Kształcenie ustawiczne alergologów w Polsce

G Ł O S
S P E C J A L I S T Y
K R A J O W E G O
Kształcenie ustawiczne
alergologów w Polsce
Jednym z obowiązków współczesnego lekarza jest stałe doskonalenie
swej wiedzy i umiejętności, tak by mógł świadczyć usługi na najwyższym
poziomie, zgodnie z postępem wiedzy medycznej. W wielu krajach podejmowane
są próby pomocy lekarzom w tym zakresie. W Polsce genezę prawną
potrzeby doskonalenia zawodowego lekarzy niektórzy wywodzą nawet
z odpowiednich zapisów Konstytucji RP, dających obywatelom gwarancje
świadczeń medycznych zgodnych z aktualną wiedzą medyczną.
L
ekarze uważają niekiedy, że doskonalenie zawodowe nie powinno być obowiązkiem a raczej
prawem lekarza do doskonalenia zawodowego.
Wyróżnia się następujące sposoby dopełniania tego
obowiązku:
1.
2.
3.
4.
Staż podyplomowy
Specjalizacje
Nabywanie szczególnych umiejętności
Kształcenie ustawiczne
Odbywanie stażu podyplomowego i specjalizacji jest
szczegółowo uregulowane w przepisach prawa poprzez
rozporządzenia Ministra Zdrowia. Przewidziany jest sposób
finansowania tych sposobów (specjalizacje - w ramach rezydentur). Brak jest natomiast uregulowań tej rangi dotyczących nabywania szczególnych umiejętności i kształcenia ustawicznego. O ile mi wiadomo w Ministerstwie Zdrowia
prowadzone są też prace nad regulacjami co do nabywania szczególnych umiejętności przez lekarzy ale w alergologii nie przewiduje się takiego sposobu doskonalenia.
Organizacja kształcenia ustawicznego lekarzy różni się
znacznie w różnych krajach. Dotyczy to uregulowań prawnych, finansowania, form kształcenia, ich akredytacji i „wyceny”. Dość powiedzieć, że za podobnie szkolenie czy
sympozjum odbyte w jednym kraju lekarz może uzyskać
20, a w innym 200 punktów edukacyjnych. Konieczne było
zatem stworzenie zasad ujednolicania punktacji, jak również określenie instytucji, która nadzorowała by kształcenie
ustawiczne.
W przypadku alergologów, podobnie jak i lekarzy innych specjalności, istnieje duże zapotrzebowanie na aktualizację swej wiedzy praktycznej i teoretycznej. Żyjemy w czasach szybkiego postępu medycyny a alergologia rozwija się
bardzo dynamicznie. Problematyka alergologiczna interesuje także coraz większe grono lekarzy POZ, pediatrów, internistów, pulmonologów, laryngologów, dermatologów i okulistów. Dowodem tego jest wysoka frekwencja na różnego
typu wewnętrznych i regionalnych spotkaniach tego typu oraz
coraz większe zapotrzebowanie na szkolenia i staże, których
odbycie kończy się wydaniem zaświadczenia o uczestnictwie
(certyfikatu) i przyznaniem określonej liczby punktów edukacyjnych. Aby wyjść naprzeciw zapotrzebowaniu, uporząd-
Prof. dr hab. n. med.
Jerzy Kruszewski
Specjalista krajowy d/s
alergologii
Klinika Chorób
Infekcyjnych i Alergologii
WIM w Warszawie
kować system i stworzyć podstawy wartościowania różnych
form doskonalenia, Naczelna Rada Lekarska podjęła uchwałę nr 013/97/00/III z dnia 14 kwietnia 2000 r. Ostatnio uchwała ta
została dość istotnie znowelizowana. Uwzględniono doświadczenia wielu środowisk medycznych w tym zakresie i przyjęto
wiele nowych rozwiązań. Pragnę zwrócić uwagę Państwa, że
przedstawiona niżej, znowelizowana uchwała NRL nr 38-03IV z dn. 24.01.2003 r., jest obecnie najważniejszym aktem
prawnym regulującym działania w tym zakresie.
W § 1 wymienione są formy kształcenia, w ramach których lekarz może realizować doskonalenie zawodowe. W §
3-13 opisano zasady przyznawania punktów edukacyjnych.
Dla wielu gremiów oceniających (komisje konkursowe, kwalifikacyjne i egzaminacyjne) tak skwantyfikowane doskonalenie
zawodowe lekarzy będzie zapewne stanowić istotną informacje przy podejmowaniu decyzji. Warto zwrócić uwagę, że na
podstawie § 2 p 5 za udział w każdej naszej konferencji, sympozjum, posiedzeniu oddziału PTA (i innych) lub zebraniu wewnętrznym można uzyskać więcej punktów jeśli organizator
(Oddział Towarzystwa, Klinika, Oddział Szpitalny itp.) przedstawi odpowiednie dane: program, listę wykładowców i przewidywaną liczbę uczestników Okręgowej Radzie Lekarskiej.
Nasze szkolenia mają różny poziom, warto jednak inspirować
organizatorów do starań o ich rangę, którą może poświadczać
niezależny od nas organ - Okręgowa Rada Lekarska. Jest to
też sposób pokazania i popularyzacji tematyki alergologicznej
i własnej działalności w środowisku.
UCHWAŁA Nr 38-03-IV NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ
z dnia 24 stycznia 2003 r. w sprawie określenia sposobu dopełnienia
obowiązku doskonalenia zawodowego
przez lekarzy i lekarzy stomatologów
Naczelna Rada Lekarska świadoma obowiązków, które spoczywają na lekarzach a wynikają z art. 56 Kodeksu Etyki Lekarskiej, pragnąc dać tym kolegom, którzy mimo często bardzo trudnych warunków pracy poświęcają swój
czas, a często także środki finansowe, ustawicznemu doskonaleniu swojej wiedzy, możliwość formalnego potwierdzenia ich wysiłków oraz na podstawie art.
35 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz.U. Nr 30, poz.
158, zm. z 1990 r. Nr 20, poz. 120, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28,
poz. 152 i z 1998 r. Nr 106, poz. 668), uwzględniając regulacje europejskie w tym
zakresie, uchwala, co następuje:
§1
Lekarz może dopełniać obowiązek doskonalenia zawodowego poprzez
samokształcenie oraz uczestniczenie w następujących formach kształcenia
podyplomowego:
1) udział w szkoleniu wewnętrznym lub innym,
2) udział w posiedzeniach oddziałów towarzystw medycznych,
Lato 2003 ALERGIA
31
G Ł O S
S P E C J A L I S T Y
K R A J O W E G O
3) udział w krajowym lub zagranicznym kongresie, zjeździe, konferencji lub
sympozjum naukowym,
4) udział w szkoleniu podyplomowym organizowanym przez krajowy lub zagraniczny podmiot uprawniony do prowadzenia kształcenia podyplomowego lekarzy,
5) odbycie stażu klinicznego krajowego lub zagranicznego,
6) uzyskanie stopnia doktora habilitowanego,
7) uzyskanie stopnia doktora,
8) uzyskanie tytułu specjalisty w określonej dziedzinie medycyny,
9) uzyskanie świadectwa potwierdzającego posiadanie umiejętności z zakresu
węższych dziedzin medycyny,
10) opublikowanie książki, artykułu, programu multimedialnego lub komunikatu
z badań o charakterze naukowym,
11) opublikowanie książki lub artykułu o charakterze popularnonaukowym,
12) przetłumaczenie książki, artykułu lub innej pracy naukowej lub popularnonaukowej, które zostały opublikowane,
13) indywidualną prenumeratę roczną czasopisma lub zakup książki fachowej,
14) udokumentowane korzystanie z biblioteki lekarskiej lub internetu,
15) kierowanie specjalizacją lekarzy,
16) prowadzenie szkolenia lekarzy stażystów,
17) przynależność do towarzystw medycznych.
§2
1. Lekarz uczestniczący w formach doskonalenia zawodowego, o których
mowa w § 1 prowadzi ewidencję przebiegu doskonalenia zawodowego
zwaną dalej „ewidencją” według wzoru stanowiącego załącznik do uchwały.
2. Właściwa okręgowa izba lekarska przekazuje nieodpłatnie, lekarzom będącym jej członkami, dokument ewidencji przebiegu doskonalenia zawodowego, którego wzór stanowi załącznik do uchwały.
3. Uczestniczenie lekarza w formach doskonalenia zawodowego, o których
mowa § 1 uprawnia go do wpisania do ewidencji punktów edukacyjnych,
zwanych dalej „punktami”, potwierdzonych zaświadczeniem, dyplomem lub
certyfikatem, których liczba zależy od rodzaju doskonalenia.
4. Liczbę punktów edukacyjnych należną za uczestniczenie w określonych formach doskonalenia zawodowego ustalają § 3-13 uchwały.
5. Okręgowa rada lekarska może na wniosek organizatora przyznać dodatkowe punkty, nie więcej jednak niż 50%, za bierny udział w konferencji, sympozjum, posiedzeniu oddziału towarzystwa medycznego lub zebraniu wewnętrznym po zapoznaniu się z programem, listą wykładowców i przewidywaną liczba uczestników.
§3
1. Za uzyskanie stopnia naukowego doktora habilitowanego, doktora oraz uzyskanie tytułu specjalisty w określonej dziedzinie medycyny przysługuje 300
punktów od dnia nadania tytułu naukowego lub złożenia egzaminu państwowego.
2. Za uzyskanie świadectwa potwierdzającego posiadanie umiejętności z zakresu węższej dziedziny medycyny przysługuje 150 punktów.
3. Ordynatorom oddziałów oraz kierownikom klinik przysługuje 5 punktów za
każdego asystenta, który uzyskał w okresie rozliczeniowym 100 punktów.
§4
Uczestniczenie w szkoleniu podyplomowym w określonym zakresie, zorganizowanym przez krajowy lub zagraniczny podmiot uprawniony do prowadzenia kształcenia podyplomowego lekarza, uprawnia do otrzymania po 5 punktów
za jeden dzień zajęć szkoleniowych przewidzianych programem szkolenia, potwierdzonego zaświadczeniem, dyplomem lub certyfikatem jednak nie więcej
niż 40 punktów.
1.
§5
Za opublikowanie:
1) książki naukowej - przysługuje 150 punktów od dnia potwierdzonego
przyjęcia do druku,
2) artykułu naukowego oryginalnego - przysługuje 100 punktów od dnia potwierdzonego przyjęcia do druku w czasopiśmie fachowym recenzowanym i 70 punktów w innym,
3) artykułu naukowego o charakterze poglądowym lub rozdziału w książce
przysługuje 50 punktów od dnia potwierdzenia przyjęcia do druku.
2. Za opublikowanie:
1) książki popularnonaukowej - przysługuje 150 punktów,
2) artykułu popularnonaukowego - przysługuje 30 punktów od dnia przyjęcia do druku.
3. Za opublikowanie tłumaczenia pozycji wymienionych w ust. 1 i 2 przysługuje
50% punktów przyznawanych za odpowiednie wersje polskojęzyczne.
4. Za wznowienie wydania książki przysługuje 50% liczby punktów przewidzianych za jej napisanie.
§6
1. Za bierne uczestnictwo w krajowym lub zagranicznym kongresie, zjeździe
konferencji lub sympozjum naukowym potwierdzone zaświadczeniem, dyplomem lub certyfikatem lekarz
otrzymuje 10 punktów.
2. Za czynne uczestnictwo w krajowym lub zagranicznym kongresie, zjeździe
konferencji lub sympozjum naukowym, oprócz punktów wymienionych w
ust. 1, lekarz otrzymuje w zależności od formy udziału:
1) za wygłoszenie referatu na zaproszenie - 50 punktów,
2) za wygłoszenie referatu na określony temat - 40 punktów,
3) za opracowanie plakatu lub komunikatu przedstawiającego wyniki
badań - 20 punktów,
3. Za opublikowanie referatu przygotowanego na krajowy lub zagraniczny kongres, zjazd, konferencję lub sympozjum naukowe nie dolicza się punktów,
które przysługują za wygłoszenie referatu.
32
ALERGIA Lato 2003
§7
1. Za bierne uczestnictwo w zebraniu wewnętrznym lub innym przysługuje 3 punkty.
2. Za bierne uczestnictwo w posiedzeniu oddziału towarzystwa medycznego
przysługują 4 punkty.
3. Za przygotowanie referatu na określony temat na szkolenie wewnętrzne lub
inne przysługują 6 punkty.
4. Za przygotowanie referatu na określony temat na posiedzenie oddziału towarzystwa medycznego przysługuje 10 punktów.
5. Za przygotowanie referatu na określony temat na posiedzenie oddziału towarzystwa medycznego, szkolenie wewnętrzne lub inne punkty dolicza się
jeden raz, niezależnie od liczby szkoleń, na których był wygłaszany.
6. Liczba punktów uzyskanych za czynne i bierne uczestnictwo w posiedzeniach
oddziału towarzystwa medycznego, w szkoleniach wewnętrznych i innych może
stanowić najwyżej 70% wszystkich punktów wymaganych w okresie rozliczeniowym, wynoszącym 36 miesięcy, zwanym dalej „okresem rozliczeniowym”.
§8
1. Za indywidualną prenumeratę roczną czasopisma fachowego w okresie rozliczeniowym przysługują 3 punkty za jeden tytuł (nie więcej jednak niż za cztery tytuły).
2. Za indywidualny zakup książki fachowej w okresie rozliczeniowym przysługują
2 punkty za jedną pozycję książkową, nie więcej jednak niż za 6 pozycji.
3. Za korzystanie z biblioteki lekarskiej i internetu w okresie rozliczeniowym
przysługuje po 1 punkcie.
4. Za przynaleźność do towarzystwa medycznego w okresie rozliczeniowym
przysługuje 5 punktów.
§9
1. Za kierowanie specjalizacją jednego lekarza w okresie rozliczeniowym przysługuje 15 punktów.
2. Za prowadzenie stażu kierunkowego przewidzianego programem specjalizacji jednego lekarza w okresie rozliczeniowym przysługuje 5 punktów.
3. Za prowadzenie stażu cząstkowego jednego lekarza stażysty przysługuje
jego opiekunowi w okresie rozliczeniowym 5 punktów.
4. Za przeprowadzenie wykładu w ramach szkolenia specjalizacyjnego lub
szkolenia stażystów przysługuje 10 punktów.
5. Za udział w państwowych komisjach przeprowadzających egzaminy specjalizacyjne przysługuje 10 punktów.
§ 10
1. Za odbycie stażu klinicznego krajowego poświęconego określonej problematyce przysługuje:
1) 2 punkty za staż jednodniowy,
2) 6 punktów za staż dwudniowy,
3) 10 punktów za staż trzydniowy,
4) 1 punkt za każdy dzień trwania stażu powyżej trzech dni, jednak nie więcej niż 15 punktów łącznie.
2. Za odbycie stażu klinicznego zagranicznego przysługuje:
1) 3 punkty za staż jednodniowy,
2) 10 punktów za staż dwudniowy,
3) 20 punktów za staż trzydniowy,
4) 2 punkty za każdy dzień trwania stażu powyżej trzech dni, jednak nie więcej niż 50 punktów łącznie od dnia potwierdzonego ukończenia stażu.
§ 11
Jeżeli książka, artykuł, referat, recenzja, plakat, komunikat, głos w dyskusji zostały napisane (przedstawione) w języku obcym liczbę punktów, o których
mowa w § 5 ust. 1 pkt 1-6 i § 6 pkt 1-3, zwiększa się dwukrotnie.
§ 12
Jeżeli książka, artykuł, referat, recenzja, plakat, komunikat zostały napisane przez więcej niż jedną osobę liczbę punktów dzieli się zgodnie z rzeczywistym wkładem poszczególnych osób.
§ 13
Za opublikowanie rozprawy doktorskiej i habilitacyjnej nie dolicza się punktów.
§ 14
1. Lekarz, który uzyskał w okresie rozliczeniowym, 100 punktów edukacyjnych
może wystąpić do okręgowej izby lekarskiej, której jest członkiem o wpisanie do okręgowego rejestru lekarzy oraz do dokumentu uprawniającego do
wykonywania zawodu lekarza, uzyskanie tej liczby punktów.
2. Lekarz, który przystępuje do konkursu na stanowisko kierownicze w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, występujący o kontrakt z płatnikiem oraz
przystępujący do postępowania kwalifikacyjnego w specjalnościach szczegółowych może przedstawić dokument, o którym mowa w ust. 1.
3. Okręgowa rada lekarska może ustanowić i przyznawać wyróżnienia dla lekarzy, którzy wykazali się uczestniczeniem w różnych formach doskonalenia zawodowego, a w szczególności uzyskali w okresie rozliczeniowym, co
najmniej 300 punktów edukacyjnych.
§ 15
Posiadane przez lekarzy dokumenty ewidencji i przebiegu doskonalenia
zawodowego, wydane w oparciu o dotychczasową uchwałę oraz uzyskane
punkty edukacyjne zachowują moc.
§ 16
Traci moc uchwała Nr 013/97/00/III Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 14
kwietnia 2000 r. w sprawie określenia sposobu dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego przez lekarzy i lekarzy stomatologów.
§ 17
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.