opiekuńczowychowawczej oraz zapewnianie dzieciom i młodzieży z rodzin ubogich pomocy socjalnej, x Zwiększanie dostępu do różnych form edukacji, dóbr kultury, kultury fizycznej, x Zapewnianie dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej dostępu do 72 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 wypełnianych przez rodzinę wobec dzieci i rodziców, ograniczenia finansowe rodzin wielodzietnych w zakresie korzystania z różnych form kulturalnych, sportowych i edukacyjnych. x Bezrobocie: utrzymywanie się wysokiego poziomu bezrobocia strukturalnego, długotrwałe bezrobocie osób z niskim poziomem wykształcenia o niskiej mobilności życiowej i zawodowej, bezrobocie młodzieży kształconej niezgodnie z potrzebami rynku pracy, bezrobocie kobiet z powodu mniejszych szans na rynku pracy, bezrobocie mieszkańców wsi, zwłaszcza z rejonów byłych PGR-ów, adaptacja do długotrwałego bezrobocia i przenoszenie modelu życia w bezrobociu na następne pokolenia. x Ubóstwo: ubóstwo skutkiem występowania skumulowanych przyczyn strukturalnych oraz specyficznego profilu socjopsychologicznego i kulturowego beneficjentów pomocy społecznej, bieda większości zasiłkobiorców pomocy społecznej bezpośrednio skorelowana z bezrobociem, bieda skutkiem współwystępowania: braku wykształcenia i niskich kwalifikacji zawodowych; życiowej niezaradności; niechęci do wykonywania pracy za niskie wynagrodzenie; złego stanu zdrowia i niepełnosprawności, wypadków w rodzinie; wypadków losowych (rozwód, śmierć pracującego członka rodziny). 73 | S t r o n a x x x x x x x x x edukacji i rehabilitacji, Promocja zdrowia, Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych poprzez zatrudnianie i likwidację barier architektonicznych, urbanistycznych i w komunikowaniu się, Profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzależnień, Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka oraz ich integracja ze społeczeństwem, Wspieranie samorządów lokalnych w zapewnieniu usług środowiskowych, Doskonalenie kompetencji zawodowych służb społecznych, Rozwijanie współpracy z podmiotami III sektora, Promowanie aktywności obywatelskiej, Zapobieganie dyskryminacji, ksenofobii, rasizmowi i związanej z nimi nietolerancji Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec „Zintegrowane inwestycje terytorialne” Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Gorzowskiego z horyzontem czasowym do 2020 roku na lata 2016-2023 x Sprzyjanie rozwojowi współpracy i integracji miast, x Promowanie partnerskiego modelu współpracy jednostek administracyjnych, x Zwiększenie wpływu miast na realizację działań w ramach polityki spójności, x Realizacja zintegrowanych projektów na rzecz miast. x Wspieranie aktywności zawodowej, x Sprzyjanie włączeniu społecznemu, x Wykreowanie i promocja rozpoznawalnych znaków powiatu (produktów markowych), x Rozwój edukacji, poprawa jakości i warunków kształcenia, x Oszczędność energii oraz zmniejszenie kosztów utrzymania obiektów użyteczności publicznej, x Rozwój turystyki i wzrost zamożności mieszkańców powiatu, x Budowanie przewagi konkurencyjnej x Mała atrakcyjność lokalnego rynku pracy, x Brak odpowiedniej infrastruktury rekreacyjno-sportowej dla realizacji funkcji turystycznych, x Ograniczony dostęp do usług medycznych świadczonych na wysokim poziomie, x Występujące bariery architektoniczne w budynkach użyteczności publicznej, x Odpływ młodych i wykształconych ludzi do większych ośrodków miejskich i zagranicę, x Zły stan dróg, x Braki w infrastrukturze technicznej, drogowej i kolejowej, x Rozwój sieci transportowej miast i obszarów funkcjonalnych, x Przywracanie funkcji społecznogospodarczych zdegradowanych na terenie obszarów funkcjonalnych, x Poprawa stanu środowiska przyrodniczego na terenie obszarów funkcjonalnych, x Wspieranie efektywności energetycznej oraz promowanie strategii niskoemisyjnych, x Wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych budujących znaczenie obszaru funkcjonalnego, x Wzmacnianie badań, rozwoju technologicznego, innowacji. x Rozwój działań sprzyjających włączeniu zawodowemu i społecznemu, x Kreowanie produktów markowych powiatu, x Rozwój edukacji i bazy dydaktycznej, x Termomodernizacja i stosowanie alternatywnych źródeł energii w obiektach użyteczności publicznej, x Turystyka jako filar rozwoju społeczno-gospodarczego, x Rozwój gospodarczy oparty na 74 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec x x x x x x 75 | S t r o n a powiatu, opartej na wiedzy i innowacjach; pozyskiwanie nowych inwestorów; stymulowanie rozwoju przedsiębiorczości; tworzenie nowych miejsc pracy, Reaktywowanie i rozwój dawnej Kolei Wschodniej; modernizacja i elektryfikacja linii kolejowej nr 203, Poprawa i rozwój infrastruktury drogowej; realizacja drogowych inwestycji modernizacyjnych i rozwojowych, Tworzenie sprawnego systemu bezpieczeństwa ekologicznego ;tworzenie systemu gospodarki odpadami; tworzenie systemu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, Zwiększenie oferty kulturalnej; rozwój kapitału społecznego, Zwiększenie uczestnictwa mieszkańców w aktywności sportowej ;poprawa aktywności i sprawności fizycznej mieszkańców Upowszechnianie wiedzy na temat ochrony praw konsumenta, podniesienie świadomości konsumentów na lata 2016-2023 x Braki w systemie zabezpieczenia przeciwpowodziowego, x Zewnętrzne trudności w pozyskiwaniu środków finansowych na modernizację i rozwój infrastruktury technicznej oraz niespójny i nietrwały system prawny, x Malejąca konkurencyjność powiatu ze względu na niedostatecznie zmodernizowaną i rozwiniętą infrastrukturę techniczną x x x x wiedzy, Poprawa i rozwój dostępności komunikacyjnej, Tworzenie i rozwój infrastruktury związanej z ochroną środowiska i bezpieczeństwem przeciwpowodziowym, Rozwój kultury i sportu, Ochrona praw konsumenta Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Bogdaniec na lata 2015-2020 x Poprawa jakości życia osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym x Poprawa dostępności usług społecznych dla mieszkańców gminy x Integracja społeczności lokalnej na lata 2016-2023 x Wysoka skala występowania problemów społecznych x Malejąca liczba dzieci, systematyczne zwiększanie się liczby osób w wieku poprodukcyjnym x Wśród wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych najwyższy odsetek (blisko 25%) stanowią osoby w grupie wiekowej 25-34 lata, z czego prawie ¼ to bezrobotni pozostający bez pracy dłużej niż pół roku. x Do głównych powodów udzielenia pomocy należy: ubóstwo, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych oraz bezrobocie. x Wsparcie osób bezrobotnych i poszukujących pracy x Niwelowanie negatywnych skutków ubóstwa x Przeciwdziałanie uzależnieniom x Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie x Wsparcie prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży x Wsparcie prawidłowego funkcjonowania rodziny x Wsparcie i rozwój usług kierowanych do osób niepełnosprawnych x Wsparcie i rozwój usług kierowanych do seniorów x Doskonalenie kompetencji zawodowych kadr pomocy społecznej x Budowa kapitału społecznego x Wspieranie samoorganizacji społeczności lokalnej x Rewitalizacja obszarów zdegradowanych 76 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 VII. Realizacja Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016 - 2023 VII.1. Finansowanie Strategii Zrównoważonego Rozwoju Podstawowym źródłem finansowania działań zaplanowanych w niniejszym dokumencie jest budżet gminy Bogdaniec. Jednakże z uwagi na fakt, iż środki te są ograniczone gmina będzie starała się uzyskać wsparcie finansowe z zewnętrznych źródeł. Władze gminy planują pozyskanie środków finansowych z następujących źródeł: x budżet państwa, x programy pomocowe Unii Europejskiej, x programy rządowe RP, x fundacje zagraniczne, x instytucje finansowe i fundusze inwestycyjne, x krajowe fundacje i organizacje, x rządowe programy wpierające integrację europejską, x inwestorzy lokalni, krajowi i zagraniczni, x wkład prywatny, x inne źródła. Strategia zakłada, iż na dochody budżetu składać się będą: dotacje na zadania zlecone i realizowane na podstawie zawartych porozumień; subwencja ogólna (część oświatowa); dochody własne, do których zalicza się: podatki i opłaty lokalne, udział w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa, dochody z majątku gminy, odsetki od środków na rachunkach bankowych, pozostałe dochody. Gmina będzie starała się o dofinansowanie przedsięwzięć z zakresu rynku pracy, turystyki, edukacji, kultury, ochrony środowiska, infrastruktury technicznej i społecznej. Ponadto 77 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 gmina obejmie swym wsparciem przedsiębiorców, którzy będą starać się o środki pomocowe na rozpoczęcie i rozwój własnej działalności gospodarczej, min. przez obniżanie stawek podatku od nieruchomości. Gmina świadoma jest roli, jaką odegrają pozyskane fundusze w jej rozwoju społecznogospodarczym. Dostrzega ogromną szansę na rozwój mieszkańców, sektora małych i średnich przedsiębiorstw oraz infrastruktury zarówno społecznej, jak i technicznej. Gmina liczy również na pozyskanie inwestorów zewnętrznych, co z kolei jest szansą na jeszcze szybszy rozwój oraz zwiększenie dochodów gminy z tytułu podatków i opłat lokalnych. Od stopnia zrealizowania założeń Strategii Rozwoju zależał będzie stopień rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Bogdaniec. Ważne przy tym będzie umiejętne wykorzystanie istniejących zasobów lokalnych oraz wszelkich możliwości pozyskania środków finansowych z funduszy krajowych i zagranicznych, które wpłyną na realizacje założonych celów niniejszego dokumentu. VII.2. Wdrażanie i monitorowanie Strategii Zrównoważonego Rozwoju Aby Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec osiągnęła zakładane efekty, władze gminy oraz wszystkie osoby, którym bliski jest los oraz które uczestniczyły w procesie jej tworzenia, powinni: x aktywnie uczestniczyć w realizacji poszczególnych celów strategicznych x czuwać nad tym, aby założenia Programu były sukcesywnie wdrażane, x na bieżąco monitorować postępy w jego wdrażaniu, x zgłaszać pomysły, uwagi i propozycje zmian, x wyszukiwać nowatorskie rozwiązania w otoczeniu, x wychwytywać w otoczeniu pojawiające się szanse na rozwój gminy, x identyfikować oraz ograniczać zagrożenia i przeszkody, które mogłyby opóźnić rozwój gminy, x pobudzać prorozwojowe inicjatywy społeczne, gospodarcze, kulturalne, 78 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 x aktywnie uczestniczyć w pozyskiwaniu środków finansowych na realizację założeń Strategii ze źródeł budżetowych, pozabudżetowych krajowych i zagranicznych, w tym z Unii Europejskiej. Gwarancją prawidłowego wdrażania i monitorowania realizacji niniejszej Strategii jest współpraca zarówno społeczności lokalnej jak i instytucji sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego. Głównym adresatem dokumentu są mieszkańcy gminy Bogdaniec, a przede wszystkim: 1) radni, pracownicy Urzędu i gminnych jednostek organizacyjnych; 2) posłowie i senatorowie reprezentujący w Parlamencie region oraz radni Sejmiku Wojewódzkiego, związani z regionem; 3) przedsiębiorcy, przedstawiciele sektora gospodarczego, instytucje otoczenia biznesu, instytucje szkoleniowe z regionu; 4) sektor finansowy – banki, instytucje pożyczkowe i kredytowe; 5) wyższe uczelnie z terenu regionu; 6) organizacje pozarządowe z terenu gminy, Powiatowy Urząd Pracy, jednostki edukacyjne. Upowszechnienie zapisów Strategii wśród społeczności lokalnej ma na celu: 1. Poinformowanie o zakończeniu prac nad opracowaniem Strategii Rozwoju; 2. Objaśnienie dalszych etapów procesu planowania rozwoju społeczno-gospodarczego w gminie – realizacja zapisów Strategii, zaproszenie partnerów do współpracy; 3. Prezentację lokalnego potencjału społeczno-gospodarczego gminy Bogdaniec, priorytetów i kierunków jego rozwoju w najbliższych latach (obszary priorytetowe i cele strategiczne, cele operacyjne, kierunki interwencji); 4. Objaśnienie roli funduszy strukturalnych Unii Europejskiej w finansowaniu rozwoju lokalnego i sposobu ich pozyskiwania poprzez przygotowanie projektów wynikających ze Strategii Rozwoju – z kierunków interwencji; 5. Zachęcenie do wzięcia udziału w realizacji zapisów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016 - 2023. W celu upowszechnienia treści Strategii należy przeprowadzić proponowane działania: ¾ Opracowanie krótkiego materiału przybliżającego mieszkańcom treść Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016 - 2023; 79 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 ¾ Umieszczenie do pobrania w wersji elektronicznej na stronie internetowej gminy i w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) materiału przybliżającego zainteresowanym Strategię Rozwoju; ¾ Przekazanie bibliotekom publicznym oraz szkołom z terenu gminy wydrukowanego egzemplarza tekstu Strategii wraz z nagraną płytą CD, zawierającą materiał informacyjny; Monitorowanie projektu stanowi integralną część codziennego zarządzania. Jego celem jest dostarczenie informacji, na podstawie której osoby zarządzające projektem mogą wskazać na problemy związane z wdrażaniem projektu oraz je rozwiązać, jak również ocenić postęp w stosunku do pierwotnych planów. Monitorowanie pokazuje osobom realizującym Strategię Rozwoju wiarygodne, rzetelne informacje o stanie zaawansowania prac, postępach, uchybieniach w realizacji zadań, zmianie zakresu zadań czy też o zaniechaniu realizacji zadania wraz z przyczynami i uzasadnieniem takiego stanu rzeczy. Przyjmuje się, że instytucją odpowiedzialną za monitorowanie procesu realizacji Strategii będzie Urząd Gminy w Bogdańcu. Jego zadaniem będzie w szczególności: - zbieranie i przekazywanie partnerom społecznym i gospodarczym informacji o dostępnych źródłach finansowania zewnętrznego (kierowanie potencjalnych beneficjentów do odpowiednich instytucji), - wyrażanie opinii co do zgodności proponowanych zmian w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z zapisami Strategii, - wydawanie opinii o zgodności planowanej inwestycji/zadania z zapisami Strategii (w przypadku gdy taka opinia jest wymagana), - inicjowanie i koordynowanie opracowania średniookresowych dokumentów programowych (np. program rozwoju bazy oświatowej, program rozwoju usług społeczeństwa informacyjnego), - informowanie społeczności lokalnej o istnieniu Strategii i obranych kierunkach rozwoju, a także o postępach i efektach jej wdrażania. Osoby odpowiedzialne za monitorowanie procesu realizacji Strategii Rozwoju muszą mieć na uwadze fakt, iż proces monitorowania jest procesem ciągłym, i ważnym we wdrażaniu 80 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 założeń. Przerwanie procesu monitorowania jest stanem niebezpiecznym. Skutkować może dużymi opóźnieniami w realizacji poszczególnych zadań, a nawet poważnie zagrozić realizacji całego planu. Plan i charakterystyka systemu monitorowania obejmują trzy główne etapy: x ETAP 1 – Analiza celów projektu. x ETAP 2 – Przegląd wskaźników produktów i rezultatów. x ETAP 3 – Zaprojektowanie formatu raportów. W odniesieniu do Strategii Rozwoju te trzy etapy w procesie monitoringu to: 1. Analiza celów projektu: monitorowanie w całym okresie realizacji Strategii Rozwoju, czy cele określone w programie są osiągane poprzez realizację poszczególnych projektów objętych planem, oraz czy cele realizowane przez Strategię Rozwoju są nadal aktualne. 2. Przegląd wskaźników: dotyczy właściwego doboru wskaźników produktu i rezultatu dla poszczególnych projektów przygotowywanych przez beneficjentów końcowych na realizację zadań objętych programu rozwoju. Wskaźniki te muszą być zgodne z wytycznymi funduszy strukturalnych, jeżeli będą współfinansować dany projekt. 3. Zaprojektowanie formy raportu: raporty z realizacji poszczególnych projektów będą składane w standardowej formie przez beneficjentów końcowych zespołowi lub koordynatorowi ds. wdrażania Strategii Rozwoju. Monitorowania nie można uznać bowiem za pomyślne tylko dlatego, że zostały zebrane wymagane informacje. Zebrane informacje muszą zostać przekazane w odpowiedniej formie, odpowiedniej osobie i w odpowiednim czasie. Konieczne jest zatem stworzenie odpowiedniej formy raportu z realizacji zadania, aby każdy z beneficjentów przekazał informację o swoim zadaniu w tej samej formie. Ułatwi to znacznie monitorowanie zadań. Warto podkreślić fakt, iż tylko w takiej sytuacji można podjąć techniczną i właściwą decyzję, by zająć się problemem i zapewnić, że projekt „wróci na właściwy tor realizacji”, albo upewnić się, iż jest realizowany prawidłowo. Raporty powinny być składane wg następującego wzoru matrycy logicznej: 81 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Tabela 8. Wzór raportu monitorującego Nazwa projektu Okres realizacji Charakterystyka projektu [opis] Koszt inwestycji w podziale na źródła finansowa nia Zadania zrealizowa ne [osiągnięte wskaźniki; poniesione wydatki] Zadania przewidzia ne do realizacji wraz z wydatkami Napotkane problemy i propozycje ich rozwiązania Źródło: opracowanie własne. To, w jakim stopniu zrealizowane zostaną założenia zawarte w Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023, uzależnione jest od zaangażowania władz gminy, instytucji i podmiotów gospodarczych, ale również mieszkańców gminy, którzy najlepiej rozumieją potrzeby swojego otoczenia. 82 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 Załącznik 1. Listy osób uczestniczących w konsultacjach 83 | S t r o n a Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 VIII. Spis rysunków, wykresów i tabel Rysunek 1. Schemat analizy SWOT................................................................................................. 32 Tabela 1. Poziomy planowania strategicznego w procesie tworzenia strategii............................... 5 Tabela 2. Zestawienie metod i technik wraz z doborem próby ....................................................... 7 Tabela 3. Słabe i mocne strony gminy - grupa warsztatowa .......................................................... 29 Tabela 4. Szanse i zagrożenia gminy - grupa warsztatowa ............................................................ 29 Tabela 5. Działania na lata 2016-2023 - grupa warsztatowa ......................................................... 29 Tabela 6. Przykładowy plan operacyjny - grupa warsztatowa ...................................................... 30 Tabela 7. Zestawienie dokumentów strategicznych wraz z ich celami, obszarami problemowymi oraz kierunkami rozwoju ................................................................................................................ 70 Tabela 8. Wzór raportu monitorującego ........................................................................................ 82 Wykres 1. Struktura badanej próby pod względem płci .................................................................. 9 Wykres 2. Struktura wieku w badanej próbie ................................................................................ 10 Wykres 3. Struktura badanej próby wg poziomu wykształcenia ................................................... 10 Wykres 4. Aktywność zawodowa badanej próby ........................................................................... 11 Wykres 5. Ilość osób w gospodarstwach domowych badanej próby ............................................ 12 Wykres 6. Ocena poziomu zadowolenia z faktu zamieszkiwania w gminie w % ........................... 13 Wykres 7. Budżet gminy na lata 2016-2023 - główne cele ............................................................ 20 Wykres 8. Opinia dotycząca odnawialnych źródeł energii ............................................................. 23 Wykres 9. Stopień rozwiązywania problemów społecznych mieszkańców gminy przez władze lokalne ............................................................................................................................................ 24 Wykres 10. Ocena działalności gminy na rzecz osób niepełnosprawnych ..................................... 25 Wykres 11. Źródła informacji o działaniach podejmowanych przez gminę ................................... 26 Schemat 1. Wizja gminy Bogdaniec................................................................................................ 35 Schemat 2. Misja rozwoju gminy Bogdaniec .................................................................................. 35 Schemat 3. Powiązanie Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Bogdaniec na lata 2016-2023 z dokumentami strategicznymi szczebla europejskiego, krajowego, regionalnego i lokalnego .... 69 91 | S t r o n a