CHODŹMY RAZEM. Podręcznik metodyczny do

Zeszyt 3
Rozdział V
Wierzę w Kościół
katechezy 24- 31
Klasa III gimnazjum
Katecheza 26
Kościół darem dla wszystkich
Wprowadzenie dla katechety
Tematem katechezy dwudziestej szóstej jest trzeci przymiot
Kościoła odsłaniający jego tajemnicę – katolickość, czyli powszechność. Kiedy w Piśmie Świętym znajdujemy fragmenty mówiące
o Kościele, zawsze są to określenia jego relacji do świata, ludzkości
i człowieka. Stąd też bardzo szybko zaczęto różnie określać Kościół:
Kościół powszechny (ecclesia universalis), Kościół wspólny (ecclesia
communis) czy wreszcie Kościół katolicki (ecclesia catholika).
Św. Ignacy Antiocheński tak pisał o katolickości Kościoła w liście do Smyreńczyków: „… gdziekolwiek się pokaże biskup, niech
tam będą wszyscy. Tak jak gdziekolwiek jest Chrystus, tam też jest
Kościół katolicki”. Dla Ignacego zatem gwarantem katolickości
Kościoła jest sam Chrystus. To On sprawia, że Kościół – tak jak
Por. Bp E. Ozorowski, Kościół – zarys eklezjologii katolickiej, Wrocław 1984,
s. 80.
J. Sajdak (red.), Pisma ojców apostolskich, t. 1, Poznań 1924, s. 240.
20
Rozdział V. Wierzę w Kościół
zbawienie, którego dokonał, obejmuje wszystkich i skierowane jest
do wszystkich bez wyjątku. Należy podkreślić również, że w tej perspektywie przymiot katolickości dotyczy całego Kościoła Chrystusowego, a nie tylko Kościoła Zachodniego (tam, gdzie Chrystus,
tam też i Kościół).
W szczególny sposób katolickość Kościoła doświadczana jest
przez młodzież podczas Europejskich Dni Młodych organizowanych przez wspólnotę Braci z Taizé, dlatego też w katechezie odwołujemy się do osobistego świadectwa jednego z uczestników tego
rodzaju spotkań (tekst Podzielę się z wami). To, co istotne w katolickości, to doświadczenie wiary, przeżycie spotkania wspólnotowego
z Chrystusem, to doświadczenie tego, co łączy wszystkich wierzących – wiara w Jezusa Chrystusa.
Polecenie dane przez Jezusa Apostołom: „Idźcie i nauczajcie
wszystkie narody… uczcie je zachowywać wszystko, co wam przekazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni aż do skończenia
świata” (Mt 28 19-20) ukazuje misyjny charakter powszechności
Kościoła. Kościół jest dla wszystkich ludzi, każdej epoki, kultury
i rasy znakiem zbawienia. Katolickość Kościoła w tej perspektywie
oznacza, że jego nauka skierowana jest bezwzględnie do każdego,
niezależnie od czasu i miejsca. Każdy język, każda kultura są zdolne
wyrażać i przekazywać depozyt wiary zarówno w warstwie słownej,
jak i wydarzeniowej (celebracje liturgiczne). Adaptacja Kościoła do
obyczajów miejscowych poszczególnych ras, plemion lub szczepów
czyni coraz większe postępy, co bezwzględnie świadczyć może o katolickości Kościoła.
O powszechności Kościoła możemy mówić w perspektywie doświadczenia – Kościół jest obecny w prawie każdym zakątku naszego globu, jednak nie możemy zapominać, że to, co stanowi istotę
tego znamienia Kościoła, to doświadczenie żywej wiary. Kościół
byłby powszechny nawet wtedy, gdyby zostało w nim zaledwie kilku ludzi i gdyby tylko niewielu słuchało jego nauki oraz korzystało
z oferowanych przezeń środków zbawienia. Jest to bowiem katolickość powołania i nastawienia. Wydarzenia zbawcze dokonujące się
Kościele mają zawsze znaczenie dla całej ludzkości. Bóg wszystkich
Por. Bp E. Ozorowski, Kościół – zarys eklezjologii katolickiej, dz. cyt., s. 81.
Katecheza 26. Kościół darem dla wszystkich
chce zbawić, a wola ta jest
dla Kościoła świętym obowiązkiem. Kościół nigdy nie
przestanie być dla świata widomym znakiem dokonującego się zbawienia. Zbawienie zaś pragnie objąć całego
człowieka. Wszystko w człowieku uległo zepsuciu w wyniku grzechu pierworodnego
i wszystko w człowieku potrzebuje uzdrowienia w Jezusie Chrystusie. Powszechność
Kościoła to nie tylko relacja
do całego świata i całej ludzkości, ale to również odniesienie do każdego skrawka
życia ludzkiego.
21
Materiały i pomoce
•podręcznik ucznia,
•kartki z tekstem Modlitwy Jana
Pawła II,
•reprodukcje obrazów (także kartki
świąteczne lub obrazki) religijnych
charakterystyczne dla różnych
kultur i narodowości, np. Matka
Boska z rysami japońskimi, żłóbek
z ciemnoskórymi figurkami,
•zdjęcia z Eucharystii sprawowanej
w różnych krajach i różnych kulturach (współcześnie), np. w Afryce,
w Meksyku, w innym niż rzymski
obrządku katolickim, np. ze strony
internetowej: www.opoka.org.pl/
zycie_kosciola/misje/,
•Pismo Święte w różnych językach
albo wydrukowane fragmenty np.
Prologu z Ewangelii św. Jana w
różnych językach (patrz: Materiały
do kserowania).
Scenariusz katechezy
Część wstępna katechezy
Modlitwa
W kolejnych katechezach poznajemy różne cechy Chrystusowego Kościoła. Staraliśmy się zrozumieć, co znaczy, że Kościół jest jeden
i jest święty. Wsłuchajcie się w znaną już wam modlitwę Jana Pawła
II. Postaramy się w niej teraz odkryć jeszcze jedną cechę Kościoła.
Katecheta lub jeden spośród uczniów odczytuje tekst modlitwy, którą
uczniowie mogą znać z katechezy 8.
Tobie, o Matko Kościoła,
powierzamy wszystkie sprawy Kościoła,
Por. tamże.
22
Rozdział V. Wierzę w Kościół
jego misję i jego służbę.
Pozwól nam iść w przyszłość
na spotkanie wszystkich ludzi
i wszystkich ludów, które szukają Boga
na drogach różnych religii
i chcą Mu służyć.
Pomóż nam wszystkim głosić Chrystusa
i objawiać „moc i mądrość Bożą”
ukryte w tajemnicy Krzyża.
Matko dobrej rady! Pokaż nam,
jak powinniśmy służyć ludziom, wszystkim narodom,
jak prowadzić ich po drogach zbawienia,
jak bronić sprawiedliwości i pokoju
w świecie zagrożonym ze wszystkich stron.
O Matko Kościoła!
Spraw, aby Kościół zażywał wolności i pokoju
w wypełnianiu swej misji zbawienia
i żeby w tym celu zażywał nowej dojrzałości
wiary i jedności wewnętrznej.
Pomóż nam odkryć całą prostotę
i godność powołania chrześcijańskiego.
Spraw, aby nigdy nie zabrakło pracowników w winnicy Pana.
Jan Paweł II, Jasna Góra 1979
Można teraz rozdać uczniom tekst modlitwy na kartkach. Mają za
zadanie znaleźć w modlitwie sformułowania, które mówią o powszechności Kościoła, to, że jest posłany do wszystkich ludzi, do wszystkich narodów. Mogą te sformułowania np. podkreślić.
Właściwe sformułowania mówiące o powszechności Kościoła:
Pozwól nam iść w przyszłość
na spotkanie wszystkich ludzi
i wszystkich ludów, które szukają Boga
na drogach różnych religii
i chcą Mu służyć
jak powinniśmy służyć ludziom, wszystkim narodom,
jak prowadzić ich po drogach zbawienia,
Katecheza 26. Kościół darem dla wszystkich
23
jak bronić sprawiedliwości i pokoju
w świecie zagrożonym ze wszystkich stron
Uczniowie zapisują temat lekcji: Kościół darem dla wszystkich
oraz wklejają do zeszytu tekst modlitwy Jana Pawła II.
Część zasadnicza katechezy
Opracowanie zadania 1. Praca z tekstem, ustna
Po odkryciu przez uczniów na podstawie modlitwy Jana Pawła II,
że Kościół Chrystusowy jest dla wszystkich, przechodzimy do analizy
tekstu „Jeden choć wiele”, w którym uczniowie spotykają się z określeniem powszechności Kościoła, jeśli wcześniej sami jej nie zwerbalizowali i wykonują ustnie zadanie 1.
Odpowiedź powinni znaleźć w zdaniu Jana Pawła II, że w wymiarze religijnym i chrześcijańskim istnienie Kościołów lokalnych nie
przeszkadza powszechności Kościoła, lecz ma dla jego życia podstawowe
znaczenie. Uczniom Chrystusa potrzebne są wspólnoty, w których mogą
żyć Ewangelią, tą samą dla wszystkich, w sposób zgodny z miejscową
kulturą.
Opracowanie zadania 2. Praca z tekstem porównawcza
Katecheta może polecić porównanie tekstu modlitwy Jana Pawła II
z tekstem „Być posłanym”.
Jan Paweł II prosi, by Kościół szedł na spotkanie wszystkich ludzi, do wszystkich szukających Boga, do wszystkich narodów z posłannictwem zbawienia, by bronił sprawiedliwości i pokoju.
W tekście Być posłanym także jest mowa, że Kościół ma być głosicielem i pośrednikiem zbawienia, ma w duchu swego powołania
misyjnego głosić wszystkim narodom Ewangelię, ma iść do różnych
kultur i prowadzić dialog.
Opracowanie zadania 4. Praca pisemna
Katecheta rozdaje uczniom kartki z tekstami Pisma Świętego w różnych językach. Uczniowie mają spróbować określić, w jakim języku jest
dany tekst.
Następnie katecheta pokazuje uczniom przyniesione kartki lub reprodukcje obrazów powstałych w różnych kulturach. Uczniowie mają
nazwać elementy, które kojarzą się z daną kulturą, i te, które są po-
24
Rozdział V. Wierzę w Kościół
wszechne w chrześcijaństwie. Następnie uczniowie wykonują pisemnie
zadanie 4. Katecheta poleca, by uczniowie poparli swoją wypowiedź
przykładami.
Uczniowie mogą dostrzec, że Chrystus stał się człowiekiem
w konkretnej kulturze, ale przyszedł odkupić całą ludzkość, przyszedł do wszystkich, dlatego chrześcijanie mają dzielić się wiarą ze
wszystkimi spotkanymi na swej drodze, bez względu na rasę czy narodowość, szanując jednocześnie kulturę narodów, ich język, sposób
życia. Ewangelizacja łączy się z poszukiwaniem form, które sprawią,
że właśnie konkretna kultura, styl życia, narodowość – przeniknięte
będą duchem Ewangelii.
Przykładem jest sztuka chrześcijańska różnych narodów i kultur, np. obrazy, wystrój kościołów, architektura, a także elementy
obrzędów liturgicznych.
Zakończenie
Opracowanie Jak sądzisz? Dyskusja
Katecheta najpierw pyta uczniów, co rozumieją pod pojęciem „ewangelizacja” i do kogo jest ona skierowana. Mogą sięgnąć do określeń użytych w tej
katechezie, np. głoszenie Ewangelii, ale także przekazywanie wiary w Jezusa Chrystusa Zbawiciela, nauczanie, jak żyć Ewangelią, przygotowywanie do chrztu świętego. Katecheta może uzupełnić wypowiedzi uczniów.
Słowo „ewangelizacja” pochodzi od greckiego słowa euaggelizein,
które oznacza „głosić dobrą nowinę”. Jest to przede wszystkim opowiadanie o Osobie Jezusa Chrystusa, Jego zbawczych dziełach: życiu, męce, śmierci i zmartwychwstaniu. Ewangelizacja jest skierowana do ludzi niewierzących, ale także do tych, którzy nigdy nie
doświadczyli osobistej relacji z Bogiem.
Jak sądzicie, czy w naszym środowisku potrzebna jest ewangelizacja? Odpowiedzi uzasadnijcie.
Uczniowie mogą zauważyć, jak wiele jest ignorancji religijnej w ich środowisku, nieliczenia się z nauką Jezusa, niewłaściwego pojmowania Kościoła.
Modlitwa
Katecheta prosi uczniów o powstanie i czyta tekst Refleksji i modlitwy z podręcznika ucznia.
Katecheza 26. Kościół darem dla wszystkich
25
Jan Paweł II powiedział do nas:
Proszę was też, abyście zachowali wierność Chrystusowi, Jego
Krzyżowi, Kościołowi i jego pasterzom. Proszę, abyście przeciwstawiali się wszystkiemu, co uwłacza ludzkiej godności i poniża obyczaje zdrowego społeczeństwa; co czasem może aż zagrażać jego
egzystencji i dobru wspólnemu, co może umniejszać jego wkład do
wspólnego skarbca ludzkości narodów chrześcijańskich., Chrystusowego Kościoła.
Pomódlmy się za tych, którzy wiedzą, że Kościół został założony przez Boga za pośrednictwem Chrystusa, a nie chcą przystąpić
do niego albo w nim wytrwać.
„Ojcze nasz…”
Zadanie domowe
Zadanie 3.
Zadanie dodatkowe – dla chętnych
Zapis w zeszycie
Temat: Kościół darem dla wszystkich
Wklejona modlitwa Jana Pawła II.
Zadanie 4.
Zadanie 3.
Klucz do Pytań i zadań
Zadanie 1.
W wymiarze religijnym i chrześcijańskim istnienie Kościołów
lokalnych nie przeszkadza powszechności Kościoła, lecz ma dla
jego życia podstawowe znaczenie. Uczniom Chrystusa potrzebne są
wspólnoty, w których mogą żyć Ewangelią, tą samą dla wszystkich,
w sposób zgodny z miejscową kulturą.
Zadanie 2.
Kościół ma być głosicielem i pośrednikiem zbawienia, ma w duchu swego powołania misyjnego głosić wszystkim narodom Ewangelię, ma rozwijać się w różnych kultur i prowadzić dialog.
26
Rozdział V. Wierzę w Kościół
Kościół realizuje to zadanie, wysyłając misjonarzy i misjonarki
do różnych krajów, zwłaszcza tam gdzie ludzie jeszcze nie spotkali
się z Chrystusem.
Zadanie 3.
Uczestnicy spotkań w Taizé przeżywają jedność. Nie doświadczają podziałów ze względu na kolory skóry, reprezentowaną kulturę,
status materialny. Ludzie ci dzielą się słowem Bożym. Nawiązują się
przyjaźnie oparte na rozważaniach i wspólnym związku z Bogiem.
Zadanie 4.
Uczniowie mogą dostrzec, że Chrystus stał się człowiekiem
w konkretnej kulturze, ale przyszedł odkupić całą ludzkość, przyszedł do wszystkich, dlatego chrześcijanie mają dzielić się wiarą ze
wszystkimi spotkanymi na swej drodze, bez względu na rasę czy narodowość, szanując jednocześnie kulturę narodów, ich język, sposób
życia. Ewangelizacja łączy się z poszukiwaniem form, które sprawią,
że właśnie konkretna kultura, styl życia, narodowość – przeniknięte
będą duchem Ewangelii.
Przykładem jest sztuka chrześcijańska różnych narodów i kultur, np. obrazy, wystrój kościołów, architektura. Także elementy obrzędów liturgicznych.
Zadanie dodatkowe
Katecheta ocenia rzeczowość recenzji (konkretne informacje
o filmie: rok powstania, reżyser, aktorzy, treść), umotywowanie oceny filmu oraz jej formę (pomysłowość, „lekkość pióra”), wykorzystanie wiadomości z bieżącej katechezy. Katecheta powinien pamiętać,
że recenzja jest gatunkiem publicystycznym – powinna mieć tytuł
oraz lid (wyodrębniony, zachęcający do przeczytania całości urywek
tekstu umieszczany pod tytułem).
Jak sądzisz?
Uczniowie mogą zauważyć, jak wiele jest ignorancji
religijnej w ich środowisku,
nieliczenia się z nauką Jezusa, niewłaściwego pojmowania Kościoła.
Materiały i pomoce
na następną katechezę
•podręcznik ucznia,
•zdjęcie paliusza.
Zeszyt 0
Spis treści
V. Wierzę w Kościół.............................................................................1
24. Ikona Trójcy Świętej ...............................................................................3
25. Święty Kościół grzeszników . ................................................................11
26. Kościół darem dla wszystkich ...............................................................19
27. Kościół apostolski .................................................................................27
28. Jedność poddawana próbie . ..................................................................36
29. Zraniony Kościół ..................................................................................49
30. W obliczu różnorodności ......................................................................61
31. Symfonia Kościołów .............................................................................71