Co zrobić? Przewodnik do pracy zaliczeniowej. ILUMINACJA

Co zrobić? Przewodnik do pracy zaliczeniowej. ILUMINACJA

Co zrobić?
Przewodnik do pracy
zaliczeniowej.
ILUMINACJA
Dr inŜ. Paweł Baranowski
Sopocka Szkoła WyŜsza
LISTOPAD 2010
WYBRAĆ
Obiekt iluminacji
MoŜe to być budowla (pałac, kościół,
budynek, most, obiekt inŜynieryjny)
lub jej wybrany detal (zegar, baszta,
płaskorzeźba...)
MoŜna iluminować pomniki, ogrody,
parki, zabytki kultury technicznej
(stara lokomotywa itp.)
Kryteria doboru obiektu
iluminacji
Spodziewany efekt wizualny
PołoŜenie (moŜliwość częstego oglądania)
Perspektywa obserwacji
Atrakcyjna forma architektoniczna
Znaczenie (historyczne, polityczne...)
Techniczne uwarunkowania
Spodziewane koszty
Wkomponowanie w istniejącą sieć iluminacji
W jakim celu iluminowano
obiekt?
Zwiększenie atrakcyjności turystycznej obiektu
Pokazanie innego wyglądu obiektu
Eksponowanie detali architektonicznych
Tworzenie tajemniczej atmosfery
Pobudzenie wyobraźni
Upiększenie miasta
Skierowanie uwagi na wybrane obiekty
WydłuŜenie okresu uŜytkowania
Poprawa bezpieczeństwa
Reklama uŜytkownika obiektu
W ramach wstępnych analiz
naleŜy określić:
Liczbę kierunków obserwacji i charakterystyczne jej punkty
Plan budowli, wraz z jej umiejscowieniem w otoczeniu
PołoŜenie w stosunku do stron świata
Rzeźba elewacji
Właściwości obrazu dziennego przy oświetleniu kierunkowym
(słonecznym) i rozproszonym
Właściwości odbiciowe i barwę elementów elewacji
Atmosfera w otoczeniu obiektu
Oświetlenie otoczenia obiektu (reklamy świetlne, oświetlenie
jezdni itp..)
Dostęp do zasilania
MoŜliwości techniczne i prawne mocowania naświetlaczy
Ocenić czy występują –
opisać osie widokowe
Obserwator powinien mieć czas na
przeŜywanie wraŜeń estetycznych. Po
odejściu z miejsca obserwacji powinien na
kilka minut wrócić do zwykłej rzeczywistości i
po kilkudziesięciu metrach napotkać
następny iluminowany obiekt.
Nagromadzenie wielu iluminowanych
obiektów w jednym miejscu, szczególnie, gdy
reprezentują inne style architektoniczne i inne
barwy, moŜe być draŜniące.
Jakimi metodami utworzono
obraz obiektu?
Gra światła i cienia
Zamierzona nierównomierność (podkreślanie lokalnych
atrakcyjnych elementów)regulowanie długości cienia (ukośne
padanie)
Tworzenie smug świetlnych
ReŜyseria oświetlenia (załączanie róŜnych poziomów,
sekwencyjne załączanie)
Powodowanie wraŜenia ruchu
Łączenie efektów świetlnych z innymi, nieoświetleniowymi
Tworzenie rytmu świetlnego
Wykorzystanie złudzeń i trików
Wydobywanie na plan pierwszy lub ukrywanie
Jakie
zastosowano
metody
iluminacji
Metoda zalewowa
Metoda punktowa
(nazywana rzeźbieniem
światłem – jest uwaŜana
za bardziej ambitną i
odbierana jako działanie
artystyczne
CZY UDAŁO SIĘ UNIKNĄĆ
niebezpieczeństw metody
ZALEWOWEJ – gdy obiekt ma kilka
kierunków obserwacji – wtedy obraz
zaleŜy od kierunku obserwacji i metoda
ta nie sprawdza się. Poza tym trudniej
dostrzec szczegóły. Łatwiejsze jest
załączanie, ale moce muszą być
większe
Ocena koncepcji iluminacji
Wybór elewacji przeznaczonych do iluminacji
Decyzja – co eksponować a co ukryć
Wybór metody iluminacji
Określenie punktów przyciągania (tj pierwszych obserwowanych
elementów – przewaŜnie o najwyŜszej luminancji, lub innej barwie)
Określenie punktów ogniskowania (tj oglądanych w drugiej
kolejności)
Sposób kierowania światła
Określenie wymaganych poziomów luminancji
System załączania (luminancja codzienna i świąteczna)
Punkt przyciągania i
ogniskowania
JeŜeli np. punktem przyciągania katedry
gotyckiej będą prześwietlone witraŜe, to
punktami ogniskowania mogą być np.
patynowany dach, dzwonnica, drzwi
wejściowe itp.)
Czy pamiętano o tym,
o czym naleŜy pamiętać?
... O ograniczaniu olśnienia
... O ograniczeniu natęŜenia oświetlenia
na powierzchni okien
... O właściwym doborze barwy
Równomierność
Wymagania te są nieprecyzyjne i hamują inwencję
i dotyczą raczej metody zalewowej.
Niektórzy autorzy podają trzy wartości:
10:1, 4:1 i 2:1
jako iloraz luminancji w punkcie przyciągania do średniej luminancji
całego obiektu w widoku z danego kierunku 10:1, luminancji w
punktach ogniskowych do luminancji otoczenia 4:1 i równomierności
na całej elewacji 1:2, poza punktami przyciągania i ogniskowania
Zastosowanie barwy
Do iluminacji obiektu
Do uzyskania barwnych kontrastów
Decyzja nie powinna być niczym skrępowana – naleŜy swobodnie kształtować wizję
estetyczną, np. fontanna moŜe być równie dobrze oświetlona czerwono
(skojarzenie z ogniem) jak i białym światłem – potęgującym pianę i skojarzenie z
chmurami, ale jest kilka racjonalnych przesłanek:
Szare elewacje oświetlone białym światłem będą bezbarwne, lepiej będą wyglądały
oświetlone światłem Ŝółtym lub zimnym światłem rtęciówek.
Powierzchnie niebieskie i zielone (spatynowane dachy, zieleń miejska) oświetlone
światłem Ŝółtym będą brudnoszare – wskazane jest uŜycie lamp rtęciowych lub
metalhalogenowych o temperaturze barwowej powyŜej 4000 K
Elewacje o ciepłych barwach najlepiej oświetlać lampami sodowymi
Czy zachowano zgodność
z zasadami ILUMINACJI?
Zasada spójności obrazu
SPÓJNOŚĆ – to moŜliwość odbioru i oglądania z
danego kierunku - całości obiektu, bez
nieczytelnych, mylących obszarów. Jest to
szczególnie istotne przy iluminacji metodą punktową.
Doświadczenie wskazuje, Ŝe przerwy między
plamami nie powinny przekraczać wymiaru plamy
świetlnej.
Zasada uporządkowania obrazu
iluminowanego obiektu
Zwykle obiekty architektoniczne cechuje symetria, podziały poziome
(gzymsy, piętra) i pionowe (ryzality, pilastry, kolumny). Rytm nie moŜe
być zakłócony przy oświetleniu nocnym. Problem zakłócenia rytmu
pojawia się przy wykorzystywaniu pomieszczeń biurowych do
późnych godzin nocnych.
PRZESŁANKI:
Powtarzające się elementy powinny być oświetlone tak samo.
NaleŜy zachować istniejąca symetrię
Dobre efekty wywołuje akcentowanie poziomych linii podziału
NaleŜy dąŜyć do akcentowania krawędzi i naturalnych granic obiektu
Zasada ukrywania
widoku opraw
oświetleniowych
Luminancja obiektów jest niewielka – rzędu 12 cd/m2 , co
oznacza niewysoki poziom adaptacji wzroku. NaleŜy zapobiegać
występowaniu w polu widzenia zbyt jaskrawych obiektów przez:
- właściwe rozmieszczenie opraw
- stosowanie rastrów; klap itp.
Dotyczy to równieŜ odbić od nowoczesnych budynków,
wykończonym szkłem lub polerowanym granitem.
Zasada ta dotyczy równieŜ ukrywania opraw w dzień, bo często
nie pasują do elewacji i stanowią ingerencję w neutralność jej
obrazu dziennego.
Zasada wzmacniania efektu
krągłości obiektu
Równomierne
oświetlenie powierzchni
walcowej powoduje
utratę moŜliwości
wyeksponowania jej
zakrzywienia.
Zasada akcentowania
krawędzi ścian prostopadłych
Dla zwiększenia efektu przestrzenności obiektu naleŜy dąŜyć do takiego oświetlenia, aby
sąsiadujące prostopadłe ściany odróŜniały się poziomem luminancji. MoŜna to zrealizować
za pomocą jednego, odpowiednio usytuowanego naświetlacza.
Z doświadczenia wynika, Ŝe aby zaistniał efekt krawędzi, róŜnica luminancji powinna być co
rzędu 30%
Efekt ten moŜna równieŜ osiągnąć oświetlając sąsiadujące ściany z róŜnych kierunków, lub
światłem o róŜnej barwie
Zasada wzmacniania głębi
i wysokości
Dotyczy to budynków z wzajemnie
poprzesuwanymi płaszczyznami pionowych
ścian, które na planie maja kształt litery U lub
podobny.
Ogólna zasada – płaszczyzna połoŜona dalej
lub wyŜej powinna być jaśniejsza w
przeciwnym przypadku obiekt będzie płaski.
DuŜa luminancja najbliŜszej płaszczyzny
NISZCZY GŁĘBIĘ!!!
Wzmacnianie głębi
Elewacja parteru i I piętra są w jednej płaszczyźnie. ZróŜnicowanie
luminancji powoduje, Ŝe są one odbierane, jako przesunięte.
Podsumowanie - uwagi
zebrane
Czy dobór obiektu iluminacji jest trafny, czy iluminacja wymaga
uzupełnienia lub korekty.
Czy latarnie uliczne zamiast pomagać - przeszkadzają w obserwacji,
niejednokrotnie stanowiąc istotne źródło olśnienia?
Jak oceniasz dbałość o oświetlanie detali iluminowanych obiektów?
Czy moŜna cos powiedzieć o eksploatacji (np. wyłączona część
naświetlaczy, zmiany barwy lamp metalhalogenowych, brak
wymiany wygasłych źródeł światła)
Czy nie wystepują zaniedbane części waŜnych obiektów?
Czy istotne punkty nocnego wizerunku obiektu są widoczne?
Itp….
KONIEC