Pobierz - Fundacja Otwarty Dialog

Fundacja Otwarty Dialog
Al. J. Ch. Szucha 11a/21
00-580 Warszawa
T: +48 22 307 11 22
Monitoring łamania praw człowieka
oraz innych ważnych wydarzeń
społecznych w Kazachstanie
Prawa człowieka W dniu 06.06.2013 żona skazanego opozycyjnego polityka Vladimira Kozlova, Aliya
Turusbekova poinformowała, że wobec jej męża w kolonii została urządzona prowokacja, co w
przyszłości może negatywnie wpłynąć na decyzję o jego przedterminowym zwolnieniu
warunkowym. Kazachscy obrońcy praw człowieka apelują o przeprowadzenie
międzynarodowej kampanii w obronie Vladimira Kozlova oraz innych więźniów politycznych w
Kazachstanie.
Jak opowiada Aliya Turusbekova, pewien więzień z Zhanaozenu rzucił się na Volodię z
oskarżeniami o to, że przyczynił się on do śmierci mieszkańców Zhanaozen 16 grudnia 2011 roku.
Wywiązała się pomiędzy nimi awantura… W efekcie Volodia otrzymał naganę". Wszystko zdarzyło
się akurat tego samego dnia (30.05.2013), kiedy policja finansowa przeprowadzała
przeszukania w biurach organizacji pozarządowych "Arka Suyey" i "Balga". Pracownicy
zatrudnieni w tych biurach, to byli członkowie zdelegalizowanej partii opozycyjnej "Alga!",
wchodzący w skład komitetu organizacyjnego nagrody "Svoboda", która jest wręczana za
osiągnięcia w zakresie promocji wartości demokratycznych w Kazachstanie. Kazachska
prokuratura oświadczyła, że impreza ta ma związek ze zdelegalizowaną partią "Alga!", dlatego
też jest nielegalna. Aliya Turusbekova uważa, że przeszukanie w biurach organizacji
pozarządowych i prowokacja skierowana przeciwko byłemu liderowi partii "Alga!" Vladimirovi
Kozlovowi są ze sobą bezpośrednio związane.
Otrzymana przez Vladimira Kozlova nagana może mieć wpływ na sytuację polityka w kolonii:
mogą ograniczyć mu liczbę widzeń z bliskimi, a także ilość otrzymywanych paczek.
Wcześniej, bo 21.05.2013 podano do wiadomości, że szef Społecznej Komisji Obserwacyjnej w
obwodzie północnokazachstańskim Yevgeniy Golendukhin w ramach przeprowadzanego
planowego monitoringu w zakładzie karnym ЕС-164/4 odwiedził jeszcze jednego więźnia reżimu
– obrońcę praw człowieka i adwokata Vadima Kuramshina. Specjalnie na administrację kolonii
Vadim Kuramshin się nie uskarża, może za wyjątkiem tego, że w związku z surowymi warunkami
pobytu w kolonii nie może on dzwonić do swojego obrońcy. Deputowany Parlamentu
Europejskiego z ramienia Socjalistycznej Partii Irlandii Paul Murphy wyraził swoje poparcie dla
Vadima Kuramshina, zaznaczając: "skazując go na karę więzienia, reżim pozbył się w ten
sposób jeszcze jednego niewygodnego krytyka".
Rezolucja w sprawie przestrzegania praw człowieka w Kazachstanie, przyjęta przez Parlament
Europejski 18.04.2013, wzywa Rząd Kazachstanu do uwolnienia więźniów politycznych Vladimira
Kozlova i Vadima Kuramshina.
W dniu 31.05.2013 znani kazachscy obrońcy praw człowieka i aktywiści obywatelscy Zauresh
Battalova, Yevgeniy Zhovtis, Lukpan Akhmedyarov, Bakhytzhan Toregozhina, Amangeldy
Shormanbayev, Galym Ageleulov, Yerlan Kaliyev, Rozlana Taukina, Zhanara Balgabayeva
opublikowali pierwszą listę osób skazanych w Kazachstanie, które zgodnie z kryteriami mię
dzynarodowej organizacji pozarządowej "Amnesty International" i Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy można zaliczyć do grupy więźniów politycznych. Na liście tej
znaleźli się polityk Vladimir Kozlov; działacz społeczny Aron Atabek; obrońca praw człowieka
Vadim Kuramshin; dziennikarz i aktywista obywatelski Aleksandr Kharlamov; aktywistka ruchu
strajkowego naftowców Zhanaozen Roza Tuletayeva; a także jeden z liderów strajkujących
naftowców, który ucierpiał na skutek stosowania tortur przez policję, Maksat Dosmagambetov.
Szczegółowe informacje o każdym z nich znajdują się w załączniku: pobierz załącznik.
______________
W dniu 04.06.2013 Aktauski Sąd Miejski pozostawił bez zmian pozwy złożone przez krewnych
zabitych i rannych naftowców z Zhanaozen, skierowane przeciwko Departamentowi Spraw
Wewnętrznych (DSW) w obwodzie mangistauskim. Obrończyni praw człowieka Asel Nurgaziyeva decyzję sądu uważa za niesprawiedliwą i twierdzi, że utrudni ona dalsze badanie
sprawy policjantów, którzy w grudniu 2011 roku podczas wydarzeń w Zhanaozen strzelali używając ostrej amunicji do pokojowo demonstrujących naftowców.
10 przedstawicieli rodzin osób poszkodowanych podczas zhanaozeńskich wydarzeń pragnie
uzyskać od Departamentu Spraw Wewnętrznych dla obwodu mangistauskiego odszkodowanie za
straty materialne i moralne: w wyniku działań policji, krewni naftowców zostali pozbawieni
swoich jedynych żywicieli, ponieśli duże straty finansowe na leczenie, doznali ogromnych
cierpień moralnych. Wcześniej, bo 28.05.2012 pięciu funkcjonariuszy policji zostało skazanych z
art. 308 cz. 4 kk RK "Przekroczenie władzy lub pełnomocnictw służbowych" bez dodatkowej
kwalifikacji z art. 100 "Zabójstwo dokonane z przekroczeniem środków niezbędnych do
zatrzymania osoby, dokonującej przestępstwa". Ten fakt zmotywował członków poszkodowanych
rodzin, aby wystąpić do sądu z pozwem. W dniach 16-17.11.2011 ogień otwarto wobec zwykłych
obywateli, w tym osób nieletnich.
Jednakże 04.06.2013 sędzia Akatauskiego Sądu Miejskiego Nazgul Tulesinova oddaliła pozwy
skierowane przeciwko policjantom. Stwierdziła przy tym, że krewni naftowców nie przedstawili
wystarczających dowodów na to, iż są osobami poszkodowanymi. Obrończyni praw człowieka Asel
Nurgaziyeva, reprezentująca krewnych naftowców na procesie sądowym, wniosła sprzeciw: do
pozwu była dołączona kopia postanowienia kolegium kasacyjnego Manigistauskiego Sądu
Obwodowego, w którym konkretnie było powiedziane, że krewni naftowców zostali uznani za
osoby poszkodowane w sprawie karnej przeciwko policjantom.
Asel Nurgaziyeva ma zamiar zaskarżyć postanowienie o oddaleniu pozwów i będzie zwracać się w
tej sprawie do Komitetu praw człowieka przy ONZ.
W opublikowanym 23.05.2013 raporcie Amnesty International za 2012 rok podaje się, że Rząd
Kazachstanu nie podjął żadnych działań w celu ukarania winnych dokonania zabójstwa zwykł
ych obywateli w Zhanaozenie. Za strzelanie do demonstrantów skazanych zostało 5 policjantów,
"jednakże liczba zabitych i ciężko rannych wskazuje na to, że strzelających było znacznie więcej".
Sytuacja wewnętrzna
W dniach 02.06.2013-03.06.2013 w Kazachstanie miała miejsce pierwsza oficjalna wizyta
przewodniczącego Komisji Europejskiej Jose Manuela Barroso. Podczas spotkania z
najwyższym kierownictwem państwa dyskutowano na temat kwestii strategicznej współpracy
UE i Kazachstanu. Przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego wyrazili jednak żal, że
przewodniczący Komisji Europejskiej nie spotkał się z obrońcami praw człowieka oraz
aktywistami z organizacji pozarządowych, aby omówić problemy związane z przestrzeganiem
praw człowieka w kraju.
W dniu 03.06.2013 na wspólnej konferencji prasowej Prezydent Kazachstanu Nursultan
Nazarbayev nazwał Unię Europejską głównym partnerem Kazachstanu w dziedzinie gospodarczej
współpracy zagranicznej oraz polityki : "Należy zaznaczyć, że w ciągu tych lat inwestycje
pochodzące z krajów Unii Europejskiej wyniosły 80 milionów dolarów USD. Poziom wzajemnego
obrotu towarowego osiągnął 53 milionów dolarów USD". W tym samym czasie, Jose Manuel
Barroso zaznaczył, że UE ma zamiar "otworzyć nową erę w naszych stosunkach poprzez
zakończenie negocjacji dotyczących przyjęcia nowej umowy o poszerzonym partnerstwie.
Dokument ten jest skierowany na bardziej kompleksową współpracę. Unia Europejska nadal
planuje okazywanie pomocy przy poszerzaniu partnerstwa we wszystkich sferach, znajdujących
się w kręgu wzajemnego zainteresowania" .
Przewodniczący Komisji Europejskiej także podkreślił, że Kazachstan jest strategicznym
partnerem w dziedzinie energetyki i niezawodnym dostawcą ropy naftowej do UE. Złożono
oświadczenie w sprawie gotowości UE do udzielenia poparcia przystąpienia Kazachstanu do
Światowej Organizacji Handlu, co spowoduje wzrost inwestycji.
Równocześnie obrońca praw człowieka Yevgeniy Zhovtis i szefowa "Fundacji na rzecz rozwoju
parlamentaryzmu w Kazachstanie" Zauresh Battalova z przykrością poinformowali, że ani oni, ani
też inni przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego nie otrzymali zaproszenia na spotkanie z
Jose Manuelem Barroso. Prezes społecznej fundacji "Ar.Rukh.Khak" Bakhytzhan Teregozhina
oświadczyła, że w piśmie skierowanym do przewodniczącego Komisji Europejskiej zwróciła się z
prośbą o spotkanie, "aby wspólnie z naszymi obrońcami praw człowieka omówić z nim sytuację
związaną prawami człowieka w Kazachstanie, a także poruszyć sprawę więźniów politycznych".
Odpowiedzi na pismo nie otrzymała.
Na spotkaniu ze studentami Eurazjatyckiego Uniwersytetu Państwowego Jose Manuel Barroso
zaznaczył, że jednym z warunków podpisania nowej umowy pomiędzy UE i Kazachstanem jest
przestrzegania praw człowieka: "Prawa człowieka i poszanowanie zwierzchniej roli prawa
stanowią część współczesnego społeczeństwa i powinny być zagwarantowane poprzez otwarty
dialog, polityczny pluralizm i aktywne społeczeństwo obywatelskie". Jednakże w oficjalnym
wspólnym komunikacie prasowym nie wspomina się o obronie praw człowieka i wolności słowa w
Kazachstanie w kontekście stosunków dwustronnych z UE.
facebook.com/OpenDialogFoundation | [email protected] | www.odfoundation.eu