Ustawa o podatku od spadków i darowizn reguluje zasady

Leksykon podatku od spadków i darowizn.
Krystyna Chustecka
Ustawa o podatku od spadków i darowizn reguluje zasady opodatkowania nieodpłatnych
przysporzeń majątkowych dokonywanych na rzecz osób fizycznych tytułem: dziedziczenia,
zapisu, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny,
polecenia darczyńcy, zasiedzenia, nieodpłatnego zniesienia współwłasności, zachowku,
nieodpłatnej renty, użytkowania oraz służebności. Nieodpłatne nabycie majątku nie zawsze
jest więc wynikiem zdarzeń losowych (np. spadek), w większości przypadków następuje w
wyniku podjętej przez osoby zainteresowane decyzji co do formy i wartości rozporządzenia,
przy uwzględnieniu zarówno skutków prawnych, jak i podatkowych takiego rozporządzenia.
W podatku od spadków i darowizn w okresie obowiązywania ustawy kilkakrotnie
dokonywano zmian jej przepisów polegających głównie na rozszerzaniu preferencji
podatkowych w postaci zwolnień podatkowych (ulg mieszkaniowych), w tym całkowitego
zwolnienia od tego podatku nabycia majątku przez członków najbliższej rodziny. Jednakże
ich stosowanie przez organy podatkowe uzależnione jest od spełnienia określonych
warunków z zachowaniem określonych w przepisach terminów.
W publikacji w sposób dostępny Autorka wyjaśnia, jak należy rozumieć poszczególne
przepisy tej ustawy podatkowej z uwzględnieniem przepisów z innych dziedzin prawa, a
przede wszystkim wynikających z kodeksu cywilnego oraz praktycznej strony stosowania
wynikających z nich zasad oraz obowiązków z powołaniem się na orzeczenia sądów
administracyjnych i organów podatkowych.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wstęp
Rozdział I. Przedmiot opodatkowania (art. 1, art. 2)
1. Zagadnienia ogólne
1.1. Nabycie podlegające p.s.d.
1.2. Pojęcie rzeczy i praw majątkowych
1.3. Miejsce położenia rzeczy oraz wykonywania praw a p.s.d.
2. Nabycie tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego i
polecenia testamentowego
2.1. Zagadnienia ogólne
2.2. Dziedziczenie ustawowe
2.3. Dziedziczenie testamentowe
2.4. Nabycie tytułem zapisu, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego i polecenia
testamentowego
3. Nabycie tytułem darowizny oraz tytułem polecenia darczyńcy w k.c.
3.1. Umowa darowizny
3.1.1. Darowizna a k.c.
3.1.2. Nagrody, zasiłki i zapomogi
3.1.3. Alimenty czy darowizna
3.1.4. Darowizna powrotna a p.s.d.
3.2. Nabycie z polecenia darczyńcy
4. Nabycie tytułem zasiedzenia
4.1. Regulacje prawne w k.c.
5. Nabycie tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności
5.1. Regulacje prawne w k.c.
6. Nabycie tytułem zachowku
6.1. Zachowek jako przedmiot p.s.d.
7. Nabycie tytułem nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności
7.1. Nieodpłatna renta
7.2. Nieodpłatne użytkowanie
7.3. Nieodpłatna służebność
8. Nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na
wypadek śmierci
9. Nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu
9.1. Regulacje ustawowe
Rozdział II. Nabycie niepodlegające p.s.d. (art. 3)
1. Regulacja w art. 3 ustawy o p.s.d.
2. Skutki prawne wyłączenia od opodatkowania
Rozdział III. Zwolnienia i ulgi w ustawie o p.s.d. (art. 4, art. 4a i art. 16)
1. Zagadnienia ogólne
2. Zwolnienia w art. 4 ustawy o p.s.d.
2.1. Regulacja ustawowa
2.2. Zwolnienie nabycia własności gospodarstwa rolnego
2.3. Zwolnienie nabycia praw do wkładów w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub
spółdzielni kółek rolniczych
2.4. Zwolnienie darowizn pieniędzy i innych rzeczy przeznaczonych na cele mieszkaniowe
2.5. Nabycie praw do wkładu mieszkaniowego
2.6. Zwolnienie nabycia praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego
2.7. Zwolnienie od podatku nabycia w drodze zasiedzenia ułamkowych części
nieruchomości
2.8. Zwolnienie nabycia w drodze spadku lub zapisu windykacyjnego niektórych rzeczy
2.9. Zwolnienie nabycia przez rolników pojazdów i maszyn rolniczych
2.10. Zwolnienie nabycia nieodpłatnego zniesienia współwłasności
2.11. Zwolnienie nabycia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości
poza granicami RP
3. Zwolnienia od p.s.d. w art. 4a
3.1. Regulacje prawne
3.2. Krąg osób zwolnionych
3.3. Zakres przedmiotowy zwolnienia
4. Ulga mieszkaniowa z art. 16 ustawy o p.s.d.
4.1. Regulacja prawna
4.2. Zagadnienia ogólne
4.3. Zasady stosowania ulgi z art. 16 w orzecznictwie
4.4. Darowizna ekspektatywy odrębnej własności lokalu mieszkalnego
4.5. Zastosowanie ulgi mieszkaniowej w przypadku darowizny lokalu mieszkalnego na
rzecz pasierbicy
4.6. Prawo spadkobiercy do z ulgi w przypadku odziedziczenia dwóch lokali mieszkalnych
Rozdział IV. Obowiązek podatkowy (art. 5 i art. 6)
1. Regulacje prawne
2. Podatnicy p.s.d.
3. Nabycie pod warunkiem
4. Warunkowe nabycie w orzecznictwie
5. Chwila powstania obowiązku podatkowego i jego ponowienie
6. Obowiązek podatkowy z tytułu nabycia spadku z Australii
Rozdział V. Podstawa opodatkowania (art. 7, art. 8, art. 9, art. 11, art. 12 i art.13)
1. Wartość stanowiąca podstawę opodatkowania p.s.d. (art. 7) 100
2. Długi i ciężary podlegające potrąceniu
3. Długi i ciężary w orzecznictwie
4. Sposób ustalania wartości rynkowej nabytych rzeczy i praw majątkowych (art. 8)
5. Udział biegłego w ustaleniu wartości rynkowej oraz koszty z tym związane – w
orzecznictwie
6. Kwota wolna od p.s.d. oraz zasady kumulowania wartości nabytych rzeczy i praw
majątkowych (art. 9)
7. Zasada wliczenia do podstawy opodatkowania wartości niektórych zobowiązań nabywcy
(art. 11)
8. Wartość świadczeń powtarzających (art. 12 i art. 13) 112
8.1. Regulacje w ustawie o p.s.d.
8.2. Zasady ustalania wartości świadczeń powtarzających się do podstawy opodatkowania
p.s.d.
Rozdział VI. Wysokość podatku (art. 14, art.15 i art. 17)
1. Regulacje prawne
2. Zaliczenie do grupy podatkowej
3. Zaliczenie do grupy podatkowej w orzecznictwie
4. Decyzje w sprawie ustalenia p.s.d.
5. Właściwość organów podatkowych w sprawach p.s.d.
6. Skale podatkowe
7. Stawka p.s.d. z tytułu zasiedzenia
8. Stawka sankcyjna w p.s.d.
9. Zasady podwyższania kwot wartości rzeczy i praw majątkowych w p.s.d.
Rozdział VII. Zeznania podatkowe (art. 17a)
1. Regulacje prawne
Rozdział VIII. Pobór p.s.d. przez płatników (art. 18)
1. Regulacje prawne
2. Obowiązki notariuszy jako płatników
3. Odpowiedzialność notariuszy jako płatników p.s.d.
4. Odpowiedzialność notariuszy w orzecznictwie
Rozdział IX. Obowiązek składania informacji przez inne osoby (art. 19)
1. Regulacja ustawowa
Rozdział X. Przepisy przejściowe i końcowe