protest wyborczy

Konstancin-Jeziorna, 3 grudnia 2010 r.
Bogna Janke
(.................)
Sąd Okręgowy w Warszawie
VII Wydział Cywilny i Rejestrowy
Al. Solidarności 127
00-898 Warszawa
PROTEST WYBORCZY
Na podstawie art. 58 ust. 1 Ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików
wyborczych (tekst jednolity Dz.U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1547, z późn. zm., zwana dalej
„Ordynacją Wyborczą”) wnoszę protest przeciwko ważności wyborów do rady gminy
Konstancin-Jeziorna ze względu na naruszenie przepisów Ordynacji wyborczej dotyczących
głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów.
Posiadam legitymację czynną do wniesienia niniejszego protestu na podstawie art. 58 ust. 2
Ordynacji Wyborczej jako wyborca zamieszkały na obszarze działania rady gminy
Konstancin-Jeziorna.
UZASADNIENIE
Dnia 21 listopada 2010 r. odbyły się wybory do rady gminy Konstancin-Jeziorna. Wybory te
odbyły się z naruszeniem przepisów Ordynacji Wyborczej dotyczących:
podziału gminy Konstancin-Jeziorna na okręgi wyborcze,
przepisów nakładających na władze samorządowego obowiązek odpowiedniego
poinformowania wyborców o granicach okręgów wyborczych.
W konsekwencji spowodowało to istotne zakłócenie wyniku wyborów do rady gminy (Rady
Miejskiej) Konstancin-Jeziorna.
Dnia 5 lipca 2010 r. na XLV sesji Rady Miejskiej Konstancin-Jeziorna podjęta została
uchwała nr 504/V/45/2010 r. w sprawie dokonania korekty w podziale gminy KonstancinJeziorna na okręgi wyborcze. Zgodnie z protokołem z posiedzenia Rady Miejskiej (Załącznik
nr 1 – Protokół z posiedzenia Rady miejskiej) przedstawiony został projekt uchwały przez
Sekretarza Gminy, następnie wywiązała się dyskusja co do przeniesienia jednej miejscowości
z jednego okręgu wyborczego do drugiego, a także liczby mieszkańców w poszczególnych
okręgach, po czym uchwała została przyjęta. Za jej przyjęciem głosowało 15 osób, przeciw 2
osoby, 1 osoba się wstrzymała. Główną treścią uchwały był załącznik, który przedstawiał listę
ulic należących do każdego z czterech okręgów wyborczych (Załącznik nr 2 – Uchwała nr
504/V/45/2010 r.).
Należy podkreślić, że z protokołu z posiedzenia Rady Gminy nie wynika, że planowane są
istotne zmiany dotyczące granic okręgów wyborczych. Z protokołu wynika, że dyskusja i
szczegółowe głosowanie dotyczyło jedynie miejscowości Kierszek, natomiast nie dotyczyła
przenoszenia poszczególnych ulic pomiędzy poszczególnymi okręgami.
Zgodnie z art. 92 ust. 3 Ordynacji Wyborczej do rad gmin uchwałę rady gminy w sprawie
okręgów wyborczych ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz podaje się do
publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty. Powyższy przepis nakłada zatem na
władze samorządowe szczególny obowiązek poinformowania mieszkańców o granicach
okręgów wyborczych, szczególnie jeśli została dokonana ich istotna zmiana. Warto
podkreślić, że od wielu lat granice okręgów w gminie Konstancin-Jeziorna się nie zmieniały.
Moim zdaniem powyższy obowiązek nie został dopełniony, gdyż – według mojej wiedzy –
uchwała nr 504/V/45/2010 r.:
- nie została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego,
- nie została podana do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty.
Szczegółowa analiza skorowidza alfabetycznego Dziennika Urzędowego Województwa
Mazowieckiego
za
2010
r.
(dostępny
na
stronie
http://mazowieckie.ebip.pl/edziennik/WDU_W/2010/skorowidz.pdf) jak również analiza zakładki pt. „Okręgi
wyborcze”
na
stronie
internetowej
powyższego
Dziennika
Urzędowego
(http://mazowieckie.e-bip.pl/EDZIENNIK/Keywords.aspx) nie pozwala na zidentyfikowanie
powyższej uchwały Rady Miejskiej Konstancin-Jeziorna. Tymczasem można w nim znaleźć
uchwały dotyczące innych rad gmin przyjęte w podobnych terminach (lipiec –sierpień 2010
r.), jak np. Maków Mazowiecki, Raciąż, Legionowo (Załącznik nr 3 – Wydruk ze strony
internetowej dostępnych uchwał w sprawie okręgów wyborczych). Z powyższego można
domniemywać, że uchwała 504/V/45/2010 r. nie została opublikowana w Dzienniku
Urzędowym Województwa Mazowieckiego lub przynajmniej nie została udostępniona w
sposób umożliwiający – zgodnie z przepisami prawa – zapoznanie się z nią przez wyborcę.
Uważam także, że uchwała nr 504/V/45/2010 r. nie została „w sposób zwyczajowo przyjęty”
podana do publicznej wiadomości. Uchwała została opublikowana w Biuletynie Informacji
Publicznej
w
dniu
22
lipca
2010
r.
(adres
internetowy:
http://www.konstancin.eobip.pl/_gAllery/19/56/19560/Uchwala_nr_504_z_5_lipca_2010_r.p
df)
Aby zapoznać się z powyższą uchwałą wyborca musi dokonać następujących czynności. Po
wejściu na stronę główną gminy Konstancin-Jeziorna musi wybrać zakładkę "Prawo lokalne",
następnie "Uchwały", następnie "V kadencja", następnie "Sesja Nr 45", i wreszcie "Uchwała
nr 504". Co ważne, nie znając daty jej uchwalenia albo jej numeru nie jest w stanie w
zasadzie zapoznać się z uchwałą. Na stronie internetowej w żaden sposób jej nie
wyodrębniono, nie podana została szczegółowa informacja na temat zmian granic okręgów.
Wykonano czysto techniczną czynność umieszczenia uchwały w jednej z zakładek strony
internetowej, a przeciętny wyborca nie miał możliwości zapoznania się z nią.
Jeżeli Ordynacja wyborcza posługuje się terminem podawania do publicznej wiadomości
informacji o zmianach okręgów „w sposób zwyczajowo przyjęty” to należy założyć takie
poinformowanie, aby trafiło ono do świadomości przeciętnego wyborcy. Można wyobrazić
sobie różne działania w tym zakresie, w zależności od praktyki stosowanej w danej gminie:
listy do wyborców, informacje na klatkach schodowych, obwieszczenia, szczegółowa i
przekazana w dostępnej formie informacja na stronie internetowej. Niestety w tym przypadku
powyższy wymóg ustawowy nie został spełniony.
Dnia 15 września 2010 r. ogłoszony został termin wyborów samorządowych. W związku z
tym dnia 27 września 2010 r. Burmistrz Gminy Konstancin-Jeziorna wydał obwieszczenie, w
którym poinformował o numerach i granicach okręgów wyborczych (Załącznik nr 4 –
Obwieszczenie Burmistrza Gminy Konstancin-Jeziorna z 27 lipca 2010 r.).
Powyższe obwieszczenie ma inny charakter niż uchwała nr 504/V/45/2010 r. Podane są w
nim bowiem granice okręgu, a nie – tak jak w uchwale – nazwy poszczególnych ulic
wchodzących w skład danego okręgu wyborczego. Obwieszczenie zatem nie informuje o
konkretnych ulicach, ale o obszarze, który od południa, zachodu, wschodu i północy
ograniczony jest różnymi ulicami lub też rzeką Jeziorką. Wyjątek stanowi okręg nr 4, do
którego należą wsie leżące w granicach gminy Konstancin-Jeziorna.
Porównanie treści uchwały nr 504/V/45/2010 z treścią obwieszczenia z 27 września 2010 r.
wskazuje na liczne błędy, nieprawidłowości oraz treści dezinformujące potencjalnego
wyborcę:
- w obwieszczeniu jest ulica Wierzbowska – nie ma takiej ulicy w Konstancinie.
Prawdopodobnie jest to błąd, chodzi zapewne o ulicę Wierzbnowską;
- w obwieszczeniu ulica Piaskowa jest ulicą graniczną okręgu 1. Nie ma jej w ogóle w spisie
ulic okręgu 1 (dla porównania – w obwieszczeniu ulicą graniczną jest ulica Cedrowa i ta
znajduje się w spisie ulic okręgu 1 załączonym do uchwały);
- w obwieszczeniu granicą okręgu 1 jest ul. Chylicka (numery parzyste 8-66 i nieparzyste
17-133). W uchwale ul. Chylicka jest wymieniona w okręgu 1, bez wskazania numerów, czyli
cała ulica;
- w obwieszczeniu w okręgu 1 jest wymieniona ulica Sue Ryder. Ulica ta nie jest w ogóle
wymieniona w spisach ulic załączonych do uchwały;
- w obwieszczeniu jako granica okręgu 1 jest wymieniona „zachodnia granica Od Lasu”. W
uchwale ul. Od Lasu należy do okręgu 2;
- w obwieszczeniu granicą okręgu 1 jest ul. Wilanowska (numery parzyste 92-140). W
załączniku do uchwały ul. Wilanowska jest w całości wpisana w okręgu 2 )bez wskazania
numerów). Tak samo jest z ulicą Sobieskiego - w obwieszczeniu do okręgu 1 wchodzą
numery parzyste 48-64 i nieparzyste 49-77. W uchwale cała ulica Sobieskiego należy do
okręgu 2;
- w obwieszczeniu jest wymieniona ul. Działkowa jako ulica graniczna okręgu 3. Tej ulicy
nie ma w ogóle w spisach ulic załączonych do uchwały.
Powyższe obwieszczenie mogło zatem wprowadzać w błąd wyborców, a także być sprzeczne
z obowiązującą uchwałą Rady Miejskiej z 5 lipca 2010 r. w sprawie granic okręgu. Zachodzi
zatem niebezpieczeństwo, że wyborcy, którzy zostali błędnie powiadomieni przez
niewłaściwe oznaczenia nie mogli podjąć świadomej decyzji wyborczej. Osoby te mogły się o
tym przekonać dopiero w momencie udania się do urny wyborczej, bo w praktyce dopiero
wtedy większość osób zastanawia się do jakiego okręgu wyborczego należy. Tak było właśnie
w przypadku tych wyborów. Znam wielu wyborców, którzy udawali się do urn z
przekonaniem, że głosują na określonych kandydatów i którzy dopiero przy urnie
zorientowali się, że należą do zupełnie innego okręgu i to nie tego samego co w wyborach
samorządowych z 2006 r.
Wydaje się, że powyższy problem powstał ze względu na odmienną metodologię
przygotowania uchwały Rady Miejskiej (lista ulic) oraz przygotowania Obwieszczenia (próba
opisania geograficznej lokalizacji poszczególnych okręgów). Taki sposób przygotowania
Obwieszczenia nie może zostać uznany za należycie informujący mieszkańców, gdyż w
istocie wymagałby zapoznania się z granicami okręgów z użyciem własnej mapy. Trudno
oczekiwać od wyborców, aby w ten sposób dowiadywali się do jakich okręgów wyborczych
należą. Władze samorządowe powinny im to ułatwiać, a nie utrudniać. Gdyby podana została
pełna lista ulic w drodze Obwieszczenia, to wtedy z pewnością nie byłoby żadnych
wątpliwości. Opisanie geograficzne okręgu nie dość, że było błędne w wielu przypadkach (co
zostało wykazane powyżej), to na dodatek nie było przejrzyste i precyzyjne.
Gmina Konstancin Jeziorna zamieściła na swojej stronie internetowej poglądową mapkę z
podziałem na okręgi wyborcze. Jednakże trudno z niej wywieść jaki jest status mieszkańców
zamieszkujących na ulicach będących granicami okręgów (dostępna na stronie
http://www.konstancin.eobip.pl/_gAllery/22/40/22406/Mapa_okregi_2010_-1.pdf)
(Załącznik nr 5 – Poglądowa mapa okręgów wyborczych).
Jako wyborca jestem świadoma, że zgodnie z art. 93 Ordynacji Wyborczej na ustalenia rady
gminy w sprawach okręgów wyborczych wyborcom, w liczbie co najmniej 15, przysługuje
prawo wniesienia skargi do komisarza wyborczego w terminie 5 dni od daty podania do
publicznej wiadomości uchwały, o której mowa w art. 92 ust. 3 Ordynacji Wyborczej. Pragnę
jednak zaznaczyć, że powyższy termin jest w praktyce nierealny do spełnienia, ponieważ
mało który wyborca na bieżąco zapoznaje się z Obwieszczeniami i weryfikuje ich zgodność z
uchwałami rad gmin. Poza tym powstaje pytanie czy powyższa procedura może mieć w ogóle
zastosowanie skoro – jak zostało – wykazane informacja o zmianach okręgów wyborczych
nie spełniała wymogów Ordynacji Wyborczej. Wyborcy mogli się o tym przekonać dopiero
przy urnie wyborczej.
Na koniec należy podkreślić, że jeśli jakakolwiek rada gminy podejmuje tak fundamentalną w
skutkach decyzję dla praw wyborczych określonych w art. 62 Konstytucji, jak zmiana
okręgów wyborczych, to powinna podjąć wszelkie możliwe środki, aby o tym powiadomić
wyborców. W przypadku gminy Konstancin-Jeziorna tego nie dokonano w sposób właściwy,
a w niektórych przypadkach wręcz błędny. Stanowiło to bez wątpienia naruszenie Ordynacji
Wyborczej.
Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie formułował jakie są kryteria demokratycznego państwa
prawnego, określając m.in. zasadę zaufania obywatela do państwa, zasadę przyzwoitej
legislacji, jak również zasadę jawności, jasności, precyzji i przewidywalności prawa. Zmiana
granic okręgów wyborczych nastąpiła późno, w sposób mało przejrzysty, z naruszeniem
obowiązków informacyjnych wynikających z Ordynacji Wyborczej. Faktycznie zatem
podważyła prawa wyborcze czynne (prawa wyborców do wiedzy o tym, jacy kandydaci
startują
w
ich
okręgu)
i
bierne
(prawa
kandydatów
do
skutecznej kampanii w ich okręgu), skoro ani jedni ani drudzy nie mieli
skutecznego dostępu do wiadomości o dokonanej niemal w ostatniej chwili
zmianie okręgów. Mamy więc do czynienia ze złamaniem paw wyborczych, biernych i
czynnych, a także klauzuli państwa prawnego (w zakresie pod-zasad: zaufania obywatela do
państwa, zasad przyzwoitej legislacji, jawności i przewidywalności prawa).
_____________________
Bogna Janke
Załączniki:
Załącznik nr 1 - Protokół z posiedzenia Rady Miejskiej z dnia 5 lipca 2010 r.
Załącznik nr 2 – Uchwała Rady Miejskiej z 5 lipca 2010 r., nr 504/V/45/2010 r., wraz z
załącznikami
Załącznik nr 3 – Wydruk ze strony internetowej dostępnych uchwał w sprawie okręgów
wyborczych
Załącznik nr 4 – Obwieszczenie Burmistrza Gminy Konstancin-Jeziorna z 27 lipca 2010 r.
Załącznik nr 5 – Poglądowa mapa okręgów wyborczych.