Via Regia Antiqua

GMINA BOCHNIA
Via Regia Antiqua
Najciekawszą trasą turystyczną w bocheńskiej gminie jest Via Regia Antiqua.Ten historyczny szlak stanowi część
Szlaku Bursztynowego zwanego również Drogą Królewską. Już w XII wieku pełnił on funkcję traktu
komunikacyjno-handlowego łączącego Europę z Rusią i Węgrami. Jeździły tędy karawany kupieckie z wozami
wyładowanymi bocheńską solą, suknem flandryjskim, bałtyckim bursztynem, miedzią i winem z Węgier. Spotkać tu
można było nawet książęce lub królewskie orszaki zmierzające do stolicy w pobliskim Krakowie. Szlak biegnie z
Bochni przez dwie prastare miejscowości; Łapczycę i Chełm oraz dziką w swoim krajobrazie Moszczenicę. Rozciągały
się tu kiedyś winnice, co upamiętnia zachowana do dziś nazwa Wzgórza Winnica. Ten niezwykły szlak pozwala
równocześnie podziwiać panoramę przełomu rzeki Raby i Puszczy Niepołomickiej, a także krajobraz Beskidu
Wyspowego i Tatr.
Znajduje się tu wiele interesujących obiektów:
●
●
●
●
●
Kościół gotycki z 1340 r. w Łapczycy ufundowany przez króla Kazimierza Wielkiego – jak głosi legenda – jako
pokuta za miłosne związki z Esterką, śliczną Żydówką z Kazimierza). Do 1733r. pełnił funkcje kościoła parafialnego.
Na początku XIX wieku świątynia została zamknięta i częściowo zdewastowana przez zaborców, którzy szukali tu
skarbów. Obecnie pełni on funkcję kaplicy. Pierwotnie budowla dwunawowa z gwiaździstymi sklepieniami
podpartymi dwoma filarami – obecnie sklepienia pozorne. Posiada niezwykle cienkie mury wzniesione z ciosu. Przy
wejściu ostrołukowe portale kamienne z XV wieku. Kościół otoczony jest wieńcem starych lip (pomników przyrody).
Obok stoi drewniana dzwonnica izbicowa z XVIII wieku.Co roku w lipcu ta piękna światynia ożywa, gdy w święto
Matki Bożej Szkaplerznej przybywa tu pielgrzymka z Bochni, upamiętniając w ten sposób cudowne ocalenie Bochni
od epidemii cholery w 1849 roku.
Kościół Zakonu Bożogrobców z XVII wieku w Chełmie, obecnie pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela.
Wzniesiony został w stylu barokowym w latach 1738-1749 na miejscu dwóch poprzednich kościołów drewnianych.
Wraz z dzwonnicą, w której mieści się część Muzeum Parafialnego, tworzy wyjątkowo ciekawy zespół świadczący o
potędze miejscowej parafii istniejącej już ponad osiemset lat. W zachrystii obejrzeć można malowidła ścienne z XVIII
wieku przedstawiające zakonników z Chełmu. O założycielach parafii świadczą również podwójne krzyże wieńczące
kościelny dach i dzwonnicę.
Muzeum Zakonu Stróżów Bożego Grobu w Chełmie – otwarte w 1999r.- w którym prezentowane są cenne
archiwalia parafialne (XVI–XX w.), kolekcja zabytkowych ornatów z XVII-XIX w., szaty liturgiczne, zabytki dawnej
sztuki złotniczej, stare księgi liturgiczne, unikatowe kroniki parafialne sięgające XVI w., księgi parafialne prowadzone
od XVII stulecia, inwentarze, plany, mapy, mszały i wiele innych. Pochodząca z 1751 roku drewniana figura Jana
Nepomucena oraz współczesna płaskorzeźba obrazująca początki parafii to główne ozdoby ekspozycji w
dzwonnicy.Muzeum można zwiedzać w każdą niedzielę od godziny 11.30 do 13.30. Założycielem i kustoszem
Muzeum jest były proboszcz tutejszej parafii ks. Antoni Tworek.
Pełne tajemniczego uroku Grodzisko w Chełmie to wzgórze o wysokości 270 m n.p.m. w zakolu Raby.
Znaleziono tu ślady osadnictwa sprzed 7000 lat. Prawdopodobnie istniał tu gród obronny. Osiadła tu ludność z
dorzecza Dunaju, która przyniosła ze sobą umiejętność pozyskiwania soli. Występujące ślady kultury ceramiki
promienistej, a także materiały z wczesnej epoki brązu oraz okresu żelaza świadczą o wysokiej kulturze
mieszkających tu ludzi. Liczne monety mówią o ożywionych kontaktach handlowych z prowincjami cesarstwa
rzymskiego. Osadnictwo słowiańskie przełomu VIII i IX w. wiąże się z przeprawą na Rabie i występowaniem słonych
źródeł. Obecnie turyści mogą tam dotrzeć z centrum wsi po odtworzonej drodze brukowej, która wiedzie aż na
szczyt wzgórza. Stoi tam kapliczka – replika figury Matki Boskiej z Lourdes, krzyż drewniany okuty blachą oraz
wykonana niedawno stylizowana wiata turystyczna z kominkiem.
Grodzisko w Łapczycy reprezentuje najwcześniejszy etap osadnictwa słowiańskiego (VIII w.), kiedy obszar ten
wchodził w skład plemiennego terytorium Wiślan. Wzrost znaczenia Łapczycy spowodowany był występowaniem w
1
GMINA BOCHNIA
niej oraz sąsiednim Kolanowie źródeł słonych, eksploatowanych co najmniej od XI/XII w. Solankom zawdzięcza
Łapczyca dużą rolę, jaką odgrywała w tych stronach w okresie wczesnopiastowskim. Posiadała też wtedy targ,
karczmę i gród, który spełniał funkcje głównego ośrodka administracyjno-gospodarczego w okolicy, gwarantując
równocześnie odpowiednie bezpieczeństwo miejscowym warzelniom soli. Gród w Łapczycy czynny był od X/XI do
połowy XIII wieku i składał się z grodu i podgrodzia, otoczonych pojedynczymi wałami obronnymi o konstrukcji
drewniano-kamienno-ziemnej. W pierwszej połowie XIII w. gród w Łapczycy został spalony i potem już go nie
odbudowano. Upadek gospodarczy Łapczycy łączy się przypuszczalnie z odkryciem bogatych pokładów soli
kamiennej w Bochni i założeniem tam w 1253 roku miasta.
●
Kurhan w Moszczenicy – to niezwykle tajemnicze miejsce, obok którego zlokalizowano taras widokowy, z którego
podziwiać można zakole Raby, Stare Rabisko, Puszczę Niepołomicką, a nawet wypiętrzenie regionu Kazimierzy
Wielkiej. Legenda głosi, że kurhan jest miejscem wiecznego spoczynku oficera wojsk szwedzkich wraz z koniem.
Podczas potopu szwedzkiego oficer ten zginął w potyczce z partyzantami hetmana Czarneckiego, jednakże Polacy
uszanowali jego ostatnią wolę. Wraz z ukochanym rumakiem spoglądają stamtąd na leżącą daleko na północy
Szwecję.
2